Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

78 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp, H. Rikhof
Maar in de quaestiones 33-43 is de basis een andere. Met een
beroep op q. 32, a. 1, waar Thomas argumenteert dat wij via de
natuurlijke rede niet tot kennis van de goddelijke personen van
de Triniteit kunnen komen, wijst O'Brien op de implicatie dat
de betekenis van de benaming niet berust op de verhouding van
God tot schepselen maar op de onderlinge verhoudingen in de
Triniteit. Hij wijst bovendien op de vooronderstelling dat de
benamingen gebruikt in de Schrift eigenlijke benamingen zijn.
De Schrift is hier het criterium. (43)
Hoewel O'Brien dus een aantal opmerkingen maakt die onze
hypothese aannemelijk maken, wijzen zijn notities over de
analogie in een tegenovergestelde richting. Zijn betoog maakt
duidelijk dat, met het oog op een aannemelijk maken van de
hypothese, het niet voldoende is te wijzen op talige elementen
in Thomas' behandeling van de kwesties, maar dat ook
gekeken moet worden naar mogelijke veranderingen of
verschuivingen in de analyse van taal en taalgebruik. Het
verschil dat O'Brien aanwijst moet daarbij een rol spelen.
De hypothese die in de inleiding is geformuleerd kan nu in
het licht van het bovenstaande als volgt worden gespecificeerd:
in het gedeelte waarin Thomas de kwesties bespreekt die
betrekking hebben op de Triniteit volgt hij de regels die hij in de
openingsquaestiones en dan met name in q. 13 heeft
aangegeven en maakt hierop geen uitzonderingen en brengt
ook geen veranderingen aan. Deze hypothese zal nu worden
getoetst in de lezing van een quaestio, waarin de vraag naar de
benaming Woord' voor de Zoon centraal staat.
3.2. Plaats en structuur van q. 34
Thomas begint zijn discussie van kwesties die met de Triniteit
samenhangen met de voortkomsten in God (q, 27), omdat de
personen onderscheiden worden door oorsprongs-relaties. De
relaties in God komen daarna ter sprake (q, 28). Na deze twee
inleidende en fundamentele quaestiones volgt de discussie van
zaken die met de personen te maken hebben (q. 29-43). Dit
gedeelte verdeelt Thomas weer in tweeën: de personen op zich
(absolutam) en de personen vergelijkenderwijs (comparativam)
beschouwd. Bij de beschouwing vergelijkenderwijs gaat
het o.a. om vragen naar de onderlinge verhouding, bij de beschouwing
op zich gaat het om vragen die met de eigenheid