De diaken buiten de eigen gemeente.pdf - Diaconaal Steunpunt
De diaken buiten de eigen gemeente.pdf - Diaconaal Steunpunt
De diaken buiten de eigen gemeente.pdf - Diaconaal Steunpunt
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 1<br />
<strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong><br />
DE DIAKEN BUITEN DE EIGEN GEMEENTE............................................................................ 1<br />
INLEIDING........................................................................................................................................... 2<br />
1. GIFTEN AAN HULPINSTELLINGEN................................................................................................. 2<br />
1.1 Inleiding.................................................................................................................................... 2<br />
1.2 Gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen................................................................................................ 3<br />
1.3 Generaal <strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap (GDD)............................................................................. 3<br />
1.4 Bestuurlijke verantwoor<strong>de</strong>lijkheid ............................................................................................ 4<br />
1.5 Overige christelijke zorginstellingen........................................................................................ 4<br />
1.6 Hoe kan een diaconie kiezen uit <strong>de</strong> veelheid van giftvragers? .................................................. 5<br />
1.7 Betrokkenheid is belangrijk....................................................................................................... 6<br />
1.8 Niet alle goe<strong>de</strong> doelen zijn diaconaal van aard ......................................................................... 6<br />
1.9 GDD geeft geen aanbeveling over alle instellingen.................................................................. 7<br />
1.10 Noodhulp en projecthulp ........................................................................................................ 8<br />
1.11 Heeft u een giftenbeleid?......................................................................................................... 8<br />
1.12 Enkele overwegingen bij het geven van giften........................................................................ 9<br />
1.13 Afsluiting.............................................................................................................................. 10<br />
1.14 Bijlage ................................................................................................................................... 10<br />
2. DIACONALE PROJECTEN SAMEN MET ANDEREN ........................................................................ 12<br />
2.1 Met an<strong>de</strong>re diaconieën ............................................................................................................ 12<br />
2.2 Samenwerken met an<strong>de</strong>re instanties en organisaties ............................................................. 12<br />
2.3 Diaconie en <strong>buiten</strong>landse projecten ........................................................................................ 14<br />
2.4 Diaconale steun voor activiteiten van an<strong>de</strong>ren ...................................................................... 14<br />
3. BARMHARTIGHEIDSBETOON EN DIACONALE HULP ‘NAAR BUITEN’......................................... 15<br />
3.1 Inleiding.................................................................................................................................. 15<br />
3.2 Werelddiaconaat ..................................................................................................................... 15<br />
3.3 <strong>De</strong> toon gezet .......................................................................................................................... 16<br />
3.4 <strong>De</strong> praktijk loopt voorop ......................................................................................................... 17<br />
3.5 Correctie nodig ....................................................................................................................... 18<br />
3.6 Woord en daad ........................................................................................................................ 18<br />
3.7 Extern diaconaat is geen werelddiaconaat.............................................................................. 19<br />
3.8 Extern diaconaat is: het Evangelie laten zien......................................................................... 20<br />
3.9 Gradaties in verantwoor<strong>de</strong>lijkheid.......................................................................................... 20<br />
3.10 Gelui<strong>de</strong>n van an<strong>de</strong>ren........................................................................................................... 21<br />
3.11 Introvert of extravert? .......................................................................................................... 22<br />
3.12 Balans ................................................................................................................................... 22<br />
3.13 Enkele slotopmerkingen voor <strong>de</strong> kerkelijke praktijk .............................................................. 23<br />
LITERATUUR..................................................................................................................................... 24<br />
BIJLAGE 1: VERANTWOORDELIJKHEDEN M.B.T. CHRISTELIJK BARMHARTIGHEIDSBETOON......... 25<br />
BIJLAGE 2: SCHEMA VERANTWOORDELIJKHEDEN ......................................................................... 28<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 2<br />
Inleiding<br />
Dit artikel bestaat uit drie ge<strong>de</strong>elten.<br />
1. In het eerste on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el: Giften aan kerken en instellingen, wordt een handreiking<br />
gedaan aan diaconieën om een weg te vin<strong>de</strong>n in het woud van hulpvragen<strong>de</strong><br />
instellingen.<br />
2. In het twee<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el: Diaconale projecten samen met an<strong>de</strong>ren, gaat het om een<br />
volgen<strong>de</strong> stap: niet alleen geld geven, maar daadwerkelijk samen met an<strong>de</strong>ren <strong>buiten</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> aan het werk zijn.<br />
3. Het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el, Barmhartigheidsbetoon en diaconale hulp naar <strong>buiten</strong>, is een<br />
verantwoording van <strong>de</strong> verschuiving in opvatting over extern diaconaat. Het geeft <strong>de</strong><br />
principiële basis on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> eerste twee ge<strong>de</strong>elten. <strong>De</strong> bijlage, Verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n<br />
m.b.t. christelijk barmhartigheidsbetoon, geeft <strong>de</strong> hoofdlijn van het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el<br />
weer.<br />
Het artikel geeft <strong>de</strong> verschuiving in het <strong>de</strong>nken over extern diaconaat binnen <strong>de</strong><br />
Gereformeer<strong>de</strong> kerken (vrijgemaakt) weer. Dat is on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re te merken aan <strong>de</strong> veelvuldige<br />
verwijzing naar het werk van <strong>de</strong> Generaal‐Diaconale <strong>De</strong>putaten en het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong>.<br />
In <strong>de</strong> beschrijving van <strong>de</strong> manier van werken, <strong>de</strong> bijbelse verantwoording van <strong>de</strong> taak van <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong>en en <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en het aanreiken van criteria is het ook geschikt voor diaconieën<br />
binnen an<strong>de</strong>re kerken.<br />
1. Giften aan hulpinstellingen<br />
Het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> en het Generaal <strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap (GDD) van <strong>de</strong><br />
Gereformeer<strong>de</strong> Kerken vrijgemaakt (GKv) wor<strong>de</strong>n regelmatig bena<strong>de</strong>rd door diaconieën met<br />
verzoeken om advies over financiële steun aan diverse instellingen. Het GDD heeft daarom<br />
besloten om <strong>de</strong> gegeven adviezen aan alle diaconieën bekend te maken als een handreiking<br />
bij het uitvoeren van hun diaconale taak. Welke organisaties komen in aanmerking voor een<br />
gift van <strong>de</strong> diaconie? Dit artikel is een bewerking van een notitie van het GDD.<br />
1.1 Inleiding<br />
Het werk van <strong>diaken</strong>en heeft on<strong>de</strong>r meer betrekking op financiële steunverlening.<br />
Daarbij gaat het niet alleen om steun aan <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n maar ook om financiële steun aan<br />
enkele gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen en om giften aan allerlei christelijke zorginstellingen.<br />
Dit ge<strong>de</strong>elte van het artikel gaat over financiële steun en giften aan allerlei zorginstellingen<br />
en wil diaconieën helpen bij het vormgeven van een verantwoord giftenbeleid.<br />
Eerst komt <strong>de</strong> steun aan gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong>; Dit on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el is vooral<br />
gestempeld door <strong>de</strong> situatie binnen <strong>de</strong> GKv; daarna gaat het meer in het algemeen over<br />
giften aan allerlei christelijke instellingen.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 3<br />
1.2 Gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen<br />
Er zijn binnen <strong>de</strong> GKv enkele gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen die <strong>de</strong>stijds door <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en<br />
zelf zijn opgericht (bijv. <strong>De</strong> Driehoek), of die met instemming en steun van <strong>diaken</strong>en tot<br />
stand zijn gekomen.<br />
Ver<strong>de</strong>r zijn er gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen die later zijn ontstaan maar die een bijzon<strong>de</strong>r<br />
hechte relatie hebben met <strong>de</strong> GKv.<br />
En overzicht van <strong>de</strong>ze organisaties:<br />
• <strong>De</strong> Driehoek<br />
• SGJ<br />
• Dit Koningskind<br />
• Luisterpost/Bralectah<br />
• <strong>De</strong> Wegwijzer<br />
• Eleos<br />
• SPRANK<br />
• Accola<strong>de</strong>zorggroep<br />
• <strong>De</strong> Verre Naasten (DVN) 1<br />
(DVN was aanvankelijk een vereniging maar valt sinds 2001 on<strong>de</strong>r het <strong>de</strong>putaatschap<br />
Zending, Hulpverlening en Training (Z,H&T). <strong>De</strong>ze veran<strong>de</strong>ring vloei<strong>de</strong> voort uit <strong>de</strong><br />
besluiten van <strong>de</strong> syno<strong>de</strong> van Leus<strong>de</strong>n, 1999.<br />
Over <strong>de</strong> rol van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en ten opzichte van Z,H&T is gepubliceerd in ‘Dienst’ nr. 4 van<br />
juli/augustus 2001 (zie website van het diaconaal steunpunt)<br />
Op grond van hun ontstaansgeschie<strong>de</strong>nis is er een bijzon<strong>de</strong>re relatie tussen <strong>de</strong>ze organisaties<br />
en <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en van <strong>de</strong> GKv (vertegenwoordigd door het Generaal <strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap<br />
(GDD)<br />
1.3 Generaal <strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap (GDD)<br />
Het GDD heeft van <strong>de</strong> syno<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> opdracht gekregen om <strong>diaken</strong>en te adviseren<br />
en aanbevelingen te doen inzake (steun aan) <strong>de</strong>ze ‐ lan<strong>de</strong>lijk werkzame – gereformeer<strong>de</strong><br />
zorginstellingen.<br />
Daartoe heeft het GDD ten minste jaarlijks beleidsoverleg met <strong>de</strong>ze instellingen.<br />
<strong>De</strong> instellingen moeten dan in elk geval overleggen:<br />
• Jaarstukken<br />
• Begroting<br />
• Beleidsplan<br />
1 Meer informatie over <strong>de</strong> instellingen zelf is te vin<strong>de</strong>n op hun websites . Links naar <strong>de</strong> websites zijn te<br />
vin<strong>de</strong>n op www.gkv.nl en www.handboekgkv.nl<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 4<br />
• Meerjarenbegroting<br />
• Activiteiten overzicht<br />
• Verslag van wat <strong>de</strong> instelling heeft gedaan met eer<strong>de</strong>re adviezen en vragen van het<br />
GDD<br />
Op grond van dit overleg en on<strong>de</strong>rzoek ontvangen diaconieën jaarlijks een aanbeveling van<br />
het GDD.<br />
Die aanbeveling is niet vrijblijvend.<br />
