Gaandeweg oktober 2010 - Protestantse Gemeente Zwolle
Gaandeweg oktober 2010 - Protestantse Gemeente Zwolle
Gaandeweg oktober 2010 - Protestantse Gemeente Zwolle
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Gaandeweg</strong><br />
Oktober <strong>2010</strong><br />
Kerkelijk werker<br />
Requiem<br />
Zoeken naar God<br />
Magazine voor alle leden van de<br />
<strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong>,<br />
de Evangelisch-Lutherse <strong>Gemeente</strong><br />
en De Hoofdhof Berkum
Schildersbedrijf sinds 1921<br />
telfordstraat 18<br />
8013 RM <strong>Zwolle</strong><br />
tel. 038 - 465 02 22<br />
fax 038 - 465 37 70<br />
De Nederlandse ChristelijkeReisvereniging<br />
organiseert<br />
al meer dan 80 jaar<br />
een grote verscheidenheid<br />
aan geheel<br />
verzorgde reizen, zoals:<br />
het einde van<br />
onmogelijke<br />
uitvaartwensen.<br />
Bij Monuta<br />
maakt u van<br />
elk afscheid<br />
een mooie<br />
herinnering.<br />
Kijk op monuta.nl<br />
of bel Monuta <strong>Zwolle</strong><br />
(038) 421 19 33.<br />
• luxe touringcarreizen<br />
• vliegreizen<br />
• cruises<br />
• kampeerreizen voor caravans en campers<br />
• actieve reizen voor sportievelingen<br />
De NCRV heeft een algemeen Christelijk karakter waarbij ook<br />
mensen met een andere levensovertuiging van harte welkom zijn.<br />
Meer weten over de vereniging en het reisaanbod kijk dan op de site:<br />
www.ncrvreizen.nl of bel naar 0172 48 48 00
In deze <strong>Gaandeweg</strong><br />
Op de voorpagina:<br />
De jongerengroep ‘Rondom 14’ van<br />
De Hoeksteen interviewde kerkgangers<br />
voor de film ‘Hoe vind je God?’ Meer over<br />
deze productie op pagina 16 en 17<br />
in de nieuwe rubriek Jong in de kerk.<br />
Aandacht voor onder andere<br />
de basiscursus geloven 7+1<br />
pagina 4, 5, 8, 9, 17 en 19<br />
Diaconaal nieuws<br />
pagina 6<br />
De schelpenvisser van Bertie Pauw<br />
pagina 7<br />
Desgevraagd over het rapport van de Commissie<br />
Toekomst Grote Kerk en Refter<br />
pagina 10<br />
Columnist Anne Zweers pleit voor<br />
een ‘Dag van niks’<br />
pagina 11<br />
In Perspectief komen kerkenraadsleden<br />
van De Open Kring aan het woord en<br />
houdt kerkhistoricus Gert van Klinken<br />
<strong>Zwolle</strong> een Groningse spiegel voor<br />
pagina 12<br />
De inspiratie van kerkelijk werker<br />
Christa van Stappen<br />
pagina 14<br />
Informatie van het Kerkelijk Bureau<br />
Colofon <strong>Gaandeweg</strong><br />
pagina 18<br />
Kerkdiensten voor de komende<br />
twee maanden<br />
pagina 20, 21 en 22<br />
Hun namen zijn verzekerd<br />
“Hun namen zijn verzekerd in Uw gedachtenis’’<br />
Tussentijds, Lied 188 vers 2c<br />
Onlangs kreeg ik een ansichtkaart te zien uit de vijftiger jaren van de vorige eeuw. Niets bijzonders,<br />
mooie kaart. Maar de kaart was aanleiding, meer een bevestiging van ons gesprek over de<br />
rol van de vrouw in die tijd. De afzender ondertekende met zijn naam, laten wij hem G. Aandeweg<br />
noemen. De mede-afzender, zijn vrouw, stond direct achter zijn naam: ‘en echtgenote’.<br />
Zomaar een voorval dat mij weer te binnen schoot voor de overdenking in <strong>Gaandeweg</strong>, rondom<br />
Eeuwigheidszondag.<br />
Eens werd mij gevraagd door een uitvaartleider, alweer jaren geleden, een man te begraven in<br />
het ‘zwervershoekje’ op begraafplaats Kranenburg. Geen steen, geen naam meer te vinden.<br />
Soms loop ik er naar toe en noem zijn naam.<br />
Bij je naam gekend door mensen die je lief hebben, van je geboorte tot je dood. Dan komt de<br />
dag waarop de namen worden genoemd van allen die ons voorgingen in de dood. Die naam met<br />
een eigen herinnering…<br />
Een zevenjarig meisje vertelde in de naschoolse opvang over het sterven van haar broer. Hij zou<br />
nu negen jaar zijn geweest. Toen juf naar zijn naam vroeg zat ze omhoog te kijken, na te denken<br />
leek het wel, waarop ze zei: “Twee keer in het jaar gaan we naar zijn graf ”, ze zag zijn naam<br />
voor zich en zei: “Tim”.<br />
Voor allen die wij straks herdenken in onze kerken, voor alle overleden bewoners in verpleeg- of<br />
verzorgingshuizen die hun eigen gedenkvieringen hebben, blijven wij bovenstaande regels uit<br />
Tussentijds 188 zingen: “Vergeet niet hoe wij heten, naar U zijn wij genoemd.”<br />
Namen die zo verzekerd zijn raken nooit weg, bij God zijn ze geborgen, tot de Jongste Dag.<br />
Op Eeuwigheidszondag of een andere dag worden de namen genoemd, zorgvuldig en teder,<br />
wij dragen ze over aan Gods barmhartigheid, die hen eens en nu ‘bij name riep’.<br />
Wanneer cantorij en gemeente inzetten: “Heer herinner U de namen” (Gezang 273) en de gedenkkaarsen<br />
ontstoken zijn aan het licht van de Paaskaars, zijn wij allen verbonden met die Ene Naam,<br />
en krijgen wij NAAM bij God. Gedenkplaatsen mogen wij blijven koesteren om de naam van een<br />
geliefde overledene te zien.<br />
Waar of hoe wij dat doen blijft persoonlijk.<br />
Zo sluiten wij dit kerkelijk jaar af, we zien vooruit naar Advent: Hij die komt is getrouw.<br />
Wil Treep,<br />
Kerkelijk werker Adventskerk<br />
3
4<br />
AANDACHT VOOR Hans<br />
Tissink was eerder betrokken bij<br />
de cursus in Pijnacker, waar hij toen als<br />
gemeentepredikant werkte. “De groepsontmoetingen<br />
zijn het indrukwekkendst.<br />
Ieder mens heeft ervaringen die zich<br />
afspelen op het raakvlak tussen hemel<br />
en aarde. Als iemand jou daar deelgenoot<br />
van maakt, is dat heel mooi.<br />
Dat zijn gouden uren.”<br />
Zeven plus één<br />
De cursus bestaat uit zeven avonden en<br />
één dag. “De kracht van de avonden ligt<br />
in de diversiteit. We beginnen altijd met<br />
een maaltijd. Dat is gezellig en breekt<br />
het ijs. Na de maaltijd volgt een inleiding.<br />
We behandelen verschillende thema’s,<br />
elke avond één. De spreker is een<br />
dominee of een andere theoloog.” Deze<br />
spreker kan uit de PKN komen, maar<br />
bijvoorbeeld ook uit de katholieke kerk.<br />
“Het geloof is er in allerlei schakeringen, als je dat naar boven weet te<br />
halen valt er veel te beleven.” Van 16 november tot en met 1 maart organiseert<br />
de Adventskerk de 7+1 cursus. Een basiscursus geloven, om elkaar<br />
te ontmoeten en samen God te zoeken. Ds. Hans Tissink is één van de<br />
enthousiaste organisatoren.<br />
Gouden uren met het geloof<br />
Ds. Hans Tissink: “In deze cursus is ruimte voor ontmoetingen.”<br />
“Daar wilden we ook graag diversiteit<br />
in brengen. De spreker houdt een persoonlijk<br />
verhaal van ongeveer twintig<br />
minuten en kan daar bijpassend beeldmateriaal<br />
bij gebruiken.” Voorbeelden<br />
van thema’s zijn ‘Jezus ontmoeten’ en<br />
‘Inspiratie vinden’.<br />
Na de inleiding gaan de cursisten ruim<br />
een uur in groepjes met elkaar in gesprek.<br />
“De belangrijkste vraag is: wat is<br />
je bijgebleven, welk woord of beeld?”<br />
Na elk groepsgesprek volgt er een meditatieve<br />
afsluiting. “Het is goed om<br />
niet meteen met een vol hoofd naar huis<br />
te gaan.” De leiding spreekt een kort<br />
gebed uit, en er is een moment van stilte<br />
terwijl mensen een waxinelichtje aan<br />
kunnen steken.<br />
Open sfeer<br />
Hans Tissink vindt het prettig dat de<br />
7+1 cursus een open sfeer heeft. “Het<br />
is niet de bedoeling om te discussiëren<br />
en in welles, nietes te blijven steken.<br />
Ieder mens is uniek en ieder verhaal<br />
mag klinken. Samen deel je hoe je in<br />
Interim-predikant in Berkum<br />
Sinds april is ds. Wim Andel als interim-predikant (halftime) werkzaam in de<br />
Emmaüskerkgemeente. Hij verlaat daarvoor geregeld de monumentale pastorie van<br />
Oosthem in Friesland, te zien op de sfeervolle winterfoto’s. Hij mag er met zijn gezin<br />
tijdelijk blijven wonen zolang deze gemeente nog geen nieuwe predikant heeft.<br />
“<strong>Zwolle</strong> leer ik ‘gaandeweg’ kennen als een interessante stad”, zegt Wim Andel.<br />
“Al moet ik zeggen dat mijn kennis hoofdzakelijk groeit op kerkelijk terrein. Dat is<br />
boeiend en veelzijdig, maar ik hoop de komende winter ook wat andere aspecten<br />
van het leven in uw stad te ontdekken. Het dorp Oosthem getuigt op de foto’s van<br />
een serene rust, het kerkelijk leven kent echter een bruisende historie. Zo is in de<br />
negentiende eeuw Abraham Kuyper hier ooit beroepen. Het heeft erom gespannen,<br />
maar hij bedankte. Onder andere omdat de kerkvoogdij niet voor een telegraafverbinding<br />
met Den Haag wilde zorgen én geen verharde weg wilde aanleggen naar<br />
het station in IJlst (hemelsbreed nog geen twee kilometer van de pastorie). Had hij<br />
toen de nog jonge pastorie betrokken dan was de landelijke kerkelijke geschiedenis<br />
mogelijk heel anders verlopen. Dan hadden de werkzaamheden van een interimpredikant<br />
er ook anders uit gezien.<br />
Hoe het ook zij, ik werk met genoegen in <strong>Zwolle</strong>. We kijken als wijk terug op een<br />
geslaagde Startzondag in de Emmaüskerk, half september. En onder de voorwaarde<br />
van Jakobus hebben we in <strong>oktober</strong> weer een volledige kerkenraad. ‘Vol van hoop’<br />
vervolgen we onze weg, met vele moderne hulpmiddelen.” Zoals de digitale telegraaf,<br />
zoals ds. Andel e-mail noemt. Zijn mailadres: intpr.andel@gmail.com<br />
het geloof staat. Wie is God, wat betekent<br />
Jezus voor jou. Hoe sta je tegenover<br />
bidden?” De cursus staat dan ook<br />
open voor mensen uit de kerk én van<br />
buiten de kerk. “Dat levert ook interessante<br />
gesprekken op.”<br />
Het is Tissinks ervaring dat de cursus<br />
mensen helpt om zich meer op het<br />
geloof te focussen, door met andere<br />
mensen over het geloof te praten.<br />
“Normaal gesproken doe je dat niet<br />
zomaar, maar in deze cursus is daar<br />
ruimte voor. Het zijn bijzondere ontmoetingen.<br />
Ontmoetingen met elkaar<br />
en met God.”<br />
Neem voor meer informatie contact<br />
op met ds. Hans Tissink:<br />
tel. (038) 33 74 406,<br />
e-mail: hanstissink@hetnet.nl<br />
of met Anneke van der Meulen,<br />
tel. (038) 46 52 579,<br />
e-mail: an.vandermeulen@planet.nl.<br />
Opgave uiterlijk 1 november <strong>2010</strong>.
