Jaarboek Thomas Instituut 1989 - Thomas Instituut te Utrecht

98 P. Bakker, M. Brinkhuis, A. Kamp, H. Rikhof
een begrip dat bij God past. Hij is het die predestineert en derhalve
wordt de term 'eeuwig' gebruikt. 'Eeuwig' is namelijkeen categorie
die God past en mensen niet. 'Eeuwig' is een andere categorie dan
'in de tijd' (in tempore),welke een categorievan schepselenis. Ditis
een van de kernpunten van Thomas' opvatting over predestinatie.
God en zijn predestinatie horen bij de eeuwigheid; schepselen, de
gepredestineerden, horen bij de geschiedenis. God en mensen,
eeuwig en in de tijd, zijn verschillendecategorieën die niet te overbruggen
zijn. Ze staan wel in een zekere relatie tot elkaar. Van
eeuwigheid gaat God een relatie aan met mensen die staan in de
geschiedenis. Predestinatie is de term die deze betrokkenheid aangeeft.
(83)
Na zijn begripsbepaling van predestinatie n.a.v. de Prima pars,
past Thomas predestinatie toe op Christus. Deze toepassing blijkt
uit de volgende zin van de respons, welke specifiekbetrekkingheeft
op Christus: "Est autem hoc in tempore factum per gratiam unionis
a Deo, ut homo esset Deus et Deus esset homo." Hier komt gelijkal
het bijzondere van Christus naar voren: twee naturen in één
persoon. Inhet ad 2 van q. 24,a. 1 gaat Thomas hier uitvoeriger op
in. Predestinatie komt toe aan de gehele persoon van Christus,
maar hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen zijn
goddelijke en zijn menselijkenatuur. (84) Wat betreft de goddelijke
natuur van Christus is predestinatie niet mogelijk. De handeling
van predestineren is namelijk, zoals we eerder zagen, een handeling
van God. De goddelijke natuur van Christus zou de handeling
van predestinatie in de weg staan. Zijn menselijkenatuur staat dit
niet in de weg, omdat juist die natuur predestinatie mogelijkmaakt.
We zien hier eenzelfde soort onderscheid als hiervoor: God en
mens, eeuwig en in de tijd, goddelijke en menselijke natuur zijn
onderscheiden en verschillendvan aard.
De verbinding van de twee naturen in Christus en het feit dat het
mogelijkis om over Christus te spreken als gepredestineerd worden
in verband gebracht met genade. Genade is een geschiedenis-term,
ze is van tijdelijke aard en ze wordt door God gegeven. Door de
genade, hier specifiekde genade van eenheid, zijn de twee naturen
in één persoon verbonden, de persoon van Christus. De menselijke
natuur van Christus plaatst hem in de tijd, maakt hem deel van de
geschiedenis.Zijnmenselijkenatuur maakt het mogelijkdat predestinatie
hem past, langs de weg van de verbinding van zijn twee naturen
door de 'gratia unionis'. (85) Alle uitspraken over zijn predestinatie
worden beperkt tot uitspraken over predestinatie wat betreft