Immers, <strong>de</strong> kerken zijn me<strong>de</strong>verantwoor<strong>de</strong>lijk voor <strong>de</strong>ze instellingen. Als <strong>de</strong> solidariteit het<br />
op dit punt laat afweten, betekent dit het ein<strong>de</strong> van veel gereformeer<strong>de</strong> zorginstellingen.<br />
Zo ontvangen <strong>De</strong> Driehoek, SGJ, <strong>De</strong> Wegwijzer en Stichting <strong>De</strong> Luisterpost/Bralectah<br />
jaarlijks structurele steun van alle GKv‐diaconieën.<br />
Zon<strong>de</strong>r die steun kunnen <strong>de</strong>ze organisaties hun werk niet doen.<br />
<strong>De</strong>ze organisaties laten hun verzoek aan diaconieën om financiële steun dan ook vergezeld<br />
gaan van <strong>de</strong> aanbeveling van het GDD.<br />
Op dit moment ontvangen Eleos en <strong>De</strong> Wijngaard geen structurele steun uit <strong>de</strong> GKv omdat<br />
zij hoofdzakelijk door <strong>de</strong> rijksoverheid van geldmid<strong>de</strong>len wor<strong>de</strong>n voorzien.<br />
DVN, als on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van Zending & Hulpverlening, had en heeft een <strong>eigen</strong> fondswerving<br />
door mid<strong>de</strong>l van vaste donaties en giften. Ook zij doen geen beroep op het GDD.<br />
1.4 Bestuurlijke verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
In <strong>de</strong> besturen van Eleos en SGJ hebben – naast bestuursle<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong><br />
gezindte‐ ook enkele GKv‐bestuursle<strong>de</strong>n zitting. Het GDD kan die le<strong>de</strong>n voordragen.<br />
<strong>De</strong> an<strong>de</strong>re hiervoor genoem<strong>de</strong> organisaties hebben een bestuur bestaan<strong>de</strong> uit alleen GKv‐<br />
le<strong>de</strong>n. Wel ontvangen <strong>de</strong>ze organisaties steeds meer cliënten uit <strong>de</strong> bre<strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong><br />
gezindte.<br />
1.5 Overige christelijke zorginstellingen<br />
Met <strong>de</strong> bovengenoem<strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong> hulporganisaties bestaat vanuit <strong>de</strong> GKv een speciale<br />
relatie. Daarnaast zijn er tal van an<strong>de</strong>re christelijke zorginstellingen die regelmatig een<br />
verzoek om een gift op <strong>de</strong> tafel van <strong>de</strong> diaconie <strong>de</strong>poneren.<br />
Het GDD doet over <strong>de</strong>ze organisaties geen expliciete aanbeveling aan <strong>de</strong> diaconieën. <strong>De</strong><br />
<strong>diaken</strong>en zullen daarin zelf moeten kiezen. <strong>De</strong> hieron<strong>de</strong>r genoem<strong>de</strong> criteria kunnen daarbij<br />
helpen.<br />
Wel kan het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> <strong>de</strong>sgevraagd <strong>de</strong> diaconieën van advies dienen over allerlei<br />
hulporganisaties (zie hierna). Het betreft dan vooral lan<strong>de</strong>lijk of internationaal werkzame<br />
instellingen. Het DS heeft immers een goed inzicht in <strong>de</strong> diversiteit aan hulpinstellingen.<br />
Plaatselijk of regionaal werkzame hulporganisaties kunnen het beste door <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en zelf<br />
wor<strong>de</strong>n beoor<strong>de</strong>eld. Daarvoor kan eventueel het classicaal <strong>diaken</strong>overleg nog advies geven<br />
(of <strong>de</strong> door <strong>de</strong> classis aangewezen classicale diaconale <strong>de</strong>putaten).<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 5<br />
1.6 Hoe kan een diaconie kiezen uit <strong>de</strong> veelheid van giftvragers?<br />
<strong>De</strong> steun aan <strong>de</strong> eer<strong>de</strong>r genoem<strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong> zorgorganisaties is dus niet vrijblijvend.<br />
Diaconieën binnen <strong>de</strong> GKv kunnen niet zomaar besluiten om <strong>de</strong>ze organisaties niet te<br />
steunen.<br />
Dat ligt an<strong>de</strong>rs als het gaat over giften aan allerlei christelijke hulporganisaties (zie rijtje in<br />
par.1.9)<br />
Waar kan <strong>de</strong> diaconie dan op letten?<br />
Het is niet zo eenvoudig om daarvoor har<strong>de</strong> criteria aan te reiken.<br />
Toch kunnen we wel enkele algemene richtlijnen geven.<br />
Prof. Dr. C. Trimp heeft eens on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> richtlijnen gegeven voor giften:<br />
• <strong>De</strong> gift/<strong>de</strong> hulpverlening moet dienstbaar zijn aan <strong>de</strong> beoefening van <strong>de</strong> christelijke<br />
barmhartigheid.<br />
• Doel en wijze van hulpverlening dienen overeen te komen met Gods Woord, door <strong>de</strong><br />
gereformeer<strong>de</strong> kerken nagesproken in <strong>de</strong> drie formulieren van eenheid.<br />
• Het beleid van <strong>de</strong> hulpverlenen<strong>de</strong> instantie dient controleerbaar op hulpverlening<br />
gericht, economisch verantwoord en, zo mogelijk, op een optimale samenwerking<br />
met an<strong>de</strong>re instellingen gericht te zijn.<br />
• <strong>De</strong> financiële steun moet strekken tot opbouw van <strong>de</strong> (<strong>eigen</strong>) <strong>gemeente</strong> en tot lof van<br />
God.<br />
Dit zijn nog heel algemene richtlijnen die per situatie concreet gemaakt moeten wor<strong>de</strong>n.<br />
Enkele an<strong>de</strong>re protestantse kerken hebben hier ook over nagedacht en komen met <strong>de</strong><br />
volgen<strong>de</strong> richtlijnen:<br />
• Wat is <strong>de</strong> doelstelling van <strong>de</strong> instelling en hoe is <strong>de</strong> praktische realisering daarvan?<br />
• Wat is <strong>de</strong> grondslag van <strong>de</strong> instelling (gereformeerd, christelijk, niet‐christelijk)<br />
• Zijn er alternatieven voor <strong>de</strong>ze instelling?<br />
• Wordt <strong>de</strong> instelling al gesubsidieerd door <strong>de</strong> overheid?<br />
• Is er voldoen<strong>de</strong> <strong>de</strong>skundigheid/professionaliteit binnen <strong>de</strong> instelling?<br />
• Hoe soli<strong>de</strong> is <strong>de</strong> bestuurlijke organisatie?<br />
• Vindt er toetsing/evaluatie plaats van het uitgevoer<strong>de</strong> beleid?<br />
• Is er openheid en controle inzake beleid en financiën (bijv. een keurmerk)? Is het<br />
financiële beleid inzichtelijk?<br />
• Is <strong>de</strong> hulpverlening te controleren op doelmatigheid, effectiviteit, christelijke<br />
barmhartigheid, e.d.?<br />
Zie voor een samenvatting van <strong>de</strong> criteria on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el 1.12.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 6<br />
Op basis van <strong>de</strong>ze richtlijnen kunnen diaconieën hun <strong>eigen</strong> afwegingen en keuzes maken als<br />
het gaat om giften aan allerlei christelijke instellingen (voor <strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong><br />
hulporganisaties geldt ‐zoals gezegd‐ een an<strong>de</strong>r verhaal!)<br />
Als het u ontbreekt aan minimaal noodzakelijke informatie over een giftvragen<strong>de</strong> organisatie<br />
dan kunt u <strong>de</strong>ze informatie bij die organisatie opvragen. <strong>De</strong> meeste organisaties hebben<br />
overigens een website, waar <strong>de</strong> meest elementaire informatie direct voorhan<strong>de</strong>n is.<br />
Gaat het om lokale of regionale hulporganisaties dan kunt u zelf die organisaties om<br />
aanvullen<strong>de</strong> informatie vragen (zie voorbeeldbrief in bijlage).<br />
1.7 Betrokkenheid is belangrijk<br />
Bij het besluit van <strong>de</strong> diaconie om wel/niet een gift te geven aan een christelijke<br />
hulporganisatie kan ook een rol spelen of broe<strong>de</strong>rs of zusters uit <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> direct<br />
gebruik maken van die instelling, dan wel erbij betrokken zijn.<br />
Ook zijn soms <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n betrokken bij het besturen van een instelling.<br />
Ver<strong>de</strong>r kan wor<strong>de</strong>n afgewogen of het betonen van christelijke barmhartigheid moet<br />
gebeuren door <strong>de</strong> diaconie, dan wel of dit meer op <strong>de</strong> weg ligt van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n zelf.<br />
<strong>De</strong> eerste mogelijkheid moet in het concrete geval een bepaal<strong>de</strong> meerwaar<strong>de</strong> hebben.<br />
Bijvoorbeeld <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en vervullen door hun gift een voorbeeldfunctie naar <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
Soms ligt het meer voor <strong>de</strong> hand om het goe<strong>de</strong> doel on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht van <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n te brengen met een opwekking om individueel vrijgevigheid te betonen.<br />
Daarvoor is dan wel goe<strong>de</strong> voorlichting nodig.<br />
Het is van groot belang dat <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n goed op <strong>de</strong> hoogte zijn waarvoor gegeven en<br />
gecollecteerd wordt, zodat <strong>de</strong> bestemming voor <strong>de</strong> gever dui<strong>de</strong>lijk en transparant is. 2<br />
1.8 Niet alle goe<strong>de</strong> doelen zijn diaconaal van aard<br />
Als er verzoeken om steun komen van instellingen die niet specifiek gericht zijn op<br />
barmhartigheidswerk ligt het niet voor <strong>de</strong> hand <strong>de</strong>ze instellingen te steunen met diaconale<br />
gel<strong>de</strong>n.<br />
Het steunen van zulke organisaties met een gift van <strong>de</strong> diaconie ligt dan niet voor <strong>de</strong> hand.<br />
Zulke doelen liggen niet allereerst op het terrein van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en. Hierbij kan gedacht<br />
wor<strong>de</strong>n aan organisaties als Ne<strong>de</strong>rlands Bijbelgenootschap, Evangelieverkondiging (on<strong>de</strong>r<br />
het Joodse volk), Evangelische Hogeschool, Comité Steun Gardanne, <strong>De</strong> Wittenberg etc.<br />
Dit zijn misschien goe<strong>de</strong> doelen, maar ze zijn niet diaconaal van aard.<br />
Schoenmaker blijf bij je leest, dat geldt ook voor <strong>diaken</strong>en.<br />
2 Een goe<strong>de</strong> mogelijkheid is hiervoor een presentatie voorafgaan<strong>de</strong> aan <strong>de</strong> collecte. Zie hiervoor het<br />
artikel: <strong>de</strong> <strong>diaken</strong> en <strong>de</strong> communicatie met <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 7<br />
1.9 GDD geeft geen aanbeveling over alle instellingen<br />
Zoals hierboven gemeld adviseert het GDD <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en expliciet over enkele gereformeer<strong>de</strong><br />
hulpinstellingen. Die wor<strong>de</strong>n structureel on<strong>de</strong>rsteund door <strong>diaken</strong>en.<br />
Het GDD/DS heeft enkele richtlijnen aangereikt die het voor diaconieën eenvoudiger maken<br />
om tot een verantwoor<strong>de</strong> giftenkeuze te komen voor wat betreft alle an<strong>de</strong>re hulpinstellingen.<br />
Organisaties die op grond van bovengenoem<strong>de</strong> richtlijnen in beginsel in aanmerking kunnen<br />
komen voor een diaconale gift (ook al zijn er misschien wel wat kanttekeningen te maken bij<br />
sommige organisaties) zijn on<strong>de</strong>r meer:<br />
• Stichting TijdVoorActie<br />
• Stichting Fundament<br />
• Stichting Opvang Stadskanaal<br />
• Stichting EBC <strong>De</strong> Schuilplaats in ’t Har<strong>de</strong><br />
• Stichting Rehoboth te Emmeloord<br />
• Stichting Kuria Amsterdam<br />
• Stichting <strong>De</strong> Hoop in Dordrecht<br />
• Stichting Terwille Groningen<br />
• Stichting In <strong>de</strong> Wingerd Wapenveld<br />
• Stichting ZOA te Apeldoorn<br />
• Stichting Bartimeus<br />
• Stichting Voorkom<br />
• Stichting <strong>De</strong> Rots<br />
• Stichting Gevangenenzorg Ne<strong>de</strong>rland<br />
• Stichting Dark and Light<br />
• Stichting Redt een Kind<br />
• Canzibe Steunfonds<br />
• VBOK<br />
• Stichting Hulp in Praktijk<br />
• Stichting Present<br />
• Stichting Telecounseling‐plus<br />
• Stichting Het Passion<br />
• Stichting Ontmoeting<br />
• Dorcas (bepaal<strong>de</strong> activiteiten)<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 8<br />
• Stichting <strong>De</strong> Haven, <strong>De</strong>n Haag<br />
• Stichting Het Scharlaken Koord<br />
• ICS<br />
• Jubilee Campaign<br />
• Tear (was Tearfund)<br />
• Stichting Inlia, Groningen (asielzoekers)<br />
• Stichting GAVE (asielzoekers)<br />
Uiteraard is <strong>de</strong>ze lijst niet uitputtend en slechts een momentopname.<br />
Blijf daarom een <strong>eigen</strong> afweging maken op basis van genoem<strong>de</strong> criteria.<br />
1.10 Noodhulp en projecthulp<br />
Naast hulporganisaties die structurele hulp nodig hebben zijn er voordurend<br />
noodhulpprojecten en tij<strong>de</strong>lijke hulpprojecten die een beroep doen op <strong>de</strong> diaconieën (bijv.<br />
hulpactie voor Afghanistan)<br />
Voor wat betreft noodhulp adviseert het GDD/DS in voorkomen<strong>de</strong> gevallen alleen maar<br />
