Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

62 Franciscus de Victoria
stellen: "Een vorst die geschaad is kan een schadeloosstelling verlangen
van ieder deel ." Zie De jure belli, q. 4, p. 2,
paragraaf 2. Als burgers van een vijandelijke staat beschouwt
Victoria in eerste instantie de weerbare mannen. Zie het vervolg
van de tekst. Bij hen wordt dus geen persoonlijke schuld verondersteld.
Oorlog is namelijk een strijd van staten, waarbij de burgers
collectief betrokken zijn. Zie paragraaf 15. Onschuldig, tenzij
het tegendeel blijkt, zijn kinderen, vrouwen, geestelijken, boeren en
vreemdelingen, omdat zij zich niet in de strijd willen mengen. Uit
het feit dat Victoria geen individuele schuld bij de onderdanen van
een vijandelijke staat noodzakelijk acht, kan men niet, zoals Regout
in zijn La doctrine de la guerre juste (zie noot 6), p. 168 stelt,
afleiden dat de aanvalsoorlog door Victoria in eerste instantie niet
het karakter van een straf heeft.
(39) Bedoeld is de rechtvaardige oorlog. Ook in De jure belli, q. 4, p.
2, paragraaf 1 keurt Victoria het doden van Turkse en Saraceense
kinderen als voorzorgsmaatregel af.
(40) In De jure belli, q. 4, p. 2, paragraaf 1 stelt Victoria dat het altijd
ongeoorloofd is om met opzet onschuldigen te doden. De grondslag
van de rechtvaardige oorlog is namelijk het geleden onrecht en
onschuldigen hebben per definitie geen onrecht begaan.
(41) Voor de vraag of een oorlog gerechtvaardigd is, is het niet
relevant of deze tegen christenen of heidenen gericht is. In De Indis
betoogt Victoria namelijk dat heidenen en ketters legitiem eigendom
bezitten, dat zij mogen verdedigen.
(42) I Sam. 15:3,8 en 28. In de Masoretische tekst komt de uitdrukking
'watert tegen de muur' niet voor, maar wel in sommige
handschriften van de Vulgaat, bij voorbeeld Codex ambrosiana E
53.
(43) Gen. 19:24-25.Hiëronymus merkt onder verwijzing naar deze
tekst in In Naum ad c. 1:9 (PL 25, p. 1258) op dat God soms
onschuldigen met de schuldigen tegelijk straft, bij voorbeeld de
Egyptenaren die door het water van de Schelfzee verzwolgen
werden, of de Israëlieten die door vurige slangen gebeten werden.
Zo'n straf is echter niet eeuwig: "Scitote ideo eum ad praesens reddidisse
supplicia ne in aetemum puniret."