Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

130 Walter Krikilion
4.4. Perspeetlei van de innerlijke beweging van de reflectie over
God naar de reflectie over de trinitaire God
Inhet licht van zijn doorgedreven trinitair denken ontwikkelt Salmann
een perspectief waarin de reflectie over God en die over de
trinitaire God van in het begin samenvallen. Het gebeurt vanuit de
overtuiging dat de christelijke theologie gedreven wordt door een
innerlijke noodzaak om het ene wezen Gods trinitair te duiden. In
dit perspectief wijst hij (274),ingaande tegen de gangbare Thomasinterpretatie
in het verleden, op de innerlijke verbinding van de
godsleer en de triniteitstheologie in ST I (referenties aan qq. 11-20
en qq. 27-29).
In dit perspectief beweegt ook Salmanns intentie om te laten zien
hoe Thomas zelf vanuit een innerlijke noodzakelijkheid (beantwoordend
aan de werkelijkheid van God zelf) een wending maakt van
een essentieel naar een persoonlijk(-trinitair) begrip van God. In
die zin onderzoekt hij uitgebreid ScG IV,c. 11 (361-367;op pp. 360 &
363 ook referenties aan parallelplaatsen: in Compo theol. en ST I).
Bijzijn interpretatie van ScG IV, c. 11laat Salmann zich leiden door
de gedachte van de paradoxie van een trinitaire differentie t.o.v. de
meest intense zelfheid van God (361),zoals de christelijke theologie
haar bevestigt. Slechts in het spoor van Augustinus konden een
dergelijke zelfheid en een dergelijke differentie, met behulp van een
relatiemetafysica, in hun samenhang bedacht worden (361). De
metafysica tot en met Hegel en Schelling heeft er zich mee beziggehouden.
Thomas overtreft volgens Salmann de aanzet van Augustinus,
minstens in de kiem. Volgens hem schiet Rahners Thomasinterpretatie
hier tekort, in zoverre Rahner - transcendentaal - Thomas'
visie op de emanatio reduceert tot een reditio in seipsum van
Gods wezen en daardoor Thomas' trinitaire pointe mist (362).Rahner
blijft hangen aan een reflectie over God als 'Urbild' van een
transcendentaalfilosofie en voert geen consequente reflectie door
over het interpersoonlijk karakter van de goddelijke personen (371).
Salmann zelf vangt zijn Thomasinterpretatie aan vanuit een
kernzin (362):"Quanto aliqua natura est altior, tanto id quod ex ea
emanat magis ei est intimum" (ScG IV, begin van c. 11;mijn cursiveringen).
Volgens Salmann past Thomas deze grondwet toe op alle
niveaus van zijn en kennen. Salmann benadrukt juist deze zin in het
.perspectief van reflectie over het perichoretisch en dialogaal karakter
van de hele werkelijkheid. Zij laat zich zien als Selbstauslegungsgeschehen
en strukiuraler Differenzierungsprozeft (363). Het gaat