giften te geven aan professionele, christelijke (nood‐)hulporganisaties (bijv. ZOA, Red een<br />
Kind, Woord en Daad, Tear). Het DS geeft hierover in voorkomen<strong>de</strong> gevallen voorlichting<br />
(met name via <strong>de</strong> website en nieuwsbrief)<br />
Ook tij<strong>de</strong>lijke hulpprojecten wor<strong>de</strong>n meestal aangekondigd en toegelicht door het <strong>Diaconaal</strong><br />
<strong>Steunpunt</strong> (voorbeel<strong>de</strong>n: dankdagprojecten, het oprichten van een hospice, een<br />
aidshulpverleningsproject in Pretoria). Zulke hulpprojecten wor<strong>de</strong>n pas aangekondigd en<br />
aanbevolen als het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> overtuigd is van <strong>de</strong> noodzaak, <strong>de</strong> doelmatigheid en<br />
<strong>de</strong> betrouwbaarheid van het project.<br />
1.11 Heeft u een giftenbeleid?<br />
Het is voor een diaconie gewenst om een giftenbeleid vast te stellen. Dat voorkomt dat bij elk<br />
steunverzoek een discussie gevoerd moet gaan wor<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong> hulporganisatie<br />
en over het steunverzoek.<br />
Als <strong>de</strong> diaconie bijv. in november vaststelt dat ze in het komen<strong>de</strong> jaar aan niet meer dan 10<br />
met name genoem<strong>de</strong> hulporganisaties een gift wil geven ter grootte van….., dan voorkomt<br />
dat veel discussie. Ontbreekt het <strong>de</strong> diaconie in november nog aan voldoen<strong>de</strong> informatie<br />
over die hulporganisatie, dan kan aanvullen<strong>de</strong> informatie wor<strong>de</strong>n opgevraagd.<br />
In een volgend jaar kunnen dan bijvoorbeeld 5 van die 10 uitgekozen instellingen wor<strong>de</strong>n<br />
vervangen door 5 nieuwe organisaties.<br />
Zo’n beleid is makkelijk uitvoerbaar en voorkomt steeds terugkeren<strong>de</strong> discussies in <strong>de</strong><br />
diaconie. Helemaal nu in <strong>de</strong>ze tijd <strong>de</strong> organisaties nadrukkelijker op zoek zijn naar fondsen.<br />
<strong>De</strong> diaconie zal veelvuldig wor<strong>de</strong>n bena<strong>de</strong>rd via acceptgiro’s en an<strong>de</strong>re communicatie, soms<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 9<br />
meer<strong>de</strong>re keren per jaar door eenzelf<strong>de</strong> stichting. Hel<strong>de</strong>r beleid voorkomt intern verwarring<br />
en draagt zorg dat <strong>de</strong> relatie tussen <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en het gesteun<strong>de</strong> doel van belang blijft.<br />
Naast tevoren geselecteer<strong>de</strong> doelen zal <strong>de</strong> diaconie altijd wat ruimte in <strong>de</strong> diaconale<br />
begroting moeten reserveren voor (niet te voorziene) noodhulp of projectsteun (zie vorige<br />
paragraaf). In bijzon<strong>de</strong>re situaties is een nieuw verzoek aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> om steun ook te<br />
overwegen. <strong>De</strong>nk bijvoorbeeld aan een bijzon<strong>de</strong>re collecte vanwege een grote ramp.<br />
1.12 Enkele overwegingen bij het geven van giften<br />
<strong>De</strong> richtlijnen en criteria bij het geven van giften kunnen ten slotte als volgt wor<strong>de</strong>n<br />
samengevat:<br />
• Is het werk van <strong>de</strong> instelling (direct) gericht op barmhartigheidsbetoon aan zwakken,<br />
kwetsbaren en hulpbehoeven<strong>de</strong>n (m.a.w. is het werk diaconaal van aard?)<br />
• Wordt het barmhartigheidswerk verricht vanuit christelijke beginselen?<br />
• Maken le<strong>de</strong>n van onze <strong>gemeente</strong>/onze kerken gebruik van <strong>de</strong>ze instelling?<br />
• Komt het werk van <strong>de</strong> instelling ook wel ten goe<strong>de</strong> aan niet‐christenen?<br />
• Is <strong>de</strong> hulpinstelling in zijn soort uniek als gereformeer<strong>de</strong>/christelijke instelling?<br />
• Drijft <strong>de</strong> instelling voornamelijk op giften of ontvangt <strong>de</strong> instelling belangrijke<br />
subsidie of overheidssteun?<br />
• Zijn le<strong>de</strong>n van onze <strong>gemeente</strong>/onze kerken betrokken bij het bestuur van <strong>de</strong>ze<br />
instelling?<br />
• Is hier een (voorbeeld‐)gift van <strong>de</strong> diaconie op z’n plaats of wordt <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong><br />
opgeroepen tot het geven van een gift?<br />
• Is over <strong>de</strong>ze instelling/dit hulpproject/<strong>de</strong>ze nood expliciet geadviseerd door het GDD<br />
/DS?<br />
• 10.Past een gift aan <strong>de</strong>ze instelling dit jaar in het giftenbeleid van <strong>de</strong> diaconie?<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 10<br />
1.13 Afsluiting<br />
Van <strong>diaken</strong>en mag wor<strong>de</strong>n verwacht dat ze oog hebben voor <strong>de</strong> nood in en <strong>buiten</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong>. Financiële steunverlening en giften aan hulporganisaties horen daarbij.<br />
In dit artikel is on<strong>de</strong>rscheid gemaakt tussen gereformeer<strong>de</strong> hulporganisaties en allerlei<br />
an<strong>de</strong>re christelijke hulporganisaties. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en van <strong>de</strong> GKv hebben een speciale<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkheid t.o.v. <strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong> hulporganisaties. Het GDD geeft over <strong>de</strong>ze<br />
organisaties jaarlijks een (niet vrijblijven<strong>de</strong>) aanbeveling.<br />
<strong>De</strong>ze notitie wil enkele richtlijnen en handvatten aanreiken voor het geven van giften aan<br />
allerlei an<strong>de</strong>re christelijke hulporganisaties. <strong>De</strong> lijst met hulpinstellingen is niet statisch; elk<br />
jaar ontstaan nieuwe hulporganisaties die onze steun verdienen. Elk jaar vallen organisaties<br />
af omdat ze hun taak hebben vervuld of omdat ze zijn gefuseerd of omdat ze inmid<strong>de</strong>ls<br />
overheidssteun ontvangen.<br />
We wensen <strong>diaken</strong>en veel wijsheid en kracht bij dit noodzakelijke werk<br />
Het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> is uiteraard altijd bereid om uw specifieke vragen te<br />
beantwoor<strong>de</strong>n.<br />
1.14 Bijlage<br />
Aan <strong>de</strong> directie van stichting……<br />
Zwolle, ………..<br />
Betreft: Uw verzoek om financiële steun<br />
Geachte directie,<br />
Uw verzoek om financiële steun is binnen onze diaconie besproken<br />
Zoals u zult begrijpen moeten wij zeer zorgvuldig omgaan met het beheer én <strong>de</strong> besteding<br />
van <strong>de</strong> aan ons toevertrouw<strong>de</strong> diaconale gel<strong>de</strong>n.<br />
Om dat te kunnen doen hebben wij behoefte aan jaarlijkse informatie over en inzage in o.m.<br />
• uw doelstellingen, werkwijze en organisatiestructuur<br />
• een hel<strong>de</strong>re verslaglegging (conform <strong>de</strong> Richtlijn Verslaglegging Fondsenwerven<strong>de</strong><br />
Instellingen van het CBF)<br />
• uw jaarlijkse inkomsten en uitgaven<br />
• <strong>de</strong> bevindingen van uw accountant of het toezichthou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> orgaan<br />
• het percentage overhead van uw organisatie<br />
• uw jaarstukken<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 11<br />
• uw websiteadres<br />
Wij willen <strong>de</strong> zekerheid hebben dat uw organisatie voldoet aan <strong>de</strong> eisen van financiële<br />
betrouwbaarheid ten aanzien van <strong>de</strong> werving en besteding van gel<strong>de</strong>n.<br />
Die betrouwbaarheid kan blijken uit een CBF‐ of RfB keurmerk.<br />
Wij verzoeken u om ons jaarlijks van <strong>de</strong>ze gegevens te voorzien.<br />
Tevens verzoeken we u om <strong>de</strong>ze informatie ook jaarlijks toe te zen<strong>de</strong>n aan het <strong>Diaconaal</strong><br />
<strong>Steunpunt</strong> van <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> Kerken (vrijg.), Postbus 499, 8000 AL Zwolle.<br />
Op basis van <strong>de</strong>ze informatie kan het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> <strong>de</strong> diaconieën in <strong>de</strong> GKV dan<br />
voorlichten en adviseren over uw organisatie.<br />
Uw reactie wachten wij met belangstelling af.<br />
Intussen wensen we u sterkte bij uw arbeid.<br />
Met vrien<strong>de</strong>lijke groet,<br />
namens <strong>de</strong> diaconie,<br />
……………..<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 12<br />
2. Diaconale projecten samen met an<strong>de</strong>ren<br />
2.1 Met an<strong>de</strong>re diaconieën<br />
Er zijn diaconale activiteiten die <strong>de</strong> menskracht of <strong>de</strong> draagkracht van één kerk te boven<br />
kunnen gaan. Diakenen hebben allereerst <strong>de</strong> zorg voor <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>. Maar <strong>de</strong>ze zorg<br />
mag niet in min<strong>de</strong>ring komen op <strong>de</strong> aandacht en zorg voor <strong>de</strong> nood die wat ver<strong>de</strong>r weg is.<br />
Een paar voorbeel<strong>de</strong>n:<br />
• Asielzoekerscentrum<br />
Als in het werkgebied van een kleine kerk een groot Asielzoekerscentrum staat, dan<br />
komt daarmee veel werk af op <strong>de</strong> plaatselijke kerk. Er doen zich veel mogelijkhe<strong>de</strong>n voor<br />
om christelijke gastvrijheid te tonen en om met <strong>de</strong> vluchtelingen te spreken over het<br />
geloof in Jezus Christus. <strong>De</strong> ervaring leert dat er dan veel werk op je af komt. In zoʹn<br />
situatie kan het zinvol zijn om een beroep te doen op (<strong>de</strong> diaconieën) van <strong>de</strong><br />
zusterkerken.<br />
Zowel voor <strong>de</strong> menskracht als voor <strong>de</strong> financiën kan via <strong>de</strong> weg van <strong>de</strong> classicale<br />
diaconale <strong>de</strong>putaten volgens art 22 van <strong>de</strong> Kerkor<strong>de</strong> van <strong>de</strong> GKv., een beroep op wor<strong>de</strong>n<br />
gedaan op het kerkverband.<br />
• Opvanghuis<br />
Iets vergelijkbaars geldt ook als het gaat over <strong>de</strong> oprichting van opvanghuizen in een<br />
bepaal<strong>de</strong> regio. Het kan niet zo zijn dat een kerk zon<strong>de</strong>r overleg met genabuur<strong>de</strong> kerken<br />
overgaat tot <strong>de</strong> oprichting van een opvanghuis voor mensen die een tijdje uit huis<br />
moeten. Ook hiervoor kunnen <strong>de</strong> classicale of provinciale diaconale <strong>de</strong>putaten volgens<br />
art. 22 K.O. wor<strong>de</strong>n ingeschakeld 3 .<br />
Verwacht mag wor<strong>de</strong>n dat in <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> jaren meer kerkoverstijgen<strong>de</strong> diaconale<br />
activiteiten en projecten zullen ontstaan.<br />
2.2 Samenwerken met an<strong>de</strong>re instanties en organisaties<br />
Diaconieën stimuleren en organiseren soms diaconaal werk <strong>buiten</strong> hun <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>. Mits<br />
zulke projecten voldoen aan minimum voorwaar<strong>de</strong>n mag <strong>de</strong>ze aandacht voor <strong>de</strong> nood naast<br />
<strong>de</strong> kerk van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> wor<strong>de</strong>n gevraagd.<br />
Die voorwaar<strong>de</strong>n hebben te maken met:<br />
• Is <strong>de</strong> hulp herkenbaar als christelijke naastenlief<strong>de</strong> of christelijke gastvrijheid?<br />
• Kan <strong>de</strong> naam van Christus er aan wor<strong>de</strong>n verbon<strong>de</strong>n<br />
• Wordt het project getoetst en gecontroleerd?<br />
• Is <strong>de</strong> doelstelling in overeenstemming met het bevestigingsformulier voor <strong>diaken</strong>en?<br />
3 Zie <strong>Diaconaal</strong> overleg in <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling kerkenraad en kerkverband.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 13<br />
• Kunnen <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n erbij wor<strong>de</strong>n ingeschakeld?<br />
Hoewel <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en geen opdracht hebben tot ʹwerelddiaconaatʹ mag van hen wel aandacht<br />
wor<strong>de</strong>n gevraagd voor <strong>de</strong> nood in <strong>eigen</strong> omgeving of in <strong>eigen</strong> land.<br />
Op hun beurt mogen <strong>diaken</strong>en daarvoor <strong>de</strong> aandacht vragen van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>. Zij mogen <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong> opwekken tot dienstbetoon naar binnen en naar <strong>buiten</strong>.<br />
Hoe ver strekt dan dit christelijke barmhartigheidbetoon van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en van <strong>de</strong><br />
diaconie? In het ge<strong>de</strong>elte hierna zijn daarvoor enkele overwegingen en criteria genoemd.<br />
Daarbij is een schema gevoegd dat kan helpen bij het on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van alle betrokkenen.<br />