Uitvoering op zondag 21 november in Grote Kerk<br />
Enthousiaste start projectkoor Requiem<br />
Vrijdag 17 september is het projectkoor<br />
van start gegaan met het oefenen van<br />
het Requiem van Karl Jenkins. Speciaal<br />
voor de uitvoering op 21 november, de<br />
gedachtenisviering van de Commissie<br />
Grote Kerk, werden er nieuwe stemmen<br />
gezocht. Naast de leden van de Michaëlscantorij<br />
kwamen 26 nieuwe zangers en<br />
zangeressen op de eerste repetitie af.<br />
Middels het project rondom het Requiem<br />
van Jenkins hoopt het bestuur van de<br />
Michaëlscantorij jongeren te enthousiasmeren<br />
voor het samen musiceren.<br />
Daarom werd er een mooie poster gemaakt<br />
en gingen de leden van het koor<br />
actief op pad om te flyeren. Met een<br />
geweldig resultaat. Er kwamen veel reacties,<br />
zowel van nieuw zangtalent als van<br />
ervaren zangers die al eens in andere<br />
koren hebben gezongen.<br />
Toon Hagen reageerde na afloop van de<br />
eerste repetitie enthousiast. De meeste<br />
mensen hadden voor de repetitie al goed<br />
geluisterd naar het stuk. Voor sommige<br />
nieuwe zangers was het ook vrij ingewikkeld.<br />
Het gaat best snel, dan is het voor de<br />
mensen die niet gewend zijn van blad te<br />
zingen soms lastig. Dat is niet erg, het<br />
wordt vanzelf makkelijker.<br />
Keuze requiem<br />
Na Fauré en Duruflé wilde het koor een<br />
meer hedendaags requiem instuderen.<br />
Het Requiem van Jenkins is een stuk dat<br />
jongeren aan zal spreken. Het bevat<br />
begrijpelijke muzikale taal, een mengvorm<br />
tussen klassiek en populair. Het<br />
grenst tegelijkertijd aan kerkelijk en<br />
wereldlijk. Karl Jenkins heeft het Requiem<br />
in 2005 gecomponeerd. Het stuk<br />
bevat Japanse haiku’s en is bijzonder<br />
divers qua muziekstijlen. Geschikt voor<br />
een groot koor met jonge stemmen.<br />
Bijzonder is dat de componist nog leeft.<br />
Er zullen rechten betaald moeten worden<br />
om het requiem uit te voeren.<br />
Het projectkoor klinkt samen met het<br />
orkest Musica Michaëlis op 21 november,<br />
de laatste zondag van het kerkelijk jaar.<br />
Dirigent Toon Hagen<br />
De vrijdagen voorafgaand aan de uitvoering<br />
studeert het koor het stuk in. Twee<br />
weken voor de uitvoering sluiten enkele<br />
leden van het Cantatekoor aan bij de<br />
repetities. Dan worden op zaterdag de<br />
puntjes op de i gezet en zal het koor<br />
samensmelten met het orkest.<br />
Uitvoering<br />
Het Requiem wordt uitgevoerd in de Grote<br />
Kerk bij de afsluiting van het kerkelijk<br />
jaar. Het is een gedachtenisviering, voor<br />
kerkelijke en niet-kerkelijke mensen. Er<br />
wordt stilgestaan bij de mensen die ons<br />
ontvallen zijn. ‘In Paradisum’, het laatste<br />
deel, biedt hoop. Het is in dit requiem<br />
een soort zegenbede, een bijna dansend<br />
stuk, een tikkeltje naïef, ontwapenend en<br />
als een soort droom; een goed gelovig<br />
einde. De viering begint om 16.30 uur.<br />
Commissie Grote Kerk<br />
Jaarthema Michaëlsvieringen: Groter dan ons hart<br />
In de maandelijkse Michaëlsvieringen<br />
proberen voorgangers en gemeenteleden<br />
al zoekend een weg te vinden naar het<br />
geheim van het leven. Dat gebeurt aan de<br />
hand van Bijbelgedeelten en aan de hand<br />
van teksten die geschreven zijn door<br />
grote denkers. Daarbij komen allerlei<br />
vragen naar boven. Wat is de zin van ons<br />
bestaan? Wat beteken ik voor andere<br />
mensen, hoe ben ik met hen verbonden?<br />
Vragen dus die in ieders leven kunnen<br />
Ook De Open Kring in Stadshagen is het<br />
nieuwe seizoen weer begonnen. Zondag<br />
19 september was er een geslaagde welkomstzondag<br />
met als thema ‘Ontmoeten’.<br />
Er was ruime keuze uit een aantrekkelijk<br />
menu: zingen, musiceren, schilderen,<br />
wandelen, fietsen, samen spelen of workshops<br />
over psalmen en gedichten.<br />
Het programma deze zondag werd afgesloten<br />
met een heerlijke lunch.<br />
Al bijna traditie (en wat is traditie in zo’n<br />
jonge wijkgemeente) is de jaarlijkse uitgave<br />
van een boekje, waarin de activitei-<br />
opkomen. Mooie kerkmuziek met aansprekende<br />
teksten ondersteunen de zoektochten<br />
in deze vieringen.<br />
In de <strong>oktober</strong>viering werd geprobeerd de<br />
gedachten hierover van Thomas à Kempis<br />
te volgen. Op 14 november en op 12 december<br />
zijn de volgende vieringen in<br />
deze reeks. Twee andere voorgangers<br />
nemen dan de gemeenteleden mee op<br />
hun zoektocht. Als een mogelijkheid,<br />
De Open Kring biedt boeiend programma<br />
ten voor het komende seizoen op een<br />
rijtje zijn gezet. Ook voor het seizoen<br />
<strong>2010</strong>-2011 is er weer een aantrekkelijk<br />
programma samengesteld. Zo is er ruimte<br />
voor ontspanning en creativiteit. Hierbij<br />
valt te denken aan zingen in het Open<br />
Kring Koor, samen een film kijken, of<br />
schilderen. Kerkgangers van De Open<br />
Kring worden enkele malen per jaar verrast<br />
met prachtige schilderijen, gemaakt<br />
door eigen gemeenteleden. Deze ‘kunst<br />
in de kerk’ wordt zeer gewaardeerd.<br />
Naast deze creatieve uitingen is er ook<br />
dit seizoen weer een ruim aanbod voor<br />
een voorbeeld. De Michaëlscantorij<br />
begeleidt de tocht.<br />
De Michaëlsvespers hebben hetzelfde<br />
jaarthema: ‘Groter dan ons hart.’ Op<br />
24 <strong>oktober</strong> klinkt daarbij het ‘Nun lasst<br />
uns Gott dem Herr’ van Dietrich Buxtehude<br />
en ‘Pater Noster’ van Igor Stravinsky.<br />
Op 28 november is er opnieuw een<br />
vesper, maar dan met muziek van Jan<br />
Pieterszoon Sweelinck (‘Magnificat’) en<br />
van Maurice Duruflé (‘Notre Père’).<br />
geestelijke én lichamelijke inspanning,<br />
zoals verschillende gespreksgroepen voor<br />
bijvoorbeeld jonge ouders, senioren of<br />
rondom een thema of tekst. En al voor de<br />
vierde keer wordt er een bezinningsreis<br />
naar Frankrijk georganiseerd, waarin wandelen<br />
in de bergen wordt afgewisseld met<br />
bezinning, onder meer door een driedaags<br />
verblijf in het klooster van Thoronet.<br />
Kortom: ook dit seizoen biedt De Open<br />
Kring naast de zondagse kerkdiensten een<br />
afwisselend en boeiend programma.<br />
5
6<br />
DIACONAAL<br />
Vieren<br />
Wie wil weten wat diaconaat is zal moeten vieren. Want vieren is<br />
delen. Delen in de gemeenschap. Het kan niet zo zijn dat de een<br />
te weinig heeft en de ander te veel waar een gemeenschap is.<br />
Dan deel je. Dan gaat het om vreugde en verdriet en om recht<br />
doen aan te weinig en te veel. Alle vieren en delen komt samen<br />
Afscheid van Zuster Jozefien<br />
De zuster is verhuisd. We bedoelen<br />
Zuster Jozefien. Huize<br />
De Rots aan de Middenweg is<br />
gesloten en dat geldt ook voor<br />
de kapel daar. Er waren nog<br />
maar twee missiezusters bij de<br />
Oblaten van de Assumptie<br />
(Maria Hemelvaart). Deze congregatie<br />
is in 1865 in Frankrijk<br />
gesticht en volgt de regel van<br />
Augustinus. De zusters zetten<br />
zich in voor misdeelde mensen,<br />
de eenheid van de christenen<br />
en de evangelisatie, met bidden<br />
en werken.<br />
Zuster Jozefien is lang actief geweest in de thuiszorg. Op deze<br />
manier kwam zij direct in aanraking met mensen. Omdat zij<br />
voor de mensen met geestelijke en materiële problemen wilde<br />
opkomen, zat zij al vroeg in de Werkgroep Welzijn en Levensbeschouwing,<br />
die de gemeentepolitiek volgt. Zij nam deel aan<br />
de groep van de armen die politici ‘adopteert’ door hen te laten<br />
proeven hoe het leven van de arme is. In deze groep heb ik haar<br />
leren kennen en na haar afscheid hiervan stelde ik haar een<br />
paar vragen.<br />
We zullen jou node missen in de adoptiegroep.<br />
Wat trok je daarin aan?<br />
“Ik ben geïnteresseerd in hoe mensen zijn en hoe zij leven.<br />
Dus was ik blij hier mensen in de bijstand tegen te komen.<br />
Dag van de Mantelzorg <strong>2010</strong><br />
rond de Tafel van de Heer, waar zonder aanzien des persoons<br />
Zijn genadebrood wordt aangereikt. Zo kun je weer verder en<br />
dat mag gevierd worden!<br />
Lútzen Miedema, diaconaal predikant<br />
Wist je dat bijstandsmoeders de beste economen zijn? Dat die<br />
actief en vol energie hun best doen voor hun kinderen? Dat ik<br />
daar bevlogen van raakte, ervaar ik als pure genade. Want niet uit<br />
ons zelf, maar door de genade van Christus mogen wij dit doen.”<br />
Waarom was je wel eens fel als het ging om het recht van<br />
de armen?<br />
“Dat is mijn karakter. Ik kan geen onrecht zien. Dan zeg ik er<br />
wat van. Soms wat hard, maar wat moet je als je aan Christus<br />
denkt? Hij is toch de weg, de waarheid en het leven? Hij is toch<br />
een en al gerechtigheid? Dan moet je toch als christen opkomen<br />
voor mensen die onrecht wordt aangedaan?”<br />
Hoe kijk jij aan tegen rijke mensen?<br />
“Gewoon als medemens. Niks meer of minder. Niet als arme of<br />
rijke. Dat leer ik van Jezus. Die ziet ieder mens staan. Zijn bewogenheid<br />
gaat uit naar iedereen die in moeilijkheden zit.<br />
Daarom zijn we hier. Niet om onszelf maar om Hem. Daarom<br />
moet je ook als je rijk bent geworden niet denken dat je meer<br />
bent. Dan ben je verantwoordelijk voor wie te weinig heeft.<br />
Daarom zou er een sociale conferentie gehouden moeten worden<br />
van armen en rijken samen Die moeten elkaar leren kennen en<br />
niet in aparte werelden leven.”<br />
Wat hoop jij voor <strong>Zwolle</strong>?<br />
“Dat iedereen hier de totale mens ziet staan. Niet alleen de buitenkant,<br />
maar ook de binnenkant. Dat de armen niet alleen blijven<br />
staan. Dat iedereen inziet dat achter elk mens Jezus staat.<br />
Dat Zijn hand op ieder mens blijft rusten. Ik hoop dat ieder<br />
mens Zijn genade ervaart.”<br />
Een afspraak maken met de diaconaal predikant kan via: Tel. (038) 421 75 96 (Kerkelijk Bureau) of tel. 06 2312 1905 op<br />
woensdag, donderdag en vrijdag. Mail: miedema@diaconiezwolle.nl Adres: Koewegje 2, 8021 AG <strong>Zwolle</strong>.<br />
Mantelzorgers zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, familielid, vriend of kennis. Mantelzorgers<br />
zijn geen professionele zorgverleners, maar geven zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met de hulpbehoevende. Mantelzorg<br />
is vaak langdurig en intensief. Daarom worden voor Zwolse mantelzorgers op woensdag 10 november, de landelijke Dag van de<br />
Mantelzorg, leuke activiteiten georganiseerd.<br />
Er zijn diverse programma’s gepland: voor jonge mantelzorgers tot en met achttien jaar en voor volwassenen. Alle mantelzorgers<br />
zijn welkom in zalencentrum Urbana in <strong>Zwolle</strong>. De kinderen en jongeren gaan onder andere bowlen, de volwassen mantelzorgers<br />
krijgen een voorstelling van speeltheater Klapstuk. Ook wordt ’s middags een groep ontvangen bij de Agnietenberg voor een high<br />
tea. Aanmelden is noodzakelijk.<br />
Steunpunt Informele Zorg organiseert in <strong>Zwolle</strong> op of rond de Dag van de Mantelzorg jaarlijks een activiteit in samenwerking met<br />
andere Zwolse organisaties uit de zorgbranche.<br />
Dit jaar vormen de activiteiten op 10 november bovendien de aftrap van een jaar lang extra aandacht voor mantelzorg vanuit de<br />
gemeente <strong>Zwolle</strong>. <strong>Zwolle</strong> wil met extra communicatie over het onderwerp, zoals artikelen op de website van de gemeente en publicaties<br />
in diverse media, meer erkenning en herkenning voor mantelzorg creëren.<br />
Het uitstapje voor mantelzorgers is kosteloos. Aanmelden is wel verplicht en kan door te bellen met Steunpunt Informele Zorg,<br />
(038) 422 52 00, of via het online formulier op www.informelezorgzwolle.nl.
MIJN KUNST<br />
Al zeker tien jaar verzorgt Bertie Pauw-de Koning de ‘kunstwand’ in de koffieruimte van de Lutherse<br />
Kerk. Aan deze wand worden creatieve uitingen van leden van de Evangelisch Lutherse <strong>Gemeente</strong><br />
tentoongesteld, een expositie die om de paar maanden wisselt. “Het leuke is, dat we aan het eind van<br />
die termijn altijd wel weer iets nieuws aangeboden krijgen. Schilderijen, tekeningen, foto’s of wandkleden,<br />
steeds iets anders. Nu hangen mijn eigen foto’s van de Keukenhof er”, vertelt Bertie.<br />
We vroegen haar naar het kunstwerk dat haar persoonlijk het meest aanspreekt en dat blijkt bij haar<br />
thuis aan de muur te hangen. Ze vertelt waarom ze er nog altijd met heel veel plezier naar kijkt.<br />
“Dat beeld is me altijd bijgebleven”<br />
“Toen ik mijn man leerde kennen en hij me meenam naar zijn ouderlijk huis in <strong>Zwolle</strong>, was dit schilderij het eerste<br />
wat ik zag. Ik was direct gegrepen door de afbeelding van die schelpenvisser, al heb ik dat toen niet meteen laten<br />
merken. Het is gesigneerd, de schilder heet Tsjernewitz en we hebben ook wel eens ergens anders een schilderij<br />
van hem gezien. Hij heeft veel vaker paarden en wagens geschilderd.<br />
Waarom ik het zo’n mooi schilderij vind? Mijn moeder is geboren in Katwijk en als kind heb ik daar vaak gelogeerd,<br />
bij mijn opa. We gingen dan vaak naar het strand en zagen daar de schelpenvissers aan het werk. Dat beeld<br />
fascineerde me en is me altijd bijgebleven. Toen ik dit schilderij zag, kwam de herinnering aan die fijne gebeurtenissen<br />
uit mijn jeugd weer helemaal terug. Mijn man heeft het schilderij geërfd van zijn moeder en sindsdien<br />
hangt het hier. Het is nu ook een herinnering aan mijn man, die twee jaar geleden is overleden.<br />
De kunstwand in de Lutherse Kerk doe ik op dit moment samen met Dorien Sikkema. Daarnaast word ik ieder jaar<br />
gevraagd allerlei dingen te maken voor de Kerst, zoals kransen en bakjes. Ik vind dat heel leuk om te doen, net als<br />
het maken van versieringen ter gelegenheid van de oogstdienst, ook dat doe ik al jaren.<br />
Onze oogstdienst is dit jaar op zondag 7 november. Het is een traditie die al heel lang bestaat. We versieren de<br />
kerkzaal met herfstbladeren, kastanjes en gedroogde<br />
bloemen en met zelfgemaakte kransen. Rechts van de<br />
altaartafel wordt de oogst van de afgelopen zomer uitgestald,<br />
met broodjes, fruit, kalebassen, pompoenen en<br />
potjes zelfgemaakte jam. Een groot aantal boeketten<br />
siert de voorkant van de tafel. Deze bloemen worden na<br />
de dienst uitgedeeld aan de oudere gemeenteleden en<br />
aan degenen die geholpen hebben in de dienst.<br />
Dat wordt altijd erg op prijs gesteld. Zij krijgen ook een<br />
mooie kaart met een tekst en soms een bloemenfoto erop.<br />
De cantorij zingt en het geheel is heel feestelijk. We zijn<br />
blij en dankbaar dat we die ieder jaar weer mogen en<br />
kunnen vieren. Kom maar eens kijken en luisteren.”<br />
De tafel waarop de oogst is uitgestald, lijkt zelf wel een schilderij.<br />
7
8<br />
AANDACHT VOOR<br />
Bijbelzondag, Bijbelquiz en Bijbelse maaltijd<br />
Bijbel10Daagse <strong>2010</strong>: Toekomst<br />
Van vrijdag 29 <strong>oktober</strong> tot en met maandag<br />
8 november wordt voor de zesde<br />
keer in <strong>Zwolle</strong> de Bijbel10Daagse gevierd,<br />
met het thema ‘Toekomst’. Het<br />
doel hiervan is aandacht voor de Bijbel<br />
vast te houden en Bijbelgebruik te stimuleren.<br />
Het Nederlands Bijbelgenootschap<br />
(NBG) wil met dit thema benadrukken<br />
