BRL8010 (versie ter kritiek) - KBI

BRL8010 

(versie ter kritiek) 

2011-09-20 

VENTILATIE-PRESTATIE-KEURING 

BRL VPK 

BEOORDELINGSRICHTLIJN 

voor het KBI ® procescertificaat voor het 

‘BEOORDELEN VAN 

VENTILATIEVOORZIENINGEN VAN WONINGEN, SCHOLEN EN 

KINDERDAGVERBLIJVEN’ 

Stichting KBI 

Voorlopig vastgesteld door het CCvD van de 

Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 20 september 2011

Algemene informatie bij deze uitgave 

In het kader van het activiteitenplan Binnenmilieu Scholen, uitvloeisel van de kabinetsvisie binnenmilieu 

scholen, zijn een aantal acties en maatregelen geadopteerd om te komen tot verbetering van het binnenmilieu 

in scholen. Eén van de belangrijkste knelpunten is het gebrek aan ventilatie. In het kader van 

de borging en monitoring is daarom binnen het actieplan de actie opgenomen om een ventilatieprestatiekeuring 

voor scholen te ontwikkelen en het gebruik daarvan te stimuleren. Hiermee wordt ook 

invulling gegeven aan gesignaleerde knelpunten in advies van de Rijksbouwmeester aangaande 

scholenbouw (2009). 

Doel van de keuring is bij (ver)bouw te kunnen beoordelen of de voorzieningen de overeengekomen 

kwaliteit hebben. Ook kan daarmee bij bestaande scholen op betrouwbare wijze worden vastgesteld 

wat de kwaliteit van de ventilatievoorzieningen is. Op basis daarvan is het mogelijk te komen tot 

verbeterslag(en). De ventilatieprestatiekeuring moet ook bruikbaar zijn voor het beoordelen van het 

ventilatiesysteem van kinderdagverblijven. 

Voor woningen is er al een ventilatieprestatiekeuring die is vastgelegd in de BRL8010. Deze BRL is in 

de voorliggende kritiekversie op enkele onderdelen aangepast, mede om deze tevens geschikt te laten 

zijn voor toepassing in scholen en kinderdagverblijven. 

De nieuwe BRL8010 biedt (installatie)bedrijven de mogelijkheid om de kwaliteit van gerealiseerde 

ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven onder certificatie te beoordelen. 

Hierbij kan het gaan om nieuwe ventilatievoorzieningen, maar ook om bestaande. Bij een nieuwe 

voorziening kan worden beoordeeld of er gemaakt is, wat is afgesproken. Bij een bestaande 

ventilatievoorziening worden alleen de prestaties beoordeeld. 

De BRL8010 onderscheidt twee typen van beoordeling: 

- een opleveringsbeoordeling (voor nieuwe ventilatievoorzieningen), waarbij de gecertificeerde 

`ventilatieprestatie beoordelaar' beoordeelt in hoeverre de op te leveren voorziening voldoet aan de 

eisen die aan de levering gesteld werden (nieuwbouweisen Bouwbesluit 2012 en eventueel 

aanvullende eisen uit het bestek); 

- een prestatiebeoordeling (voor bestaande ventilatievoorzieningen), waarbij de gecertificeerde 

'ventilatieprestatie beoordelaar' beoordeelt in hoeverre de prestaties van de ventilatievoorziening 

voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2012 (bestaande bouw en nieuwbouw) en eventueel een 

door de opdrachtgever aan te geven specifiek kwaliteitsniveau. 

De methodiek van beide typen van beoordeling is gelijk, het onderscheid wordt gevormd door de eisen 

die aan de vastgestelde prestatie worden gesteld. 

De BRL8010 sluit aan op het Bouwbesluit. Voor de beoordeling van ventilatievoorzieningen kent de 

BRL twee referentieniveaus: 

- Bouwbesluit, bestaande bouw, en 

- Bouwbesluit nieuwbouw. 

Beide niveaus zijn wettelijk verankerd. Eigenaren van woningen, scholen en kinderdagverblijven zijn er 

verantwoordelijk voor dat hun ventilatievoorziening aan deze eisen voldoet. Verder kan de eigenaar van

BEOORDELEN VAN VENTILATIEVOORZIENINGEN VAN WONINGEN, 

SCHOLEN EN KINDERDAGVERBLIJVEN 

Kritiek versie Beoordelingsrichtlijn 8010 d.d. 2011-09-20 

een bestaand gebouw verzoeken de ventilatieprestatie te beoordelen op basis van een specifiek 

kwaliteitsniveau, bijvoorbeeld de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ten tijde van de 

vergunningverlening van het gebouw. 

De voorliggende kritiekversie van de herziene BRL8010 is opgesteld door LBP|SIGHT in opdracht van 

SBR. In deze versie is uitgegaan van de huidige eisen van het Bouwbesluit. Een aanpassing van deze 

tekst op basis van het Bouwbesluit 2012 zal nog moeten plaatsvinden. Deze aanpassing zal gelijktijdig 

geschieden met het verwerken van het commentaar op deze kritiekversie. 

De totstandkoming is begeleid door een werkgroep waaraan door de volgende organisaties en 

personen is deelgenomen: 

- Dhr. dr. C.J.M. van den Bogaard / Ministerie Infrastructuur en Milieu 

- Dhr. M. Brouwer / Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA) 

- Dhr. ir. E.G.C. Coppens / Arcadis Nederland BV 

- Dhr. G.J. Jellesma / BOink 

- Dhr. ir. P.J. van Luijk / Ministerie BZK 

- Dhr. ir. W.G. Meijering / Agentschap NL 

- Dhr. T. van Oostwaard / KBI (ISSO) 

- Dhr. ir. J.J.N.M. Hogeling / KBI 

- Dhr. mr. Drs. J. Schraven / ServicecentrumScholenbouw (SCSB) 

- Dhr. K. de Schipper / Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA) 

- Dhr. ir. H. Versteeg / LBPISIGHT 

- Mw. ir. C. Vissering / SBR projectmanager 

De Technische Commissie (TC) van BRL8010 bestond uit de volgende organisaties en personen: 

- Dhr. M. Brouwer / Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA) 

- Dhr. P. van Doorn / Woningstichting Den Helder 

- Dhr. ing. M.C. Hofman / ISSO 

- Dhr. ir. J.J.N.M. Hogeling / KBI 

- Mw. M. Koek / CHRI 

- Dhr. W. van Ophem / KIWA 

- Dhr. ir. H. Versteeg / LBP|SIGHT (rapporteur) 

- Dhr. H. Zieremans / ACVV 

©Stichting KBI 20 sept. 2011 - pagina 3 -




Inhoudsopgave 

1 Inleiding ..................................................................................................................................... 6 

2 Reikwijdte van het certificaat ................................................................................................... 7 

3 Eisen te stellen aan het proces ............................................................................................... 8 

3.1 Opdracht en steekproefgrootte ......................................................................................... 8 

3.2 Beoordelingsmethodiek .................................................................................................... 9 

3.2.1 Algemeen ............................................................................................................. 9 

3.2.2 Uitgangspunten bij beoordeling ......................................................................... 10 

3.2.3 Het beoordelen van de ventilatievoorziening ..................................................... 10 

3.2.4 Beoordelen van de omvang ............................................................................... 11 

3.2.5 Beoordelen van de ventilatiecapaciteit en geluidwering .................................... 11 

3.2.6 Beoordelen van het thermisch comfort .............................................................. 13 

3.2.7 Beoordelen van de regeling ............................................................................... 14 

3.2.8 Beoordelen van de stromingsrichting ................................................................ 14 

3.2.9 Beoordelen van de luchtkwaliteit ....................................................................... 14 

3.2.10 Beoordelen van geluid ....................................................................................... 14 

3.2.11 Beoordelen van overige aspecten ..................................................................... 14 

3.2.12 Schriftelijke rapportage ...................................................................................... 15 

3.2.13 Certificaat ........................................................................................................... 15 

4 Eisen ventilatievoorzieningen en documenten .................................................................... 16 

4.1 Eisen te stellen aan de ventilatievoorzieningen ............................................................. 16 

4.1.1 Bouwbesluit, nieuwbouw ................................................................................... 16 

4.1.2 Overige eisen nieuwbouw .................................................................................. 16 

4.1.3 Bouwbesluit, bestaande bouw ........................................................................... 16 

4.2 Eisen te stellen aan de documenten .............................................................................. 17 

4.2.1 Algemeen ........................................................................................................... 17 

4.2.2 Rapportage opleveringsbeoordeling .................................................................. 18 

4.2.3 Rapportage beoordeling ventilatieprestatie ....................................................... 19 

5 Eisen te stellen aan de certificaathouder ............................................................................. 21 

5.1 Inschrijving bij Kamer van Koophandel .......................................................................... 21 

5.2 Meet- en beproevingsmiddelen ...................................................................................... 21 

5.3 Personeel ........................................................................................................................ 22 

