Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
120 Walter Krikilion Thomas wordt dikwijls in de reflectie betrokken. Aan het einde van zijn werk wijdt Salmann bovendien een afzonderlijke studie aan Thomas' godsleer en triniteitstheologie, onder de titel 'Wesen und Person, Erkennen und Lieben" (355-388).Thomas'wordt hierbij geïnterpreteerd vanuit een bijzonder perspectief: m.n. vanuit een liefdesontologie en een relatiemetaiysica. Hierbij speelt de interpretatie van SeG IV, c. 11en ST I, q. 39vv een voorname rol. Salmanns hele werk is getekend door een authentiek-literaire stijl. Dit is o.a. een uiting van de sterk literaire interesse van de auteur. Verder is het gekenmerkt door nog andere esthetische elementen, m.n. uit de muziekwereld. Dit alles is niet verwonderlijk, aangezien Salmann het theologiseren fundamenteel ziet als kunst. In dit artikel wordt eerst gereflecteerd op enkele algemene aspecten en accenten, vervolgens wordt een korte beschrijving van Salmanns triniteitsconcept gegeven en ten slotte wordt zijn Thomasreceptie onderzocht. . 2. Algemene accenten van Sa1manns Neuzeit und Offenbarung Hieronder volgen enkele reflecties met behulp van het steekwoord 'pathos'. (2) Hiermee wordt geduid op grondintenties en terugkerende motieven van het werk, die de dynamiek ervan uitmaken en die de lezer uitnodigen tot participatie eraan. (3) 2.1. Het pathos van de openbaarheid van God Deze openbaarheid (4) van God is er in alles, maar vooral in de moderniteit. De moderniteit wordt immers gezien als bijzondere volbrenging van de grondstructuur van de openbaring, zoals deze in de bijbelse oergeschiedenis duidelijk werd en door haar structureel begonnen werd. In "Studie Ill" worden de verschillende structuurelementen van de bijbelse openbaring aangegeven: "Offenbarung als: Freiheit, Relation, Bund, Geschichte, Aussetzung, Unterscheidung, Vernunft, Tat-Wort, Ganzheit" (64-90).Deze elementen worden dan in het parallelle deel van "Studie IV" ontwikkeld vanuit het overeenstemmende perspectief van de moderniteit (109-141). "Die wichtigsten Grundzüge der Neuzeit erscheinen uns als vollendeter, wenn auch teilweise spiegelverkehrter Reflex des trinitarischen Lebens bzw. des DOXA-Raumes, der die Offenbarung ist, in ihren verschiedenen Facetten" (108;mijncursiveringen).
SALMANN, NEUZEIT lIND OFFENBARUNG 121 De moderniteit is hoogtepunt van het zichzelf tegenwoordig stellen van God in het menselijk verstaan. Dit hoogtepunt is tegelijk het diepste punt van Gods anonimiteit, van zijn mystiek te begrijpen doortocht door het andere van de menselijke vrijheid en van het kruis (126 & 248). Zo vraagt Salmann zich af (61; mijn cursiveringen) ob nicht schon in der Offenbarung ein Vorschein des künftigen Atheismus, der Anonymitiit Gottes zu finden ist - und umgekehrt Neuzeit nicht als SelbstfJolibringung der Offenbarung Gottes zu lesen wäre; also ob nicht die kollektive Umnachtung des Glaubens, in der wir zu leben scheinen, Aufgang der Wahrheit des gröBeren und demütigeren Gottes und seiner dreifaltigen Liebe sein könnte. Zo krijgt de moderniteit een authentieke en eigen theologische betekenis en wordt zij geïntegreerd in een omvattend religieus kader. Deze interessante duiding is een gewaagde (terug)verbinding van de moderniteit aan de werkelijkheid van de trinitaire God en eonfronteert in die zin visies die meer de autonomie van de moderniteit accentueren. 2.2. Het pathos van een behoedzamefenomenologie 2.2.1. Salmann gaat bij verschillende thematieken (openbaring, moderniteit, dialoog, gebed) in aanvang fenomenologisch te werk ("Phänomenologische Entfaltung": 63-91; 109-141; 171-194; 215- 244). Hij kijkt en zoekt intensief naar de empirisch-waarneembare sporen en vormen ervan. Zo onderzoekt hij telkens de structuurelementen en gaat hij stap voor stap de innerlijke dynamiek ervan na. Tegelijk worden de ontologische en transcendentale mogelijkheidsvoorwaarden en de meer-gelaagdheid van betekenis ervan zichtbaar. Zo ontwikkelt Salmann een eigen en behoedzame fenomenologie. Als basishouding en als methode is deze voor het theologiseren van groot belang en zeer inspirerend. 2.2.2. Hier wil ik ook wijzen op Salmanns receptie van de Duitse fenomenoloog Heinrich Rombach, die bekend is om zijn ontwerp van Strukturontologie. (5) Deze filosoof uit Wilizburg en leerling van Heidegger werd theologisch ook reeds gerecipieerd door Kl. Hemmerle en A. Hatscher (29-30). (6) In Salmanns receptie wordt met Rombach een dynamisch perspectief op de werkelijkheid ontsloten. T.o.v. een substantie-denken, wordt de werkelijkheid
- Page 74 and 75: 70 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 76 and 77: 72 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 78 and 79: 74 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 80 and 81: 76 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 82 and 83: 78 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 84 and 85: 80 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 86 and 87: 82 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 88 and 89: 84 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 90 and 91: 86 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 92 and 93: 88 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 94 and 95: 90 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 96 and 97: 92 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 98 and 99: 94 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 100 and 101: 96 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 102 and 103: 98 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 104 and 105: 100 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 106 and 107: 102 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 108 and 109: 104 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 110 and 111: 106 P. Bakker, M. Brinkhuis. A. Kam
- Page 112 and 113: 108 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 114 and 115: 110 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 116 and 117: 112 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 118 and 119: 114 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 120 and 121: 116 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 122 and 123: 118 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 126 and 127: 122 Walter Krikilion benaderd vanui
- Page 128 and 129: 124 Walter Krikilion Het gaat eerde
- Page 130 and 131: 124 Walter Krikilion Het gaat eerde
- Page 132 and 133: 126 Walter Krikilion hier om een dy
- Page 134 and 135: 128 Walter Krikilion taties van M.