dat de Bijbel perspectief biedt,<br />
dat het een boek is dat moed geeft om<br />
verder te gaan. In de Bijbel zelf is<br />
‘Toekomst’ een belangrijk thema.<br />
Zondag 31 <strong>oktober</strong> is Nationale<br />
Bijbelzondag. Er zal in de Zwolse kerken<br />
aandacht besteed worden aan het<br />
Bijbelwerk en het thema ‘Toekomst’.<br />
Er worden collectes gehouden, placemats<br />
uitgereikten er zal met kinderen gewerkt<br />
worden over het Bijbelwerk in Zuid-<br />
Amerika (het Latinoproject).<br />
Maandagavond 1 november wordt er<br />
een Bijbelquiz gehouden in het Refter<br />
van het Dominicanenklooster, waarbij<br />
teams van zes personen uit diverse Zwolse<br />
kerken tegen elkaar strijden. De Zwolse<br />
werkgroep zoekt teams die willen<br />
deelnemen om tegen elkaar te gaan<br />
strijden in de quiz.<br />
De Bijbel10Daagse wordt afgesloten met<br />
een Bijbelse maaltijd, onder leiding van<br />
kookdominee Han Wilmink, op vrijdagavond<br />
5 november. Deze maaltijd wordt<br />
gehouden in De Hoofdhof te Berkum.<br />
Er zal een heerlijk Bijbels 5-gangendiner<br />
gekookt en gezamenlijk gegeten worden.<br />
Ds. Han Wilmink vertelt tijdens de maaltijd<br />
over het eten en leven in Bijbelse<br />
tijd. Een jaarlijks terugkerende belevenis.<br />
Informatie en opgave: Annemarie Prins.<br />
Om het werk van het NBG ook in de<br />
toekomst mogelijk te maken wordt dit<br />
jaar tegelijk met de Bijbel10daagse een<br />
wervingscampagne gehouden. Vaste<br />
steun van leden en donateurs is hard<br />
nodig. Zo blijft wereldwijd Bijbelwerk<br />
mogelijk en kan meegewerkt worden<br />
aan Bijbelvertalingen.<br />
Nieuw bestuur en jubileum voor PERKI<br />
Naast lidmaatschappen zijn ook eenmalige<br />
giften bijzonder welkom.<br />
Bankrekeningnummer 22939.<br />
Meer informatie over de Bijbel10daagse:<br />
www.bijbelgenootschap.nl<br />
Aanmelding voor Bijbelquiz of Bijbelse<br />
Maaltijd kan bij het secretariaat van het<br />
NBG <strong>Zwolle</strong>, Annemarie Prins,<br />
info@prinssleurink.nl<br />
PERKI <strong>Zwolle</strong>, de Indonesische Christen Gemeenschap in <strong>Zwolle</strong>, heeft begin september een nieuw bestuur gekregen voor<br />
de periode tot 2013. In een kerkdienst op 5 september is dat bestuur bevestigd, vergelijkbaar met de bevestiging van een<br />
kerkenraad. Joop Telehala, de nieuwe diaken van PERKI, is op 26 september als diaken van de Oosterkerkgemeente<br />
bevestigd en heeft daarbij als opdracht gekregen diaken voor PERKI te zijn. Zo zijn kerkordelijk alle ambten bij PERKI<br />
weer vertegenwoordigd en kan er rechtsgeldig een kerkdienst worden gehouden.<br />
In de dienst op 7 november zal ds. Ida Pattinama al de nadruk leggen op de voorbereidingen voor het kerstfeest. De Advent<br />
is bij PERKI <strong>Zwolle</strong> altijd eerder dan gewoon, omdat de kerstdienst steeds op de eerste zondag van december is. Er is<br />
immers maar één dienst per maand, altijd op de eerste zondag. Dit jaar valt Kerst voor PERKI op 5 december. Voorganger<br />
zal dan ds. Henk Olde zijn. Waarschijnlijk krijgt hij daarbij assistentie van ds. Maria Hukubun. Zoals steeds zal de kerstviering<br />
een groot feest zijn met veel aandacht voor de kinderen.<br />
Op zondag 26 december bestaat PERKI Nederland tachtig jaar. Een heel bijzonder jubileum, dat tijdens de kerstviering in<br />
Amsterdam zal worden herdacht. Aan PERKI <strong>Zwolle</strong> is gevraagd om in januari /februari 2011 voor heel PERKI een jubileummanifestatie<br />
te organiseren.<br />
Van scheuring tot samenspel<br />
Een project rond Hervormingsdag en<br />
Allerheiligen met de Dominicanen,<br />
de Jeruzalemkerk, de Oosterkerk en<br />
de Hoeksteen, dat is ‘Van scheuring<br />
tot samenspel’.<br />
Nadat op zondag 31 <strong>oktober</strong> in de<br />
Jeruzalemkerk en de Dominicanenkerk<br />
Anders in de kerk<br />
een viering is gehouden aan de hand van<br />
dezelfde lezingen, komen mensen uit de<br />
drie kerken in de Dominicanenkerk bij<br />
elkaar. Twee vrouwelijke voorgangers<br />
slaan stellingen aan de deurpost, waarmee<br />
ze de eigen kracht uit de andere<br />
traditie ter sprake brengen. Daarna wordt<br />
Kookdominee Han Wilmink, hier met<br />
‘leerling-kok’ Egbert van Buiten, leidt<br />
op 5 november weer de bereiding van<br />
een Bijbelse maaltijd.<br />
de ontmoeting rond dit thema op speelse<br />
wijze in brede kring voorgezet. De ontmoeting<br />
wordt afgesloten met een gezamenlijke<br />
lunch.<br />
Voor kinderen vanaf 7 jaar is er een eigen<br />
programma. Er is oppas voor kinderen tot<br />
7 jaar.<br />
Twee jaar geleden zijn in de Oosterkerk twee informatieavonden gehouden rond het thema ‘Kerk en homoseksualiteit’, één voor<br />
jongeren, één voor ouders/ouderen. Daaruit zijn twee ontmoetingsavonden voortgekomen die plaatsvonden in het gebouw van het<br />
COC. Ook dit jaar is weer een bijeenkomst gepland, waarin belangstellenden met elkaar van gedachten wisselen over een thema dat<br />
te maken heeft met geloof, kerk en homoseksualiteit. Dinsdag 9 november, 20.00 uur.<br />
Inlichtingen bij Wim Hortensius (ook contactpersoon: dswhortensius@oosterkerk.nl; tel. (038) 452 46 60
De kerk uit het midden?<br />
Het gaat niet goed met de kerken in Nederland en dat is, volgens sommigen, hun eigen schuld. Er zijn de laatste jaren nogal<br />
wat publicaties verschenen, vaak van niet-theologen, over de toekomst van de kerk en over de rol van de kerk in onze samenleving.<br />
Wat voor oplossingen zijn er? Zit er een lijn in deze studies? Kunnen we er plaatselijk wat mee?<br />
René Luijpen las er een aantal en zet de inhoud op een rijtje. Daarover discussiëren en misschien een begin maken met een<br />
actieplan kan op de woensdagen 10 en 24 november van 20.00 - 22.00 uur in Wijkcentrum SIO/Adventskerk, Thorbeckelaan<br />
2 in <strong>Zwolle</strong>-Zuid. Informatie en opgave uiterlijk 31 <strong>oktober</strong> bij ds. Nelleke Eygenraam, tel. (038) 452 52 23 of per<br />
e-mail: raad.vent@adventskerk.nl<br />
Troost bieden – troost zoeken<br />
Regelmatig krijg je ermee te maken:<br />
iemand in jouw omgeving verliest een<br />
geliefd mens, raakt haar baan kwijt, of<br />
moet een deel van zijn gezondheid missen.<br />
Het raakt je, en het laat je niet zomaar<br />
los. Je zou wel iets willen doen,<br />
maar je weet niet goed wàt. Hoe doe je<br />
dat: iets troostends aanreiken? Je ziet er<br />
tegenop om die ander aan te spreken,<br />
maar je voelt je wel verantwoordelijk.<br />
Je bent er toch om elkaar te helpen?<br />
Meedoen aan Visserslatijn?<br />
Je hoeft geen ‘visserslatijn’ te spreken<br />
om mee te kunnen doen aan de nieuwe<br />
musical van de Musicalgroep Oosterkerk.<br />
‘Visserslatijn!’ is wel de titel van<br />
deze musical, die begin volgend jaar<br />
wordt uitgevoerd. De Musicalgroep<br />
zoekt nieuwe zangers en spelers voor<br />
deze musical, waarin de figuur van<br />
Petrus centraal staat. Het verhaal gaat<br />
over de groei van een mens, over vallen<br />
en opstaan en merken dat je overeind<br />
geholpen wordt. De toeschouwers maken<br />
Wat kun je als ‘gewoon’ gemeentelid betekenen<br />
voor iemand die een ingrijpend verlies<br />
meemaakt? Deze vraag staat centraal<br />
op donderdagavond 25 november in de<br />
Adventskerk.<br />
In het informatieve deel wordt nader ingegaan<br />
op wat verlies is en op hoe je verlies<br />
verwerken kunt. In het toerustende<br />
deel wordt ingegaan op wat mensen zelf<br />
te bieden hebben.<br />
Kijken naar het ‘Laatste Oordeel’<br />
kennis met een man die Iemand volgt.<br />
Hoe moet dat dan met je bedrijf, je baan,<br />
je gezin, je huis… Petrus is een mens,<br />
zoals iedereen en tevens wil hij zelf ook<br />
een voorbeeld zijn. Daarbij staat de vraag<br />
‘wie ben je eigenlijk’ centraal.<br />
‘Visserslatijn!’ belooft een boeiende musical<br />
te worden. Wie zin heeft in zingen, in<br />
spel en ontspanning, wordt uitgenodigd<br />
eens vrijblijvend te komen kijken.<br />
De Musicalgroep repeteert op woensdagavond<br />
om 20.00 uur in de Oosterkerk.<br />
De avond wordt gegeven door<br />
ds. C.L. (Loes) Kraan, als geestelijk<br />
verzorger verbonden aan zorggroep<br />
’t Zand. Verpleeghuis Zandhove in<br />
<strong>Zwolle</strong>-Zuid is een van de locaties.<br />
De bijeenkomst begint om 20.00 uur.<br />
Opgave vooraf wordt op prijs gesteld.<br />
Dit kan door een telefoontje naar Manny<br />
Frederiks, tel. (038) 465 69 00 of per<br />
e-mail: raad.vent@adventskerk.nl<br />
In de middeleeuwen werden gelovigen erg in beslag genomen door de vraag of ze wel of niet behouden zouden worden.<br />
Verbeeldingen van het Laatste Oordeel speelden een voorname rol in de religieuze beleving. Talloze kerkportalen uit die<br />
tijd zijn voorzien van afbeeldingen bij deze thematiek. Zij doen een appèl op de gelovige om vooral een deugdzaam leven<br />
te leiden. Peter den Hengst staat bekend om zijn grote kennis van zaken op het gebied van Bijbelse beeldende kunst.<br />
Bovendien is hij een boeiend verteller. Op woensdagavond 1 december neemt hij geïnteresseerden mee op een virtuele reis<br />
naar plaatsen waar het Laatste Oordeel op een indrukwekkende wijze wordt verbeeld, zoals het timpaan van de middeleeuwse<br />
abdij Sainte Foy te Conques in Frankrijk, de basiliek Santa Maria Assunta op het eiland Torcello bij Venetië<br />
of de Scrovechni kapel in Padua. De bijeenkomst wordt gehouden in Wijkcentrum SIO/Adventskerk en begint om 20.00 uur.<br />
De kosten bedragen € 2,00 voor koffie en thee. Informatie: ds. Nelleke Eygenraam, tel. (038) 452 52 23.<br />
Oecumenische leeskring<br />
De ‘Maria’s’ van de Musicalgroep<br />
Meer informatie?<br />
Bel Ria van der Meulen (038) 422 13 72<br />
of Frits Slothouber 06 167 682 72.<br />
Elke tweede dinsdag van de maand komen mensen is een leeskring bij elkaar om samen te lezen, na te denken en te praten<br />
over de verhalen van Nico ter Linden uit zijn serie ‘Het Verhaal gaat…’. De groep wordt gevormd door mensen van de<br />
Oosterkerk, de Lutherse <strong>Gemeente</strong> en de Thomas à Kempisparochie. De leiding berust telkens bij twee pastores van twee<br />
verschillende kerken. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom, van 13.30 tot 15.00 uur in de Lutherse Kerk aan de<br />
Koestraat. De eerstvolgende keer is 9 november.<br />
Contactpersonen zijn ds. Harm Bousema: dshbousema@oosterkerk.nl tel. (038) 454 29 99 en<br />
ds.Wim Hortensius: dswhortensius@oosterkerk.nl tel. (038) 452 46 60.<br />
9
10<br />
DESGEVRAAGD Met<br />
welke onderzoeksvraag is de commissie van start gegaan?<br />
GC: “De commissie is gevraagd de mogelijkheid te onderzoeken<br />
voor het breder beheren en exploiteren van de Grote Kerk, zo<br />
mogelijk in combinatie met het Refter. Voorwaarde daarbij is het<br />
behoud van de kerkelijke functies van de Grote Kerk en het<br />
gebruik van het Refter door de Grote Kerkgemeente. De bedoeling<br />
is de Grote Kerk optimaal te laten functioneren binnen de<br />
Zwolse gemeenschap en de regio. De opdracht aan deze commissie<br />
staat in nauwe relatie met de Notitie Financieel Beleid van de<br />
PGZ van november 2009. Daarin wordt het onder voorwaarden<br />
afstoten van De Hoeksteen, de Jeruzalemkerk, de Emmaüskerk<br />
en het Refter als mogelijkheid genoemd om de financiën van de<br />
PGZ binnen enkele jaren weer gezond te krijgen.”<br />
Waarom heeft de commissie haar rapport ‘De deuren gaan open’<br />
gegeven?<br />
GC: “De commissie is van mening dat de Grote Kerk strategisch<br />
moet worden gepositioneerd als een open(baar) gebouw voor heel<br />
<strong>Zwolle</strong>. Het moet een monument zijn met toeristische aantrekkingskracht<br />
en functioneren als verbindingsplaats, zowel in letterlijke<br />
als overdrachtelijke zin. Meer concreet: het gebouw behoudt<br />
nadrukkelijk zijn functie als kerk, maar daarnaast kan het monument<br />
betekenis krijgen als bijzondere locatie voor tentoonstellingen,<br />
muziekuitvoeringen en congressen.”<br />
Welke consequenties heeft deze keuze volgens het rapport?<br />
GC: “Het betekent onder meer dat de organisatie geprofessionaliseerd<br />
moet worden, met name op de aandachtsgebieden marketing<br />
en communicatie. Overwogen moet worden daarvoor externe<br />
deskundigheid aan te trekken. In de tweede plaats zijn investeringen<br />
nodig op het terrein van sanitaire voorzieningen, catering,<br />
licht en geluid. Hiervoor moeten ook provinciale en nationale<br />
fondsen worden geïnteresseerd. En verder moeten er structurele<br />
contacten komen met organisaties op het terrein van culturele<br />
activiteiten en publiciteit. De commissie adviseert de plannen en<br />
de uitvoering ervan in fasen in te delen. Sommige onderdelen<br />
kunnen al binnen enkele jaren worden gerealiseerd. Voor andere<br />
is nader onderzoek nodig, waarvoor de commissie aanbeveelt<br />
ook externe zakelijke deskundigen aan te trekken.”<br />
Heeft het onderzoek nog verrassende visies opgeleverd?<br />
GC: “Verrassend is de aanbeveling van de commissie de exploita-<br />
‘De deuren gaan open’, is de titel van het eindrapport<br />
dat de Commissie Toekomst Grote Kerk en<br />
het Refter begin september heeft aangeboden aan<br />
de Algemene Kerkenraad (AK) van de <strong>Protestantse</strong><br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong> (PGZ). Deze commissie<br />
was in februari <strong>2010</strong> aan de slag gegaan, onder<br />
voorzitterschap van John Berends, oud-wethouder<br />
van de gemeente <strong>Zwolle</strong> en tegenwoordig burgemeester<br />
van Harderwijk. Gégé Callenbach,<br />
voorzitter van de AK, gaat in op de inhoud van<br />
het rapport.<br />
Deelnemers aan een speurtocht beantwoorden vragen over de Grote Kerk.<br />
Commissie Toekomst Grote Kerk en Refter brengt rapport uit<br />
Grote Kerk kan eerste groene<br />
rijksmonument worden<br />
tie van de Grote Kerk op langere termijn ‘duurzaam’ te maken.<br />
De commissie stelt het zo: ‘De uitdaging is om in samenwerking<br />
met de gemeente <strong>Zwolle</strong> de Grote Kerk tot het eerste groene<br />
rijksmonument te maken.’ Dat zou natuurlijk prachtig zijn, maar<br />
wat dat precies inhoudt en welke investeringen daarmee gemoeid<br />
zijn moet nader worden onderzocht. Je kunt denken aan klimaatneutrale<br />
energievoorziening, bijvoorbeeld om de kerk te verwarmen<br />
en te verlichten.”<br />
De commissie moest ook onderzoeken of het wenselijk was het<br />
beheer en de exploitatie van de Grote Kerk aan andere partijen<br />
over te dragen of andere partijen daarbij te betrekken. Wat concludeert<br />
het rapport daarover?<br />
GC: “De commissie maakt duidelijk dat er een relatie is tussen<br />
eigenaarschap, de verantwoordelijkheid voor het gebouw en de<br />
beheersorganisatie. Anders gezegd: ze adviseert dat de PGZ, als<br />
eigenaar van de Grote Kerk, ook de verantwoordelijkheid blijft<br />
dragen voor de exploitatie. Zo kan de combinatie van continuering<br />
van de kerkelijke functies en verbreding van de exploitatie<br />
het beste worden gewaarborgd. Dat laatste is noodzakelijk omdat<br />
de instandhouding van de Grote Kerk en het Refter een fors<br />
beslag leggen op de schaarse financiën van de PGZ.”<br />
Wat adviseert de commissie inzake het gebruik van het Refter,<br />
nu bij de Grote Kerkgemeente in gebruik als wijkgebouw?<br />