6 Eisen te stellen aan de interne kwaliteitsbewaking ............................................................ 23 

6.1 Algemeen ........................................................................................................................ 23 

6.2 Kwaliteitsbeleid ............................................................................................................... 23 

6.3 Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en vakbekwaamheden ........................ 23 

6.4 Controleactiviteiten ......................................................................................................... 24 

6.5 Beschrijving van procedures .......................................................................................... 24 

6.6 Procedure-eisen ............................................................................................................. 24 





6.6.1 Registratie van projecten ................................................................................... 24 

6.6.2 Beheer van projectdossiers ............................................................................... 24 

6.6.3 Documentenbeheer ........................................................................................... 25 

6.6.4 Beheer van meet- en beproevingsinstrumenten ................................................ 25 

6.6.5 Beheersing van de vakbekwaamheid van de medewerkers ............................. 26 

6.6.6 Klachtenbehandeling ......................................................................................... 26 

7 Externe kwaliteitsbewaking ................................................................................................... 27 

7.1 Toelatingsonderzoek ...................................................................................................... 27 

7.1.1 Onderzoek ......................................................................................................... 27 

7.1.2 Rapportage toelatingsonderzoek ....................................................................... 28 

7.2 Vervolgcontroles ............................................................................................................. 28 

7.2.1 Vervolgonderzoek .............................................................................................. 28 

7.2.2 Sancties ............................................................................................................. 29 

7.2.3 Rapportage vervolgonderzoek ........................................................................... 29 

7.2.4 Combinatie van onderzoeken ............................................................................ 29 

7.2.5 Onvoldoende projecten ...................................................................................... 30 

7.3 Eisen aan de bekwaamheid van de auditor (organisatiegericht) ................................... 30 

7.4 Eisen aan de bekwaamheid van de inspecteur (projectgericht) ..................................... 30 

7.5 Beslissing ten aanzien van certificatie ............................................................................ 30 

7.6 Klachtenbehandeling door certificatie-instelling ............................................................. 30 

8 Eisen te stellen aan het procescertificaat ............................................................................ 31 

9 Referenties en te raadplegen publicaties ............................................................................. 32 

9.1 Referenties ..................................................................................................................... 32 

9.2 Te raadplegen publicaties............................................................................................... 32 

Bijlagen 

Bijlage I Model van het procescertificaat 

Bijlage II Bouwbesluit 

Bijlage III Eisen aan bekwaamheid van de 'ventilatieprestatie beoordelaar' 

Bijlage IV Meten van het geluidniveau in een gebouw veroorzaakt door ventilatievoorzieningen van het 

gebouw zelf 

Bijlage V Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem 





1 Inleiding 

De in deze beoordelingsrichtlijn (BRL8010) opgenomen eisen worden door de daarvoor aangewezen 

certificatie-instellingen gehanteerd bij de behandeling van een aanvraag voor, c.q. de instandhouding 

van een procescertificaat voor het 'beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en 

kinderdagverblijven 1 . . 

De af te geven kwaliteitsverklaringen worden aangeduid als: KBI procescertificaat. 

De beoordelingsrichtlijn bevat niet alleen eisen waaraan de certificaathouder moet voldoen, maar ook 

eisen waaraan de certificatie-instelling moet voldoen. 

Naast de eisen die in de beoordelingsrichtlijn zijn vastgelegd, kan een certificatie-instelling aanvullende 

eisen stellen, in de zin van algemene procedure-eisen van certificatie. Hiervoor komen alleen eisen en 

voorwaarden in aanmerking zoals die zijn vastgelegd in het algemeen certificatiereglement van de 

betreffende instelling. 

1 Op de certificatie is van toepassing: NEN-EN 45011:1998 'Algemene eisen voor instellingen die productcertificatiesystemen 

uitvoeren’. 





2 Reikwijdte van het certificaat 

Het certificaat heeft betrekking op het beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en 

kinderdagverblijven. 

Voor wat betreft de scholen (onderwijsfunctie) richt deze BRL zich op (theorie)lokalen in het primair en 

voortgezet onderwijs. Praktijklokalen vallen niet onder deze BRL. 

Bij de kinderdagverblijven (bijeenkomstfunctie voor kinderopvang) richt deze BRL zich op de 

groepsruimten en de slaapruimten. Ook groepsruimten van de naschoolse opvang vallen onder deze 

BRL. 

In deze BRL worden onder ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven 

verstaan: voorzieningen voor luchtverversing van verblijfsgebieden, verblijfsruimten, toiletruimten en 

badruimten, en overige ruimten, op een natuurlijke 2 of mechanische wijze, of een combinatie daarvan. 

De voorzieningen bestaan uit een component voor toevoer van verse lucht en een component voor 

afvoer van binnenlucht, waaronder begrepen zogenoemde overstroomvoorzieningen. De voorzieningen 

of delen van de voorzieningen, kunnen individueel of gemeenschappelijk zijn. 

Voorzieningen voor spuiventilatie, afvoer van rook van verbrandingstoestellen en afvoer van rook bij 

brand, vallen niet binnen de reikwijdte van het certificaat. 

Het deelgebied 'beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven ' 

kent twee diensten: 

- een opleveringsbeoordeling van de ventilatievoorziening (nieuwbouw, ingrijpende renovatie), en 

- een beoordeling van de ventilatieprestaties van de ventilatievoorziening (bestaand gebouw). 

Een certificaathouder kan alleen gecertificeerd worden voor beide diensten. In deze BRL wordt verstaan 

onder een 'ventilatieprestatie beoordelaar': een persoon die voldoet aan de eisen van bijlage III. 

2 Ventilatieroosters en suskasten, in de gevel, maken deel uit van de ventilatievoorzieningen die binnen de reikwijdte van deze 

BRL vallen. 





3 Eisen te stellen aan het proces 

3.1 Opdracht en steekproefgrootte 

Een opdracht met alle bijbehorende voorwaarden wordt schriftelijk vastgelegd. In de opdracht wordt 

duidelijk vastgelegd welke diensten worden opgedragen: 

- een opleveringsbeoordeling van de ventilatievoorziening van een woning, school of 

kinderdagverblijf; 

- een beoordeling van de ventilatieprestaties van de ventilatievoorziening van een woning, school of 

kinderdagverblijf. 

Bij de opleveringsbeoordeling wordt de ventilatievoorziening beoordeeld op basis van de 

nieuwbouweisen van het Bouwbesluit 2012 en de in het bestek vastgelegde eisen. 

Bij de beoordeling van de ventilatieprestaties wordt de ventilatievoorziening ten minste beoordeeld op 

basis van de eisen van het Bouwbesluit 2012 (nieuwbouw en bestaande bouw). Op verzoek van de 

opdrachtgever kan de ventilatievoorziening van een bestaand gebouw tevens worden beoordeeld op 

basis van een specifiek kwaliteitsniveau, bijvoorbeeld de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ten tijde 

van de vergunningverlening van het gebouw. 

Voor scholen en kinderdagverblijven kan worden volstaan met een beoordeling van een aantal 

specifieke ruimten. Ten aanzien van de te onderzoeken ruimten gelden voor scholen en 

kinderdagverblijven de volgende randvoorwaarden: 

- type ruimte: leslokalen (scholen), groepsruimten (kinderdagverblijven / naschoolse opvang) en 

slaapruimten (kinderdagverblijven); 

- minimum aantal te onderzoeken ruimten: ten minste 10% van het aantal aanwezige ruimten van 

één type (leslokalen, groepsruimten, slaapruimten) met een zelfde type ventilatiesysteem met een 

minimum van twee ruimten van één type per type ventilatiesysteem; 

- selectie ruimten: indien mogelijk niet aangesloten op zelfde ventilatiesysteem (bij voorkeur 

meerdere ventilatoren in onderzoek betrekken). 

Ten aanzien van het type ventilatiesysteem kan onderscheid worden gemaakt door verschillen in het 

werkingsmechanische (mechanisch of natuurlijk) en de aanwezige voorzieningen (roosters of ramen, 

toe- en/of afvoer direct vanuit ruimte of vanuit aangrenzende ruimte). 

Bij de selectie van de te onderzoeken ruimten dient verder rekening te worden gehouden met de 

maatgevende situaties ten aanzien van geluid en luchthoeveelheid: 

- luchthoeveelheid: ruimte gelegen aan uiteinde van langste kanaal(aftakking); 

- geluid ten gevolge van ventilatiesysteem: ruimte gelegen in nabijheid van ventilatoren. 

De voornoemde maatgevende situaties dienen onderdeel uit te maken van het onderzoek. 





Voor woningen dient de voor de omvang van de metingen en de steekproefbepaling van het volgende 

uit te worden gegaan: 

- type ruimte: verblijfsgebieden, verblijfsruimten, bad- en toiletruimten (en eventueel berging of 

wasmachineruimten indien de afvoer van lucht vanuit deze ruimten onderdeel uitmaakt van de 

ventilatie van de woning); 

- minimum aantal te onderzoeken woningen: ten minste 10% van het aantal woningen per 

woningtype met een zelfde type ventilatiesysteem, met een minimum van twee woningen per 

woningtype per type ventilatiesysteem. 

