Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht
108 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp, H. Rikhof (14) Cf. ST I, q. 21, a. 1, ad 3. In ST IIa-IIae, q. 58, a. 11, cor. argumenteert Thomas voor deze definitie. (15) Cf. ad 3: Dicendum quod unicuique debetur quod suum est. Dicitur autem esse suum alicuius quod ad ipsum ordinatur (... ). Innomine ergo debiti importatur quidam ordo exigentiae vel necessitatis alicuius ad quod ordinatur. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) - De ordo waar deze begripsanalyse op uitloopt moet worden opgevat als de or do unioersi uit het respons. (16) Est autem duplex ordo considerandus in rebus. Unus, quo aliquid creatum ordinatur ad aliud creatum (... ). Alius ordo, quo omnia creata ordinantur in Deum. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) (17) Debitum etiam est alicui rei creatae quod habeat id quod ad ipsam ordinatur, sicut homini quod habeat manus, et quod ei alia animalia serviant; et sic etiam Deus operatur iustitiam quando dat unicuique quod ei debetur secundum rationem naturae et conditionis. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) (18) Debitum enim est Deo ut impleatur in rebus quod eius sapientia et voluntas habet, et quod suam bonitatem manifestat; et secundum hoc iustitia Dei respicit decentiam ipsius secundum quam reddit sibi quod sibi debetur. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) (19) Sed hoc debitum (se, debitum alicui rei creatae) dependet ex primo, quia hoc unicuique debetur quod est ordinatum ad ipsum secundum ordinem divinae sapientiae. Et licet Deus hoc modo debitum alicui det, non tamen ipse est debitor, quia ipse ad alia non ordinatur, sed potius alia in ipsum. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) (20) Cf. noot 2. (21) In deze zin wordt de vierde objectio door Thomas gecorrigeerd: Ad quartum dicendum quod, licet iustitia respiciat actum, non tamen per hoc excluditur quin sit essentia Dei, quia etiam id quod est de essentia rei potest esse principium actionis. Sed bonum non semper respicit actum, quia aliquid dicitur esse bonum non solum secundum quod agit, sed etiam secundum quod in sua essentia perfectum est. Et propter hoc ibidem dicitur quod bonum comparatur ad iustum sicut generale ad speetale. (ST I, q. 21, a. 1, ad 4)
EEN HYPOTIiESE GETOETST 109 (22) In ST I, q. 21,a. 1,ad 1 is m.b.t.rechtvaardigheid geëxpliciteerd dat ze betrekking heeft op operationes: Dicendum quod virtutum moralium quaedam sunt circa passiones, sicut temperantia circa concupiscentias, fortitudo circa timores et audacias, mansuetudo circa iram. [...] Quaedam vero virtutes morales sunt circa operationes, ut puta circadonationes et sumptus, ut iustitia, et liberalitas et magnificentia.- M.b.t. barmhartigheid, d. a. 3, cor.: Dicendum quod misericordia est Deo maxime attribuenda, tamen secundum effeetum,non secundum passionisaffectum. (23) In ST I, q. 21,a. 3 heeft Thomas reeds een tweetal fundamentele stappen gezet ter bepalingvan de verhouding van rechtvaardigheid en barmhartigheid: de centrale verstaanscategorie voor rechtvaardigheid en barmhartigheid is de term perfectio, de vervolmakingdie Gods goedheid aan de schepping geeft met het oog op het bereiken van haar finis. Cf. a. 3, cor. : Sed considerandum est quod elargiri perfectionesrebus pertinet quidem et ad bonitatern divinam, et ad iustitiam, et ad liberalitatem, et misericordiam, tarnen secundum aliam et aliam rationem. Communicatio enim perfectionum absolute considerata pertinet ad bonitatem (...). Sed inquantum perfectiones rebus a Deo dantur secundum earum proportionem, pertinet ad iustitiam (...). Inquantum vero perfectiones datae rebus a Deo omnem defectum expellunt, pertinet ad misericordiam. - Voorts heeft Thomasde barmhartigheid bepaald als surplus t.O.V.de rechtvaardigheid. Cf.a. 3, ad 2: Ex quo patet quod misericordianon tollit iustitiam, sed est quaedam iustitiaeplenitudo. (24) In ST I, q. 21,a. 2 wordt, nadat in a. 1 het reddere debitum een plaats gekregen heeft binnen het kader van Gods scheppingsactiviteit, Gods handelen als principium et finis, geëxpliciteerddat het spreken over Gods rechtvaardigheid binnen dit kader betrekking heeft op Gods operatic in overeenstemmingmet zijn wet, d.w.z. op Gods handelen als gubernator, dat de bestuurden d.m.v. de wet beweegtnaar het hun verschuldigdedoel. (25) Oe notie 'vooronderstellen' speelt een rol in Thomas' positiebepaling; het antwoord op deze objectio is de feitelijke afronding van Thomas' positiebepalingin a. 4.