GC: “Voor verbreding van het gebruik van het Refter raadt de<br />
commissie aan een nader onderzoek in te stellen en daaraan<br />
voorafgaand te bezien in hoeverre Grote Kerk en Refter elkaar<br />
in dezen kunnen versterken. Ik denk dat we onze prioriteit wat<br />
betreft het Refter ook daar zullen leggen én in de versterking<br />
van de exploitatie van het gebouw zelf. De beheerder en de Grote<br />
Kerkgemeente hebben zich daarvoor ook het afgelopen jaar sterk<br />
voor gemaakt.”<br />
Wat gebeurt er verder met het rapport?<br />
GC: “Het rapport is voor de eerste keer besproken in de vergadering<br />
van de AK op 4 <strong>oktober</strong> <strong>2010</strong>. De opzet is dat de AK op<br />
grond van de adviezen in november de eerste besluiten neemt.<br />
Intussen zal overlegd worden met mensen die direct te maken<br />
hebben met de gevolgen van die besluiten. Daarbij denk ik in de<br />
eerste plaats aan de wijkkerkenraad van de Grote Kerkgemeente<br />
en de Commissie Grote Kerk. De AK wil ook weten wat bij hen
leeft. De commissie is verantwoordelijk voor de inhoud van het<br />
rapport; de AK heeft de verantwoordelijkheid te beslissen wat<br />
er met het rapport wordt gedaan. De AK is de commissieleden<br />
erkentelijk voor hun inzet en waardeert de hoge kwaliteit van<br />
het resultaat.”<br />
Wat vind je persoonlijk van de ideeën van de commissie?<br />
GC: “Opvallend is de verscheidenheid in de samenstelling van<br />
de commissie. De verscheidenheid is te zien in de aard van de<br />
betrokkenheid bij onze Grote Kerk en in de deskundigheden van<br />
de leden. Daarom hecht ik er veel waarde aan. Ik ben ook blij met<br />
de realistische benadering. Mij is duidelijk dat we als PGZ een<br />
grote verantwoordelijkheid hebben en houden in het beheer van<br />
de Grote Kerk. De commissie schetst perspectieven die ik erg<br />
aantrekkelijk vind. De uitwerking ervan gaat niet van de ene dag<br />
op de andere. We zullen nieuwe vormen van samenwerking gaan<br />
onderzoeken met andere Zwolse instellingen. Zij en wij hebben<br />
er baat bij wanneer we hen inhoudelijk daarvoor kunnen interesseren.<br />
Zo kunnen we naast de voortzetting van onze gemeenteactiviteiten,<br />
de basis van ons bestaan, ook een aanzet geven voor<br />
nieuwe ontwikkelingen in <strong>Zwolle</strong>. En daarmee een belangrijke<br />
bijdrage leveren aan het leven en welzijn van alle <strong>Zwolle</strong>naren.”<br />
De Commissie Toekomst Grote Kerk en Refter bestond<br />
behalve uit voorzitter John Berends uit:<br />
Peter Izeboud, adviseur informatie- en automatiseringsbeleid<br />
en trendwatcher in de zorg; tevens secretaris van het College<br />
van Kerkrentmeesters van de PGZ. Han Slootweg, manager<br />
Innovatie bij Enexis BV en hoogleraar Smart Grids aan de TU<br />
Eindhoven, lid van de wijkgemeente van de Grote Kerk en<br />
voorzitter van het College van Kerkrentmeesters. Niek van der<br />
Sprong, interim-manager culturele centra en poppodia (Niek<br />
van der Sprong Culturele Producties), o.a. organisator van het<br />
Bevrijdingsfestival Overijssel en festival Zwart. Theo Tobé,<br />
kerkmusicus, bestuurder van een ontwikkelingssamenwerkingsorganisatie<br />
en lid van de Commissie Cantatediensten<br />
Grote Kerk van de PGZ.<br />
Kerstfeestviering<br />
Bejaardenmiddag Stad<br />
Op maandagmiddag 13 december<br />
staan de deuren van het<br />
Refter (Bethlehemsekerkplein<br />
35) open voor de ouderen die<br />
in en rond de binnenstad wonen.<br />
Van 14.15 tot 16.30 uur wordt<br />
dan de kerstviering gehouden.<br />
Het thema voor deze middag: ‘Eén Naam is onze hope’, klinkt<br />
door in woord, lied, koorzang, declamatie en kerstvertelling.<br />
De meditatie zal gehouden worden door ds. J. Mulderij.<br />
Verder werkt mee het koortje van Bejaarden Stad onder<br />
leiding van Poldi Wiersma. De heer B. v.d. Linde bespeelt<br />
het orgel.<br />
De organisatoren hopen op veel belangstellenden en nodigen<br />
iedereen bovendien uit ‘iemand mee te nemen’.<br />
Vanaf 14.00 uur staan koffie en thee klaar.<br />
De middag wordt georganiseerd door de Commissie<br />
Bejaardenmiddag Stad van de Grote Kerkgemeente:<br />
Fija, Janny, Truus, Niesje en Rijka.<br />
Voor meer informatie: Rijka Klaassen, tel. (038) 465 42 13)<br />
of Fija de Gelder, tel. (038) 465 76 30<br />
Column<br />
We schrijven woensdag 15 september jongstleden. Op het<br />
NS-Station zie ik op een grote poster dat het vandaag de<br />
‘dag van de scheiding’ is. Echtscheidingsadvocaten en relatiebemiddelaars<br />
vragen hiermee aandacht voor een zo<br />
soepel mogelijk verloop wanneer je samen niet meer verder<br />
wilt. Later op de dag bleek dat het ook nog de ‘dag van de<br />
prostaat’ te zijn, met een reuzenmodel van zo’n écht<br />
mannending op de Dam. Behulpzame urologen erbij die,<br />
jawel, aandacht vroegen voor de werking van dit cruciale<br />
orgaantje. Of er een verband was tussen de twee aandachtspunten<br />
die dag weet ik niet.<br />
Welke dagen hebben ondertussen nog meer gehad: de dag<br />
van de verpleging, de dag van de nierdialyse, de dag van<br />
respect, de dag van de bouw, de dag van de duurzaamheid,<br />
de dag van de Europese gemeenschap, de dag van de onthouding,<br />
natuurlijk Prinsjesdag, dierendag, de dag van de<br />
aarde, de dag van de leraar, de dag van het onkruid, de<br />
dag van het liberalisme, de dag van de wilgen en de dag<br />
van de zeehond, de stranddag (alleen bij mooi weer) en -<br />
laten we niet ze niet vergeten - die goede oude wasdag en<br />
gehaktdag. Oeps, de verjaardag was me nog bijna ontglipt.<br />
En wacht, we hebben nog de kerstdagen en nieuwjaarsdag,<br />
maar dan hebben we eerst nog... Nee, ik stop met de<br />
opsomming.<br />
We worden overweldigd door het aantal dagen waarop,<br />
jawel, onze aandacht wordt gevraagd voor een nobel,<br />
klein of groot, lief, gezond of BELANGRIJK doel.<br />
Ik googlede ‘de dag van’ en had in 0,16 seconde al<br />
5.390.000 hits. Er wordt geen dag overgeslagen, elk<br />
gaatje op de kalender wordt benut. Een weldenkend en<br />
welwillend mens is er maar druk mee. En dan is er ook<br />
nog mijn werk als legerpredikant. Als ik niet oppas kom<br />
ik er niet eens aan toe.<br />
Toen kreeg ik een, al zeg ik het zelf, geweldig idee. Waarom<br />
niet eens een dag waarop je niets hoeft. Gewoon bij wijze<br />
van experiment. En als dit bevalt doen we het vaker, één<br />
keer per week of zo. Gewoon een ‘dag van niks’. Dat nog<br />
nooit iemand daar opgekomen is.<br />
Anne Zweers<br />
Een dag<br />
van niks<br />
11
12<br />
PERSPECTIEF “We<br />
Kerkenraadsvoorzitter en scriba van De Open Kring:<br />
“Wij zijn nog steeds<br />
een wijkgemeente<br />
in ontwikkeling”<br />
In Stadshagen, de jongste wijk van <strong>Zwolle</strong>, staat ook de nieuwste protestantse<br />
kerk. De Open Kring, drie jaar geleden in gebruik genomen, is het hart van een<br />
wijkgemeente in ontwikkeling. De afgelopen jaren zijn veel nieuwe leden met<br />
open armen en een open geest ontvangen. Als gevolg van de crisis neemt de<br />
meest onstuimige groei van Stadshagen nu wat af, maar er komen toch nog<br />
steeds woningen, bewoners en nieuwe leden voor de wijkgemeente bij. Hoe<br />
ervaar je als gemeente in opbouw de berichten uit andere wijkgemeenten die<br />
alleen maar gekrompen zijn en nu zelfs hun kerkgebouw moeten inleveren?<br />
Dat vroegen we aan Joke Leeuw-Kralt en Kitty Bardelmeijer, respectievelijk<br />
voorzitter en scriba van de kerkenraad van De Open Kring.<br />
zitten hier niet op een eiland, maar<br />
voelen ons zeker betrokken bij wat er in<br />
de andere wijken gebeurt. De twee kerkenraadsleden<br />
van De Open Kring die<br />
ons vertegenwoordigen in de Algemene<br />
Kerkenraad brengen daarover verslag<br />
uit. En we leven mee met de gemeenten<br />
die hun kerkgebouw moeten missen”,<br />
vertellen Joke en Kitty. Bij het bekend<br />
maken van de voorgenomen besluiten<br />
over het afstoten van de kerkgebouwen,<br />
werd aanvankelijk vanuit de AK gesuggereerd<br />
de Hoeksteengemeente te laten<br />
fuseren met De Open Kring. Dat idee<br />
werd niet overgenomen: De Hoeksteen<br />
is nu bezig met de Oosterkerk een nieuwe<br />
gemeente te vormen.<br />
“Als kerkenraad hebben we uitvoerig<br />
gepraat over de mogelijkheid van een<br />
fusie met de Hoeksteengemeente en<br />
ook besproken hoe dat dan zou moeten”,<br />
verklaart Kitty. “We zeggen altijd dat<br />
Kerken in de Groningse nieuwbouw<br />
Een kort maar mooi bestaan<br />
In de veel grote steden in Nederland horen ze helemaal bij het profiel van de<br />
buurt: de protestantse kerken die tussen 1950 en 1990 werden opgetrokken in<br />
de nieuwbouw. Er zit iets vrolijks aan die gebouwen, iets optimistisch: een aanstekelijk<br />
vleugje sfeer van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.<br />
De bouwers wisten van aanpakken. Dat valt des te meer te bewonderen omdat<br />
het helemaal niet zo vanzelfsprekend is dat al die kerken verrezen. De onkerkelijkheid<br />
in Nederland was al voor de oorlog ingezet: van een minimale 0,3% in<br />
1879 naar 14,4% in 1930. Daarna ging het écht hard: 17,1% onkerkelijken in<br />
1947, 23,6% in 1971 en 48,7% in 1985. Die lijn heeft zich sindsdien voortgezet.<br />
Kortom: de na-oorlogse kerkbouw ging<br />
tegen de trend in. Het percentage meelevende<br />
christenen mocht op het geheel<br />
van de Nederlandse bevolking minder<br />
worden, maar het heeft er alle schijn<br />
van dat de inzet van de doorzetters<br />
enkel groter werd. De steden beschikten<br />
in de binnenstad meestal over een royaal<br />
volume kerkgebouwen uit voorbije eeuwen.<br />
Pragmatisch zou voor de hand<br />
gelegen hebben om die zo efficiënt<br />
mogelijk te gebruiken, eventueel door<br />
meerdere kerkgenootschappen per zondag.<br />
Dat gebeurde echter zelden: de<br />
gemiddelde Nederlandse protestant uit<br />
de wederopbouwfase wilde een modern<br />
gebouw naar de eis des tijds, in de<br />
buurt. Even opvallend was de enorme<br />
versplintering. Wat in 1816 één kerkgenootschap<br />
geweest was (Nederlands<br />
hervormd) bleek anderhalve eeuw daarna<br />
uiteen te zijn gevallen in hervormden,<br />
gereformeerden, christelijke gereformeerden,<br />
bevindelijken, vrijgemaakten<br />
en buitenverbanders. Die allemaal<br />
hun eigen kerken bouwden.<br />
Bouwprogramma<br />
Hoe dit proces zich voltrok, is in Groningen<br />
naar verhouding goed bekend,<br />
Kitty Bardelmeijer (links) en Joke<br />
Leeuw-Kralt bij het schilderij dat ter<br />
gelegenheid van de opening van De<br />
Open Kring werd gemaakt door de leerlingen<br />
van De Zevensprong.<br />
we een open gemeenschap zijn en de<br />
mensen van De Hoeksteen waren dan<br />
ook van harte welkom. Maar eigenlijk<br />
hebben we maar een kleine kerk, die<br />
vooral op feestdagen bomvol zit”, vult<br />
Joke aan. “We zullen de komende jaren<br />
de terugloop in leden kunnen opvangen<br />
doordat Stadshagen nog wel even blijft<br />
groeien, maar ooit houdt ook dat op.<br />
Dan zal ook de Open Kring niet aan<br />
bezuinigingen kunnen ontkomen”,<br />
verwachten de voorzitter en de scriba.<br />
“Daarom zijn we ontzettend blij dat<br />
wij hier drie jaar geleden deze kerk nog<br />
hebben gekregen, zeker nadat de roomskatholieken<br />
die daar eveneens gebruik<br />
van wilden maken, op het laatste<br />
dankzij de gedetailleerde studies die de<br />
historicus G.J. Kok eraan gewijd heeft.<br />
In de jaren vijftig droegen de hervormden<br />
verantwoordelijkheid voor de grote<br />
Martinikerk, Aa-kerk en Nieuwe Kerk<br />
in de binnenstad. Vooral de gereformeerden<br />
onderscheidden zich door hun<br />
bouwprogramma: de Westerkerk van<br />
1906, de Noorderkerk van 1921 (later<br />
vrijgemaakt), de Oosterkerk van 1928.<br />
De energie bleef ook na 1945 groot, de<br />
opofferingsbereidheid eveneens. Zo verrezen<br />
in de nieuwbouwwijken maar<br />
liefst zeven kerken. Opmerkelijk is dat<br />
de gereformeerde en hervormde bouwijver<br />
nog in de jaren zeventig en tachtig<br />
helemaal losstonden van elkaar. Zo werden<br />
in Paddepoel de gereformeerde Garf<br />
en de hervormde Wingerd opgetrokken<br />
op een steenworp afstand van elkaar.<br />
Goede sfeer<br />
In al deze kerken treft de goede sfeer:<br />
vlijmscherpe conflicten als eerder in<br />
1944 blijven uit, omgangsvormen zijn<br />
vriendelijk en de vruchten van een eerder<br />
ongekende welvaart (vooral na de<br />
loonexplosie van 1963) worden niet<br />
alleen genoten, maar tevens verdisconteerd<br />
in daadwerkelijke betrokkenheid<br />
op de Derde Wereld. Afgezien van een
In de rubriek Perspectief reageren gemeenteleden op de maatregelen die de <strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong> (PGZ) financieel<br />
gezond moeten maken. Deze keer komen twee kerkenraadsleden van De Open Kring aan het woord en beschrijft kerkhistoricus<br />
Gert van Klinken de opkomst en teloorgang van protestantse kerken in Groningen. Voor <strong>Zwolle</strong> een uiterst herkenbaar verhaal…<br />
moment afhaakten. Dat het toch is<br />
gelukt is te danken aan de samenwerking<br />
met het naastgelegen Zonnehuis,<br />
dat ook diensten houdt in onze kerk.<br />
Maar of dit gebouw er in deze tijd<br />
ook nog was gekomen, is helemaal<br />
de vraag.”<br />
Omarming<br />
Kitty en Joke houden van hun kerkgebouw,<br />
dat letterlijk is ingericht als een<br />
open kring. “Het gebouw geeft een<br />
omarming”, vindt Kitty. Zij en Joke<br />
begrijpen dat het bijzonder ingrijpend<br />
is om de kerk waar je je thuisvoelt en<br />
waar veel herinneringen liggen, opeens<br />
te moeten missen. Joke woont in Westenholte<br />
en behoorde tot de gereformeerde<br />
wijkgemeente die in Het Anker<br />
kerkte. Tien jaar geleden verhuisde deze<br />
gemeente naar een ruimte in De Zevensprong,<br />
een van de eerste basisscholen<br />
in de nieuwe wijk. Daar wachtte de<br />
gemeente, die sinds 2005 tot de <strong>Protestantse</strong><br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong> behoort, zeven<br />
jaar op haar ‘echte’ kerk.<br />
Joke herinnert zich nog steeds de emoties<br />
rond de beide verhuizingen, die de<br />
hoogoplopend conflict begin jaren tachtig<br />
(over de kernbewapening) overheerst<br />
in de kerkenraadsnotulen een haast<br />
gemoedelijke sfeer, waarin pastorale<br />
attitude en openheid voor de ander<br />
voorop staan zijn. Des te opvallender is<br />
wat er vanaf de jaren tachtig gebeurt:<br />
zonder dat er sprake is van een duidelijk<br />
conflict of crisis begint de ene na de<br />
andere van deze jonge kerken ‘om te<br />
vallen’ door een sluipend proces van<br />
kerkverlating. Dat dit proces zich in<br />
stilte vertrekt maakt de gevolgen er niet<br />
minder om. De Magnaliakerk wordt<br />
afgebroken in 1992, het jaar waarin de<br />
Opstandingskerk wordt verkocht aan de<br />
vrijgemaakten. De Goede Herderkerk<br />
wordt gesloten in 1997 en in gebruik<br />
genomen door de Pinkstergemeente, in<br />
Vinkhuizen gaat in 1999 De Regenboog<br />
dicht. De Trefkoel in Paddepoel verliest<br />
zowel de gereformeerde Garf (omgebouwd<br />
tot café) als de hervormde<br />
Wingerd. De Stadsparkkerk wordt verkocht<br />
in 2000. Orthodoxe formaties als<br />
de vrijgemaakten lijken zich beter te<br />
houden (overname van de Opstandingskerk<br />