Bij geringe variaties binnen één woningtype kan voor deze BRL van één woningtype worden uitgegaan, 

indien voor deze subwoningtypen aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: 

- gelijk ventilatiesysteem (type C of D) en ontwerpcapaciteiten; 

- de gebruiksoppervlakte dient niet mee dan 5% af te wijken; 

- een gelijk aantal toe- en afvoervoorzieningen; 

- een gelijke positionering van de ventilator. 

Het aantal te beoordelen situaties dient te worden bepaald op één cijfer achter de komma, waarbij 

vervolgens het getal afgerond dient te worden tot één geheel getal. Hierbij wordt het getal 0,4 naar 

beneden afgerond (uitkomst 0) en het getal 0,5 naar boven (uitkomst 1). 

Voorbeeld 1: In een school zijn 10 leslokalen, 2 kantoorruimten, 1 bijeenkomstruimte, verschillende toiletruimten en 

verkeersruimten. De ventilatie van alle leslokalen geschiedt op basis van een natuurlijke toevoer via de gevel en een 

mechanische afvoer vanuit het leslokaal. Er bestaan een tweetal afzuigventilatoren ten behoeve van de mechanische afvoer van 

lucht vanuit de leslokalen. Op basis van het voorgaande dient de beoordeling te zijn gericht op ten minste twee leslokalen, waarbij 

de te onderzoeken leslokalen niet op eenzelfde ventilator zijn aangesloten. Bij de selectie van de leslokalen dient rekening te 

worden gehouden met de maatgevende situaties ten aanzien van geluid en ventilatiecapaciteit. 

Voorbeeld 2: In een project worden 61 woningen gerealiseerd, waarbij er een viertal duidelijk verschillende woningtypen zijn te 

onderscheiden: 

- woningtype A: 7 woningen ; 

- woningtype B: 24 woningen; 

- woningtype C: 10 woningen; 

- woningtype D: 20 woningen. 

Per woningtype doet zich geen variatie van het type ventilatiesysteem voor. Op basis van het voorgaande dienen per woningtype 

twee woningen te worden beoordeeld. Het totaal aantal te beoordelen woningen in dit project bedraagt acht stuks. 

3.2 Beoordelingsmethodiek 

3.2.1 Algemeen 

De werkzaamheden worden uitgevoerd door of onder verantwoordelijkheid van een 'ventilatieprestatie 

beoordelaar'. De opleveringsbeoordeling heeft ten minste betrekking op de eisen genoemd in 4.1. De 

prestatiebeoordeling (voor bestaande ventilatievoorzieningen) heeft ten minste betrekking op de eisen 

genoemd in 4.1.1 en 4.1.3. 





3.2.2 Uitgangspunten bij beoordeling 

Bij een opleveringsbeoordeling vraagt de certificaathouder bij zijn opdrachtgever de specificaties op die 

van toepassing zijn op de op te leveren ventilatievoorziening. Als voor de omgevingsvergunning van het 

gebouw een EPC-berekening en/of een ventilatieberekening moest worden ingediend, dan is deze 

berekening onderdeel van de specificaties. 

Opmerking 

Als de opdrachtgever het leveren van de ventilatievoorziening heeft opgedragen op basis van een bestek, dan controleert de 

certificaathouder of de voorziening overeenkomt met de besteks-beschrijvingen. 

Bij een prestatiebeoordeling informeert de certificaathouder bij de gebruiker van de ventilatievoorziening 

of hij algemene op- of aanmerkingen heeft in verband met het gebruik van de ventilatievoorziening. Ook 

vraagt de certificaathouder of in de afgelopen tijd veranderingen zijn doorgevoerd in het ventilatiesysteem 

(inclusief wasemkap) of de bouwkundige schil. Verder verifieert de certificaathouder bij de 

eigenaar in hoeverre de ventilatieprestatie op basis van een specifiek kwaliteitsniveau moeten worden 

beoordeeld, bijvoorbeeld de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ten tijde van de vergunningverlening 

van het gebouw. 

3.2.3 Het beoordelen van de ventilatievoorziening 

Bij een opleveringsbeoordeling controleert de certificaathouder of de ventilatievoorziening en 

bijbehorende documentatie overeenkomt met de specificaties die van toepassing zijn op de op te 

leveren ventilatievoorziening. 

Specificaties die redelijkerwijs niet kunnen worden gecontroleerd omdat de betreffende onderdelen van 

de ventilatievoorziening niet meer bereikbaar zijn, zoals in beton ingestorte kanalen, of weggewerkte 

geluiddempers, worden niet gecontroleerd. 

De certificaathouder gaat in het gebouw, al dan niet met behulp van door de opdrachtgever 

aangedragen documenten, na op welke plaatsen lucht wordt toe- door- of afgevoerd, en of dit op 

natuurlijke wijze of mechanisch geschiedt. Ook gaat hij na hoe de ventilatie kan worden geregeld en of 

toevoerlucht wordt voorverwarmd. 

Opmerking 

Als bijvoorbeeld voorgeschreven geluiddempers ontbreken maar er tevens een prestatie-eis voor geluid geldt, dan wordt dit 

gebrek indirect gevonden. 

De certificaathouder controleert de goede werking van onderdelen van de ventilatievoorziening volgens 

de voorschriften van de leverancier van die onderdelen. 

Opmerking 

Als de capaciteit van een ventilatievoorziening bijvoorbeeld wordt gestuurd op basis van de CO2-concentratie van de binnenlucht, 

dan moet worden gecontroleerd of deze sturing correct werkt. Hiertoe dient de certificaathouder per ruimte vast te stellen of de 

regeling van de verschillende componenten van het systeem (bijvoorbeeld ventilatoren, ventielen of roosters) reageren op de 

.- 

regeling zoals beschreven in de handleiding van het systeem. Bij deze controle dient gebruik te worden gemaakt van CO2 gas en 

een geijkte CO2-meter. 





3.2.4 Beoordelen van de omvang 

De certificaathouder beoordeelt of de woning, school of kinderdagverblijf een ventilatievoorziening heeft 

met een omvang volgens het Bouwbesluit [1]. 

3.2.5 Beoordelen van de ventilatiecapaciteit en geluidwering 

De certificaathouder beoordeelt de capaciteit en de geluidwering van natuurlijke ventilatievoorzieningen 

op basis van algemene regels en/of op basis van betrouwbare daarvoor door de leverancier opgegeven 

regels. De invloed van de natuurlijke ventilatievoorziening op de geluidwering tegen geluid van buiten 

van de uitwendige scheidingsconstructie maakt onderdeel uit van de beoordeling van de ventilatievoorziening. 

Opmerking 

NPR 1088 en NPR 1090 geven regels voor het bepalen van de capaciteit van natuurlijke toevoeren, afvoeren en 

overstroomcomponenten. De capaciteit en akoestische kwaliteit van ventilatieroosters en overstroomcomponenten kan in het 

laboratorium worden gemeten. Op basis van deze metingen zijn de gegevens / specificaties van de producten bepaald. 

Betrouwbare gegevens zijn te vinden in de attesten en productcertificaten die voor roosters zijn afgegeven op basis van de BRL 

5701 'Ventilatieroosters'. 

De certificaathouder bepaalt de capaciteit van mechanische ventilatievoorzieningen door middel van 

metingen volgens NEN 1087 [2] aan de toe- en afvoeropeningen. Bij het meten van luchthoeveelheden 

per afzonderlijk toe- of afvoerpunt in een ruimte zijn afwijkingen naar beneden ten opzichte van de 

ontwerpvolumestroom c.q. de vereiste ventilatiecapaciteit niet toegestaan. 

Het verschil tussen de totale toe- en afgevoerde luchthoeveelheden dient bij een gebalanceerd 

ventilatiesysteem in woningen niet meer dan 10% van de grootste gemeten volumestroom te bedragen. 

Per te onderzoeken ruimte dient bij leslokalen (onderwijsfunctie) en groeps- en slaapruimten 

(bijeenkomstfunctie kinderopvang) de vereiste ventilatiecapaciteit op basis van de bezetting te worden 

vastgesteld. Bij een opleveringsbeoordeling dient hierbij uit te worden gegaan van de betreffende 

gegevens uit de aanvraag omgevingsvergunning. Bij een beoordeling van de ventilatieprestatie dient 

hierbij uit te worden gegaan van een bezetting die representatief is voor het actuele gebruik van de 

betreffende ruimte. 

Opmerking 

De beoordeling kan plaatsvinden terwijl het gebouw nog is aangesloten op bouwstroom. Verwezen wordt tevens naar de ISSOpublicaties 

52, 61, 62, 63, 89, 91 en 92. 

De akoestische kwaliteit van in de gevel opgenomen ventilatievoorzieningen kan worden vastgesteld 

door een opname van het merk, afmetingen en type van de ventilatievoorziening. 

