download - Het Nationale Ballet

erfgoed
Het eerste programma in dit jubileumjaar is een hommage aan de drie Nederlandse
choreografen, de drie Van’s, die ons gezelschap groot hebben gemaakt en het gezelschap
een eigen identiteit hebben gegeven: Rudi van Dantzig, Toer van Schayk en Hans van
Manen.
Zij zijn bepalend geweest voor de ontwikkeling van de danskunst in ons land – en ver
daarbuiten. Hun werken werden wereldwijd opgevoerd en alle drie zijn ze gelauwerd in
binnen- en buitenland. Door de afwezigheid van een sterke traditie van klassiek ballet in
ons land konden zij hun eigen weg bepalen, in een tijd dat het gezelschap juist begon te
groeien. Naast het invoeren van het grote balletrepertoire werd door Sonia Gaskell vanaf
de beginjaren van het gezelschap dan ook veel ruimte gegeven aan het creëren van nieuwe
balletten, teneinde een eigen signatuur te ontwikkelen. Dit beleid, later voortgezet door
Rudi van Dantzig en zijn opvolger Wayne Eagling, is nog steeds een van de uitgangspunten
van Het Nationale Ballet.
In de jaren zeventig en tachtig maakte ieder van de drie Van’s elk jaar een aantal balletten
voor de groep, een gouden tijdperk van grote artistieke productiviteit. Hoewel de werken
van de drie sterk van elkaar verschillen en er vaak verschillende artistieke opvattingen
op nahouden, hebben zij met elkaar gemeen dat ze de klassieke-ballettechniek en de
verworvenheden van de moderne dans op een organische manier met elkaar verbinden.
Alles is aardser – eerder naar de grond dan naar de hemel gericht, en gaat over echte
mensen - mensen die zich op een moderne manier tot elkaar verhouden.
Rudi van Dantzig’s Vier Letzte Lieder (1977) is waarschijnlijk zijn bekendste en meest
uitgevoerde ballet, een werk ook dat toeschouwers over de hele wereld ontroerd heeft. Ik
verheug me op de samenwerking met Kelly God, een geweldige Nederlandse sopraan en
ik ben erg blij dat we dit meesterwerk weer kunnen uitvoeren met een nieuwe generatie
dansers.
Datzelfde geldt voor Hans van Manen’s 5 Tango’s (ook 1977), waarvan ik me de
premièrevoorstellingen nog levendig kan herinneren. Nooit eerder zinderde het zo op de
Nederlandse bühne! Geen wonder dat dit ballet internationaal furore heeft gemaakt, en
nog steeds overal wordt uitgevoerd. Ook deze keer kunnen wij ons gelukkig prijzen dat de
meeslepende muziek van Astor Piazolla live wordt uitgevoerd door Carel Kraayenhof y su
Sexteto Canyengue – wat een sensatie!
Toer van Schayk is een uniek en veelzijdig kunstenaar: choreograaf, beeldend kunstenaar,
danser, decor- én kostuumontwerper. Als geen ander heeft hij zijn stempel gedrukt op de
visuele aspecten van de Nederlandse danskunst, met zijn eigen werk, zijn ontwerpen voor
werken van Rudi van Dantig, en met zijn adembenemende producties van grote klassieke
balletten als Het Zwanenmeer (1988), Notenkraker & Muizenkoning (1996) en Giselle
(2009) – die niet voor niets dit jaar alle op ons repertoire staan. Toer’s eigen werk is heel
sculpturaal, vaak grillig en eigenzinnig, met een fascinatie voor en grote kennis van het
verleden. In De omkeerbaarheid van roest (1994) komen daar ook oosterse invloeden bij.
Dit programma geeft een beeld van de eigenheid en van de kracht van de danskunst in
ons land. Ik ben enorm dankbaar dat de drie choreografen zelf betrokken zijn bij deze
hernemingen. Ik wens U veel plezier bij het ontdekken of opnieuw kennismaken met ons
unieke en onvervangbare erfgoed.
Ted Brandsen
Artistiek directeur
1