en de Oosterkerk), maar ook daar<br />
slaat de crisis toe (sluiting Morgensterkerk<br />
1993 en Noorderkerk 2008). Aldus<br />
wordt in Groningen een hele reeks<br />
gemeenteleden noodzaakten opnieuw<br />
hun weg te zoeken. “Je bent met een<br />
kleine groep mensen die je allemaal<br />
kent. Toch gaat in zo’n situatie nooit<br />
iedereen mee.” Dat zal waarschijnlijk<br />
ook gebeuren als de Oosterkerk- en de<br />
Hoeksteengemeente samengaan, verwachten<br />
Joke en Kitty. “Ook dan zullen<br />
er mensen helemaal afhaken, of zich bij<br />
een andere wijkgemeente aansluiten.”<br />
Grote verbondenheid<br />
De aanvankelijke gedachte om De<br />
Hoeksteen met hun gemeente te laten<br />
fuseren, ontstond niet zonder reden.<br />
Hoewel gescheiden door de rivier en<br />
een hoge brug, liggen de twee wijkgemeenten<br />
qua gedachtegoed en opvattingen<br />
dicht bij elkaar, menen Kitty en<br />
Joke. Een belangrijk kenmerk van<br />
De Open Kring is volgens hen de grote<br />
verbondenheid van de gemeenteleden,<br />
hoewel dat niet betekent dat iedereen<br />
vrijwel elke zondag de dienst bezoekt.<br />
Er zijn ook jonge ouders die wel een<br />
kind laten dopen, maar die je vervolgens<br />
nooit meer terugziet. “Maar die<br />
worden dan wel uitgenodigd voor een<br />
gloednieuwe kerken nog bij de levensdagen<br />
van de bouwers afgestoten en<br />
afgebroken.<br />
Dat treft des te meer omdat het korte<br />
bestaan van die kerken eerder bloei dan<br />
verkommering weerspiegelt. Er bestaat<br />
tussen 1950 en 1990 een grote bereidheid<br />
om naast werk en gezin enthousiasme<br />
in de kerk te investeren. Dat gebeurt<br />
bovendien op een eigentijdse manier.<br />
Het duidelijkst valt dat af te lezen aan<br />
het functioneren van de evangelisatie en<br />
de tucht. Vóór 1950 vormt angst voor<br />
de hel nog een motief om mensen aan<br />
te sporen tot bekering en wordt instemming<br />
met de aanvaarde leer rigide<br />
gehandhaafd.<br />
Voor zichzelf denken<br />
De generatie die de kerkenring in de<br />
nieuwbouw optrekt vindt dat mensen<br />
voor zichzelf mogen denken. Deze<br />
generatie lijkt een uiterst praktische en<br />
technische attitude door de week, probleemloos<br />
te combineren met traditioneel<br />
taalgebruik op zondag. Degenen<br />
die de kerk geruisloos verlaten, vooral<br />
vanaf de jaren zeventig in grote aantallen,<br />
brengen dat niet op. Zij beschouwen<br />
de Bijbelse taal als iets uit een<br />
voorbije tijd. Opgegroeid in de veilig-<br />
serie gespreksbijeenkomsten. En dan<br />
ontstaan er vaak heel goede gesprekken”,<br />
merkt Kitty op. Al heel lang heeft<br />
de Open Kring een gespreksgroep voor<br />
senioren. Daarnaast staan tal van andere<br />
activiteiten op het programma (onder<br />
meer te vinden op www.openkring.nl),<br />
waar wisselende groepen gemeenteleden<br />
zich toe aangetrokken voelen.<br />
“We zijn nog steeds een wijkgemeente<br />
in ontwikkeling”, stellen Joke en Kitty<br />
vast. Of ze adviezen hebben voor de<br />
Oosterkerk- en de Hoeksteengemeente<br />
die nu ook een nieuwe gemeente moeten<br />
gaan opbouwen? “Als je echt samen<br />
met iets nieuws wilt beginnen, moet je<br />
heel open naar elkaar zijn en met elkaar<br />
zoeken naar nieuwe vormen”, reageert<br />
Joke. “Dan moet je dingen bedenken die<br />
van je samen zijn, een nieuw wijkblad<br />
bijvoorbeeld, een nieuw logo en een<br />
nieuwe naam. Niet roepen: zo was het<br />
altijd bij ons, maar proberen los te laten<br />
wat was. Dat is heel moeilijk, maar het<br />
kan niet anders als je samen wilt werken<br />
aan een nieuwe identiteit.”<br />
heid en welvaart voelen zij bovendien<br />
minder behoefte aan de hechtheid en de<br />
levensbeschouwelijke vorming van een<br />
kerkelijke gemeenschap, die voor degenen<br />
die crisis en oorlog beleefd hebben<br />
wél veel betekenen.<br />
De gevolgen zijn bekend. De protestantse<br />
kerken in Groningen zijn levend en<br />
wel, maar inmiddels (<strong>2010</strong>) kleiner in<br />
aantal dan de grootste pessimist in 1980<br />
had kunnen voorspellen. Hoe verder?<br />
Het zou interessant zijn om hierover<br />
eens van gedachten te wisselen met protestanten<br />
uit verschillende Nederlandse<br />
steden. Hier ligt nog ongeschreven<br />
Nederlandse kerkgeschiedenis.<br />
De Ark, een typische naoorlogse<br />
kerk in Groningen-Zuid.<br />
13
14<br />
Christa spreekt met warmte en enthousiasme over de opleiding.<br />
De mede-cursisten kwamen uit diverse geloofsrichtingen en uit<br />
verschillende leeftijdsgroepen. “Boeiende gesprekken waren er”,<br />
zegt ze en haar ogen stralen. “Eigenlijk vond ik het allemaal<br />
prachtig. Zoveel mogelijkheden, zoveel richtingen, zoveel<br />
gedachten over God.” Dogmatiek vond ze een leuk en leerzaam<br />
vak. “Je komt uit de - toch beperkte - kring van ‘het geloof van<br />
huis-uit’. En dan ontvouwt zich de breedheid aan opvattingen<br />
over God. Toch, als persoon voelde ik me toen wat onzeker. Mij<br />
bekroop meermalen het gevoel: ben ik wel gelovig genoeg?”<br />
Praktijk<br />
Tijdens de opleiding liep Christa stage bij onder andere de<br />
rooms-katholieke parochie in <strong>Zwolle</strong>-Zuid en maakte ze kennis<br />
met het ziekenhuispastoraat. “Daar begon in zekere zin ook de<br />
invulling van mijn persoonlijke overtuiging: werken met mensen<br />
heeft voor mij alles te maken met geloven in God”, vertelt ze. “In<br />
de praktijk kom je dan jezelf tegen, je stelt jezelf vragen in de zin<br />
van: doe ik het wel goed, waar moet ik bij mezelf aan werken?<br />
Ik heb, vaak op vrijwillige basis, in verschillende vormen van<br />
pastoraat gewerkt zoals ouderenpastoraat, in een zogeheten<br />
Buddy-project voor aidspatienten, in het kerkasiel in de<br />
Scheppingskerk en later in De Hoeksteen. Mooi werk om te doen<br />
maar soms ook heel intensief en aangrijpend. Je komt in een<br />
wereld waarvan je het bestaan alleen maar vermoedde.”<br />
Persoonlijke vorming<br />
“Mijn ervaring is”, vervolgt Chirsta, “dat naast een theologische<br />
opleiding een vorming op het gebied van ‘hoe ga ik met mensen<br />
om’ en vooral ook ‘hoe ga ik met mezelf om’ broodnodig is. In<br />
een driejarige cursus Psychologie ben ik daarmee bezig geweest,<br />
heb ik geleerd op mijzelf te vertrouwen.<br />
Het is een verdieping van de vraag hoe ik zelf in het leven sta en<br />
hoe God daarin een plaats heeft.” Al pratend pakt ze een klein<br />
boekje van de tafel. Het is ‘De weg van de mens’ van Martin<br />
MIJN INSPIRATIE Kerkelijk werker Christa van Stappen<br />
Christa van Stappen-Ormel (1948) is kerkelijk<br />
werker in de Oosterkerk. In 1987 begon<br />
zij met de hbo-opleiding Theologie (Godsdienst)<br />
van de Christelijke Hogeschool Windesheim.<br />
Een voorbeeld van tweedekansonderwijs.<br />
De kinderen gaan het huis uit, ‘wat<br />
ga ik nu doen’ is dan de vraag. Voor haar<br />
stond een ding vast: het moet ‘iets met mensen’<br />
zijn. De opleiding kende destijds twee<br />
richtingen: de pastorale variant en de lerarenvariant.<br />
Voor haar was de keus snel<br />
gemaakt: de pastorale variant wordt het.<br />
Christa van Stappen: “Mij bekroop meermalen het gevoel:<br />
ben ik wel gelovig genoeg?”<br />
“Werken met mensen<br />
heeft alles te maken met geloven in God”<br />
Buber. Ze leest voor wat Rabbi Susja de lezer voorhoudt: “In het<br />
toekomende Rijk zal mij niet gevraagd worden: ‘Waarom zijt gij<br />
niet Mozes geweest?’ Mij zal gevraagd worden: ‘Waarom zijt gij<br />
niet Susja geweest…’ Dat is in een paar woorden mijn inspiratie.<br />
Ik hoor in mijzelf soms de vraag: waarom ben jij ‘jij’ niet. Dat<br />
helpt mijzelf, maar het is ook de kern van het pastoraat: anderen<br />
dichter bij mijzelf én bij God te brengen. Ik realiseer me dat ik<br />
daarin ook veel ontvang van de mensen om me heen.<br />
Werken in de Oosterkerk<br />
In januari 1995 kwam Christa voor het eerst, in deeltijd en tijdelijk,<br />
in de Oosterkerk na het vertrek van ds. Van Santen. In 2002<br />
kwam ze in vast dienstverband terug. “Aanvankelijk heb ik vooral<br />
het ouderenpastoraat gedaan, maar nu is het zo georganiseerd dat<br />
ik deel uitmaak van het team van pastores en daarin verantwoordelijk<br />
ben voor ‘mijn eigen wijkje’. Niet meer gericht dus op een<br />
bepaalde groep gemeenteleden, maar pastoraat in de breedte. Ik<br />
ben daar zeer gelukkig mee.”<br />
“Je komt in een wereld waarvan je het<br />
bestaan alleen maar vermoedde”<br />
De toekomst van de kerkelijk werker als functionaris in de kerk<br />
houdt Christa zich ‘eerlijk gezegd’ niet zo bezig. “Ik heb nog<br />
enkele jaren te gaan en heb het goed naar mijn zin. Maar mijn<br />
ervaring heeft me wel een aantal dingen geleerd rond de positie<br />
van de kerkelijk werker. De kerkelijk werker ‘professionaliseert’<br />
in een snel tempo en ontwikkelt een eigen beroepsprofiel. Nog te<br />
vaak heeft de kerkelijk werker een part-time en tijdelijk dienstverband<br />
en is ‘gatenvuller’ in een periode van een vacante predikantsplaats.<br />
Ik wil onderstrepen dat de kerkelijk werkers goed<br />
zijn opgeleid en op de praktijk gericht en ik denk ook dat een<br />
goede taakomschrijving nodig is.”
AANDACHT VOOR<br />
Kerkelijk werkers binnen de PGZ<br />
De groei van <strong>Zwolle</strong>-Zuid en het ontbreken van voldoende<br />
middelen om in de Adventskerk een tweede predikant aan<br />
te stellen, was voor de Hervormde <strong>Gemeente</strong> aanleiding tot<br />
de aanstelling van de eerste kerkelijk werker. Wil Treep, nog<br />
steeds werkzaam in deze functie, kwam in dienst op 1 juni<br />
1991. Zij is vooral actief in het ouderenpastoraat onder de<br />
bewoners van de Kievitsbloem. Sinds medio 2007 is Dirk Jan<br />
Steenbergen in de Adventskerk de tweede kerkelijk werker<br />
voor het jongerenwerk.<br />
Op dit moment is ook in de Oosterkerk (Christa van Stappen)<br />
en de Emmaüskerk (Gijs van Vulpen) een kerkelijk werker<br />
actief. Alle kerkelijk werkers binnen de PGZ hebben een<br />
Jaarthema Sionskerk:<br />
‘De hemel open’<br />
‘De hemel open’, is het jaarthema van de Sionskerk. Veel<br />
mensen zijn vandaag op zoek: naar het hogere, naar iets dat<br />
boven het dagelijkse leven en ook boven henzelf uitstijgt.<br />
Iets of Iemand die zin en doel geeft aan het leven. Dit is heel<br />
begrijpelijk. Zo zijn mensen ook gemaakt: op zoek naar<br />
diepere vervulling.<br />
In de kerk zoeken wij de diepste zin van ons leven in God.<br />
Wij geloven dat Jezus ons de weg naar God wijst, ja, zelf de<br />
Weg is. Als Jezus zijn discipelen roept om Hem te volgen,<br />
dan zegt Hij: “Jullie zullen grotere dingen zien, jullie zullen<br />
de hemel open zien.” (Johannes 1vers 52)<br />
Het thema ‘Als God de hemel opent’, is volledig geïnspireerd<br />
op Jezus’ woorden uit de Bijbel. Vanuit het Evangelie naar<br />
Johannes kijkt de wijkgemeente naar Wie Jezus is en wat het<br />
volgen van Hem betekent.<br />
Er is een dvd verkrijgbaar over het Johannesevangelie en in<br />
de kerkdiensten zal het hierover gaan.<br />
Cursus voor managers<br />
en bedrijfsleiders<br />
De Sionskerk organiseert een speciale cursus voor managers<br />
en bedrijfsleiders. Christen zijn en leiding geven in het<br />
bedrijfsleven, hoe doe je dat? Wat voor leider ben jij? Wat in<br />
je werk levert spanning op en waar krijg je energie uit? Waar<br />
loop je tegenaan? Maakt het christelijk geloof verschil op de<br />
werkvloer? Hoe ga je in de crisis om met ontslag en (dreigend)<br />
faillissement? En hoe zit een bedrijfsleider in de kerk?<br />
In gesprekken met elkaar worden vragen als deze besproken.<br />
Najaarsbijeenkomst op maandag 1 november, bij een van de<br />
deelnemers op de zaak. De voorjaarsbijeenkomst is op<br />
14 maart 2011. Belangstellenden zijn van harte welkom.<br />
Info: ds. H. Evers, tel. (038) 455 06 50<br />
Christmas Carols<br />
parttime dienstverband.Wie kerkelijk werker wil worden,<br />
moet de hbo-opleiding Theologie voor kerkelijk werker<br />
hebben afgerond. Op de website www.pkn.nl (onder Actief<br />
in de kerk/Ambten en functies) staat meer over de werkzaamheden<br />
en bevoegdheden van de kerkelijk werkers. Zij worden<br />
niet, zoals dat met predikanten gebeurt, ‘in het ambt bevestigd’<br />
en zijn dan ook geen ambtsdragers. Kerkelijk werkers<br />
zijn niet bevoegd de doop en het Heilig Avondmaal te bedienen,<br />
maar gaan wel voor in kerkdiensten. Als zij door een<br />
gemeente ‘in de bediening zijn gesteld’, kunnen zij in aanmerking<br />
komen voor een preekconsent. Ook daarover meer<br />
op de website.<br />
Bijbel & Kunstdienst<br />
In de Bijbel & Kunstdiensten, die op elke eerste zondag van<br />
de maand in de Sionskerk worden gehouden, is te zien hoe de<br />
Bijbel een rol speelt in de kunst. Naast organist Gert Hendriks<br />
speelt ook vaak een violist mee, Jeroen Knol. Voorganger is<br />
ds. H. Evers, de diensten beginnen om 19.00 uur. In deze<br />
diensten zijn zeker ook mensen welkom die niet zo kerkelijk<br />
betrokken zijn en wel belangstelling hebben voor kunst.<br />
Het jaarthema van de Sionskerk, ‘De hemel open’, licht ook<br />
in de Bijbel & Kunstdiensten op. Op zondag 7 november is<br />
via de beamer in de kerk het schilderij ‘Johannes de Doper<br />
preekt’, te zien.<br />
Het is geschilderd<br />
door Rembrandt in<br />
1635. In de dienst<br />
staat Johannes de<br />
Doper centraal; hij<br />
mag wijzen op<br />
Jezus, waarmee de<br />
gemeente op weg<br />
gaat naar Advent.<br />
Missionaire gemeente<br />
De Sionskerk wil een missionaire gemeente zijn. Dat blijkt<br />
ook uit haar doelstelling: “De Sionskerkgemeente wil volwassenen<br />
en jongeren van binnen en buiten de gemeente uitnodigen<br />
samen te komen in de Naam van Jezus Christus tot eer<br />
van God, om te groeien in geloof en in dienstbaarheid.”<br />
Maar hoe doe je dat? Hoe ben je een uitnodigende gemeente?<br />
Speciaal hiervoor organiseert de Sionskerk een gemeenteavond<br />
op woensdag 3 november. Spreker is ds. H. Van Ark.<br />
De avond begint na de dienst voor Dankdag voor gewas en<br />
arbeid, om 20.15 uur.<br />
In de Sionskerk wordt de gemeentezang aan het orgel begeleid door de vaste organist Gert Hendriks. Soms worden er ook<br />
andere muziekinstrumenten bespeeld, zo zijn er op feestdagen vaak trompettisten. Eén keer in de maand speelt de band<br />
Sjema en dan is er zingen vóór de dienst.<br />
Op 19 december <strong>2010</strong> verzorgt Sjema een speciale concertdienst in de Sionskerk, aanvang 19.30 uur. Voor de derde keer is<br />
dit een dienst vol Christmas Carols. In een programma van ruim een uur speelt en zingt Sjema voor en met de gemeente als<br />
opmaat naar Kerst. Het is bandleider Gert Hendriks weer gelukt een aantal min of meer onbekende Carols te vinden en te<br />
bewerken. De toegang is vrij met een collecte bij de uitgang.<br />
15
16<br />
JONG IN DE KERK<br />
Gemiddeld zijn ze veertien jaar, de jongens en meiden van de<br />
filmploeg in De Hoeksteen. Een jaar geleden daagde André<br />
Harsevoort, zelf vader van twee, deze groep tieners uit om mee<br />
te doen aan een opdracht. Maak een film over hoe je God kunt<br />
vinden. En dat lieten Wouter van der Sluis, Hannah Bremer,<br />
Ruben Smink, Eva Harsevoort, Joren la Roi en Myrthe van<br />
Driezum zich geen twee keer zeggen. ‘Filmploeg Rondom 14’<br />