Voor het beoordelen van de geluidwering van de natuurlijke ventilatievoorziening dient onderscheid te 

worden gemaakt in ‘geluidbelaste’ en ‘niet-geluidbelaste’ situaties. De gevel van een gebouw kan als 

‘geluidbelast’ worden aangemerkt indien de geluidbelasting hoger is dan de in kolom 4 van de in tabel 

3.1 aangegeven waarde. 





Tabel 3.1 

Tabel inzake geluidbelastingen. 

Gebruiksfunctie Minimale eis geluidwering 

Eis bouwbesluit nieuwbouw 

binnenniveau 

Geluidbelasting 

Onderwijsfunctie (leslokaal) 20 dB 28 dB 48 dB 

Woonfunctie 20 dB 33 dB 53 dB 

Kinderdagverblijf 

slaapruimte 

Kinderdagverblijf 

groepsruimte 

20 dB 28 dB 48 dB 

20 dB 33 dB 53 dB 

Actuele gegevens over de geluidbelasting ter plaatse van het gebouw kunnen normaliter worden 

verkregen bij de gemeente. Veelal kan door de gemeente (een indicatie van) de geluidbelasting ter 

plaatse van een locatie worden gegeven. Tevens kunnen op de website van RIVM gegevens worden 

achterhaald (www.rivm.nl/milieuportaal/onderwerpen/geluid/geluidbelasting). 

In geval de gevel van de te beoordelen ruimte als ‘niet-geluidbelast’ kan worden aangemerkt, dan kan 

voor beoordeling van de geluidwering van de gevel voor nieuw- en verbouwsituaties uit worden gegaan 

van de minimale eis van de geluidwering van 20 dB. 

Tabel 3.2 (woningen), 3.3 (scholen) en 3.4 (kinderdagverblijven) toont de minimaal benodigde 

akoestische kwaliteit (uitgedrukt in de RqA –waarde) van een natuurlijke ventilatievoorziening om te 

kunnen voldoen aan de minimale geluidwering van de gevel van 20 dB. Voor nader informatie over de 

uitgangspunten die ten grondslag liggen aan tabel 3.2 t/m 3.4 wordt verwezen naar [5]. 

Tabel 3.2 

Minimaal benodigde RqA –waarde (dB) natuurlijke ventilatievoorzieningen woningen in nietgeluidbelaste 

situaties 

Bouwlaag 

Minimaal benodigde RqA –waarde 

Vlakke gevel Gevel met overstek (galerij/balkon) 

Woonkamer Slaapkamer Woonkamer Slaapkamer 

Begane grond 0 dB 0 dB 0 dB 0 dB 

1 e verdieping +2,5 dB 0 dB +2,5 dB 0 dB 

2 e verdieping +3,5 dB +1,0 dB +5,0 dB +2,5 dB 






Tabel 3.3 

Minimaal benodigde RqA –waarde (dB) natuurlijke ventilatievoorzieningen leslokalen onderwijsfunctie in 

nietgeluidbelaste situaties 

Bouwlaag Minimaal benodigde RqA –waarde 

Begane grond +6,5 dB 

1 e verdieping +7,0 dB 

2 e verdieping +8,0 dB 

Tabel 3.4 

Minimaal benodigde RqA –waarde (dB) natuurlijke ventilatievoorzieningen bijeenkomstfunctie 

kinderopvang in nietgeluidbelaste situaties (afhankelijk van bezettingsgraadklasse) 

Bouwlaag 

Minimaal benodigde RqA –waarde 

Groepsruimte Slaapruimte 

B2 B3 B1 B2 

Begane grond +7,0 dB +4,0 dB +7,0 dB +3,0 dB 



De getalswaarden in tabel 3.2 t/m 3.4 zullen mogelijk nog wijzigen op basis van de aanpassing van 

deze BRL op de eisen van het Bouwbesluit 2012. 

Indien de gevel als ‘geluidbelast’ kan worden aangemerkt, dan dient ten behoeve van de aanvraag 

omgevingsvergunning altijd een akoestisch onderzoek met een berekening van de geluidwering van de 

gevel conform [6] en [7] te worden overlegd. Bij de beoordeling dient te worden nagegaan of de 

natuurlijke voorzieningen in deze situatie voldoen aan de akoestische voorwaarden die in het 

voornoemd akoestisch onderzoek zijn vastgelegd. 

3.2.6 Beoordelen van het thermisch comfort 

De certificaathouder beoordeelt op basis van algemene regels en/of op basis van betrouwbare daarvoor 

door de leverancier opgegeven regels, of de toevoer van verse lucht in de leefzone van een verblijfsgebied 

voor het verblijven van mensen, bij de stand van de ventilatievoorziening die nodig is om de 

wettelijk vereiste capaciteit te realiseren, en bij andere standen overeenkomstig de specificaties, een 

volgens NEN 1087 [2] bepaalde luchtsnelheid veroorzaakt van meer dan 0,2 m/s. 

Opmerking 

NPR 1088 en NPR 1090 geven regels voor de positionering van toevoeren. Het thermisch comfort van toevoeren kan in het 

laboratorium worden gemeten. Op basis van deze metingen geeft de leverancier aan hoe zijn producten gepositioneerd moeten 

worden. Betrouwbare gegevens zijn te vinden in de attesten en productcertificaten die voor roosters zijn afgegeven op basis van 

BRL 5701 'Ventilatieroosters'. Verder geven ook de ISSO publicaties 52, 61, 62, 63, 89, 91 en 92 informatie over de juiste 

positionering van toevoeren. 





3.2.7 Beoordelen van de regeling 

De certificaathouder meet de werking van de regeling en beoordeelt of de regeling voldoet aan artikel 

3.50 van het Bouwbesluit [1] en aan de specificaties. 

Opmerking 

Als door een regelaar direct de capaciteit van meerdere toe- of afvoeropeningen wordt geregeld, kan voor deze openingen 

worden volstaan met metingen aan één opening. 

3.2.8 Beoordelen van de stromingsrichting 

De certificaathouder beoordeelt volgens NEN 1087 of de stromingsrichting van de 

ventilatievoorzieningen van de woning voldoet aan artikel 3.51 van het Bouwbesluit [1]. 

3.2.9 Beoordelen van de luchtkwaliteit 

De certificaathouder berekent de volgens NEN 1087 [2] bepaalde verdunningsfactoren ter plaatse van 

elke instroomopening voor de toevoer van verse lucht en beoordeelt of ze voldoen aan artikel 3.52 en 

3.72 van het Bouwbesluit [1]. 

De certificaathouder beoordeelt op basis van berekeningen of de plaats van elke uitmonding voor de 

afvoer van binnenlucht voldoet aan artikel 3.52 van het Bouwbesluit [1]. 

Als de opdrachtgever reeds over de bovenbedoelde berekeningen beschikt, dan controleert de 

certificaathouder de berekeningen en de aannamen die eraan ten grondslag liggen. De 

certificaathouder beoordeelt of luchtkwaliteit voldoet aan artikel 3.53 van het bouwbesluit [1]. 

Opmerking 

In het algemeen ligt een rijtjeshuis op een eigen perceel en een woning in een woongebouw op het perceel van het woongebouw. 

3.2.10 Beoordelen van geluid 

De certificaathouder beoordeelt op basis van de procedure in bijlage IV of wordt voldaan aan de eisen 

(Bouwbesluit en bestek) ten aanzien van het geluidniveau dat door de ventilatievoorziening van het 

gebouw wordt veroorzaakt in de te beoordelen verblijfsruimten. 

3.2.11 Beoordelen van overige aspecten 

De certificaathouder beoordeelt de staat van de ventilatievoorzieningen. Daarbij beoordeelt hij ten 

minste: 

- de uitvoeringskwaliteit (‘goed en deugdelijk werk’), en 

- de reinheid van de ventilatievoorziening. 

Bij mechanische ventilatiesystemen beoordeelt hij daarnaast het functioneren van (indien aanwezig): 

- schakelaars; 

- de capaciteitsregeling; 

- het luchtfilter (mate van vervuiling, geen ontoelaatbare luchtweerstand), en 

- de condensaatafvoer van warmteterugwinapparaten. 





Opmerking 

Richtlijnen voor de minimaal aan te houden eisen t.a.v. montage- en installatietechnische uitvoeringskwaliteit en reinheid van de 

ventilatievoorziening staan in hoofdstuk 6 en specificatieblad IV-1 van de ISSO-publicaties 61, 62, 91 en 92. 

Verder beoordeelt de certificaathouder of de ventilatievoorziening voldoende bereikbaar is voor 

onderhoud (bijvoorbeeld voor het vervangen van de filters of de warmtewisselaar van de WTW-unit). 

Hierbij kunnen de aanwijzingen van de fabrikant / leverancier als uitgangspunt worden aangehouden. 

