Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
76 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp, H. Rikhof<br />
gen op binnen het argumentatiepatroon. Deze aanwijzingen zijn<br />
nauw gerela<strong>te</strong>erd aan de regels die <strong>Thomas</strong> in q. 13 heeft ontwikkeld<br />
m.b.t. het spreken over God. De eers<strong>te</strong> aanwijzing kan als<br />
volgt geformuleerd worden: onderscheidingen die wij maken binnen<br />
het spreken over God zijn onderscheidingen die aan onze kant<br />
liggen. (35) Deze aanwijzing is gelegen in <strong>Thomas</strong>' analyse van<br />
rechtvaardigheid en barmhartigheid als species van het genus goedheid.<br />
(36) De tweede aanwijzing ligt beslo<strong>te</strong>n in de vergelijking die<br />
<strong>Thomas</strong> in a. 1geeft in verband met de toepassing van het model<br />
van verdelende rechtvaardigheid op het spreken over God: kennis<br />
over God is slechts mogelijk als kennis via de bemiddeling van de<br />
schepping, kennis via de effec<strong>te</strong>n. (37) De derde aanwijzing kan<br />
gezien worden als volgend uit het "Quae est ultimus finis?": God<br />
bepaalt de be<strong>te</strong>kenis van de begrippen die wij gebruiken in ons<br />
spreken over hem. (38)<br />
Op basis hiervan is het nu, <strong>te</strong>n slot<strong>te</strong>, mogelijk een uitspraak <strong>te</strong><br />
doen over continuï<strong>te</strong>it of discontinuï<strong>te</strong>it binnen de sermo de Deo.<br />
(qq. 2-26) en daarmee over de vraag naar de draagwijd<strong>te</strong> en het<br />
gewicht van <strong>Thomas</strong>' methodologie. Ten aanzien van de vraag van<br />
continuï<strong>te</strong>it of discontinuï<strong>te</strong>it moet gezegd worden dat de drieslag<br />
die de distincties an sit - quid sit en substantia - eperatio lijken <strong>te</strong><br />
vormen, waarbij de quaestiones over Gods operationes bui<strong>te</strong>n de<br />
invloedsfeer van het quid/quomodo non sit lijken <strong>te</strong> vallen, in<br />
werkelijkheid een tweeslag is. Deze tweeslag wordt gevormd door<br />
de distinctie an sit - quid sit, waarbij binnen het tot quid non sit<br />
gecorrigeerde quid sit onderscheid gemaakt wordt tussen substantia<br />
en operatio.<br />
Dit be<strong>te</strong>kent dat <strong>Thomas</strong>' methodologie, die in qq. 3-11 ontwikkeld<br />
is en in qq. 12-13 expliciet verantwoord, een toepassing krijgt<br />
in het spreken over Gods operationes. <strong>Thomas</strong>' gehele sermo de<br />
Deo verschijnt zo als een poging om, via zorgvuldige analyse van<br />
ons spreken over God, <strong>te</strong> zeggen wat niet meer <strong>te</strong> zeggen is, recht <strong>te</strong><br />
doen aan de overvloed van Gods goedheid, die alle proportie <strong>te</strong><br />
boven gaat.<br />
3. Het Woord (ST I, q. 34)<br />
3.1. Inleiding: de hypothese<br />
<strong>Thomas</strong> brengt binnen de Prima pars van de Summa, die over<br />
God handelt, een driedeling aan: eerst gaat het over de kwesties die
Change language