Burgerlijke <strong>gemeente</strong><br />
Er zijn diaconale projecten die met an<strong>de</strong>re organisaties of met burgerlijke <strong>gemeente</strong>n wor<strong>de</strong>n<br />
opgepakt.<br />
In veel burgerlijke <strong>gemeente</strong>n bestaat een platform van organisaties die werkzaam zijn voor<br />
vluchtelingen en asielzoekers.<br />
Ook kennen sommige <strong>gemeente</strong>n een platform van organisaties die zich met armoe<strong>de</strong> en<br />
bijstand bezig hou<strong>de</strong>n. Diaconieën wor<strong>de</strong>n uitgenodigd om <strong>de</strong>el te nemen in zulke<br />
overlegplatforms. Die diaconieën die met <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rwerpen te maken hebben of er meer<br />
van af willen weten doen er goed aan om aan dit overleg <strong>de</strong>el te nemen. Het biedt <strong>de</strong><br />
mogelijkheid om enerzijds te leren en an<strong>de</strong>rzijds <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> opvattingen naar voren te<br />
brengen. Vooral tegenwoordig stelt <strong>de</strong> overheid <strong>de</strong> inbreng van <strong>de</strong> kerken in zulke<br />
aangelegenhe<strong>de</strong>n weer meer op prijs dan voorheen.<br />
Algemene on<strong>de</strong>rsteuningsprojecten?<br />
Iets an<strong>de</strong>rs is het als van diaconieën een financiële <strong>de</strong>elneming wordt verwacht in algemene<br />
ʹon<strong>de</strong>rsteuningsprojectenʹ (bijvoorbeeld een kerstpakket voor <strong>de</strong> minima)<br />
Als bij zulke projecten niet dui<strong>de</strong>lijk wordt dat <strong>de</strong> kerk <strong>de</strong> afzen<strong>de</strong>r is en als niet aangegeven<br />
kan wor<strong>de</strong>n dat <strong>de</strong>ze steun voortvloeit uit christelijk barmhartigheidbetoon dan is er weinig<br />
re<strong>de</strong>n voor <strong>diaken</strong>en om aan zoʹn gemeenschappelijk project <strong>de</strong>el te nemen. Dit neemt<br />
overigens niet weg dat <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n individueel zulke initiatieven financieel kunnen<br />
on<strong>de</strong>rsteunen.<br />
Bij diaconale steun of een gift van <strong>de</strong> diaconie zal er altijd (direct of indirect) een relatie<br />
moeten bestaan met het tonen van <strong>de</strong> motieven van christelijke barmhartigheid: dat is <strong>de</strong><br />
lief<strong>de</strong> van Christus voor armen, eenzamen en zieken (zie ook <strong>de</strong> criteria hiervoor genoemd).<br />
Gezamenlijke projecten<br />
Er zijn ook projecten die wel samen met an<strong>de</strong>re kerken of instanties kunnen wor<strong>de</strong>n<br />
opgepakt, omdat daarbij wordt voldaan aan <strong>de</strong> criteria voor diaconale hulp. Bijvoorbeeld <strong>de</strong><br />
zorg voor dak‐ en thuislozen, een maaltijdproject, vrijwilligers zorg in <strong>de</strong> gevangenis e.d. Bij<br />
zulke projecten hangt het van <strong>de</strong> doelstelling en <strong>de</strong> uitvoering af of diaconieën daarin willen<br />
participeren. In <strong>de</strong> genoem<strong>de</strong> voorbeel<strong>de</strong>n is dat zon<strong>de</strong>r bezwaar mogelijk.<br />
Ook het <strong>de</strong>elnemen in of het on<strong>de</strong>rsteunen van plaatselijke centra voor opvang van<br />
verslaaf<strong>de</strong>n of voor crisisopvang is in veel gevallen prima mogelijk (zie ook het schema met<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n).<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 14<br />
Ook hierbij geldt: als <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en niet als diaconie daarin kunnen of willen participeren,<br />
kunnen ze niettemin <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> oproepen om zulke projecten financieel of door<br />
menskracht te on<strong>de</strong>rsteunen.<br />
2.3 Diaconie en <strong>buiten</strong>landse projecten<br />
Diaconieën hebben soms financiële ruimte om een diaconaal project in het <strong>buiten</strong>land te<br />
adopteren. <strong>De</strong> term ʹfinanciële ruimteʹ is <strong>eigen</strong>lijk geen goe<strong>de</strong> basis voor een diaconaal<br />
project. Het adopteren van een diaconaal project zal moeten voortvloeien uit een diaconaal<br />
beleidsplan. In zoʹn beleidsplan zal prioriteit wor<strong>de</strong>n gegeven aan <strong>de</strong> zorg voor <strong>de</strong> <strong>eigen</strong><br />
<strong>gemeente</strong>, daarnaast zullen ook diaconale projecten en activiteiten in <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> regio/<strong>eigen</strong><br />
land aandacht krijgen en tenslotte wordt het oog gericht op diaconale projecten in het<br />
<strong>buiten</strong>land.<br />
An<strong>de</strong>re organisaties<br />
Nu is het voor <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en onmogelijk en onwenselijk om zelf <strong>de</strong> uitvoering van zulke<br />
projecten ter hand te nemen. <strong>De</strong> uitvoering van hulpprojecten vraagt om een professioneel<br />
apparaat. Daarbij kan ook wor<strong>de</strong>n gelet of en hoe er hulp nodig is. Geld maakt immers meer<br />
kapot dan je lief is!<br />
Dat is dan ook <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat organisaties als <strong>De</strong> Verre Naaste en Fundament beschikken over<br />
een projectenoverzicht. Diaconieën kunnen daaruit een project adopteren en (financieel)<br />
garant staan voor <strong>de</strong> uitvoering ervan.<br />
Het is daarbij van belang dat <strong>de</strong> betrokkenheid van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n bij dit project wordt<br />
bevor<strong>de</strong>rd. Het alleen maar storten van € 300,= per maand uit <strong>de</strong> diaconale kas naar <strong>de</strong><br />
projectadministrateur van DVN, is onvoldoen<strong>de</strong> en onbevredigend.<br />
Door regelmatige voorlichting, reisimpressies van DVN, een praatje op een <strong>gemeente</strong>avond<br />
en door regelmatig gebed in <strong>de</strong> eredienst en in <strong>de</strong> gezinnen zal dit project in <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong><br />
moeten gaan leven2<br />
2.4 Diaconale steun voor activiteiten van an<strong>de</strong>ren<br />
Behalve <strong>de</strong> steun aan <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rsteunen diaconieën ook tal van gereformeer<strong>de</strong><br />
hulporganisaties (zoals Dit Koningskind, <strong>de</strong> Driehoek, <strong>De</strong> Wegwijzer, Bralectah). <strong>De</strong><br />
lan<strong>de</strong>lijke diaconale <strong>de</strong>putaten voeren hierover jaarlijks beleidsgesprekken met <strong>de</strong>ze<br />
organisaties en doen een aanbeveling naar <strong>de</strong> kerken over een afdracht per ziel aan <strong>de</strong>ze<br />
organisaties.<br />
Naast <strong>de</strong>ze organisaties zijn er tal van an<strong>de</strong>re christelijke of algemene organisaties waaraan<br />
<strong>diaken</strong>en een gift versterken. In een advies aan alle diaconieën in juni 1997 hebben <strong>de</strong><br />
generale <strong>de</strong>putaten enige rubricering aangebracht in al <strong>de</strong>ze hulporganisaties (zie boven)<br />
Kenmerkend aan <strong>de</strong>ze steun is dat <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en ver<strong>de</strong>r geen bestuurlijke of financiële<br />
binding hebben met die organisaties. Dat is echter geen bezwaar om aan organisaties die<br />
verantwoor<strong>de</strong> doelen nastreven en die ook vaak cliënten hebben uit onze kerken, royaal te<br />
steunen.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 15<br />
3. Barmhartigheidsbetoon en diaconale hulp ‘naar <strong>buiten</strong>’<br />
3.1 Inleiding<br />
Gaat het bij diaconale hulpverlening om ʹ<strong>de</strong> geloofsgenotenʹ, zodat het een binnenkerkelijke<br />
activiteit blijft, of reikt <strong>de</strong> diaconale opdracht ver<strong>de</strong>r dan <strong>de</strong> kerkmuren?<br />
Die vraag wordt <strong>de</strong> laatste jaren door <strong>diaken</strong>en en ook door vele an<strong>de</strong>re <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n<br />
gesteld.<br />
<strong>De</strong> antwoor<strong>de</strong>n zijn an<strong>de</strong>rs dan vijfentwintig jaar gele<strong>de</strong>n.<br />
In <strong>de</strong> paragrafen 3.2 tot en met 3.6 gaat het vooral over het verschil tussen werelddiaconaat<br />
en ʹextern gericht diaconaatʹ. In <strong>de</strong> paragrafen 3.7 tot en met 3.13 wor<strong>de</strong>n argumenten<br />
aangedragen die pleiten vóór extern gericht diaconaat van <strong>de</strong> kerk en een pleidooi voor meer<br />
diaconaal‐missionaire activiteiten naar ʹ<strong>buiten</strong>ʹ.<br />
3.2 Werelddiaconaat<br />
In 1971 verscheen <strong>de</strong> brochure ʹWerelddiakonaatʹ van <strong>de</strong> hand van (toen nog) drs. A.N.<br />
Hendriks.<br />
<strong>De</strong> brochure was een uitgebrei<strong>de</strong> versie van <strong>de</strong> toespraak die drs. Hendriks hield op <strong>de</strong><br />
Centrale Diaconale Conferentie op 16 juni 1971 te Ermelo.<br />
In die tijd nam het zogenaam<strong>de</strong> werelddiaconaat binnen <strong>de</strong> hervorm<strong>de</strong> kerk en <strong>de</strong> synodaal‐<br />
gereformeer<strong>de</strong> kerken een grote vlucht. Die ontwikkeling werd sterk gestimuleerd vanuit <strong>de</strong><br />
Wereldraad van Kerken, een orgaan waar gereformeer<strong>de</strong>n toen al kritisch tegenover<br />
ston<strong>de</strong>n.<br />
Met werelddiaconaat wordt bedoeld: <strong>de</strong> kerk moet solidair zijn met (<strong>de</strong> nood van) <strong>de</strong><br />
wereld. Zij moet <strong>de</strong> wereld niet in <strong>de</strong> eerste plaats roepen tot Christus, maar vooral gericht<br />
zijn op <strong>de</strong> nood van <strong>de</strong> me<strong>de</strong>mens. Het christelijke getuigenis komt daarbij los te staan van<br />
het kerkelijke dienstbetoon.<br />
Hendriks wijst het werelddiaconaat af, omdat achter <strong>de</strong>ze term een bepaald kerkbegrip zit.<br />
Hij ziet geen taak voor <strong>de</strong> kerk op het terrein van <strong>de</strong> mondiale hulpverlening. <strong>De</strong> kerk heeft<br />
als opdracht het evangelie te prediken aan alle volken en moet zich niet inlaten met<br />
wereldwij<strong>de</strong> hulpverlening.<br />
Nood in <strong>de</strong> wereld<br />
In <strong>de</strong> jaren zeventig kwam er naast het hierboven beschreven <strong>de</strong>nken nog een ontwikkeling<br />
bij die het werelddiaconaat bevor<strong>de</strong>r<strong>de</strong>.<br />
Door <strong>de</strong> opkomen<strong>de</strong> welvaartsstaat en <strong>de</strong> wetgeving op het terrein van <strong>de</strong> sociale zekerheid<br />
(bijv. Algemene Bijstandswet) was het diaconaat in een ʹi<strong>de</strong>ntiteitscrisisʹ beland. Wat viel er<br />
nu nog te doen voor het diaconaat?<br />
<strong>De</strong> nood in <strong>de</strong> wereld (ver weg) en <strong>de</strong> opkomen<strong>de</strong> ontwikkelingslan<strong>de</strong>n wer<strong>de</strong>n dan ook als<br />
nieuwe aandachtsvel<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> kerk gezien.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 16<br />
Het werelddiaconaat werd daarmee een nieuwe, uitdagen<strong>de</strong> en alternatieve invulling van<br />
het diaconaat van <strong>de</strong> kerk.<br />
Hendriks stelt dan <strong>de</strong> vraag: mogen wij in hulpverlening over <strong>de</strong> grenzen een mogelijkheid<br />
zien om een kwijnend diaconaat nieuwe impulsen te geven?<br />
Zijn antwoord daarop ‐ in <strong>de</strong> context van 1971 ‐ was negatief. Hij beklemtoont dat het<br />
diaconaat volgens <strong>de</strong> bijbel <strong>gemeente</strong>diaconaat is en geen werelddiaconaat. Bij<br />
werelddiaconaat gaat bovendien <strong>de</strong> daad steeds meer ten koste van het Woord.<br />
Particuliere <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n moeten wel aandacht hebben voor <strong>de</strong> nood van <strong>de</strong> wereld, maar<br />
het ambt en <strong>de</strong> kerk als zodanig hoeven dat niet. Dus wel een pleidooi voor barmhartig‐<br />
heidsbetoon, maar dan door <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n en niet vanuit het ambt, <strong>de</strong> kerk zelf.<br />
3.3 <strong>De</strong> toon gezet<br />
Het lijkt erop dat <strong>de</strong>ze afwijzing van werelddiaconaat <strong>de</strong> toon heeft gezet en bepalend is<br />
geweest voor het bijna geheel achterwege blijven van diaconale initiatieven vanuit <strong>de</strong><br />
Gereformeer<strong>de</strong> Kerken (vrijgemaakt) naar <strong>buiten</strong>.<br />
Daarbij hebben syno<strong>de</strong>besluiten van <strong>de</strong>ze kerken in 1951, waarbij hulpverlening los werd<br />
gemaakt van <strong>de</strong> zending, ook nog eens een klimaat geschapen waarin voor ʹextern gericht<br />
diaconaatʹ weinig aandacht bestond. Echter, ten onrechte.<br />
<strong>De</strong>ze vooral interne gerichtheid van het diaconaat heeft Hendriks, naar aan te nemen is, met<br />