3.2.12 Schriftelijke rapportage 

De certificaathouder levert aan de opdrachtgever een opleveringsbeoordelingsrapport waarin is vastgelegd 

op welke punten de ventilatievoorziening afwijkt van de specificaties die van toepassing zijn op 

de op te leveren ventilatievoorziening en van de eisen van het Bouwbesluit (zie 4.1.1 en 4.1.3). Het 

opleveringsbeoordelingsrapport voldoet ten minste aan de eisen van 4.2.1. 

Bij een beoordeling van de ventilatieprestatie van een bestaand gebouw levert de certificaathouder laan 

de opdrachtgever een ventilatieprestatierapport waarin is vastgelegd op welke punten de 

ventilatievoorziening afwijkt van de eisen van het Bouwbesluit (4.1.1 en 4.1.3). Het 

ventilatieprestatierapport voldoet ten minste aan de eisen van 4.2.2. 

3.2.13 Certificaat 

Indien de ventilatievoorzieningen voldoen aan de eisen van 4.1.1 (eisen Bouwbesluit nieuwbouw), dan 

verstrekt de certificaathouder aan de opdrachtgever een certificaat volgens onderstaand model. Dit 

certificaat wordt tevens in de vorm van een sticker verstrekt, zodat de opdrachtgever de mogelijkheid 

heeft om deze in de meterruimte van het gebouw of op een representatieve plaats op de ventilatievoorziening 

aan te kunnen brengen. 





4 Eisen ventilatievoorzieningen en documenten 

In dit hoofdstuk zijn de eisen vermeld die worden gesteld aan de concrete resultaten van de 

gecertificeerde diensten, zoals het opleveringsbeoordelingsrapport en het ventilatieprestatierapport. De 

eisen die worden gesteld aan de dienst staan in hoofdstuk 3. 

4.1 Eisen te stellen aan de ventilatievoorzieningen 

In het kader van de beoordeling van ventilatievoorzieningen worden geen (onderdelen van) 

ventilatiesystemen opgeleverd. 

Opmerking 

Bij de beoordeling wordt altijd nagegaan of de ventilatievoorziening voldoet aan eisen van het Bouwbesluit [1]. Bij de 

opleveringsbeoordeling wordt bovendien nagegaan of de ventilatievoorziening en bijbehorende documentatie overeenkomt met 

de specificaties die van toepassing zijn op de op te leveren ventilatievoorziening. 

4.1.1 Bouwbesluit, nieuwbouw 

De luchtverversing van een nieuw gebouw moet in het kader van deze BRL voldoen aan artikel 3.46 t/m 

3.53 van het Bouwbesluit [1]. De akoestische kwaliteit van de natuurlijke ventilatievoorzieningen in de 

gevel moet voldoen aan artikel 3.1 t/m 3.5 van het Bouwbesluit [1]. Zie bijlage II.1. 

4.1.2 Overige eisen nieuwbouw 

De ventilatievoorziening moet voldoen aan de specificaties die van toepassing zijn op de op te leveren 

ventilatievoorziening. 

Opmerking 

De bedoelde specificaties staan bijvoorbeeld in de leveringsovereenkomst, of in het bestek voor het gebouw of de ventilatieinstallatie, 

of in de verkoopbrochure van de woning. 

4.1.3 Bouwbesluit, bestaande bouw 

De luchtverversing van een bestaand gebouw moet voldoen aan artikel 3.54 t/m 3.59 van het 

Bouwbesluit [1]. Zie bijlage II.2. 

Opmerking 

De eigenaar van een bestaand gebouw kan tevens verzoeken de ventilatieprestatie te beoordelen op basis van een specifiek 

kwaliteitsniveau, bijvoorbeeld de nieuwbouweisen van het Bouwbesluit ten tijde van de vergunningverlening van het gebouw. 





4.2 Eisen te stellen aan de documenten 

4.2.1 Algemeen 

In de rapportage is aangegeven welke ventilatievoorzieningen zijn beoordeeld en welke controles zijn 

verricht. 

Er dient duidelijk te zijn aangegeven op welk type ventilatiesysteem de resultaten van toepassing zijn, 

welke ruimten hierbij zijn onderzocht en welke ruimten hiermee vergelijkbaar zijn (ventilatiesysteem, 

gebruiksfunctie). Tevens dient duidelijk te worden vermeld welke uitgangspunten (zoals bijvoorbeeld 

bezetting) hierbij zijn aangehouden. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport zijn de specificaties aangegeven die van toepassing zijn op de op 

te leveren ventilatievoorziening, indien van toepassing met inbegrip van de systeemkeuze voor de 

ventilatie in het kader van de EPC-berekening. 

. 

Het eerste blad van het opleveringsbeoordelingsrapport moet een samenvatting geven van de 

bevindingen. Daarin moet, naast de aanduiding van de beoordeelde voorzieningen, in elk geval worden 

vermeld of de ventilatievoorzieningen aan de specificaties (4.1.2) voldoen en aan de eisen van het 

Bouwbesluit (4.1.1). 

De verdere presentatievorm van de beoordelingsresultaten is afhankelijk van de specificaties die van 

toepassing zijn. 

In het ventilatieprestatierapport is aangegeven aan welke eisenniveaus de ventilatievoorzieningen 

voldoen en welke acties noodzakelijk zijn om de tekortkomingen ten opzichte van de eisen-niveaus op 

te heffen. 

Er zijn twee eisenniveaus: 

- Bouwbesluit nieuwbouw, en 

- Bouwbesluit, bestaande bouw. 

Het eerste blad van het ventilatieprestatierapport moet een samenvatting geven van de bevindingen. 

Daarin moet, naast de aanduiding van de beoordeelde voorzieningen, in elk geval worden vermeld of 

de ventilatievoorzieningen voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit (4.1.1 en 4.1.3). De verdere 

presentatievorm van de beoordelingsresultaten is afhankelijk van de ventilatievoorzieningen. 

Opmerking 

Bijlage V geeft een voorbeeld voor de manier waarop de beoordelingsresultaten kunnen worden gepresenteerd. ISSO zal op haar 

website een actueel aanbevolen standaardmodel voor de rapportage publiceren. 





4.2.2 Rapportage opleveringsbeoordeling 

De rapportage van de opleveringsbeoordeling bestaat uit de volgende onderdelen: 

- algemene gegevens; 

- van toepassing zijnde specificaties, en 

- beoordelingsresultaten. 

Algemene gegevens 

Tot de algemene gegevens behoren de aanduiding van: 

- de opdrachtgever; 

- het gebouw; 

- de ventilatieprestatie beoordelaar, en 

- het tijdstip van de beoordeling. 

Toepasselijke specificaties 

In het opleveringsbeoordelingsrapport kan worden verwezen naar het bestek of de technische 

omschrijving waarin de specificaties zijn vastgelegd van de op te leveren ventilatievoorziening. Indien 

voor het gebouw in het kader van de aanvraag van de bouwvergunning een EPC-berekening moest 

worden opgesteld, is de daarin vastgelegde keuze van het ventilatiesysteem van toepassing als 

specificatie. 

Beoordelingsresultaten 

In het opleveringsbeoordelingsrapport zijn de capaciteiten vermeld van alle toe-, door- en 

afvoeropeningen van de in het kader van deze BRL te onderzoeken ruimten. Hierbij is ten minste 

uitgegaan van de capaciteitsstand van de ventilatievoorziening waarbij aan de van toepassing zijnde 

capaciteitseisen wordt voldaan. 

In het opleveringsrapport is de akoestische kwaliteit (uitgedrukt in de RqA –waarde) vermeld van de 

aanwezige natuurlijke ventilatievoorzieningen in de gevel (indien van toepassing) in de te onderzoeken 

verblijfsruimten. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport is vermeld in welke verblijfsruimten voor het verblijven van 

mensen in de leefzone een volgens NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid optreedt van meer dan 0,2 m/s 

bij de stand van de ventilatievoorziening die nodig is om de wettelijk vereiste capaciteit te realiseren. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport zijn de bij de regelstanden behorende gemeten percentages van 

de capaciteit gegeven ten opzichte van de hoogste regelstand. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport zijn alle relevante berekende verdunningsfactoren vermeld. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport is voor elke verblijfsruimte in het gebouw die in het kader van 

deze BRL moet worden onderzocht, het geluidniveau vermeld dat wordt veroorzaakt door de 

mechanische componenten van de ventilatievoorziening. 

In het opleveringsbeoordelingsrapport wordt duidelijk vermeld dat de ventilatievoorziening al dan niet 

voldoet aan alle eisen van het Bouwbesluit zoals genoemd in 4.1.1. 





Opmerking 

Het opleveringsbeoordelingsrapport geeft daarmee aan of de ventilatievoorziening voldoet aan de Bouwbesluit-eisen voor 

nieuwbouw. 

Opmerking 

Als in het opleveringsbeoordelingsrapport is aangegeven dat aan een bepaalde specificatie is voldaan, dan mag worden 

aangenomen dat dit zo is. Maar als is aangegeven dat aan een bepaalde specificatie niet is voldaan, dan is niet uitgesloten dat op 

basis van een uitgebreider onderzoek zou kunnen worden vastgesteld dat er toch aan is voldaan. Dit is het gevolg van de keuze 

voor relatief eenvoudige werkwijzen en vermijding van niet terechte positieve beoordelingen. 