ging aan de slag.<br />
Tijdens enkele kerkdiensten kwamen de tieners bij elkaar op hun<br />
eigen plek in De Hoeksteen. Het project startte met een cathechisatiebijeenkomst<br />
onder leiding van ds. Margo Jonker. Tijdens die<br />
bijeenkomst gaven de jongeren eerst zelf antwoord op de vraag<br />
‘Hoe kijk je aan tegen God?’ “Daar gebruikten we kaartjes met<br />
steekwoorden voor”, vertelt Wouter. “Zo stonden er op de kaartjes<br />
woorden als Redder of Held. Daarna moesten we de kaartjes<br />
op volgorde leggen; welke woorden passen het meeste en welke<br />
het minste bij jouw beeld van God.”<br />
Maar een verhaal vertellen kan ook in beelden. Samen keken ze<br />
naar verschillende filmfragmenten die telkens hetzelfde verhaal<br />
vertelden. Daardoor leerden ze dat hetzelfde verhaal op verschillende<br />
manieren verbeeld kan worden, maar ook op verschillende<br />
manieren kan overkomen. De conclusie bij de jongeren was<br />
tweeledig: “Een goed verhaal heeft een begin en een einde,<br />
vormt een cirkel. En… wij kunnen het beter dan wat we tot<br />
nu gezien hebben.”<br />
<strong>Gemeente</strong> betrokken<br />
Een plan de campagne werd gemaakt en de filmploeg ging voortvarend<br />
aan de slag. Daar werd ook de Hoeksteengemeente op<br />
verrassende wijze bij betrokken. Op een willekeurige zondagochtend<br />
werden de bezoekers van de kerkdienst ontvangen door twee<br />
filmploegjes. Zomaar naar binnen glippen was er niet bij. Eerst<br />
even wat vragen beantwoorden op camera graag. “En dat was erg<br />
leuk”, vertelt Joren. “We stelden de bezoekers drie vragen.<br />
De filmmakers. Van links naar rechts: Joren, Ruben,<br />
Wouter, Eva en Hannah. Myrthe ontbreekt op de foto.<br />
‘Jong in de kerk’ is nieuw in <strong>Gaandeweg</strong>. In<br />
deze rubriek wordt steeds een onderdeel van<br />
het werk voor jongeren (van alle leeftijden)<br />
in de wijkgemeenten in de schijnwerpers<br />
gezet. Deze keer de impressie van een filmproductieproces,<br />
uitgevoerd door de groep<br />
Rondom 14 van De Hoeksteen. Wie onderwerpen<br />
heeft voor deze rubriek: mail naar<br />
gaandeweg@pknzwolle.nl<br />
Jongeren uit De Hoeksteen maken film<br />
Zoeken naar God<br />
met de zintuigen van een tiener<br />
Wie op de Startzondag in De Hoeksteen werd uitgenodigd plaats te nemen in de consistorie, moest niet<br />
vreemd opkijken. De ruimte was ingericht als een mini-bioscoopzaal die per voorstelling ruimte bood<br />
aan zes mensen. De titel van de vertoonde productie: ‘Hoe vind je God?’ Popcorn en cola ontbraken,<br />
maar de makers van ‘de film’ meldden van tevoren al: “Het is de moeite waard.” Zij vertellen hoe de<br />
film tot stand kwam en wat ze daar zelf van opstaken.<br />
Wat komt u hier doen? Waarom bent u hier? en Met welke steekwoorden<br />
omschrijft u God?”<br />
Dat bleken geen eenvoudige vragen te zijn voor de kerkgangers.<br />
Op de eerste vraag werd vaak enigszins verbaasd gereageerd.<br />
Een ‘dat-is-toch-logisch-houding’ of ‘wat-een-rare-vraag’ was<br />
een veelgeziene reactie. Bij de tweede vraag werd het al interessanter:<br />
veel bezoekers bleken naar de kerk te gaan om het geloof<br />
samen te delen, om bij elkaar te zijn. En natuurlijk vond een deel<br />
van de bezoekers het niet meer dan vanzelfsprekend; ‘we doen<br />
het al jaren zo, macht der gewoonte’. Een enkeling meldde heel<br />
eerlijk ‘omdat het moet van mijn ouders’.<br />
De derde vraag was het moeilijkst te beantwoorden. “Maar”, zegt<br />
Wouter stellig, “veertig procent van de geïnterviewden omschreef<br />
God toch wel met het woord liefde.” Joran vult aan: “Veel mensen<br />
vonden het ook moeilijk om God in woorden te beschrijven.<br />
Ik denk dat ze het vaak wel in hun hoofd weten, maar moeilijk<br />
vinden om het hardop te zeggen.”<br />
Intensief aan de slag<br />
Het resultaat was een heleboel beeldmateriaal dat door de filmploeg<br />
werd bekeken en uitgezocht. “We hebben die beelden zo<br />
vaak gezien, dat ik precies weet wie wat zegt”, vertelt Ruben.<br />
“Zo intensief zijn we er mee aan de slag geweest.” De reacties<br />
van de mensen bracht ook het een en ander teweeg bij de jongeren<br />
zelf. Joren: “Soms omschrijven mensen God met een gevoel.<br />
Dan duurt het even voordat je snapt wat ze bedoelen.” Wouter<br />
vult aan: “Iets omschrijven wat niet tastbaar is, is ook moeilijk.”<br />
En zoals dat een professionele filmploeg betaamt, blijven ze<br />
kritisch. Ze zijn het zeker niet altijd eens met de mening van de<br />
kerkgangers. “Ik ben toch meer van het nieuwerwetse geloven”,<br />
licht Wouter toe. “Ik ga wel vaak naar de kerk, maar niet elke<br />
week. Als ik ’s ochtends wil uitslapen, weet ik dat ik God ook kan<br />
vinden in mijn slaapkamer.” Waarop Ruben aanvult: “Ik ga juist<br />
elke week naar de kerk. Maar soms voelt dat alsof ik een verhaal
al te vaak gehoord heb. En daardoor kun je juist negatief tegenover<br />
de kerk gaan staan.”<br />
Ook Hannah Bremer heeft het leuk gevonden om mee te werken<br />
aan de film. “Onze kerk doet eigenlijk nooit iets voor middelbare<br />
scholieren en nu deed André dat wel! Het was ook leuk om door<br />
deze film iets met God te doen; we konden daar helemaal onze<br />
eigen draai aan geven.”<br />
Buiten de kerk<br />
Toch was de opdrachtgever, André, nog niet helemaal tevreden.<br />
Want waarom ga je alleen op zoek naar God in de kerk, als je<br />
tegelijkertijd zelf zegt dat God ook buiten de kerk te vinden is?<br />
En dat resulteerde in een dag fotografie in de natuur. Of ze daar<br />
God gevonden hebben? Hannah zegt van wel en zij denkt dat<br />
God ook te vinden is in een gedicht of een verhaal. De redenatie<br />
van de drie heren: als je het wetenschappelijk bekijkt, lijkt de<br />
natuur heel ‘normaal’. Ruben: “Maar tegelijkertijd stel je jezelf<br />
de vraag, hoe het zomaar kan dat er zo iets moois ontstaat uit<br />
een klein zaadje.” En volgens Wouter moet je soms eerst goed<br />
zoeken voordat je God vindt. “Mooie dingen moet je niet voor<br />
normaal aanzien.”<br />
De filmploeg kijkt in ieder geval met een tevreden gevoel terug<br />
op deze productie. Er is veel lol gemaakt, de koekjes waren<br />
lekker, ze hebben elkaar (nog) beter leren kennen, het kostte<br />
veel meer tijd dan gedacht, ze zijn actief aan de slag geweest<br />
en het was ook heel leerzaam.<br />
Het eindtresultaat is te vinden via de website:<br />
www.dehoeksteen.nl. Klik op Actueel en ga naar Fotoverslag<br />
Startzondag. Dan naar Startzondag 12 september <strong>2010</strong>.<br />
Daar staat een link naar Youtube.<br />
“Het was een voorrecht om<br />
met deze jongeren te werken”<br />
Het begon allemaal een jaar geleden. André Harsevoort legde<br />
zijn idee vol enthousiasme voor aan de dominee en de jeugdouderling.<br />
“Voor kinderen tot 13 jaar hebben we vanalles geregeld<br />
in De Hoeksteen”, vertelt André. “Maar naast basiscathechese<br />
is er niet veel meer. Als ouder zie ik dan het risico dat<br />
we onze tieners kunnen verliezen. En ik wilde proberen iets<br />
met deze leeftijdsgroep te doen.” Dat resulteerde in het filmproject<br />
met Rondom 14, gewoon door te gaan doen.<br />
Voor André is het proces belangrijker dan het resultaat. “Ik<br />
wilde graag met deze groep jongeren op weg. Niet door het<br />
van ze over te nemen, maar door langs de lijn te blijven staan<br />
en de juiste voorwaarden te scheppen. Dat was voor mij persoonlijk<br />
een leerdoel.” Aan die verwachting heeft hij naar eigen<br />
zeggen kunnen voldoen. “Dat was soms wel lastig. Maar het<br />
is me niet tegengevallen. Ik ben niet gaan trekken, maar heb<br />
geprobeerd ze te mobiliseren als het proces stil viel, zonder<br />
ze te veel in een richting te sturen.”<br />
De groep was volgens André inspirerend. “Ze zijn open, direct<br />
en bijzonder goed in staat om onder woorden te brengen wat<br />
ze vinden en denken. De sociale veiligheid was zo groot, dat<br />
iedereen kon zeggen wat ie wilde. Niemand gedroeg zich<br />
anders, er was een groot vertrouwen in elkaar.”<br />
Ook André ziet dat ouders met tieners sneller afhaken in de<br />
kerk. “Daarom is het zo belangrijk om iets voor deze leeftijd<br />
te doen. Dat ze vanuit eenzelfde set basiswaarden en -normen<br />
samen aan de slag gaan. Dan zie je veel verschillen tussen de<br />
tieners, maar ook een gezamenlijke verbinding. En daar moeten<br />
wij een platform voor bieden. Het geeft energie om deze voorwaarden<br />
te mogen scheppen en het was een groot voorrecht om<br />
met deze groep te mogen werken.”<br />
“Wat komt u hier doen?”<br />
“Ik ga naar de kerk.”<br />
“En Ruben, heb jij God al gevonden?”<br />
“Heb je voor mij twee kaartjes<br />
voor de film?”<br />
“Ja hoor, maar u moet nog wel<br />
even wachten”<br />
“De consistorie als bioscoopzaaltje, wie had<br />
dat gedacht? De Hoeksteen is echt op<br />
heel veel manieren te gebruiken.”<br />
17
18<br />
KERKELIJK BUREAU<br />
COLOFON<br />
<strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong><br />
Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, Kerkrentmeesters<br />
en Diakenen<br />
Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG <strong>Zwolle</strong><br />
Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur<br />
Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79<br />
E-mail: administratie@pknzwolle.nl<br />
Website: www.pknzwolle.nl<br />
Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl<br />
Bankrekeningen:<br />
College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705<br />
College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320<br />
<strong>Gaandeweg</strong>: 69.97.69.167<br />
Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745<br />
Schnitgerorgel: 59.80.52.100<br />
Collectepenningen<br />
Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en<br />
€ 10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of<br />
door middel van een eenmalige machtiging worden betaald.<br />
Overige verkoopadressen:<br />
Emmauskerk en Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur<br />
Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur<br />
Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur<br />
Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur<br />
In <strong>Zwolle</strong>-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92<br />
In <strong>Zwolle</strong>-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 en<br />
W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw,<br />
Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16)<br />
Op deze adressen kan contant of door middel van een<br />
eenmalige machtiging betaald worden.<br />
Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging<br />
Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen,<br />
wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren<br />
in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk<br />
langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden<br />
tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet<br />
namelijk even doorgesproken worden. Ook zijn aan het<br />
gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te<br />
vragen bij het Kerkelijk Bureau.<br />
<strong>Gaandeweg</strong><br />
is het magazine voor alle leden van de <strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong><br />
<strong>Zwolle</strong>, de Evangelisch-Lutherse <strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong> en<br />
De Hoofdhof Berkum<br />
Derde jaargang nr. 5, <strong>oktober</strong> <strong>2010</strong><br />
Verschijnt zes keer per jaar. Oplage: 11.000<br />
Redactie:<br />
Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur),<br />
Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta<br />
Redactionele bijdragen aan dit nummer:<br />
Joost van Belois, Astrid Nauta, Marleen Tienstra en<br />
scribenten van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties<br />
Fotografie: Wim Andel, Gery Bruins, André Kruiswijk, Astrid<br />
Nauta, Wim van Stappen, Wil Treep, Hilde van der Veen, Carl<br />
Withaar en anderen<br />
Verhuizingen binnen de PGZ<br />
Wist u dat elke wijkkerk een apart wijknummer heeft en dit bepaald<br />
wordt door geografisch vastgestelde grenzen?<br />
Wanneer u dus gaat verhuizen naar een andere wijkgemeente binnen<br />
de <strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong> <strong>Zwolle</strong>, verhuist u dus ook naar een andere<br />
geografische wijkgemeente.<br />
Indien u echter bij uw oude wijkgemeente wilt blijven behoren, kunt u<br />
dit aangeven bij de melding van uw verhuizing. We spreken dan over<br />
‘perforatie’. U dient dit echter zelf aan te geven. Ditzelfde geldt eveneens<br />
als u naar een gemeente buiten <strong>Zwolle</strong> verhuist, maar lid wilt blijven van<br />
uw huidige wijkgemeente.<br />
Ook indien u eerder getekend hebt voor een voorkeurgemeente en u<br />
gaat verhuizen (zelfs binnen de geografische wijkgemeente) dient u zelf<br />
aan te geven of u bij uw voorkeurgemeente wenst te blijven behoren.<br />
Wanneer u dit niet zelf aangeeft vervalt de voorkeurgemeente in de<br />
landelijke ledenregistratie en komt u automatisch in uw nieuwe<br />
geografische wijkgemeente.<br />
Tot het moment dat er een goede oplossing is gevonden voor het behouden<br />
van de voorkeurgemeente bij verhuizing, is het dus het beste wanneer u<br />
zelf hierin actie onderneemt. Als u bij het Kerkelijk Bureau uw verhuizing<br />
meldt, maak dan zelf uw wensen kenbaar. Dan wordt een en ander ook in<br />
de landelijke ledenregistratie correct geadministreerd.<br />
Wij willen doorgaan…<br />
Het is alweer bijna drie jaar geleden dat het allereerste nummer<br />
van <strong>Gaandeweg</strong> op uw mat viel; inmiddels zijn daar zeventien uitgaven<br />
achteraan gekomen. Als redactie bekijken we die stapel met<br />
verwondering en voldoening. En met dankbaarheid, voor de inzet<br />
van tientallen medewerkers uit alle hoeken van de PGZ, die teksten<br />
schrijven en foto’s maken. En voor de Algemene Kerkenraad,<br />
die de uitgave van dit PGZ-brede communicatiemiddel elk jaar<br />
weer op de begroting zet. Wij bedanken ook de adverteerders voor<br />
hun financiële ondersteuning en – last but not least – onze lezers<br />
die jaarlijks een bijdrage geven.<br />
Bij dit nummer vindt u hem weer: de acceptgiro waarmee u geld<br />
kunt overmaken. Als redactie hopen we dat u <strong>Gaandeweg</strong> een<br />
warm hart toedraagt en dat u dat met een gift laat blijken. Dat is<br />
dan voor ons een hart onder de riem. Want wij willen niets liever<br />
dan doorgaan met <strong>Gaandeweg</strong>.<br />
Redactie <strong>Gaandeweg</strong><br />
Vormgeving en grafische productie: Dit magazine is<br />
milieuvriendelijk geproduceerd door Drukkerij Upmeyer<br />
Advertentiebeheer<br />
Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96<br />
De volgende <strong>Gaandeweg</strong> verschijnt in de week van 13 december<br />
en loopt tot en met zondag 20 februari 2011.<br />
Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 15 november te zijn aangeleverd<br />
via <strong>Gaandeweg</strong>@pknzwolle.nl of schriftelijk bij het<br />
Kerkelijk Bureau.<br />
Aandacht voor…<br />
In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken<br />
en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor<br />
zoveel mogelijk lezers.