zijn brochure in 1971 ook niet beoogd.<br />
Werelddiaconaat in <strong>de</strong> context van <strong>de</strong> jaren zeventig is niet hetzelf<strong>de</strong> als extern gericht<br />
diaconaat in <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> regio vandaag.<br />
<strong>De</strong> kritiek op het werelddiaconaat had te maken met het op <strong>de</strong> achtergrond raken van het<br />
Evangelie en met een onjuiste kijk op <strong>de</strong> plaats van <strong>de</strong> kerk in <strong>de</strong> samenleving. Over zon<strong>de</strong><br />
en bekering werd niet meer gesproken.<br />
Extern gericht diaconaat echter komt met Woord en daad in actie voor een wereld in nood.<br />
<strong>De</strong> dienst van <strong>de</strong> prediking en <strong>de</strong> dienst van <strong>de</strong> barmhartigheid horen bij elkaar.<br />
<strong>De</strong> laatste jaren ontstaan er binnen verschillen<strong>de</strong> kerken plaatselijke, diaconale of<br />
gecombineer<strong>de</strong> missionair‐diaconale projecten en activiteiten die gericht zijn op ʹ<strong>buiten</strong>‐<br />
kerkelijkenʹ. <strong>De</strong>ze projecten roepen opnieuw <strong>de</strong> discussie op over <strong>de</strong> ruimte die er is voor <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong> van Christus voor ʹextern gericht diaconaatʹ.<br />
In <strong>de</strong> besluiten van <strong>de</strong> GKv‐syno<strong>de</strong> van Leus<strong>de</strong>n 1999 ‐ over <strong>de</strong> instelling van het<br />
<strong>de</strong>putaatschap Zending en Hulpverlening 4 ‐ wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en expliciet genoemd bij het<br />
stimuleren en organiseren van <strong>de</strong> betrokkenheid van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> bij hulpverlening in het<br />
<strong>buiten</strong>land.<br />
Hoewel ʹzending en hulpverlening in het <strong>buiten</strong>landʹ niet gelijk is aan ʹextern diaconaatʹ,<br />
zullen <strong>de</strong>ze besluiten wel <strong>de</strong> discussie over ʹextern diaconaat in <strong>eigen</strong> omgevingʹ opnieuw<br />
stimuleren. Dat is goed.<br />
4 Sinds <strong>de</strong> syno<strong>de</strong> van Zuidhorn (2002) Zending, hulpverlening en Training.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 17<br />
3.4 <strong>De</strong> praktijk loopt voorop<br />
Vandaag ontstaan er in een aantal gereformeer<strong>de</strong> kerken extern gerichte diaconaal‐<br />
missionaire activiteiten.<br />
Er is een sterke behoefte om met Woord en daad <strong>de</strong> nood van <strong>de</strong> samenleving tegemoet te<br />
tre<strong>de</strong>n. Daar mogen we best dankbaar voor zijn.<br />
Enkele voorbeel<strong>de</strong>n van actuele extern gerichte diaconaal‐missionaire projecten:<br />
Voorbeeld 1<br />
In een <strong>gemeente</strong> komt een asielzoekerscentrum met 600 asielzoekers. Diaconie en<br />
evangelisatiecommissie van <strong>de</strong> kerkelijke <strong>gemeente</strong> steken <strong>de</strong> koppen bij elkaar; er<br />
wordt een werkgroep geformeerd die afspraken maakt met an<strong>de</strong>re kerken en met <strong>de</strong><br />
directie van het Asielzoekerscentrum. <strong>De</strong> asielzoekers mogen wekelijks wor<strong>de</strong>n<br />
uitgenodigd voor <strong>de</strong> kerkdiensten, na afloop van <strong>de</strong> diensten is er koffie en ze<br />
wor<strong>de</strong>n opgevangen door gastgezinnen. Er ontstaan langduriger contacten. Na<br />
verloop van tijd doen enkele vluchtelingen belij<strong>de</strong>nis. Als <strong>de</strong> asielzoekers op transfer<br />
moeten naar an<strong>de</strong>re centra, zorgen <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n voor vervoer, voor<br />
kin<strong>de</strong>rspeelgoed, voor overdracht aan een zuster<strong>gemeente</strong>.<br />
Een extern project met barmhartigheidsbetoon en gastvrijheid als kenmerken en het<br />
christelijk geloof als herkenbare basis 5 .<br />
Voorbeeld 2<br />
Op initiatief van <strong>de</strong> diaconie nodigt <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> van Pernis een groep van 44<br />
Russische chauffeurs uit op zondag na <strong>de</strong> kerkdienst. <strong>De</strong> mannen staan al wekenlang<br />
zon<strong>de</strong>r retourlading in <strong>de</strong> Waalhaven van Rotterdam. In <strong>de</strong> kerk ontvangen zij<br />
behalve koffie en een maaltijd ook een bijbelvertelling en een klein pakketje met<br />
daarin o.m. een Russische bijbel. Er wordt gezongen en gebe<strong>de</strong>n. Een van <strong>de</strong> mensen<br />
vertaalt. <strong>De</strong> hele kerkelijke <strong>gemeente</strong> wordt ingeschakeld en <strong>de</strong> ontmoeting is<br />
opbouwend voor alle betrokkenen. Een goed voorbeeld van een extern gericht<br />
diaconaal‐missionair project met christelijke gastvrijheid als een van <strong>de</strong> kenmerken.<br />
In het blad ʹDienstʹ zijn in <strong>de</strong> afgelopen jaren nog wel meer van zulke projecten genoemd. Zo<br />
is er in Amersfoort‐Centrum het diaconale project ʹGastvrijʹ, een maaltijdproject voor dak‐ en<br />
thuislozen. Dit project werkt on<strong>de</strong>r verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en en heeft enkele<br />
doelstellingen:<br />
• barmhartigheid bewijzen aan een groep nabije naasten die aan <strong>de</strong> rand van <strong>de</strong><br />
samenleving vertoeven;<br />
• <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n erbij betrekken en activeren zoals het bevestigingsformulier<br />
dit aangeeft<br />
Diakenen en <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n pakken zulke projecten vandaag zon<strong>de</strong>r schroom op. Ze hebben<br />
zeker niet het gevoel dat ze met ʹwerelddiaconaatʹ bezig zijn. Het extern gerichte diaconaat is<br />
er dus al op verschillen<strong>de</strong> plaatsen.<br />
5 Zie ook het artikel Kerk en vluchteling in <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling kerk en maatschappij.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 18<br />
3.5 Correctie nodig<br />
Maar hoe zit het dan met onze reserves ten aanzien van ʹdiaconale hulp naar <strong>buiten</strong>ʹ?<br />
Verschillen<strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong> auteurs hebben eer<strong>de</strong>r kritische opmerkingen geplaatst bij het<br />
achterwege blijven van ʹextern gericht diaconaatʹ vanuit onze kerken.<br />
Zo werpt Dr. C.J. <strong>de</strong> Ruijter in het slothoofdstuk van zijn dissertatie in 1992 6 <strong>de</strong> vraag op of<br />
een levend en krachtig diaconaat ook daadwerkelijk een kenmerk van <strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong><br />
kerken is geweest.<br />
Hij constateert dat <strong>de</strong> aandacht voor <strong>de</strong> taak van <strong>de</strong> kerk in <strong>de</strong> wereld sterk geconcentreerd<br />
geweest is op <strong>de</strong> verkondiging van het Woord. Pas sinds enkele jaren, aldus <strong>De</strong> Ruijter in<br />
1992, is <strong>de</strong> bezinning op gang gekomen op <strong>de</strong> vraag in hoeverre hier ook van een diaconale<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkheid in <strong>de</strong> wereld sprake zou kunnen zijn. Met het oog op het praktisch<br />
optre<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> kerk in <strong>de</strong> wereld bepleit hij een herbezinning op <strong>de</strong> plaats van het<br />
diaconaat. Immers, <strong>de</strong> diaconale taak van <strong>de</strong> kerk is een uitgezochte gelegenheid waarbij heil<br />
ook op een praktische manier tastbaar kan wor<strong>de</strong>n.<br />
Hier wordt <strong>de</strong> externe diaconale gerichtheid van <strong>de</strong> kerk positief beoor<strong>de</strong>eld.<br />
Ook Dr. A.N. Hendriks heeft in latere publicaties dui<strong>de</strong>lijk gemaakt dat er naast<br />
ʹwerelddiaconaatʹ ook diaconaat bestaat dat gericht is op nabije naasten.<br />
3.6 Woord en daad<br />
In een toespraak op <strong>de</strong> 100e Centrale Diaconale Conferentie op 13 juni 1992 zegt hij dat ʺhet<br />
helpen van <strong>de</strong> nabije naasten meer aandacht in onze kerken dient te verkrijgen dan tot nu toe het geval<br />
is geweestʺ. In zijn referaat spreekt hij positief over ʹexterne diaconale projectenʹ. Daarbij mag<br />
het verklaren<strong>de</strong> Woord niet ontbreken bij <strong>de</strong> helpen<strong>de</strong> daad.<br />
ʺMisschien,ʺ zegt hij, ʺis het in Ne<strong>de</strong>rland ook wel <strong>de</strong> tijd van <strong>de</strong> da<strong>de</strong>n. Misschien moeten vandaag<br />
onze da<strong>de</strong>n voorop gaan om opening te geven voor het Woordʺ aldus Hendriks in 1992.<br />
Met <strong>de</strong>ze hel<strong>de</strong>re stellingname maakt hij gelukkig dui<strong>de</strong>lijk on<strong>de</strong>rscheid tussen ʹextern<br />
diaconaatʹ en ʹwerelddiaconaatʹ zoals dat zich in <strong>de</strong> zeventiger jaren aandien<strong>de</strong>. Dat<br />
on<strong>de</strong>rscheid is ook nodig.<br />
Ook Prof. Dr. C.Trimp heeft herhaal<strong>de</strong>lijk dui<strong>de</strong>lijk gemaakt dat ʹextern gericht diaconaatʹ<br />
niet ten koste hoeft te gaan van <strong>de</strong> evangelieverkondiging. Integen<strong>de</strong>el, hulpbetoon aan <strong>de</strong><br />
naaste <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> kerk kan <strong>de</strong> evangelieverkondiging versterken en zichtbaar maken.<br />
In 1989 houdt Trimp een pleidooi voor een <strong>eigen</strong> gereformeer<strong>de</strong> overtuiging en werkstijl<br />
tussen <strong>de</strong> uitersten van ʹwoord en daadʹ.<br />
Op <strong>de</strong> Centrale Diaconale Conferentie van 1988 ‐ een jubileumconferentie ‐ had Trimp al een<br />
warm pleidooi gehou<strong>de</strong>n voor ʹextern gericht diaconaatʹ.<br />
Enkele citaten:<br />
ʺ<strong>De</strong> <strong>gemeente</strong> van Christus moet een bron van licht en barmhartigheid zijn in <strong>de</strong>ze wereld.<br />
(...) Wij moeten een stuk herstel van het leven laten zien in <strong>de</strong>ze geschon<strong>de</strong>n wereld. (...) Hoe<br />
6 Cornelis Johannes <strong>de</strong> Ruijter, <strong>De</strong> horizon van het heil : theorie en praxis bij Johann Baptist Metz en Clodovis<br />
Boff, me<strong>de</strong> in verband met <strong>de</strong> verkondiging en het diaconaat van <strong>de</strong> kerk, Kampen 1992<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 19<br />
hebben <strong>de</strong> eerste <strong>gemeente</strong>n zich zo kunnen uitbrei<strong>de</strong>n? Niet omdat ze zo geweldig preekten,<br />
dat ook, maar vooral omdat ze zoveel diaconaal werk versprei<strong>de</strong>n. Als er pest in <strong>de</strong> stad<br />
heerste, vroeg men niet eerst of men christen was, maar bood men hulp. (...) <strong>De</strong> kerk heeft<br />
ramen. Niet alleen opdat het licht naar binnen zou vallen, maar ook opdat het licht zou<br />
uitstralen, zodat <strong>de</strong> wereld weet dat daar een kerk staat. Dat moet <strong>de</strong> wereld ook weten uit <strong>de</strong><br />
uitstraling van <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> die met <strong>de</strong> daad wordt betoond.ʺ<br />
Tot zover Prof. Trimp in 1988.<br />
Het externe diaconaat verdient positieve aandacht!<br />
Conclusie<br />
In <strong>de</strong> paragrafen 3.1 tot en met 3.6 werd aangegeven dat <strong>de</strong> afwijzing van het<br />
werelddiaconaat in <strong>de</strong> jaren zeventig geleid heeft tot verwaarlozing van alle ʹextern gericht<br />
diaconaatʹ. In <strong>de</strong> hierna volgen<strong>de</strong> paragrafen 3.7 tot en met 3.13 wordt gewezen op een<br />
noodzakelijke correctie op <strong>de</strong>ze ontwikkeling en wordt een pleidooi gehou<strong>de</strong>n voor meer<br />
diaconaal‐missionaire activiteiten naar ʹ<strong>buiten</strong>ʹ. Daarbij gaat het ook over <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van ambt en <strong>gemeente</strong>.<br />
3.7 Extern diaconaat is geen werelddiaconaat<br />
In dit twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van <strong>diaken</strong>en en<br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n bij extern gericht diaconaat wat meer uitgediept.<br />
Dr. C. Trimp heeft aangetoond dat op <strong>de</strong> achtergrond van <strong>de</strong>ze discussie over ʹextern<br />
diaconaatʹ meespeelt <strong>de</strong> klassieke Kuyperiaanse on<strong>de</strong>rscheiding van <strong>de</strong> kerk als instituut (die<br />
het Woord verkondigt) en <strong>de</strong> kerk als organisme (<strong>de</strong> gelovigen die particulier geroepen zijn<br />
tot da<strong>de</strong>n van barmhartigheid). Trimp ‐ en <strong>De</strong> Ruijter met hem ‐ verwerpt dit Kuyperiaanse<br />
schema.<br />
Zon<strong>de</strong>r van werelddiaconaat te willen spreken, zien zij <strong>de</strong> noodzaak in van hulpverlening<br />
<strong>buiten</strong> <strong>de</strong> context van <strong>de</strong> kerk, in dit geval <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> Kerk (vrijgemaakt). <strong>De</strong> relatie<br />