4.2.3 Rapportage beoordeling ventilatieprestatie 

Het ventilatieprestatierapport bestaat uit de volgende onderdelen: 

- algemene gegevens; 

- opzet van de ventilatievoorziening; 

- beoordelingsresultaten, en 

- advies. 

Algemene gegevens 

Tot de algemene gegevens behoren de aanduiding van: 

- de opdrachtgever; 

- het gebouw; 

- de ventilatieprestatie beoordelaar, en 

- het tijdstip van de beoordeling. 

Opzet ventilatievoorziening 

Tot de opzet van de ventilatievoorziening behoren tekeningen van het gebouw met alle relevante 

informatie over de opzet van de ventilatievoorziening die van belang is voor het beoordelen van de 

kwaliteit ervan. 

Opmerking 

Voor zover de eisen die aan de ventilatievoorziening worden gesteld afhankelijk zijn van de bouwkundige situatie, moeten de 

betreffende bouwkundige eigenschappen in de tekeningen zijn aangegeven. In de tekeningen is het verloop van luchtkanalen 

aangegeven. 

Beoordelingsresultaten 

In het ventilatieprestatierapport zijn de capaciteiten vermeld van alle toe-, door- en afvoeropeningen. 

Hierbij is ten minste uitgegaan van de capaciteitsstand van de ventilatievoorziening waarbij aan de van 

toepassing zijnde capaciteitseisen wordt voldaan. 

In het ventilatieprestatierapport is de akoestische kwaliteit (uitgedrukt in de RqA –waarde) vermeld van 

de aanwezige natuurlijke ventilatievoorzieningen in de gevel (indien van toepassing). 

In het ventilatieprestatierapport is vermeld in welke verblijfsruimten voor het verblijven van mensen in de 

leefzone een volgens NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid optreedt van meer dan 0,2 m/s bij de stand van 

de ventilatievoorziening die nodig is om de wettelijk vereiste capaciteit te realiseren. 





In het ventilatieprestatierapport is voor elke verblijfsruimte in het gebouw die in het kader van deze BRL 

moet worden onderzocht, het geluidniveau vermeld dat wordt veroorzaakt door de mechanische 

componenten van de ventilatievoorziening. 

In het ventilatieprestatierapport zijn de bij de regelstanden behorende gemeten percentages van de 

capaciteit gegeven ten opzichte van de hoogste regelstand. In het ventilatieprestatierapport zijn alle 

relevante berekende verdunningsfactoren vermeld. 

In het ventilatieprestatierapport wordt duidelijk vermeld dat de ventilatievoorziening al dan niet voldoet 

aan alle eisen van het Bouwbesluit zoals genoemd in 4.1.1. 

Opmerking 

Het ventilatieprestatierapport geeft daarmee aan of de ventilatievoorziening voldoet aan de Bouwbesluiteisen voor nieuwbouw. 

In het ventilatieprestatierapport wordt duidelijk vermeld dat de ventilatievoorziening al dan niet voldoet 

aan alle eisen van het Bouwbesluit zoals genoemd in 4.1.3. 

Opmerking 

Het ventilatieprestatierapport geeft daarmee aan of de ventilatievoorziening voldoet aan de Bouwbesluiteisen voor bestaande 

bouw. 

Opmerking 

Als in het ventilatieprestatierapport is aangegeven dat aan een bepaalde specificatie is voldaan, dan mag worden aangenomen 

dat dit zo is. Maar als is aangegeven dat aan een bepaalde specificatie niet is voldaan, dan is niet uitgesloten dat op basis van 

een uitgebreider onderzoek zou kunnen worden vastgesteld dat er toch aan is voldaan. Dit is het gevolg van de keuze voor 

relatief eenvoudige werkwijzen en vermijding van niet terechte positieve beoordelingen. 

In het ventilatieprestatierapport is aangegeven op welke onderdelen onderhoudsactiviteiten noodzakelijk 

zijn ten opzichte van de twee eisenniveaus (Bouwbesluit bestaande bouw en Bouwbesluit 

nieuwbouw). 

Advies 

In het advies is aangegeven welke maatregelen nodig zijn om de ventilatievoorziening te laten voldoen 

aan de wettelijke en privaatrechtelijke eisen (indien van toepassing). 





5 Eisen te stellen aan de certificaathouder 

5.1 Inschrijving bij Kamer van Koophandel 

De certificaathouder staat ingeschreven in het handelsregister. De certificaathouder is in het bezit van 

een bewijsstuk, waaruit deze inschrijving blijkt en dat niet ouder is dan één jaar. Deze paragraaf is niet 

van toepassing op een onderdeel van een overheidsinstelling. 

Opmerking 

Ter bevordering van de rechtszekerheid in het economisch verkeer is er op grond van de Handelsregisterwet een handelsregister 

dat wordt gehouden door de Kamers van Koophandel en Fabrieken. 

5.2 Meet- en beproevingsmiddelen 

Het bedrijf dient de feitelijke beschikking te hebben over de volgende instrumenten 3 : 

Beproeving Toestellen en hulpmiddelen 

Bepaling van de capaciteit van een mechanische 

voorziening voor luchtverversing volgens onderdeel 5.1 

van NEN 1087 

Meten van het geluidniveau 

Een nuldrukcompenserende volumestroommeter met een 

gebruiksgebied van 5 tot 300 dm 3 /s, een 

onnauwkeurigheid van ten hoogste 5% van de uitgelezen 

waarde bij waarden boven 40 dm 3 /s, en van ten hoogste 2 

dm 3 /s bij waarden tot 40 dm 3 /s. 

De nauwkeurigheid van het meetinstrument mag niet 

groter zijn dan 5% en moet aangetoond kunnen worden via 

een kalibratierapport (dat niet ouder is dan één jaar). Een 

eventueel geconstateerde afwijking bij kalibratie moet in 

het meetrapport verwerkt zijn. 

Integrerende geluidsniveaumeter 4 met A-weging volgens 

NEN-EN-1EC 61672-1, klasse 2, of NEN-EN-IEC 61672-2, 

klasse 2. Het instrument dient minimaal een A-gewogen 

geluidniveau van 25 dB(A) te kunnen meten. 

De afwijking van het meetinstrument mag niet groter zijn 

dan 0,5 dB en moet aangetoond kunnen worden via een 

calibratierapport (dat niet ouder is dan één jaar). 

De hiervoor genoemde instrumenten moeten geschikt zijn voor het doel waarvoor ze worden gebruikt. 

Voor zover de volgende documenten van toepassing zijn op het betreffende instrument, is in elk geval 

aan deze eis voldaan als de instrumenten voldoen aan 'Criteria for measuring equipment for 

combustion products, temperature and pressure measuring equipment intended for gas technical 

installers and inspection firms' [3] of Keuringseisen KBI 2004' [4]. 

3 De aan de meetinstrumenten gestelde eisen zijn ontleend aan de normen die de meetmethoden beschrijven. 

4 In geval de meting van het geluidniveau ten gevolge van het ventilatiesysteem conform NEN 5077 wordt verricht dan dient 

men te beschikken over een klasse I geluidsniveaumeter. 





5.3 Personeel 

De procescertificaathouder heeft ten minste één 'ventilatieprestatie beoordelaar' in vaste dienst. 

Opmerking 

Het mag een deeltijd dienstverband zijn. 





6 Eisen te stellen aan de interne kwaliteitsbewaking 

6.1 Algemeen 

De certificaathouder moet schriftelijk hebben vastgelegd op welke wijze de kwaliteitszorg ten behoeve 

van de gecertificeerde diensten geregeld is in het bedrijf. Deze schriftelijke vastlegging geeft de 

beschrijving van het kwaliteitssysteem en wordt hierna aangeduid met de term kwaliteitshandboek` 

Het kwaliteitshandboek mag uit meerdere delen bestaan en het mag ook een elektronisch bestand zijn. 

Het kwaliteitshandboek moet voor alle medewerkers van het bedrijf herkenbaar zijn als de vigerende 

versie. Alle medewerkers die betrokken zijn bij de gecertificeerde processen moeten op de hoogte zijn 

van het kwaliteitshandboek. Het kwaliteitshandboek beschrijft ten minste de interne kwaliteitsbewaking 

als bedoeld in dit hoofdstuk. 

Als het certificaat betrekking heeft op een bedrijf met meerdere vestigingen, moet de certificaathouder 

een systeem van interne audits beschrijven en implementeren om de effectiviteit van het kwaliteitssysteem 

in de vestigingen te toetsen en indien nodig corrigerende maatregelen te treffen. Resultaten 

van de interne audits en de getroffen corrigerende maatregelen moeten worden geregistreerd. 