- Page 136 and 137: 130 Walter Krikilion 4.4. Perspeetl
- Page 138 and 139: 132 Walter Krikilion eoneeptio en p
- Page 140 and 141: 134 Walter Krikilion (355)van een m
- Page 142 and 143: 136 Walter Krikilion Noten (1) (Stu
- Page 144: 138 Walter Krikilion ZUS~NFASSUNG T
120 Wal<strong>te</strong>r Krikilion<br />
<strong>Thomas</strong> wordt dikwijls in de reflectie betrokken. Aan het einde<br />
van zijn werk wijdt Salmann bovendien een afzonderlijke studie<br />
aan <strong>Thomas</strong>' godsleer en trini<strong>te</strong>itstheologie, onder de ti<strong>te</strong>l 'Wesen<br />
und Person, Erkennen und Lieben" (355-388).<strong>Thomas</strong>'wordt hierbij<br />
geïn<strong>te</strong>rpre<strong>te</strong>erd vanuit een bijzonder perspectief: m.n. vanuit een<br />
liefdesontologie en een relatiemetaiysica. Hierbij speelt de in<strong>te</strong>rpretatie<br />
van SeG IV, c. 11en ST I, q. 39vv een voorname rol.<br />
Salmanns hele werk is ge<strong>te</strong>kend door een authentiek-li<strong>te</strong>raire<br />
stijl. Dit is o.a. een uiting van de s<strong>te</strong>rk li<strong>te</strong>raire in<strong>te</strong>resse van de au<strong>te</strong>ur.<br />
Verder is het gekenmerkt door nog andere esthetische elemen<strong>te</strong>n,<br />
m.n. uit de muziekwereld. Dit alles is niet verwonderlijk, aangezien<br />
Salmann het theologiseren fundamen<strong>te</strong>el ziet als kunst.<br />
In dit artikel wordt eerst gereflec<strong>te</strong>erd op enkele algemene aspec<strong>te</strong>n<br />
en accen<strong>te</strong>n, vervolgens wordt een kor<strong>te</strong> beschrijving van Salmanns<br />
trini<strong>te</strong>itsconcept gegeven en <strong>te</strong>n slot<strong>te</strong> wordt zijn <strong>Thomas</strong>receptie<br />
onderzocht. .<br />
2. Algemene accen<strong>te</strong>n van Sa1manns Neuzeit und Offenbarung<br />
Hieronder volgen enkele reflecties met behulp van het s<strong>te</strong>ekwoord<br />
'pathos'. (2) Hiermee wordt geduid op grondin<strong>te</strong>nties en <strong>te</strong>rugkerende<br />
motieven van het werk, die de dynamiek ervan uitmaken<br />
en die de lezer uitnodigen tot participatie eraan. (3)<br />
2.1. Het pathos van de openbaarheid van God<br />
Deze openbaarheid (4) van God is er in alles, maar vooral in de<br />
moderni<strong>te</strong>it. De moderni<strong>te</strong>it wordt immers gezien als bijzondere<br />
volbrenging van de grondstructuur van de openbaring, zoals deze<br />
in de bijbelse oergeschiedenis duidelijk werd en door haar structureel<br />
begonnen werd. In "Studie Ill" worden de verschillende structuurelemen<strong>te</strong>n<br />
van de bijbelse openbaring aangegeven: "Offenbarung<br />
als: Freiheit, Relation, Bund, Geschich<strong>te</strong>, Aussetzung, Un<strong>te</strong>rscheidung,<br />
Vernunft, Tat-Wort, Ganzheit" (64-90).Deze elemen<strong>te</strong>n<br />
worden dan in het parallelle deel van "Studie IV" ontwikkeld vanuit<br />
het overeens<strong>te</strong>mmende perspectief van de moderni<strong>te</strong>it (109-141).<br />
"Die wichtigs<strong>te</strong>n Grundzüge der Neuzeit erscheinen uns als<br />
vollende<strong>te</strong>r, wenn auch <strong>te</strong>ilweise spiegelverkehr<strong>te</strong>r Reflex des trinitarischen<br />
Lebens bzw. des DOXA-Raumes, der die Offenbarung ist,<br />
in ihren verschiedenen Facet<strong>te</strong>n" (108;mijncursiveringen).
Change language