met evangelieverkondiging wordt daarbij voortdurend beklemtoond. Dit wordt in het<br />
werelddiaconaat werd gemist.<br />
<strong>De</strong> Ruijter verzet zich ook tegen <strong>de</strong> gedachtegang dat alleen tot kerkelijke taak gerekend mag<br />
wor<strong>de</strong>n wat uit <strong>de</strong> Schrift afgeleid kan wor<strong>de</strong>n als ambtelijke taak. Hij vindt dat dan het<br />
optre<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> taak van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> versmald wordt tot haar ambtelijk optre<strong>de</strong>n.<br />
Als <strong>de</strong> ambten wor<strong>de</strong>n gezien in het licht van <strong>de</strong> toerusting van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>, kan hier geen<br />
sprake zijn van een tegenstelling.<br />
ʺ Waar voor <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> een roeping tot dienstbetoon ligt, ziet <strong>de</strong> ambtsdrager zich geroepen<br />
toerustend voor te gaanʺ.<br />
Het valt op dat Trimp en <strong>De</strong> Ruijter bij ʹextern gericht diaconaatʹ veel eer<strong>de</strong>r <strong>de</strong>nken aan<br />
diaconale activiteiten en projecten in <strong>de</strong> directe nabijheid van <strong>de</strong> plaatselijke <strong>gemeente</strong> dan<br />
aan mondiale hulpverleningsprojecten die gelijkenis vertonen met werelddiaconaat.<br />
Je kunt zeggen dat <strong>de</strong> vraagstelling sinds 1971 is verschoven van: mogen <strong>diaken</strong>en <strong>de</strong> nood<br />
van <strong>de</strong> wereld lenigen in een ontwikkelingsland, naar <strong>de</strong> vraag: welke (extern gerichte)<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 20<br />
diaconale of missionair‐diaconale activiteit kan <strong>de</strong> plaatselijke <strong>gemeente</strong>+<strong>diaken</strong>en oppakken<br />
<strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
Omdat <strong>de</strong>ze vraagstelling an<strong>de</strong>rs is dan die van 1971 kunnen we ook niet met <strong>de</strong><br />
antwoor<strong>de</strong>n van 1971 volstaan die betrekking had<strong>de</strong>n op werelddiaconaat.<br />
3.8 Extern diaconaat is: het Evangelie laten zien<br />
In publicaties en congressen ter voorbereiding op voorstellen aan <strong>de</strong> syno<strong>de</strong> van Leus<strong>de</strong>n<br />
van <strong>de</strong> GKv ten aanzien van Zending en Hulpverlening is het thema ʹextern gericht<br />
diaconaatʹ on<strong>de</strong>r meer door Te Vel<strong>de</strong>, Griffioen, Venema en Van <strong>de</strong> Kamp in positieve zin<br />
aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong> gesteld.<br />
Hun opvattingen zijn on<strong>de</strong>r meer terug te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> brochure ʹLief<strong>de</strong>dienst aan allenʹ. Dit<br />
boekje verscheen op verzoek van het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> en <strong>De</strong> Verre Naasten in maart<br />
1999 en werd geschreven door ds. Henk Venema.<br />
Heel het boekje van Venema is een pleidooi om op verantwoor<strong>de</strong> wijze een positieve<br />
invulling te geven aan <strong>de</strong> diaconale taak tot hulpverlening aan naasten <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> kerk.<br />
3.9 Gradaties in verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
Het aanbrengen van een scheiding tussen enerzijds <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n die wèl en an<strong>de</strong>rzijds<br />
<strong>de</strong> ambtsdragers die géén verantwoor<strong>de</strong>lijkheid hebben voor <strong>de</strong> lief<strong>de</strong>dienst aan allen, is een<br />
gekunsteld on<strong>de</strong>rscheid dat geen recht doet aan <strong>de</strong> werkwijze van <strong>de</strong> ambtelijk<br />
gestructureer<strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
In dit verband is het belangrijk om oog te hebben voor ʹgradaties in verantwoor<strong>de</strong>lijkheidʹ.<br />
Bij extern gericht diaconaat kunnen zowel <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> als <strong>de</strong> ambtsdragers een<br />
(verschillen<strong>de</strong>) verantwoor<strong>de</strong>lijkheid hebben. In het verle<strong>de</strong>n is er te ongenuanceerd gewerkt<br />
met een allesomvattend, massief verantwoor<strong>de</strong>lijkheidsbegrip: als <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijk zijn voor <strong>de</strong> hulp aan ʹ<strong>de</strong> wereld in noodʹ, dan kunnen (mogen) <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong>en dus niet verantwoor<strong>de</strong>lijk zijn 7 .<br />
Ook Hendriks blijft in zijn CDC‐toespraak van 1992 een wat gekunsteld on<strong>de</strong>rscheid maken<br />
tussen <strong>de</strong> ambtelijke verantwoor<strong>de</strong>lijkheid en <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>lijke verantwoor<strong>de</strong>lijkheid ten<br />
aanzien van ʹextern gericht diaconaatʹ.<br />
In <strong>de</strong> congresbun<strong>de</strong>l ʹZending in bewegingʹ ter voorbereiding op het gelijknamige congres in<br />
1995 heeft Dr. M. te Vel<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze gedachtegang afgewezen. Enkele citaten:<br />
Congresbun<strong>de</strong>l Zending en hulpverlening 1995<br />
ʺHet betonen van barmhartigheid aan <strong>de</strong> huisgenoten <strong>de</strong>s geloofs 8 en aan an<strong>de</strong>ren die op onze<br />
weg wor<strong>de</strong>n geplaatst is <strong>de</strong> taak van <strong>de</strong> ambtelijk gestructureer<strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
D.w.z. dat werk is niet het werk van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en en het is ook niet het werk van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>,<br />
maar altijd het werk van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> met <strong>de</strong> ambtsdragers als toerusters en met vooral <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong>en als voortrekkers en ʹdienstgelei<strong>de</strong>rsʹ op het terrein van <strong>de</strong> praktische uitvoering. Je<br />
7 Zie ook in <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling Inspiratie het artikel over <strong>de</strong> grens tussen algemeen en bijzon<strong>de</strong>r ambt<br />
8 Zie Galaten 6:9 (redactie)<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 21<br />
moet hier altijd met twee woor<strong>de</strong>n spreken en niet proberen <strong>de</strong> zaak naar één van bei<strong>de</strong> kanten<br />
(<strong>gemeente</strong> of ambtsdragers) op te lossen.ʺ<br />
ʺAls <strong>de</strong> individuele gelovige barmhartigheid bewijst, dan kun je dat ʹparticuliereʹ<br />
barmhartigheid noemen. Maar het is tegelijk ook ʹ<strong>gemeente</strong>lijke/kerkelijkeʹ barmhartigheid.<br />
Hoe zou christelijke barmhartigheid, in <strong>de</strong> naam van Christus en door <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> uit Christus<br />
bewezen, immers ooit niet‐kerkelijk genoemd kunnen wor<strong>de</strong>n? En hoe zou<strong>de</strong>n we het<br />
ʹ<strong>gemeente</strong>lijkʹ ooit tot het werk van <strong>de</strong> ambtsdragers kunnen beperken? Het is niet juist om<br />
alleen kerkelijk te willen noemen datgene wat door ambtsdragers wordt gedaan of wat<br />
rechtstreeks on<strong>de</strong>r hun leiding staat. Het is niet juist als we <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> alleen zien<br />
functioneren, daar waar <strong>de</strong> ambtsdragers actief en present zijn. Kerk‐zijn is ook dat wat <strong>de</strong><br />
gelovigen zelf doen op hun <strong>eigen</strong> plek.ʺ<br />
Hier wordt het verkeer<strong>de</strong> dilemma tussen hulp van particuliere <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n (die wel<br />
extern diaconaal gericht zou mogen zijn) en hulp van <strong>de</strong> kerk en haar ambten (die dat niet<br />
zou<strong>de</strong>n mogen), terecht afgewezen.<br />
Als er een verantwoor<strong>de</strong>lijkheid ligt voor <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n t.en aanzien van <strong>de</strong> nood in <strong>de</strong><br />
wereld, dan ontstaat er daarmee ook een verantwoor<strong>de</strong>lijkheid voor <strong>de</strong> ambtsdragers, voor<br />
<strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>, en omgekeerd. <strong>De</strong> impulsen voor extern gericht hulpbetoon kunnen zowel bij<br />
<strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en als bij <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> vandaan komen.<br />
Het is niet mogelijk en niet nodig om daartussen een strikte waterscheiding aan te brengen.<br />
Als we zeggen dat <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en voorop moeten gaan in het activeren van <strong>de</strong> diaconale<br />
<strong>gemeente</strong>, dan kan dat ook betekenen dat <strong>diaken</strong>en zelf het initiatief nemen bij een ʹextern<br />
diaconaal projectʹ, ook al zullen zij <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> daar maximaal bij inschakelen. Er zijn wel<br />
graduele verschillen in verantwoor<strong>de</strong>lijkheid tussen ʹchristelijke particuliereʹ hulp en<br />
ʹkerkelijkeʹ hulp, maar er is geen principieel on<strong>de</strong>rscheid. Wel zullen <strong>diaken</strong>en bij externe<br />
projecten eer<strong>de</strong>r stimulerend optre<strong>de</strong>n dan uitvoerend.<br />
Belangrijker dan dit subtiel on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n is <strong>de</strong> vraag: hoe<br />
kunnen we in dit project het Evangelie op een geïntegreer<strong>de</strong> manier brengen en zichtbaar<br />
maken.<br />
<strong>De</strong> kerk moet zich in zulke projecten niet laten afficheren als hulpverlener in<br />
maatschappelijke nood die er is voor <strong>de</strong> samenlevingsopbouw.<br />
N.B. Zie voor het on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n het schema dat als bijlage is<br />
toegevoegd aan dit hoofdstuk. In <strong>de</strong> erbij horen<strong>de</strong> bijlage hebben GDD en <strong>Diaconaal</strong><br />
<strong>Steunpunt</strong> een richtlijn voor <strong>diaken</strong>en geformuleerd voor het ʹbarmhartigheidsbetoon naar<br />
<strong>buiten</strong>.ʹ<br />
3.10 Gelui<strong>de</strong>n van an<strong>de</strong>ren<br />
Ook niet‐vrijgemaakte auteurs hebben zich uiteraard in het externe diaconaat verdiept. Zo<br />
heeft A. Noor<strong>de</strong>graaf in zijn ʹOriëntatie in het diaconaat’ 9 een hoofdstuk gewijd aan het thema<br />
diaconaat en samenleving.<br />
9 Zoetermeer 1991.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 22<br />
Hij stelt <strong>de</strong> vraag in hoeverre <strong>de</strong> kerk als instituut (c.q. <strong>de</strong> diaconie) hulp moet bie<strong>de</strong>n aan<br />
een samenleving in nood, of dat zij dit moet overlaten aan <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
van <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n. Hij spreekt in dit verband over ʹ<strong>de</strong> smalle weg tussen <strong>de</strong> Scylla van <strong>de</strong><br />
verkerkelijking van het leven en <strong>de</strong> Charybdis van kerkelijke introversieʹ.<br />
Zijn antwoord is overtuigend:<br />
ʺAltijd zal het erom moeten gaan dat in het diaconale werk ‐ ook in <strong>de</strong> breedte van <strong>de</strong> no<strong>de</strong>n<br />
van <strong>de</strong> samenleving ‐ <strong>de</strong> verbinding met het getuigenis van Gods gebo<strong>de</strong>n en beloften<br />
aanwezig blijft. Diaconale arbeid is geen samenlevingsopbouw, ook al kunnen <strong>diaken</strong>en en<br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n in facetten van <strong>de</strong>ze arbeid participeren.<br />
We wijzen een introverte kerkelijkheid die geen oog heeft voor <strong>de</strong> sociaal‐ethische aspecten van<br />
<strong>de</strong> diakonia af. Wij verwerpen ook een vermaatschappelijking van <strong>de</strong> kerkelijke praxis, waarbij<br />
<strong>de</strong> kerk verwordt tot een maatschappelijke actiegroep.<br />
Diaconaat is getuigenis metterdaad in <strong>de</strong> samenleving, niet conform <strong>de</strong> normen van een of<br />
an<strong>de</strong>re welzijnspolitiek, maar overeenkomstig Gods Woord.<br />
Het is <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> van Christus die drijvend motief is in <strong>de</strong> dienst jegens <strong>de</strong> samenlevingʺ<br />
3.11 Introvert of extravert?<br />
Noor<strong>de</strong>graaf noemt isolement en aanpassing bei<strong>de</strong> verkeer<strong>de</strong> antwoor<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> uitdaging<br />
van een geseculariseer<strong>de</strong> wereld in nood. Hij kiest voor <strong>de</strong> weg van <strong>de</strong> penetratie.<br />
ʺHet diaconaat van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> in een geseculariseer<strong>de</strong> wereld heeft alleen maar toekomst als we<br />
kwetsbaar en weerbaar op onze post blijven in <strong>de</strong> wapenrusting van God” (Efez. 6:10‐20).<br />