6.2 Kwaliteitsbeleid 

Het kwaliteitshandboek moet ten minste een verklaring bevatten van de directie van de 

certificaathouder, dat het kwaliteitsbeleid erop is gericht om: 

- beoordelingen uit te voeren op een wijze overeenkomstig hoofdstuk 3; 

- documenten te vervaardigen die voldoen aan paragraaf 4.2; 

- het bedrijf blijvend te laten voldoen aan de eisen van hoofdstuk 5, en; 

- de interne kwaliteitsbewaking uit te voeren overeenkomstig hoofdstuk 6. 

6.3 Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en vakbekwaamheden 

In het kwaliteitshandboek moet de plaats in de organisatie zijn beschreven van iedere medewerker die 

betrokken is bij de gecertificeerde diensten, met de daarbij behorende taken, verantwoordelijkheden, 

bevoegdheden en vakbekwaamheden. 

De directie is er verantwoordelijk voor dat iedere medewerker weet en begrijpt welke eisen aan zijn 

werkzaamheden worden gesteld, en welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden hij heeft. 

Indien taken worden uitbesteed dient de certificaathouder er zich van te overtuigen dat deze worden 

uitgevoerd door vakbekwaam personeel. 





6.4 Controleactiviteiten 

In het kwaliteitshandboek moet de omvang en de frequentie zijn vastgelegd van de controleactiviteiten 

in het kader van de interne kwaliteitsbewaking. 

De interne kwaliteitsbewaking heeft tot doel om zeker te stellen dat de gecertificeerde diensten aan de 

gestelde eisen voldoen, en bestaat ten minste uit de volgende onderdelen: 

- controle op de te leveren documenten, en 

- beheer van meet- en beproevingsmiddelen. 

De interne kwaliteitsbewaking moet van zodanige aard zijn dat zeker is gesteld dat: 

- de beoordelingen worden uitgevoerd op een wijze overeenkomstig hoofdstuk 3, en 

- de te leveren documenten voldoen aan paragraaf 4.2. 

6.5 Beschrijving van procedures 

Het kwaliteitshandboek moet de procedurebeschrijvingen bevatten van de in paragraaf 6.4 genoemde 

onderdelen van de interne kwaliteitsbewaking; en verder van: 

- de registratie van projecten; 

- het beheer van projectdossiers; 

- het documentenbeheer, op het bedrijf en in het werk; 

- de beheersing van de vakbekwaamheid van de medewerkers; 

- de beheersing van tekortkomingen, en 

- de klachtenbehandeling. 

De certificaathouder is vrij in de uitwerking van de procedures, mits de procedures voldoen aan de 

eisen van paragraaf 6.6. 

6.6 Procedure-eisen 

6.6.1 Registratie van projecten 

De certificaathouder moet elk project, waarvoor hij opdracht heeft verworven, voorafgaand aan de 

uitvoering, opnemen in een projectenregistratie met vermelding van: 

- het nummer van het project; 

- de naam en adres gegevens van het project, en 

- de datum van opname in het register. 

De certificatie-instelling heeft steeds onmiddellijk toegang tot de registratie van projecten, onder andere 

voor de selectie van de te inspecteren projecten. 

6.6.2 Beheer van projectdossiers 

Voor elk project wordt een projectdossier bijgehouden. Het projectdossier bevat in elk geval de 

opdracht, de meest recente informatie omtrent de uitvoering van de werkzaamheden, zoals tekeningen, 

schetsen en controleregistraties. De certificaathouder moet het projectdossier tot ten minste 7 jaar na 

oplevering bewaren. 





6.6.3 Documentenbeheer 

De certificaathouder dient te beschikken over de BRL en verder alle documenten waarnaar de BRL 

direct of indirect verwijst (zie hoofdstuk 9), voor zover deze documenten relevant zijn voor de door het 

bedrijf in uitvoering genomen projecten. 

In het kwaliteitshandboek moet een overzicht van de beschikbare documenten zijn opgenomen. De 

certificaathouder dient aan te geven wie verantwoordelijk is voor het beheren van deze documenten. Dit 

betekent het bewaken dat een document steeds de juiste uitgave is, met de juiste wijzigingen of 

aanvullingen en dat bijgehouden wordt waar en bij wie deze documenten zijn. Onder documenten 

worden zowel interne als externe documenten verstaan. 

Interne documenten zijn onder andere kwaliteitsplan, berekeningen, tekeningen, kwaliteitshandboek, 

procedures, eigen onderhoudsschema' s. 

Externe documenten zijn onder andere wetten, regelgeving, normen, bestek, tekeningen van de 

opdrachtgever en onderhoudsschema's van toestelfabrikanten. 

6.6.4 Beheer van meet- en beproevingsinstrumenten 

Het kwaliteitshandboek moet een overzicht bevatten van de aan te houden kalibratiefrequentie 5 met 

bijbehorende wijze van kalibratie, van alle beschikbare meetinstrumenten. Alle meetinstrumenten die 

worden gebruikt voor metingen waarvan de resultaten beslissend zijn voor goedkeuring of afkeuring, 

moeten zijn gekalibreerd ten opzichte van gewaarmerkte middelen die een herkenbare en geldige 

herleidbaarheid hebben tot nationaal erkende standaarden. 

De kalibratie van de meetinstrumenten moet steeds tijdig plaatsvinden. Dit houdt in dat, wanneer een 

meetinstrument door een voorval kan zijn ontregeld, kalibratie ook nodig kan zijn voor de reguliere 

kalibratiedatum. 

De kalibratiestatus moet zijn aangegeven op elk instrument (bijvoorbeeld met een sticker). De 

certificaathouder moet de kalibratiegegevens beoordelen, registreren en bewaren. 

De kalibratiegegevens kunnen aanleiding zijn tot het aanpassen van de kalibratiefrequentie. Indien een 

meetinstrument is gejusteerd 6 , moet worden nagegaan of het gebruik van het instrument, voorafgaand 

aan het justeren, tot andere beslissingen zou hebben geleid, als het instrument op dat moment al 

gejusteerd was. Zonodig worden op grond van dit onderzoek corrigerende maatregelen getroffen. 

5 Kalibreren = Geheel van handelingen die in gespecificeerde omstandigheden de relatie vastleggen tussen de waarden 

aangeduid door een meetmiddel of een meetsysteem, of de waarden voorgesteld door een gematerialiseerd meetmiddel of 

een referentiemateriaal, en de corresponderende gekende waarden van een grootheid gerealiseerd door ijkmaten. Deze 

definitie is ontleend aan 'Vocabulaire International des termes fondamentaux et généraux de métrologie'. V1M:1993. ISO 

10012 - Measurement management systems. Requirements for measurement procesces and measuring equipment - 

verwijst normatief naar VIM; 1993. 

6 Justeren = Het zodanig afregelen van een meetinstrument dat de door het meetinstrument aangeduide waarde niet meer 

afwijkt van de standaard dan is toegestaan (dus niet meer dan de toegestane meetfout), nadat bij kalibreren is gebleken dat 

de afwijking meer is dan is toegestaan. (Afregeling binnen de toegestane meetfout is geen justeren.) 





6.6.5 Beheersing van de vakbekwaamheid van de medewerkers 

In het kwaliteitshandboek moet zijn aangegeven over welke vakbekwaamheid elke medewerker die 

betrokken is bij de gecertificeerde diensten moet beschikken in relatie tot zijn taken, 

verantwoordelijkheden en bevoegdheden (zie 6.3 en bijlage III). 

De certificaathouder moet beschikken over een dossier waarin de vakbekwaamheid (kennis en 

ervaring) van de medewerkers zijn beschreven. Het bedrijf moet ervoor zorgen dat de medewerkers 

door middel van het volgen van opleidingen, training of andere maatregelen aan de eisen van 

vakbekwaamheid voldoen. Het bedrijf moet beschikken over een dossier waaruit blijkt dat de 

medewerkers beschikken over de vereiste diploma's, kennis en ervaring. Periodiek moet worden 

beoordeeld of de medewerkers aan de eisen van vakbekwaamheid voldoen. 

Registraties van de periodieke beoordeling en eventuele te nemen maatregelen moeten worden 

bijgehouden. 

Van de beoordelingen moet worden geregistreerd: 

- wie heeft wie beoordeeld, en wanneer; 

- de resultaten van de beoordeling, en 

- de eventuele maatregelen. 

6.6.6 Klachtenbehandeling 

De certificaathouder moet een registratie bijhouden van ontvangen klachten die verband houden met de 

gecertificeerde dienst. Daarbij moet worden aangegeven op welke wijze deze zijn behandeld en welke 

maatregelen zijn genomen om herhaling ervan te voorkomen. 





7 Externe kwaliteitsbewaking 

De externe kwaliteitsbewaking wordt uitgevoerd door de door de certificaathouder gekozen certificatieinstelling, 

in het kader van een tussen hen gesloten certificatie-overeenkomst. 

Opmerking 

Op de certificatie zijn de eisen van NEN-EN 45011 van toepassing (dus alleen 45011 geaccrediteerd). 

