Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

EEN HYPOTHESE GETOETST
vraag of God mens zou zijn geworden indien de mens niet
gezondigdhad.
Nadat in de objectionesbeweerd is dat God ook zonder de zonde
mens was geworden, laat Thomas in het sed contra Augustinus
twee bijbelcitaten zo uitleggen dat de mensenzoon niet zou zijn
gekomenals de mens niet had gezondigd.(73)
Het respons wordt ingeleid met de opmerking dat er verschillend
gedacht wordt over deze zaak. Thomas hangt het standpunt aan
van degenen die de vraag van het artikelontkennend beantwoorden.
De keuze voor deze stellingname berust op wat je een
algemene hermeneutische regel zou kunnen noemen, waarin hij
zegt dat de dingen die uit Gods wil alleen voortkomen ons alleen
maar bekend zijn voor zover de Schrift ze ons openbaart. (74) In de
toepassingop de vraag van dit artikelleidt dit tot:
Unde cum in sacra Scriptura ubique incamationis ratio ex
peccato primi hominis assignetur, convenientius dicitur
incamationis opus ordinatum esse a Deo in remedium contra
peccatum; ita quod peccato non existente, incamatio non fuisset.
Quamvis potentia Dei ad hoc non limitetur; potuisset enim, etiam
peccato non existente, Deus incamari. .
Voorzichtig redeneert Thomas dat de Schrift de menswording
overal vanuit de zonde van de eerste mens motiveert. (75) Het
'passender' (convenientius)is een zwakkeuitdrukking. Thomaslijkt
zelf ook niet helemaalovertuigd van zijn argument. De laatste zin
van het respons laat nog duidelijkerThomas' voorzichtigheid zien:
Gods macht is zo zroot dat het ook anders zou hebben kunnen
gebeuren.De redenvoor het onduidelijkeantwoord ligt besloten in
het feit dat het gaat over het kennen van het 'waarom?' in God en
dat kunnen wij nooit kennen. Uit de feitelijkheiddat de menswording
het herstel van de mens uit de zonde is - hierover spreekt de
Schrift wel- is het aannemelijkdat God daarom mens is geworden.
Tegelijkertijd moet Gods vrije wil en almacht bewaard worden.
Godsredenen liggen in zijn wil en die heeftgeen oorzaak. (76)
Ook in de antwoorden op de objectiones roept Thomas een
gecompliceerd beeld op. Drie van de vijf antwoorden nemen
duidelijkstelling tegen de vraag van het artikel. In het ad secundum
echter wijst Thomas op de 'unio.'(77)Het einde van het ad tertium
geeft aan dat het Thomas boven alles gaat om het mysterie. We
moeten voorzichtig zijn met het trekken van te snelle conclusies,
93