Belangrijk voor <strong>de</strong> doorvertaling van het Evangelie naar <strong>buiten</strong> toe is dat <strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n niet<br />
stukbreken op <strong>de</strong> da<strong>de</strong>n. Een <strong>gemeente</strong> waar daadwerkelijk iets zichtbaar wordt van <strong>de</strong><br />
lief<strong>de</strong> van Christus Jezus jegens <strong>de</strong> slachtoffers en <strong>de</strong> armen, zal ook in onze tijd vragen<br />
oproepen en aanstekelijk werkenʺ (Noor<strong>de</strong>graaf, bld 168).<br />
Hij conclu<strong>de</strong>ert dan ook: ʺZon<strong>de</strong>r opdringerigheid, zon<strong>de</strong>r valse pretenties zullen <strong>diaken</strong>en<br />
beschei<strong>de</strong>n, maar dui<strong>de</strong>lijk mogen laten horen dat fundamenteel voor alle welzijn het herstel van <strong>de</strong><br />
relatie met God door Jezus Christus is” (Matth. 6:33; 16:26).<br />
Diakonaat is immers geworteld in <strong>de</strong> dienst van Christus Diakonos, <strong>de</strong> Red<strong>de</strong>r van ons totale<br />
bestaanʺ.<br />
3.12 Balans<br />
Er is alle re<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> diaconale aandacht van <strong>gemeente</strong> en <strong>diaken</strong>en meer te richten op <strong>de</strong><br />
nood in <strong>de</strong> nabijheid van <strong>de</strong> kerk. Niet als op zichzelf staan<strong>de</strong> ʹnoodhulpʹ, maar als zichtbare<br />
tekenen van het Evangelie.<br />
Uit het voorgaan<strong>de</strong> wordt dui<strong>de</strong>lijk dat afwijzing van werelddiaconaat niet mag betekenen<br />
dat diaconaat alleen maar binnenkerkelijk mag zijn.<br />
Zeker vandaag mag het diaconaat ‐ met inachtneming van het getuigenis van <strong>de</strong> Schrift ‐<br />
barmhartigheid betonen aan mensen in <strong>de</strong> omgeving van <strong>de</strong> kerk die in nood verkeren.<br />
Zo kan het Evangelie zichtbaar wor<strong>de</strong>n gemaakt.<br />
Het is te verwachten dat zodoen<strong>de</strong> ook meer gecombineer<strong>de</strong> missionair‐diaconale projecten<br />
vanuit <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> ontstaan. ʺDaarbij is het diaconaat geen ʹworm aan <strong>de</strong> missionaire hengelʹ<br />
maar het metterdaad laten zien van het Goe<strong>de</strong> Nieuwsʺ (A. Noor<strong>de</strong>graaf).<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 23<br />
3.13 Enkele slotopmerkingen voor <strong>de</strong> kerkelijke praktijk<br />
1. <strong>De</strong> brochure ʹLief<strong>de</strong>dienst aan allenʹ is verspreid on<strong>de</strong>r alle diaconieën en predikanten.<br />
In dit boekje is <strong>de</strong> ontwikkeling in het gereformeer<strong>de</strong> <strong>de</strong>nken over ʹextern gericht<br />
diaconaatʹ goed op een rij gezet. Een ge<strong>de</strong>gen meningsvorming over dit thema aan <strong>de</strong><br />
hand van dit boekje is prima mogelijk en ook nodig, voordat (ondoordacht) met<br />
allerlei praktijkprojecten wordt begonnen.<br />
2. Het zou goed zijn dat in <strong>de</strong> discussie over ʹextern gericht diaconaatʹ on<strong>de</strong>rscheid<br />
wordt gemaakt tussen werelddiaconaat zoals dat in <strong>de</strong> zeventiger jaren door <strong>de</strong><br />
gereformeer<strong>de</strong> kerken werd afgewezen en extern gericht diaconaat dat hulp biedt in<br />
nood rondom <strong>de</strong> plaatselijke <strong>gemeente</strong>. Het extern diaconaal optre<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
gereformeer<strong>de</strong> kerken is ten onrechte verwaarloosd en geremd door onze afwijzing<br />
van het werelddiaconaat in <strong>de</strong> jaren zeventig.<br />
3. Het on<strong>de</strong>rscheid tussen kerkelijk/ambtelijk diaconaat enerzijds en <strong>gemeente</strong>lijk‐<br />
/particulier diaconaat an<strong>de</strong>rzijds is door diverse auteurs overtuigend afgewezen als<br />
een onbijbelse en onvruchtbare scheiding in <strong>de</strong> roeping van <strong>de</strong> kerk tot dienstbetoon.<br />
Kerk‐zijn is ook wat <strong>de</strong> gelovigen zelf doen op hun <strong>eigen</strong> plek. Dit besef en <strong>de</strong>ze<br />
houding zullen we met elkaar moeten aanleren.<br />
Het is niet zo dat <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid voor extern diaconaat òf geheel bij <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n òf geheel bij <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en behoort te liggen. Als barmhartigheids‐<br />
betoon ʹnaar <strong>buiten</strong>ʹ een taak is van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>, hebben zowel <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en als <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n een verantwoor<strong>de</strong>lijkheid. Die verantwoor<strong>de</strong>lijkheid kan zowel <strong>de</strong><br />
initiëring, <strong>de</strong> stimulering, <strong>de</strong> coördinatie en <strong>de</strong> uitvoering betreffen. Daarbij blijft het<br />
vertrekpunt: <strong>de</strong> diaconale opdracht is aan <strong>de</strong> diaconale <strong>gemeente</strong> toevertrouwd.<br />
4. In onze geseculariseer<strong>de</strong> samenleving hebben gecombineer<strong>de</strong> missionair‐diaconale<br />
projecten meer uitstraling dan ʹklassiekeʹ vormen van evangelisatie waarbij <strong>de</strong><br />
<strong>buiten</strong>kerkelijke zich al gauw een bekeringsobject voelt. ʺ<strong>De</strong> principiële prioriteit van het<br />
Woord van God in <strong>de</strong> realisering van het heil behoeft geen afbreuk te doen aan het gegeven dat<br />
dienstbetoon in Christusʹ naam in zichzelf een getuigenis is van Gods red<strong>de</strong>n<strong>de</strong> lief<strong>de</strong>ʺ (A.<br />
Noor<strong>de</strong>graaf).<br />
5. Als <strong>diaken</strong>en en <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n participeren in diaconale projecten gericht op <strong>de</strong><br />
nood in <strong>de</strong> samenleving (bijvoorbeeld samen met <strong>de</strong> burgerlijke overheid of samen<br />
met an<strong>de</strong>re instanties), dan vraagt <strong>de</strong> diaconale daad als uiting van <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> van<br />
Christus altijd weer om het getuigenis van Zijn red<strong>de</strong>n<strong>de</strong> lief<strong>de</strong>. Dat on<strong>de</strong>rscheidt <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong> van <strong>de</strong> overheidszorg die gebaseerd is op wettelijke rechten en plichten. Als er<br />
ruimte is om die houding te praktiseren, is het mogelijk om projectmatig samen te<br />
werken met an<strong>de</strong>ren (instanties, overheid, kerken).<br />
Dat zal altijd een zekere spanning met zich meebrengen, omdat <strong>de</strong> overheid en <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re partners <strong>de</strong> kerk zien als maatschappelijke groepering die zich <strong>de</strong> nood van <strong>de</strong><br />
wereld aantrekt.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 24<br />
6. Het komt <strong>de</strong> verkondiging van het Evangelie en <strong>de</strong> uitstraling van <strong>de</strong> kerk in <strong>de</strong><br />
samenleving zeer ten goe<strong>de</strong> als plaatselijke kerken diaconaal‐missionair present zijn<br />
in <strong>de</strong> plaatselijke samenleving. Bovendien wordt zo ook <strong>de</strong> interne <strong>gemeente</strong>opbouw<br />
bevor<strong>de</strong>rd.<br />
Dat vraagt om een meer externe gerichtheid van <strong>diaken</strong>en en <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n.<br />
Zij mogen in hun <strong>eigen</strong> omgeving doen wat hun hand vindt om te doen en hoeven<br />
niet <strong>de</strong> nood van <strong>de</strong> wereld op hun schou<strong>de</strong>rs te nemen.<br />
Literatuur<br />
Drs. A.N. Hendriks, Werelddiaconaat, 1971<br />
Dr. A.N. Hendriks, ʹDiakonaat en <strong>de</strong> nabije naasteʹ in Dienst nr.4 van 1992<br />
Ds. Henk Venema, Lief<strong>de</strong>dienst aan allen, uitgave van DVN en DS, 1999<br />
Zending in beweging, Congresbun<strong>de</strong>l 1995, uitgave van DVN<br />
Dr.A. Noor<strong>de</strong>graaf, Orientatie in het diaconaat, 1991, Boekencentrum, Zoetermeer<br />
Dr.A. Noor<strong>de</strong>graaf, Vijf bro<strong>de</strong>n en twee vissen, 1998, Boekencentrum, Zoetermeer<br />
Informatiemap: Diaconaat naar <strong>buiten</strong>. Een bun<strong>de</strong>l artikelen over onze diaconale taak t.o.v.<br />
nabije en verre naasten (te bestellen bij www.diaconaalsteunpunt.nl<br />
Ds.Gerrit Riemer, <strong>de</strong> diaconale <strong>gemeente</strong>, Zwolle z.j.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 25<br />
Bijlage 1: Verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n m.b.t. christelijk<br />
barmhartigheidsbetoon<br />
Naar aanleiding van binnengekomen vragen van diaconieën is binnen het Generaal<br />
<strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap (GDD) en het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> (DS) gesproken over <strong>de</strong><br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en bij diaconaal hulpbetoon <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
Een vraag die vaak door <strong>diaken</strong>en wordt gesteld: is er een diaconale taak <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong><br />
<strong>gemeente</strong> en zo ja wat zijn daarbij <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong>en, <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>?<br />
Het GDD en het DS hebben enkele ʹrichtingwijzersʹ geformuleerd die kunnen helpen om<br />
zulke vragen te beantwoor<strong>de</strong>n. Bovendien is schematisch zichtbaar gemaakt hoe <strong>de</strong><br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van alle betrokkenen zijn te on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n.<br />
Belangrijk uitgangspunt voor het GDD is <strong>de</strong> notie dat aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> <strong>de</strong> opdracht is<br />
gegeven tot dienstbetoon aan hen die hulp nodig hebben, zowel binnen <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> als<br />
daar<strong>buiten</strong>.<br />
Gemeente activeren<br />
<strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en zijn aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> gegeven om die <strong>gemeente</strong> daarin te stimuleren en te<br />
activeren en voor te gaan in dit dienstbetoon. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> is dus zowel betrokken bij <strong>de</strong> nood<br />
in <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> als ‐vaak via inschakeling en activering van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en via giften‐ bij <strong>de</strong><br />
nood <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>. Het begrip ʹdiaconaalʹ is niet beperkt tot <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en;<br />
allereerst <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> behoort ʹdiaconaalʹ te han<strong>de</strong>len zowel naar ʹbinnenʹ als naar ʹ<strong>buiten</strong>ʹ.<br />
Het Generaal <strong>Diaconaal</strong> <strong>De</strong>putaatschap heeft <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> conclusies geformuleerd over dit<br />
thema.<br />
Christelijke barmhartigheid en diaconaal hulpbetoon<br />
1. Uit het Ou<strong>de</strong> en Nieuwe Testament wordt dui<strong>de</strong>lijk dat <strong>de</strong> opdracht om naar elkaar<br />
om te zien aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> is gegeven. Gemeentele<strong>de</strong>n ontvangen van <strong>de</strong> Heer van<br />
<strong>de</strong> kerk <strong>de</strong> opdracht om barmhartigheid te betonen naar binnen en ook naar <strong>buiten</strong>.<br />
Dit hulpbetoon houdt niet op bij <strong>de</strong> kerk<strong>de</strong>ur, maar strekt zich ook uit naar <strong>de</strong> nood<br />
in <strong>de</strong> samenleving.<br />
In dit hulpbetoon mag <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> van Christus zichtbaar maken voor<br />
armen, eenzamen en hulpbehoeven<strong>de</strong>n binnen en <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> kerk. In dit hulpbetoon<br />
wordt tevens <strong>de</strong> presentie van <strong>de</strong> kerk, met haar evangelie van gena<strong>de</strong> en bevrijding,<br />
in <strong>de</strong> wereld manifest.<br />
2. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en zijn in het Nieuwe Testament aangewezen om bovengenoem<strong>de</strong><br />
ʹdiaconale houdingʹ te bevor<strong>de</strong>ren en aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> voor te leven. Ze fungeren als<br />
voortrekkers en voorbeel<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> ʹdiaconale <strong>gemeente</strong>ʹ. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en zijn er niet<br />
voor <strong>de</strong> hele wereld, maar voor <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>. Alleen, die <strong>gemeente</strong> staat mid<strong>de</strong>n in<br />
