Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

132 Walter Krikilion
eoneeptio en partus identiek. Het in God uitgesproken Woord is
Wesensaussage en der ins Andere getapte Gott . Salmann wijst
verder op de voor hem cruciale wending van SeG IV, c. 11, waarin
Thomas een overgang maakt van het 'essentiële' (eenheid, door het
wezen, van 'intelligens', 'intelligere' en 'intentie intellecta') naar
het 'notioneel' -relationele (differente): (366;mijn cursiveringen)
Est autem de ratione interioris verbi, quod est intentio intellecta,
quod procedat ab intelligente secundum suum intelligere, cum sit
quasi terminus intellectualis operationis. ... Cum igitur in deo
intelligens, intelligere, et intentio intellecta, sive verbum, sint per
essentiam unum, et per hoc necesse sit quod quodlibet horum sit
deus; remanet tamen sola distinctio relationis, prout verbum refertur
ad concipientem ut a quo est.
Met dit perspectief van eenheid en differentie in Gods kennen verbindt
Salmann het persoonlijke karakter van het Woord: zijn Zoonschap.
Kennende zelfvoltrekking van de ene natuur Gods (eenheid)
en voortkomst van het andere (differente), Woord/Zoon, groeien
met elkaar op ongehoorde wijze (367).Dit terugkerend accentueren
van het samengroeien van zelfheid en andersheid, van eenheid en
differentie, is de eigen invalshoek van Salmanns Thomasinterpretatie
m.b.t, SeG IV, c. 11.Ze is duidelijk getekend door een transcendentaal-kantiaanse
(het reflexief bij zich zijn van het kennend subject)
en een idealistisch-hegeliaanse (het zich uitdrukken van de
geest in het andere en vreemde) inspiratie.
Salmann zelf geeft dan verder een duiding van de perspectieven
waarbinnen hij Thomas interpreteert. Hij wil vooral het talig
karakter van het gebeuren accentueren (367)en op die manier een
nieuw licht werpen op de ontologische aard ervan. Indie zin ziet hij
Gods zelfvoltrekking in het Woord als een spreekdaad, als een
'Sage'. Met deze uitleg beoogt hij aan te geven hoe er bij Thomas
een overgang is van het essentiële naar het notioneel-relationele.
Daarmee gebeurt er een doorbraak van een 'gesloten' ontologisch
of transcendentaal concept van de werkelijkheid door een correlationeel
en talig concept ervan (368).Het talig karakter van Thomas'
visie bevat volgens Salmann inspirerende elementen voor de triniteitstheologie:
aandacht voor de samenhang en het onderscheid
van een veelheid van correlatieve niveaus (essentieel, notioneel,
relationeel, persoonlijk); maar vooral ook het onderscheiden van de
verschillende waarde van uitspraken en prediceringen ('substan-