AANDACHT VOOR<br />
Speuren naar sporen<br />
van troost<br />
De oecumenische werkgroep Verliezen Verwerken<br />
Salland/NoordWest Overijssel houdt<br />
op zaterdag 27 november <strong>2010</strong> een thema- en<br />
ontmoetingsdag in het Dominicanenklooster,<br />
Assendorperstraat 29, in <strong>Zwolle</strong>.<br />
Als je een partner of andere geliefde verliest,<br />
sta je aan het begin van een reis in onbekend<br />
gebied. Op die moeizame weg is het zoeken,<br />
ja speuren naar sporen van troost.<br />
Op de themadag houdt pastor Baptiste Tuin,<br />
verbonden aan het Dominicanenklooster,<br />
’s ochtends een inleiding over het thema:<br />
‘Speuren naar sporen van troost.’ Er is gelegenheid<br />
vragen te stellen en met haar in gesprek gaan.<br />
Na de lunch is er ruimte om in kleinere groepjes met elkaar over het thema te praten<br />
en als mensen dat willen, over eigen ervaringen te vertellen. Het is ook mogelijk om<br />
het thema op een creatieve manier vorm te geven, door middel van aquarelleren of<br />
werken met speksteen.<br />
De kosten voor deze dag bedragen € 15,00 per persoon inclusief koffie/thee en<br />
lunch. Voor wie dit bedrag een belemmering vormt, wordt verzocht dit bij opgave<br />
aan te geven. De zaal is op vanaf 10.00 uur. Het programma begint om 10.30 uur en<br />
wordt omstreeks 16.00 uur afgesloten.<br />
Voor meer informatie en opgave:<br />
Rietje van Voorst, tel. (038) 454 74 74, e-mail: r.van.voorst@home.nl<br />
Rita Kruizinga, tel. (0572) 356 675, e-mail: ritakruizinga@hotmail.com<br />
Filmavond in De Hoeksteen<br />
Op 2 november is er weer een filmavond in De Hoeksteen. De titel van de dvd die<br />
wordt bekeken is nog niet bekend, wel dat het een film is van ‘filmhuiskwaliteit’ is.<br />
De apparatuur in de kerk is inmiddels vernieuwd. De film wordt kort ingeleid en<br />
nabesproken door Lodewijk Kruithof. De avond start om 19.45 uur. Toegang gratis,<br />
alleen koffie/thee is voor eigen rekening. Wie wil komen wordt verzocht, zich<br />
uiterlijk 31 <strong>oktober</strong> aan te melden. Liefst per e-mail: lp.kruithof@xs4all.nl of<br />
telefonisch: (038) 454 58 21.<br />
Verborgen schatten uit Moderne Devotie<br />
De stichting Thomas a Kempis stelt zich<br />
ten doel het gedachtegoed van Thomas a<br />
Kempis levend te houden in <strong>Zwolle</strong> en<br />
omgeving. Omdat Thomas geworteld<br />
was in de Moderne Devotie, staat deze<br />
beweging centraal in de najaarscursus<br />
van de stichting: ‘Verborgen schatten<br />
uit de Moderne Devotie.’ Als gangmakers<br />
binnen die beweging gelden Geert<br />
Groote (1340-1384), Dirc van Herxen<br />
(1381-1457) en Gerard Zerbolt van<br />
Zutphen (1367-1398). Wat zij schreven<br />
is tegenwoordig minder bekend. Inleiders<br />
maken deze teksten toegankelijk.<br />
Op dinsdag 2 november houdt dr. J.L.<br />
(Lydeke) van Beek een inleiding over<br />
Dirc van Herxen. Ze schreef de dissertatie<br />
“Leken trekken tot Gods Woord.<br />
Dirc van Herxen (1381-1457) en zijn<br />
Eerste Collatieboek”.<br />
Op dinsdag 23 november spreekt<br />
dr. R.Th.M.(Rudolf) van Dijk over<br />
Gerard Zerbolt van Zutphen. Tot de onbekende<br />
geschriften, de ‘verborgen schatten<br />
uit de Moderne Devotie’, behoort<br />
Zerbolt’s boek ‘Geestelijke bestijgingen’.<br />
Rudolf van Dijk (Karmeliet en wetenschappelijk<br />
medewerker van het Titus<br />
Brandsma Instituut te Nijmegen): “In de<br />
vijftiende eeuw behoorde dit boek zeker<br />
niet tot de ‘onbekende geschriften’ of<br />
‘verborgen schatten’. Het was een in<br />
brede kring verspreid en gelezen boek.”<br />
De bijeenkomsten zijn in het Dominicanenklooster,<br />
Assendorperstraat 29.<br />
Ze beginnen om 20.00 uur en duren twee<br />
uur. Deelnamekosten: € 40,00; op studentenpas<br />
€ 30,00; één avond € 15,00 (studenten<br />
€ 10,00) inclusief thee of koffie.<br />
Maximaal veertig deelnemers, op volgorde<br />
van binnenkomst.<br />
Informatie en opgave: Stichting Thomas<br />
a Kempis, Zuiderpad 31, 8355 CC<br />
Giethoorn, tel. (0521) 362 452, of<br />
e-mail: vriendenTaK@gmail.com<br />
Zonnehuis zoekt<br />
nieuwe kosters<br />
Bij communieviering en kerkdienst in Het<br />
Zonnehuis in <strong>Zwolle</strong> zijn op zondag nogal<br />
wat vrijwilligers actief. Hun inzet wordt door<br />
bewoners en de geestelijke verzorging zeer<br />
gewaardeerd. Maar doordat het aantal vrijwilligers<br />
nu te gering is, wordt de druk voor<br />
degenen die meedoen soms te groot. Daarom<br />
is Het Zonnehuis op zoek naar nieuwe vrijwilligers.<br />
Zij kunnen kiezen uit de volgende<br />
functies en activiteiten.<br />
Vier coördinerende kosters begeleiden bij<br />
toerbeurt het halen en weer terug brengen van<br />
de bewoners van en naar hun buurt en straat.<br />
Zij doen dat samen met assistent-kosters die<br />
zo eenmaal per maand komen en daardoor<br />
de weg in het verpleeghuis goed kennen.<br />
Zij begeleiden weer de ongeveer tien vrijwilligers<br />
vanuit de kerken. En dan zijn er nog<br />
zaalkosters, bij voorkeur twee per zondag,<br />
die de kerk inrichten voor het gebruik door<br />
Het Zonnehuis.<br />
De communieviering vindt plaats om<br />
10.15 uur in de Muinckzaal en duurt twintig<br />
minuten; de kerkdienst in de wijkkerk van<br />
De Open Kring is van 11.30 tot 12.15 uur.<br />
Het vrijwilligerswerk valt daarmee tussen<br />
ongeveer 10.00 en 12.30 uur.<br />
De geestelijke verzorging zou het liefst<br />
beschikken over vijf assistent-kosters per<br />
zondag, dan is er voor elke buurt één. Bij een<br />
aanbod van twintig vrijwilligers voor deze<br />
functie heeft iedereen hooguit eens in de vier<br />
weken ‘dienst’ en wordt ook het onderling<br />
ruilen gemakkelijker. Om dezelfde reden zijn<br />
minimaal acht zaalkosters nodig.<br />
Wie meer informatie wenst, kan bellen met<br />
Gerry Hutten, secretariaat geestelijke verzorging,<br />
tel. (038) 457 44 45 of met Roel Slagter,<br />
coördinerend koster, tel. (038) 421 56 51.<br />
Of mailen naar:<br />
g.hutten@zorgcombinatiezwolle.nl of<br />
h.r.slagter@home.nl<br />
Een keer de gang van zaken meemaken en<br />
de sfeer proeven, kan uiteraard elke zondag.<br />
19
Zondag<br />
24 <strong>oktober</strong><br />
Zondag<br />
31 <strong>oktober</strong><br />
Woensdag<br />
3 november<br />
Dankdag<br />
Zondag<br />
7 november<br />
Zondag<br />
14 november<br />
Zondag<br />
21 november<br />
Laatste zondag<br />
kerkelijk jaar<br />
Zondag<br />
28 november<br />
Eerste Advent<br />
Zondag<br />
5 december<br />
Tweede Advent<br />
Zondag<br />
12 december<br />
Derde Advent<br />
20<br />
KERKDIENSTEN<br />
Adventskerk<br />
Talmaplein 2<br />
<strong>Zwolle</strong> - Zuid<br />
Mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
Ds. J.T. Tissink<br />
Mw. W. Treep<br />
D.J. Steenbergen<br />
Tel. scriba: (038)4658028<br />
www.adventskerk.nl<br />
9.00 uur<br />
mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
10.15 uur<br />
mw. ds. N.A. Eygenraam (doop)<br />
19.00 uur drs. F. Revet<br />
9.00 uur<br />
mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
10.15 uur<br />
mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
19.00 uur ds. J.T. Tissink<br />
9.00 uur ds. J.T. Tissink<br />
10.15 uur ds. J.T. Tissink<br />
(Wind in de zeilen)<br />
19.00 uur ds. J.J.N. Wilmink<br />
(Opendeurdienst)<br />
9.00 uur dhr. D.J. Steenbergen<br />
10.15 uur dhr. D.J. Steenbergen<br />
(dienst kerk, school en gezin)<br />
19.00 uur dhr. K. Fredriks<br />
9.00 en 10.15 uur<br />
mw. ds. N.A. Eygenraam,<br />
ds. J.T. Tissink en mw. W.J. Treep<br />
(gedenken overledenen)<br />
19.00 uur Taizé-viering<br />
9.00 uur ds. J.T. Tissink<br />
10.15 uur ds. J.T. Tissink<br />
(Schrift en Tafel)<br />
19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
(avondgebed/liedmeditatie)<br />
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam<br />
10.15 uur dhr. D.J. Steenbergen<br />
(Wind in de zeilen)<br />
19.00 uur dienst<br />
(avondgebed/liedmeditatie)<br />
9.00 uur ds. J.T. Tissink<br />
10.15 uur ds. J.T. Tissink (doop)<br />
19.00 uur ds. A. Pietersma<br />
(avondgebed/liedmeditatie)<br />
Emmauskerk<br />
Campherbeeklaan 53<br />
<strong>Zwolle</strong> - Berkum<br />
Tel. scriba: (038)4532463<br />
www.emmauskerk-berkum.nl<br />
10.00 uur<br />
ds. J.H. van Osch, Vaassen<br />
10.00 uur<br />
ds. G.L. Kruizinga, Dalfsen<br />
19.30 uur<br />
zie de Hoofdhof<br />
10.00 uur<br />
ds. A.J. Plaisier, Amersfoort<br />
19.00 uur<br />
ds. H. Bakhuis, Hoogeveen<br />
10.00 uur<br />
ds. H. Frijling<br />
10.00 uur<br />
dhr. G. van Vulpen<br />
19.00 uur<br />
ds. J.F. Schuitemaker, Nunspeet<br />
10.00 uur<br />
ds. G.A. Cnossen<br />
19.00 uur<br />
ds. J.A. Woudenberg,<br />
IJsselmuiden<br />
10.00 uur<br />
ds. W. Andel, Oosthem<br />
10.00 uur<br />
ds. L.P. Miedema<br />
Grote Kerk<br />
Grote Markt 18<br />
<strong>Zwolle</strong> - Centrum<br />
Ds. J. Mulderij<br />
Tel. scriba: (038)4223241<br />
www.grotekerkgemeente.nl<br />
10.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
16.30 uur<br />
Vesper<br />
10.00 uur<br />
ds. K. van Meijeren, Ede<br />
19.00 uur<br />
dienst<br />
10.00 uur<br />
ds. J. Brouwer, Epe<br />
19.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
10.00 uur<br />
ds. J. Mulderij (Heilige Doop)<br />
16.30 uur<br />
Michaëlsviering<br />
10.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
16.30 uur<br />
Requiem<br />
10.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
(voorbereiding Heilig Avondmaal)<br />
10.00 uur ds. J. Mulderij<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
19.00 uur ds. J. Mulderij<br />
(Voortzetting en Dankzegging<br />
Heilig Avondmaal)<br />
10.00 uur<br />
ds. P. Baas, Zalk<br />
16.30 uur<br />
Michaëlsviering<br />
De Hoeksteen<br />
Scheldelaan 141<br />
<strong>Zwolle</strong> - Aa-landen<br />
Mw. ds. M.E. Jonker<br />
Tel. scriba: (038)4546229<br />
www.dehoeksteenzwolle.nl<br />
9.30 uur<br />
ds. S. van der Zee<br />
9.30 uur<br />
dr. R. Roukema<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. M.E.Jonker<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. I.P. Epema<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. M.E. Jonker<br />
(Schrift en Tafel)<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. M.E. Jonker<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. M.E. Jonker<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. M.E. Jonker<br />
Delen centraal in dienst Adventskerk<br />
Iedere eerste woensdag in november is het Dankdag voor gewas en arbeid. Gelovigen danken God voor het eten waarin zij<br />
dagelijks worden voorzien. In de ‘Wind in de Zeilen’-dienst van op zondag 7 november om 10.15 uur in de Adventskerk<br />
klinkt de vraag: “Waar zijn we nou eigenlijk mee bezig?”<br />
Kerkgangers kunnen een bijdrage leveren aan deze dienst door houdbare producten mee te nemen die op een later tijdstip<br />
via de Voedselbank worden uitgedeeld aan mensen die beneden een bepaald bestaansminimum leven. Er staan op zondag<br />
31 <strong>oktober</strong> en 7 november kratten achterin de Adventskerk. De producten, bijvoorbeeld blikwaren, jam, pindakaas, rijst<br />
en macaroni dienen nog minimaal een maand houdbaar te zijn. Op alcohol of rookwaren wordt geen prijs gesteld.<br />
Het Zwolse mannenkoor de Hanzezangers verleent medewerking aan de dienst.