- Page 62 and 63: 58 Franciscus de Victoria (11) De c
- Page 64 and 65: 60 Franciscus de Victoria een ander
- Page 66 and 67: 62 Franciscus de Victoria stellen:
- Page 68 and 69: 64 Franciscus de Victoria Misschien
- Page 70 and 71: 66 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 72 and 73: 68 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 74 and 75: 70 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 76 and 77: 72 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 78 and 79: 74 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 80 and 81: 76 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 82 and 83: 78 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 84 and 85: 80 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 86 and 87: 82 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 88 and 89: 84 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 90 and 91: 86 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 92 and 93: 88 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 94 and 95: 90 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 96 and 97: 92 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 98 and 99: 94 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 100 and 101: 96 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 102 and 103: 98 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp
- Page 104 and 105: 100 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 106 and 107: 102 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 108 and 109: 104 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 110 and 111: 106 P. Bakker, M. Brinkhuis. A. Kam
- Page 114 and 115: 110 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 116 and 117: 112 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 118 and 119: 114 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 120 and 121: 116 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 122 and 123: 118 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kam
- Page 124 and 125: 120 Walter Krikilion Thomas wordt d
- Page 126 and 127: 122 Walter Krikilion benaderd vanui
- Page 128 and 129: 124 Walter Krikilion Het gaat eerde
- Page 130 and 131: 124 Walter Krikilion Het gaat eerde
- Page 132 and 133: 126 Walter Krikilion hier om een dy
- Page 134 and 135: 128 Walter Krikilion taties van M.
- Page 136 and 137: 130 Walter Krikilion 4.4. Perspeetl
- Page 138 and 139: 132 Walter Krikilion eoneeptio en p
- Page 140 and 141: 134 Walter Krikilion (355)van een m
- Page 142 and 143: 136 Walter Krikilion Noten (1) (Stu
- Page 144: 138 Walter Krikilion ZUS~NFASSUNG T
108 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp, H. Rikhof<br />
(14) Cf. ST I, q. 21, a. 1, ad 3. In ST IIa-IIae, q. 58, a. 11, cor. argumen<strong>te</strong>ert<br />
<strong>Thomas</strong> voor deze definitie.<br />
(15) Cf. ad 3: Dicendum quod unicuique debetur quod suum est. Dicitur<br />
au<strong>te</strong>m esse suum alicuius quod ad ipsum ordinatur (... ). Innomine<br />
ergo debiti importatur quidam ordo exigentiae vel necessitatis<br />
alicuius ad quod ordinatur. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3) - De ordo waar<br />
deze begripsanalyse op uitloopt moet worden opgevat als de or do<br />
unioersi uit het respons.<br />
(16) Est au<strong>te</strong>m duplex ordo considerandus in rebus. Unus, quo aliquid<br />
creatum ordinatur ad aliud creatum (... ). Alius ordo, quo omnia<br />
creata ordinantur in Deum. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3)<br />
(17) Debitum etiam est alicui rei creatae quod habeat id quod ad<br />
ipsam ordinatur, sicut homini quod habeat manus, et quod ei alia<br />
animalia serviant; et sic etiam Deus operatur iustitiam quando dat<br />
unicuique quod ei debetur secundum rationem naturae et conditionis.<br />
(ST I, q. 21, a. 1, ad 3)<br />
(18) Debitum enim est Deo ut impleatur in rebus quod eius sapientia<br />
et voluntas habet, et quod suam bonita<strong>te</strong>m manifestat; et secundum<br />
hoc iustitia Dei respicit decentiam ipsius secundum quam reddit sibi<br />
quod sibi debetur. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3)<br />
(19) Sed hoc debitum (se, debitum alicui rei creatae) dependet ex<br />
primo, quia hoc unicuique debetur quod est ordinatum ad ipsum<br />
secundum ordinem divinae sapientiae. Et licet Deus hoc modo debitum<br />
alicui det, non tamen ipse est debitor, quia ipse ad alia non ordinatur,<br />
sed potius alia in ipsum. (ST I, q. 21, a. 1, ad 3)<br />
(20) Cf. noot 2.<br />
(21) In deze zin wordt de vierde objectio door <strong>Thomas</strong> gecorrigeerd:<br />
Ad quartum dicendum quod, licet iustitia respiciat actum, non tamen<br />
per hoc excluditur quin sit essentia Dei, quia etiam id quod est de<br />
essentia rei po<strong>te</strong>st esse principium actionis. Sed bonum non semper<br />
respicit actum, quia aliquid dicitur esse bonum non solum secundum<br />
quod agit, sed etiam secundum quod in sua essentia perfectum est.<br />
Et prop<strong>te</strong>r hoc ibidem dicitur quod bonum comparatur ad iustum<br />
sicut generale ad speetale. (ST I, q. 21, a. 1, ad 4)
Change language