<strong>de</strong> wereld. Zij heeft <strong>de</strong> opdracht om die wereld in het vizier te hou<strong>de</strong>n en voor die<br />
wereld iets te betekenen. <strong>De</strong> <strong>gemeente</strong> moet haar uitstraling en haar presentie in <strong>de</strong><br />
wereld tonen. Door het Woord èn door da<strong>de</strong>n. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en dienen aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong><br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 26<br />
zo leiding te geven dat <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n toenemen in lief<strong>de</strong> tot elkaar en tot alle<br />
mensen. Zo geformuleerd is het begrip ʹdiaconaal hulpbetoonʹ niet voorbehou<strong>de</strong>n aan<br />
<strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en maar van toepassing op <strong>de</strong> hele <strong>gemeente</strong>.<br />
3. Bij het on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van <strong>diaken</strong>en en <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n<br />
ten aanzien van hulpbetoon aan hulpbehoeven<strong>de</strong>n, is het onvruchtbaar om te werken<br />
met een zwart‐wit schema. Gelet op punt 1 en 2. kan niet wor<strong>de</strong>n gezegd dat<br />
barmhartigheidsbetoon òf een zaak is van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en òf van particuliere<br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n. Gereformeer<strong>de</strong> auteurs hebben er terecht op gewezen dat er een<br />
verschuiving gaan<strong>de</strong> is van een éénzijdige opvatting van barmhartigheidswerk naar<br />
een tweezijdige opvatting. Daarmee wordt bedoeld dat hulpbetoon wordt<br />
beschouwd als een taak van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>, met <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en als stimulators,<br />
voortrekkers en organisators. Ook hebben die auteurs terecht kritiek geuit op het<br />
onkerkelijke en rigi<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rscheid tussen zogenaamd ambtelijk/kerkelijk<br />
barmhartigheidsbetoon en het zogenaam<strong>de</strong> particulier initiatief (ambt <strong>de</strong>r gelovigen).<br />
Er is uiteraard ruimte voor ʹparticulier initiatiefʹ, maar dit initiatief van<br />
<strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n vindt zʹn motief in <strong>de</strong> gelijkenis van <strong>de</strong> barmhartige Samaritaan. In<br />
het hulpbetoon door individuele <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n wordt ook <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> van Christus<br />
zichtbaar. Particulier betekent niet: zon<strong>de</strong>r enig christelijk motief. Zo is er ruimte voor<br />
christelijk barmhartigheidsbetoon dat <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> directe bemoeienis van <strong>diaken</strong>en<br />
omgaat.<br />
4. Buiten <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> zijn veel projecten aan te wijzen waarvoor het gebed, <strong>de</strong> inzet en<br />
<strong>de</strong> gel<strong>de</strong>n van <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n nodig zijn. <strong>De</strong> <strong>diaken</strong>en kunnen daarover voorlichting<br />
geven aan <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en erover adviseren. Soms zullen zij <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> mobiliseren<br />
tot actie en tot financiële steunverlening; soms zullen <strong>diaken</strong>en zelf in zulke projecten<br />
participeren.<br />
Soms zullen <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en voor die projecten aparte diaconiecollecten organiseren,<br />
soms stimuleren zij het geven door individuele <strong>gemeente</strong>le<strong>de</strong>n.<br />
Aan zulke steun dient <strong>de</strong> naamkaart van Christus te hangen. Met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n:<br />
Hij is <strong>de</strong> bron waaruit <strong>de</strong> hulp voortkomt. <strong>De</strong> hulp wordt gegeven in <strong>de</strong> naam van<br />
Christus en komt voort uit <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> van Christus voor een wereld in nood. Dat is een<br />
criterium dat <strong>diaken</strong>en aan mogen leggen bij <strong>de</strong> besteding van diaconale gel<strong>de</strong>n en bij<br />
het on<strong>de</strong>rsteunen van diaconale projecten <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
5. Bij het steunen van projecten van barmhartigheidsbetoon <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong><br />
ligt het voor <strong>de</strong> hand om eerst te zoeken naar projecten in <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> plaats of regio of<br />
in <strong>eigen</strong> land.<br />
Het GDD heeft een advies opgesteld over <strong>de</strong> financiële steunverlening aan allerlei<br />
(meest lan<strong>de</strong>lijk werken<strong>de</strong>) organisaties en projecten. Daarvan kunnen diaconieën<br />
gebruik maken. Regionale projecten en instellingen zijn daarin niet opgenomen.<br />
Diakenen zullen daarin zelf een keus moeten doen op basis van <strong>de</strong> bovengenoemd<br />
criteria. Behalve een beroep op financiële steun wordt soms ook een beroep gedaan<br />
op onze inzet en menskracht voor ʹdiaconale projectenʹ<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 27<br />
6. Projecten en christelijk hulpbetoon in het <strong>buiten</strong>land komen soms ook in aanmerking<br />
voor hulp vanuit <strong>de</strong> ʹdiaconale <strong>gemeente</strong>ʹ. Vooral bij kleinschalige projecten. In veel<br />
gevallen is voor zulke projecten vaak een professionele uitvoeringsorganisatie nodig<br />
(DVN, Fundament e.d.). <strong>De</strong>ze bei<strong>de</strong> organisaties hebben een lijst met verantwoor<strong>de</strong><br />
projecten die ʹgeadopteerdʹ kunnen wor<strong>de</strong>n door een <strong>gemeente</strong> In zoʹn geval zorgt <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong> voor geld en betrokkenheid, on<strong>de</strong>rsteunt door gebed en zorgt <strong>de</strong><br />
professionele uitvoeringsorganisatie voor <strong>de</strong> uitvoering en begeleiding van het<br />
project.<br />
7. In bijgevoegd schema is gepoogd om <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong><br />
betrokkenen bij christelijk barmhartigheidsbetoon enigszins in beeld te brengen. <strong>De</strong><br />
hiervoor genoem<strong>de</strong> uitgangspunten voor christelijk hulpbetoon zijn verwerkt in dit<br />
schema. Het kan ons helpen bij het vormgeven van onze opdracht tot christelijke<br />
naastenlief<strong>de</strong> in <strong>de</strong> kerk en daar<strong>buiten</strong><br />
8. Het GDD volgt met bovengenoem<strong>de</strong> gedachtegang een wat an<strong>de</strong>re lijn dan <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>putatenconclusies uit 1991 over dit on<strong>de</strong>rwerp. <strong>De</strong> toenmalige <strong>de</strong>putaten hebben<br />
weliswaar terecht <strong>de</strong> tegenstelling ʹdiaconale hulpʹ versus ʹparticulier initiatiefʹ<br />
afgewezen. Ook namen zij afstand van het begrip werelddiaconaat. Dat leid<strong>de</strong> toen<br />
tot <strong>de</strong> <strong>de</strong>putatenconclusie dat er in <strong>de</strong> Heilige Schrift geen aanwijzingen zijn dat <strong>de</strong><br />
<strong>diaken</strong>en geroepen zijn tot het ʹweldoen aan allenʹ. Nu meent het GDD dat <strong>de</strong><br />
toenmalige <strong>de</strong>putaten onvoldoen<strong>de</strong> oog hebben gehad voor <strong>de</strong> specifieke taak en <strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en en van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> inzake het<br />
barmhartigheidsbetoon <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>. Er is vandaag zeker een taak voor<br />
<strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> ‐ daarbij gestimuleerd of voorgegaan door <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en ‐ ten aanzien van<br />
<strong>de</strong> nood <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong>. In die taak komen zowel het missionaire als het<br />
diaconale aspect van <strong>gemeente</strong>‐zijn samen.<br />
9. Het GDD heeft getracht <strong>de</strong> winst van voortgaan<strong>de</strong> bezinning op dit punt (o.m. door<br />
Prof. Dr. C. Trimp, Prof. Dr. M. te Vel<strong>de</strong>, Drs P.W. van <strong>de</strong> Kamp, Ds. H. Venema e.a.)<br />
en <strong>de</strong> resultaten van enkele congressen over <strong>de</strong> verhouding tussen woord en daad in<br />
<strong>de</strong> verkondiging van het Evangelie, te verwerken in <strong>de</strong>ze nota.<br />
We hopen dat met dit artikel discussiestof wordt aangereikt om binnen diaconieën en<br />
kerkenra<strong>de</strong>n een goe<strong>de</strong> bespreking te voeren over <strong>de</strong> opdracht van <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong> en<br />
van <strong>de</strong> <strong>diaken</strong>en ten aanzien van het diaconaal hulpbetoon <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>gemeente</strong>.<br />
<strong>De</strong>putaten en het <strong>Diaconaal</strong> <strong>Steunpunt</strong> stellen uw reactie op prijs.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Werkers <strong>De</strong> <strong>diaken</strong> <strong>buiten</strong> <strong>de</strong> <strong>eigen</strong> <strong>gemeente</strong> p 28<br />
Bijlage 2: Schema verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n<br />
Verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n met betrekking tot het christelijk barmhartigheidbetoon<br />
Particulier<br />
<strong>gemeente</strong> lid<br />
Steun bie<strong>de</strong>n<br />
in <strong>de</strong> <strong>eigen</strong><br />
<strong>gemeente</strong><br />
Ja, via bezoek,<br />
gesprek, hulp,<br />
geld<br />
Diaconie Ja, door zelf te<br />
helpen en <strong>de</strong><br />
<strong>gemeente</strong> te<br />
activeren<br />
Gemeente als<br />
geheel on<strong>de</strong>r<br />
leiding van<br />
<strong>diaken</strong>en<br />
On<strong>de</strong>rling<br />
dienstbetoon,<br />
elkaar<br />
opwekken tot<br />
diaconale<br />
<strong>gemeente</strong> zijn.<br />
Kerkverband Evt diaconaal<br />
bijspringen in<br />
zusterkerken<br />
Gereformeerd<br />
e professionele<br />
hulporganisati<br />
es<br />
Op verzoek<br />
van kerklid<br />
hulp bie<strong>de</strong>n of<br />
organiseren<br />
(zie SONO)<br />
Zusterhulp Ja, volgens<br />
instructie<br />
Steun aan<br />
kerkverband<br />
en aan geref.<br />
Hulporg.<br />
Ja, via diac.<br />
collecten<br />
Ja, via<br />
collecten in‐<br />
zamelen en via<br />
voorlichting<br />
het stimuleren<br />
tot geven<br />
Voorlichting<br />
ontvangen<br />
over hulp‐<br />
organisaties.<br />
Betrokken zijn,<br />
bid<strong>de</strong>n, geven.<br />
Gezamenlijke<br />
verantwoor<strong>de</strong>l<br />
ijkheid voor<br />
G.hulporg<br />
Steun <strong>buiten</strong><br />
<strong>eigen</strong><br />
<strong>gemeente</strong>;<br />
maar in <strong>eigen</strong><br />
land<br />
Ja, soms via<br />
<strong>diaken</strong>en,<br />
soms als part.<br />
Gem. Voorl,<br />
inschakelen<br />
opwekken tot<br />
geven en<br />
meedoen.<br />
Soms als diac.<br />
participeren<br />
Voorlichting<br />
ontvangen,<br />
Menskracht<br />
beschikbaar<br />
stellen, geven<br />
Evt een<br />
diaconaal<br />
clas/prov/regio<br />
proj. opzetten<br />
Steun aan<br />
<strong>buiten</strong>land<br />
(via DVN,<br />
Fundament<br />
e.a.)<br />
Ja, soms via<br />
<strong>diaken</strong>en,<br />
soms als part.<br />
Voorlichten,<br />
betrokken‐<br />
heid bevor‐<br />
<strong>de</strong>ren<br />
opwekken tot<br />
geven<br />
Voorlichting<br />
ontvangen,<br />
betrokkenheid,<br />
Bid<strong>de</strong>n en<br />
geven<br />
Gezamenlijke<br />
verantwoor<strong>de</strong>‐<br />
lijkheid voor<br />
org. Als DVN<br />
DVN fungeert<br />
als uit‐<br />
voeringsorg.<br />
Voor hulp aan<br />
<strong>buiten</strong>land.<br />
Steun aan<br />
<strong>buiten</strong>land<br />
(via algemene<br />
organisaties)<br />
Kritisch<br />
overwegen<br />
Diaconie kan<br />
via<br />
voorlichting<br />
enige<br />
oriëntatie<br />
bie<strong>de</strong>n<br />
Geen speciale<br />
opdracht<br />
Geen speciale<br />
opdracht<br />
Geen speciale<br />
opdracht<br />
(GDD) PM PM PM PM PM<br />
D.A. Prins 10<br />
Naar boven<br />
10 Dit artikel is een bewerking van een aantal artikelen van J. Lenting en C. van <strong>de</strong>r Leest.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006<br />
Acute<br />
noodhulp<br />
<strong>buiten</strong> <strong>eigen</strong><br />
<strong>gemeente</strong><br />
Positief<br />
overwegen<br />
Gemeente<br />
voorlichten en<br />
opwekken tot<br />
geven.<br />
Faciliteiten<br />
bie<strong>de</strong>n<br />
Voorlichting<br />
ontvangen evt.<br />
geven<br />
Actie via<br />
<strong>de</strong>putaten<br />
GDD en/of<br />
BBK<br />
DVN kan evt<br />
als uitvoering<br />
organisatie<br />
fungeren bij<br />
noodhulp.