Jeruzalemkerk<br />
Windesheimstraat 1<br />
<strong>Zwolle</strong> - Assendorp<br />
Ds. A. den Besten<br />
Mw. ds. I.P. Epema<br />
Tel. scriba: (038)4218523<br />
www.jeruzalemkerkzwolle.nl<br />
9.30 uur<br />
ds. H. Olde<br />
19.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
(Grote Kerkgemeente)<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. I.P. Epema<br />
15.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
19.30 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
(Grote Kerkgemeente)<br />
9.30 uur<br />
ds. A. den Besten<br />
(Oogstdienst)<br />
9.30 uur ds. L.P. Miedema<br />
19.00 uur ds. G.H. Koppelman,<br />
Wapenveld<br />
(Grote Kerkgemeente)<br />
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema<br />
19.00 uur prof. dr. H. van den Belt,<br />
Woudenberg<br />
(Grote Kerkgemeente<br />
themadienst)<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. I.P. Epema<br />
19.00 uur<br />
ds. J.A. van den Berg, Groningen<br />
(Grote Kerkgemeente)<br />
9.30 uur<br />
ds. A. den Besten<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. I.P. Epema<br />
19.00 uur<br />
ds. J. Mulderij<br />
(Grote Kerkgemeente)<br />
Oosterkerk<br />
Bagijnesingel 17<br />
<strong>Zwolle</strong> - Centrum<br />
Ds. H. Bousema<br />
Ds. W. Hortensius<br />
Mw. G.C. van Stappen<br />
Tel. scriba: (038)4543814<br />
www.oosterkerk.nl<br />
9.30 uur<br />
ds. H. Bousema<br />
19.00 uur<br />
ds. H. Bousema<br />
9.30 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
19.00 uur<br />
mw. ds. I.P. Epema<br />
9.30 uur ds. H. Bousema<br />
14.00 uur ds. I. Pattinama<br />
(PERKI-dienst)<br />
19.00 uur ds. W. Hortensius<br />
9.30 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
(kerk, school en gezin)<br />
19.00 uur<br />
dhr. F.A. Slothouber<br />
9.30 uur ds. H. Bousema,<br />
ds. W. Hortensius,<br />
mw. G.C.v. Stappen-Ormel<br />
19.00 uur<br />
mevr. P.L. Hellinga, <strong>Zwolle</strong><br />
9.30 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
19.00 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
9.30 uur<br />
ds. A. Pietersma<br />
9.30 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
19.00 uur<br />
ds. W. Hortensius<br />
Open Kring<br />
Hofstedeweg 1<br />
<strong>Zwolle</strong> - Stadshagen<br />
Mw. ds. N. Beimers<br />
Ds. A. Pietersma<br />
Tel. scriba: (038)4200171<br />
www.openkring.nl<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. M.E. Dijk<br />
9.30 uur<br />
ds. A. Pietersma<br />
9.30 uur<br />
ds. A. Pietersma<br />
(doopdienst)<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. N. Beimers<br />
(kerk en school)<br />
9.30 uur<br />
ds. A. Pietersma<br />
(herdenking, Schrift en Tafel)<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. N. Beimers<br />
9.30 uur<br />
ds. H. Bousema<br />
14.00 uur<br />
ds. H. Olde (PERKI-dienst)<br />
19.00 uur ds. H. Olde<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. N. Beimers<br />
(doopdienst)<br />
Sionskerk<br />
Glanerbeek 10<br />
<strong>Zwolle</strong> - Aa-landen<br />
Mw. dr. H. Evers<br />
Tel. scriba: (038)4546104<br />
www.sionskerkzwolle.nl<br />
10.00 uur<br />
ds. H. Frijling<br />
10.00 uur<br />
ds. J.A. Woudenberg,<br />
IJsselmuiden<br />
19.30 uur<br />
ds. J.P. van Ark,<br />
Wezep<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers (oogstdienst)<br />
19.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers<br />
(Bijbel en kunst)<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers (kerk en school)<br />
19.00 uur<br />
ds. G.L. Kruizinga, Dalfsen<br />
(Opendeurdienst)<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers<br />
10.00 uur<br />
ds. J.H. van Osch,<br />
Vaassen<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers<br />
(doopdienst)<br />
10.00 uur<br />
mw. ds. H. Evers<br />
19.00 uur<br />
dhr. H. Stoorvogel<br />
(Opendeurdienst)<br />
Stinskerk<br />
Westenholterweg 19<br />
<strong>Zwolle</strong> - Westenholte<br />
Ds. E. van ’t Slot<br />
Tel. scriba: (038)3557617<br />
www.stinskerk.nl<br />
9.30 uur<br />
ds. E. van ’t Slot<br />
19.00 uur<br />
dhr. H. Kattenberg, Harderwijk<br />
10.00 uur<br />
ds. J.P. van Ark, Wezep<br />
19.00 uur<br />
ContaKtdienst<br />
19.30 uur<br />
ds. E. van ’t Slot<br />
10.00 uur<br />
ZWO-dienst<br />
19.00 uur<br />
ds. M.L.W. Karels, Hattem<br />
10.00 uur<br />
ds. E. van ’t Slot<br />
19.00 uur<br />
dhr. B. Greveling, Wezep<br />
10.00 uur<br />
ds. E. van ’t Slot<br />
19.00 uur<br />
ds. G. Kobes, Ommen<br />
10.00 uur ds. E. van ’t Slot<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
19.00 uur ds. E. van ’t Slot<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
10.00 uur<br />
ds. T. Sijtsema, Assen<br />
19.00 uur<br />
ds. P.E.G. Wiekeraad, Uelsen (D)<br />
10.00 uur<br />
dhr. G. van Vulpen, <strong>Zwolle</strong><br />
19.00 uur<br />
ds. E. van ’t Slot (ContaKtdienst)<br />
Religie, waarom?<br />
In de Opendeurdienst 0van 7 november in de Adventskerk wordt nagedacht over de vraag ‘Religie, waarom?’ In deze dienst gaat ds. Han Wilmink<br />
voor, het gospelkoor Godiva uit Lutten verzorgt de muzikale omlijsting. De dienst begint om 19.00 uur.<br />
Kerk & School 14 november<br />
In de Sionskerk wordt op zondag 14 november een Kerk & Schooldienst gehouden. Leerlingen van alle Vivente-scholen, maar in het bijzonder<br />
van basisschool De Aquarel, werken mee aan de dienst, die begint om 10.00 uur. De band Sjema speelt.<br />
21
Zondag<br />
24 <strong>oktober</strong><br />
Zondag<br />
31 <strong>oktober</strong><br />
Woensdag<br />
3 november<br />
Dankdag<br />
Zondag<br />
7 november<br />
Zondag<br />
14 november<br />
Zondag<br />
21 november<br />
Laatste zondag<br />
kerkelijk jaar<br />
Zondag<br />
28 november<br />
Eerste Advent<br />
Zondag<br />
5 december<br />
Tweede Advent<br />
Zondag<br />
12 december<br />
Derde Advent<br />
22<br />
KERKDIENSTEN<br />
De Hoofdhof<br />
Kerkweg 26<br />
<strong>Zwolle</strong> - Berkum<br />
Mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
Tel. scriba: (038)4547233<br />
www.hoofdhof.nl<br />
9.30 uur<br />
dr. J. Ridderbos, Assen<br />
19.00 uur<br />
dr. J. Ridderbos, Assen<br />
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
19.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
(dienst kerk, school en gezin)<br />
19.00 uur Drieklank<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
9.30 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
19.00 uur<br />
mw. ds. L.A. Burggraaff<br />
9.30 uur<br />
ds. J.A. Bos, Papendrecht<br />
19.00 uur<br />
Taakgroep eredienst<br />
Lutherse Kerk<br />
Koestraat 4<br />
<strong>Zwolle</strong><br />
Tel. scriba: (038)4226826<br />
www.luthersekerkzwolle.nl<br />
10.00 uur<br />
ds. R. Kassens<br />
10.00 uur<br />
ds. H. Günther<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
10.00 uur<br />
drs. G. Berveling<br />
10.00 uur<br />
ds. M.B. Nieuwkoop<br />
10.00 uur<br />
ds. M.B. Nieuwkoop<br />
10.00 uur<br />
dhr. R. Smidt<br />
10.00 uur<br />
ds. H. Günther<br />
(Heilig Avondmaal)<br />
10.00 uur<br />
drs. M. Klomp<br />
Collectedoelen<br />
In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd<br />
bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde<br />
collecte gaat naar de volgende doelen.<br />
Zondag 24 <strong>oktober</strong>: Onderhoudsfonds<br />
Zondag 31 <strong>oktober</strong>: Stille hulp<br />
Woensdag 3 november (dankdag): Werelddiaconaal doel<br />
Zondag 7 november: Zending/GZB<br />
Zondag 14 november: Wijkkas<br />
Zondag 21 november: Zwolse migrantenkerken<br />
Zondag 28 november: Onderhoudsfonds<br />
Zondag 5 december: Jeugddiaconaat<br />
Zondag 12 december: begrotingstekort <strong>Protestantse</strong> <strong>Gemeente</strong><br />
<strong>Zwolle</strong><br />
Eglise Wallonne 10.30 uur past. A.E. Gescher; Rehoboth 10.00 uur<br />
ds. J.P. van Ark, Wezep; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel);<br />
Sophia 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden (VRC) 10.00 uur<br />
dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden (Kapel) 15.00 uur Evangelische<br />
Broedergemeente; Zandhove 10.00 uur mevr. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur<br />
ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal).<br />
Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal);<br />
Rehoboth 10.00 uur ds. A. Jonkman, Veenendaal; Sophia 10.00 uur<br />
dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden (VRC) 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar;<br />
Weezenlanden (Kapel) 15.00 uur Evangelische Broedergemeente;<br />
Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg;<br />
Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam.<br />
Eglise Walonne 10.30 uur past. P.H. Stemerding; Rehoboth 10.00 uur<br />
dhr. D. Klompjan, <strong>Zwolle</strong>; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia<br />
10.00 uur ds. M. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur ds. A.J. Hasker; Zandhove<br />
10.00 uur dhr. K. Fredriks; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga.<br />
Rehoboth 10.00 uur ds. K. de Graaf, Kallenkote; Sophia 10.00 uur<br />
dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur T.G.P.M. Sloot;<br />
Zandhove 10.00 uur mevr. W.J. Treep; Zonnehuis 11.30 uur<br />
mw. B. van de Loosdrecht.<br />
Eglise Wallonne 10.30 uur past. Daniël Ribs; Nieuwe Haven Theodorakapel<br />
10.00 uur ds. S. van der Zee en mevr. D. Boks; Rehoboth 10.00 uur ds. J.M.D.<br />
v.d Berg, Wezep; Rivierenhof 10.00 uur ds. G.L. Kruizinga; Sophia 10.00 uur<br />
T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden (VRC) 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar;<br />
Weezenlanden (Kapel) 15.00 uur Evangelische Broedergemeente; Zandhove<br />
10.00 uur mevr. G. de Vries-Slofstra; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. Vonk<br />
Rehoboth 10.00 uur ds. G.A. de Roos, Ommen; Sophia 10.00 uur<br />
dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur ds. C. van Dijk; Zandhove<br />
10.00 uur mw. ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur<br />
ds. G.L. Kruizinga.<br />
Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Rehoboth 10.00 uur<br />
ds. K. Schaap, Dalfsen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia<br />
10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur ds. M. Dijk; Zandhove<br />
10.00 uur mevr. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N. Beimers.<br />
Rehoboth 10.00 uur ds. T. Dankers, Dalfsen; Sophia 10.00 uur<br />
dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff;<br />
Zandhove 10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan (Schrift en Tafel); Zonnehuis<br />
11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal).<br />
RTV Zoo nieuwe lokale omroep<br />
Sinds 10 september is <strong>Zwolle</strong> weer een lokale omroep rijk, de RTV Zoo oftewel de Radio, Televisie Zwolse Omroep Organisatie.<br />
Voorlopig nog met een weekendprogrammering. Elke zaterdagmorgen zendt RTV Zoo van 9.00 tot 10.00 uur het nieuwe radioprogramma<br />
Kerkplein uit, een informatief programma voor mensen binnen en buiten de kerk. Kerkplein wil een ontmoetingsplek<br />
zijn waar alle geestelijke stromingen in <strong>Zwolle</strong> zich thuis voelen. Voor dit programma zoekt de redactie nog een bureauredacteur.<br />
Na Kerkplein volgt van 10.00 tot 11.00 uur het gospelprogramma Factor 10. Op zondagavond van 19.00 tot 20.00 uur wordt vanuit<br />
een van de Zwolse kerken een dienst uitgezonden. Aansluitend kan men tot 22.00 uur luisteren naar veel gevraagde gewijde muziek.<br />
Voor het programma Kerkplein op de zaterdagmorgen en de zondagavond zoekt de lokale omroep nog technici die de mengtafel<br />
kunnen bedienen. Voor inlichtingen en opgave: Wien Breet, tel. 06 288 190 30, e-mail wien.breet@home.nl
Diezerkade 4 • 8021 CW <strong>Zwolle</strong> • T: 038 453 51 72<br />
E: wietenschoencomfort@filternet.nl<br />
TE HUUR<br />
per (deel van een) dag<br />
Eglise Wallone, Schoutenstraat 4, <strong>Zwolle</strong>.<br />
Deze sfeervolle kapel dateert van kort na 1500. Een mooie ambiance<br />
voor een huwelijk. En zeer geschikt voor lezingen en concerten.<br />
Goede akoestiek. Honderd zitplaatsen. Te huur vanaf €195,-<br />
Informatie via Ir. M.J. Frouws, tel. 038 465 54 53<br />
of per mail: frouwsscholtens@versatel.nl<br />
WORDT VERGOED DOOR<br />
UW ZORG VERZEKERAAR!<br />
Vastgelopen ?<br />
... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in<br />
een sfeer van rust en bezinning!<br />
WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51
V.l.n.r. Nadja Ottens, Liesbeth Knol, Liesbeth Bakker en Ingobert Veen.<br />
Métier,<br />
gevestigd<br />
iin<br />
n Z<strong>Zwolle</strong>,<br />
wwol<br />
le,<br />
is<br />
een<br />
bureau<br />
dat<br />
met<br />
zijn<br />
kandidaten k a andidaten<br />
èn<br />
opdracht opdrachtgevers<br />
gevers<br />
meedenkt. meed<br />
e enkt.<br />
Met<br />
een<br />
hhecht<br />
echt<br />
tteam<br />
eam<br />
van<br />
professionals professi<br />
o onals<br />
onder ondersteunen<br />
steunen<br />
wij<br />
ondernemers onderneme<br />
r rs<br />
uit<br />
alle<br />
sectoren<br />
iin<br />
n de<br />
regio<br />
op<br />
hhet<br />
et<br />
gebied g gebied<br />
vvan<br />
an<br />
werving<br />
& selectie,<br />
personeels-<br />
personeels-<br />
ontwikkeling<br />
en<br />
pproces<br />
rocesvverbetering.<br />
erbe<br />
t tering.<br />
MMeedenken<br />
eedenken<br />
vanuit<br />
betrokken betrokkeenheid<br />
heid<br />
en<br />
deskundig deskundighheid<br />
eid<br />
is<br />
ddaarbij<br />
aarbij<br />
onze onz<br />
e kracht.<br />
Website<br />
Op<br />
onze<br />
wwebsite<br />
ebsite<br />
wwww.metier.nl<br />
ww.<br />
metier.<br />
nl<br />
kunt<br />
u meer<br />
lezen<br />
over<br />
onze dienstverlening<br />
en<br />
ttreft<br />
reft<br />
u oonze<br />
nze<br />
actuele<br />
vacatures<br />
aan.<br />
Métier B.V. B.VV<br />
. | Schrevenweg<br />
22 | 80 8024 24<br />
HA<br />
Z Z<strong>Zwolle</strong><br />
wolle<br />
|<br />
T0 T 038 38 4452<br />
52<br />
88 333<br />
3 | F<br />
0038<br />
38 4454<br />
54 221<br />
1 50 | E<br />
inf info@metier.nl<br />
o@metier.nl<br />
Voor alle informatie over uitvaart.<br />
Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart<br />
en een passend advies.<br />
Bij ons in <strong>Zwolle</strong> kunt u vertrouwen op<br />
de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers.<br />
Zwolse Begrafenis Vereniging<br />
(v/h Oostindiën)<br />
Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging<br />
gevestigd in de binnenstad van <strong>Zwolle</strong>. Nadat<br />
de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten<br />
bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een<br />
informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is<br />
aan de Willemsvaart 2 te <strong>Zwolle</strong>. U kunt hier terecht<br />
met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.<br />
Uitvaartwensen<br />
Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw<br />
wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.<br />
Yarden informatiecentrum<br />
Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee)<br />
8019 AB <strong>Zwolle</strong><br />
Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur.<br />
038 421 4000<br />
Werving We ervin g & Selectie<br />
- Personeelsontwikkeling<br />
- Procesverbetering<br />
Proc<br />
cesverbetering<br />
Voor informatie kunt bellen met 0800 1292.<br />
Voor het melden van een overlijden kunt<br />
u dag en nacht bellen met 0800 8192<br />
www.salet.nl<br />
Jolanda<br />
is één van<br />
onze uitblinkers<br />
Beernink gedenktekens...<br />
betrokken • persoonlijk • vertrouwd<br />
www.magmanet.nl<br />
Steenhouwerij<br />
Beernink<br />
3e industrieweg 3<br />
8051 CL<br />
Hattem<br />
T 038 4442992<br />
Steenhouwerij<br />
Beernink<br />
Galvaniweg 4a<br />
8013 RG<br />
<strong>Zwolle</strong><br />
T 038-4602111<br />
OPEN DAG<br />
zaterdag 13 november 10.00 - 14.00 uur<br />
Als je gelooft in je werk!<br />
www.gh.nl - Grasdorpstraat 2, <strong>Zwolle</strong><br />
PABO • HBO-V • SPH • MWD • GPW • GODSDIENSTLERAAR