Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

EEN HYPOTIfESE GETOETST 79
van elk der personen te maken hebben; aan deze beschouwing
gaan vragen vooraf over het gemeenschappelijke, zoals de
definitie van persoon en onze kennis van de goddelijke
personen. Q. 34 is een onderdeel van het vragen naar de
eigenheid.
In de quaestiones waarin Thomas de eigenheid onderzoekt
keren telkens twee vragen terug: slaat een bepaalde benaming
op een persoon?; is een bepaalde benaming eigen aan die
persoon? Bijde eerste vraag gaat het erom of de benaming het
eigene van personen ten opzichte van essentie aangeeft; voluit
geformuleerd luidt de vraag dan ook of een bepaalde benaming
'essentialiter' of 'personaliter' gebruikt wordt. Bij de tweede
vraag gaat het erom of de benaming de eigenheid van de ene
persoon ten opzichte van de andere personen aangeeft; voluit
geformuleerd luidt de vraag hier of een bepaalde benaming
eigen is aan een persoon, een nomen proprium is, of ook voor
anderen gebruikt wordt. (44)
Deze vragen zijn al onthullend-.Voorondersteld bij dit soort
vragen is namelijk het gebruik, het bestaande en concrete
spraakgebruik in het geloofmet betrekking tot Vader, Zoon en
Geest. Er wordt niet vanuit een nulpunt gevraagd, er worden
ook geen nieuwe benamingen bedacht en er worden ook geen
radikale hervormingen of herinterpretaties voorgesteld: de
bestaande benamingen worden onderzocht, met als doel het
gebruik ervan te verhelderen, beproeven, onderbouwen,
bepalen. Gegevenhet gebruik van 'Vader', 'Zoon' en 'H. Geest'
en gegeven andere benamingen ais '-Woord'en'Liefde' wordt
inzicht gezocht in het waarom en in de precieze betekenis. Dit
betekent dat qua vooronderstellingen qua type van onderzoek
er geen verschil is tussen q. 13 en deze quaestiones. (45) De
parallel gaat dus dieper dan alleen een van volgorde zoals
O'Brien suggereert.
Q. 34 bestaat uit drie articuli. Inde eerste twee komen de net
genoemde algemene vragen aan bod, in het laatste artikel
snijdt Thomas een probleemaan dat zeker op het eerste gezicht
buiten het kader valt: "Utrum in nomine Verbum importetur
respectus ad creaturas." In de quaestio over de Vader en de
quaestiones over de Geest komen naast de twee algemene
vragen ook wel andere vragen voor, maar deze zijn binnentrinitair,
d.w.Z. ze hebben met de onderlinge verhoudingen te
maken. In het geval van de Vader gaat het om de kwestie van