7.1 Toelatingsonderzoek 

7.1.1 Onderzoek 

Nadat een bedrijf zich bij een certificatie-instelling heeft aangemeld voor het procescertificaat en er 

vervolgafspraken zijn vastgelegd, start de certificatie-instelling de behandeling van de aanvraag. Een 

toelatingsonderzoek maakt daar deel van uit. Bij het toelatingsonderzoek wordt gecontroleerd of het 

bedrijf voldoet aan de eisen van hoofdstuk 5 en 6. 

De certificatie-instelling beoordeelt of de interne kwaliteitsbewaking van zodanige aard is dat zeker is 

gesteld dat: 

- de beoordelingen worden uitgevoerd op een wijze overeenkomstig hoofdstuk 3, en 

- de te leveren documenten voldoen aan paragraaf 4.2. 

Verder controleert de certificatie-instelling enkele lopende en/of recent opgeleverde projecten op het 

voldoen aan de eisen van hoofdstuk 3, 4 en 6. 

De bij certificatie minimaal te besteden tijd aan het toelatingsonderzoek en het aantal door de 

certificatie-instelling te controleren projecten zijn in onderstaande tabel aangegeven. De te besteden tijd 

en het te controleren aantal projecten is afhankelijk van de omvang van het bedrijf. De te besteden tijd 

is uitgesplitst naar: beoordeling opzet interne kwaliteitsbewaking, beoordeling implementatie interne 

kwaliteitsbewaking, controle van projecten en rapportage en administratie. 

Minimale omvang toelatingsonderzoek: 

Aantal uitvoerenden (FTE 

op jaarbasis) werkend aan 

projecten onder certificering 

volgens de BRL8010 

Aantal te 

controleren 

projecten 

Beoordelen 

opzet 

kwaliteits- 

bewaking 

Beoordelen 

implementatie 

kwaliteits- 

bewaking 

Controle 

van 

projecten 

Omvang (uren) 

Rapportage 

en 

administratie 

1 tot 6 2 4 2 3 4 13 

7 tot 70 3 4 2 4,5 4 14,5 

71 tot 100 4 4 2 6 4 16 

101 tot 250 5 4 4 7,5 4 19,5 

251 tot 500 6 4 4 9 4 21 

Totaal 





De te besteden tijd heeft slechts betrekking op onderzoek en verslaglegging, dus niet op reistijd en 

overige tijd nodig voor het volledig behandelen van de aanvraag 7 . 

Het controleren van projecten geschiedt op de projectlocaties. 

De te controleren projecten worden zodanig gekozen dat een goede spreiding over de twee diensten 

wordt bereikt. 

Een certificaat kan betrekking hebben op een bedrijf met meerdere vestigingen, indien de 

hoofdvestiging en de nevenvestingen een uniform kwaliteitssysteem hanteren. 

Bij certificering van een bedrijf met meerdere vestigingen, bedraagt de te besteden tijd, bij de 

hoofdvestiging, aan beoordeling opzet interne kwaliteitsbewaking en beoordeling implementatie interne 

kwaliteitsbewaking ten minste 4 uur, en de te besteden tijd aan controle van projecten eveneens 4 uur. 

Bij iedere nevenvestiging onder certificatie bedraagt de totaal te besteden tijd aan beoordeling opzet 

interne kwaliteitsbewaking, beoordeling implementatie interne kwaliteitsbewaking en controle van 

projecten ten minste 4 uur. 

Opmerking 

Indien een bedrijf meerdere vestigingen heeft, kan het kiezen voor één certificaat per vestiging of één certificaat voor het gehele 

bedrijf. Zie ook hoofdstuk 8. De omvang van een gecertificeerd bedrijf (aantal medewerkers) ligt vast in het kwaliteitshandboek. 

7.1.2 Rapportage toelatingsonderzoek 

Van het toelatingsonderzoek wordt een schriftelijke rapportage opgesteld, op basis waarvan het 

procescertificaat al dan niet wordt verleend. 

7.2 Vervolgcontroles 

7.2.1 Vervolgonderzoek 

Een jaar na het toelatingsonderzoek, en vervolgens telkens na verloop van een jaar, vindt een 

vervolgonderzoek plaats. Daarbij controleert de certificatie-instelling het gecertificeerde bedrijf op het 

voldoen aan de eisen van hoofdstuk 5 en 6, en inspecteert de certificatie-instelling steekproefsgewijs 

enkele lopende of reeds opgeleverde projecten op overeenstemming met de eisen van hoofdstuk 3, 4 

en 6. 

Een halfjaar na het toelatingsonderzoek vindt eenmalig een extra vervolgonderzoek plaats. Het aantal 

door de certificatie-instelling te controleren projecten en de te besteden tijd aan het vervolgonderzoek 

zijn in onderstaande tabel aangegeven op jaarbasis. De te besteden tijd en het te controleren aantal 

projecten is afhankelijk van de omvang van het bedrijf. De te besteden tijd is uitgesplitst naar: 

beoordeling opzet interne kwaliteitsbewaking, beoordeling implementatie interne kwaliteitsbewaking, 

controle van projecten en rapportage en administratie. 

7 De wijze van behandeling voldoet aan NEN-EN 45011. 





Minimale omvang vervolgonderzoek: 

Aantal uitvoerenden (FTE 

op jaarbasis) werkend aan 

projecten onder certificering 

volgens BRL8010 

Aantal te 

controleren 

projecten 

Beoordelen 

opzet 

kwaliteits- 

bewaking 

Beoordelen 

implementatie 

kwaliteits- 

bewaking 

Controle 

van 

projecten 

Omvang (uren) 

Rapportage 

en 

administratie 

1 tot 6 2 2 1 3 4 10 

7 tot 70 3 2 1 4,5 4 11,5 

71 tot 100 4 2 1 6 4 13 

101 tot 250 5 2 2 7,5 4 15,5 

251 tot 500 6 2 2 9 4 

De te besteden tijd heeft slechts betrekking op onderzoek en verslaglegging, dus niet op reistijd en 

overige tijd nodig voor het volledig behandelen van het vervolgonderzoek. 

Het controleren van projecten geschiedt op de projectlocaties. De te controleren projecten worden 

zodanig gekozen dat een goede spreiding over de twee diensten wordt bereikt. 

Bij certificering van een bedrijf met meerdere vestigingen, bedraagt de te besteden tijd, bij de 

hoofdvestiging, aan beoordeling opzet interne kwaliteitsbewaking en beoordeling implementatie interne 

kwaliteitsbewaking ten minste 4 uur, en de te besteden tijd aan controle van projecten eveneens 4 uur. 

Bij iedere nevenvestiging onder certificatie bedraagt de totaal te besteden tijd aan beoordeling opzet 

interne kwaliteitsbewaking, beoordeling implementatie interne kwaliteitsbewaking en controle van 

projecten ten minste 4 uur. 

7.2.2 Sancties 

Wanneer de certificatie-instelling bij een vervolgonderzoek een ernstige afwijking van de eisen aantreft, 

bestaat de sanctie uit een extra controle. Wanneer de certificatie-instelling ook bij deze extra controle 

een ernstige afwijking van de eisen aantreft, wordt het certificaat ingetrokken. 

7.2.3 Rapportage vervolgonderzoek 

Van een vervolgonderzoek wordt een schriftelijke rapportage opgesteld. De certificatie-instelling zendt 

deze rapportage, overeenkomstig haar certificatiereglement, voorzien van een schriftelijke conclusie en 

de eventueel opgelegde sancties, naar de certificaathouder. 

7.2.4 Combinatie van onderzoeken 

Als de certificatie-instelling bij een bedrijf onderzoek verricht ten behoeve van meerdere 

certificatieregelingen (bijvoorbeeld ook voor certificatie van het kwaliteitsmanagementsysteem), dan 

mag de tijd die wordt besteed aan het onderzoek tellen als tijd besteed voor de onderhavige 

certificatieregeling, indien het betreffende onderzoek nodig is voor de onderhavige certificatieregeling. 

Totaal 

©Stichting KBI 20 sept. 2011 - pagina 29 - 

17




7.2.5 Onvoldoende projecten 

Indien het bedrijf in enig jaar minder projecten heeft dan het aantal te onderzoeken projecten, dan wordt 

het ontbrekende aantal in het volgende jaar alsnog onderzocht. Kan ook dat niet, dan wordt het 

certificaat ingetrokken. 

7.3 Eisen aan de bekwaamheid van de auditor (organisatiegericht) 

- HBO werk- en denkniveau; 

- Beheersing van actuele relevante audittechnieken; 

- Ten minste 4 jaar werk- of auditervaring in de installatiesector; 

- Ter behoud van de bekwaamheid: 

o uitvoeren van auditwerkzaamheden gedurende ten minste 15 dagen per jaar, en 

o ondergaan van monitoring en rapportage daarover. 

7.4 Eisen aan de bekwaamheid van de inspecteur (projectgericht) 

- Actuele kennis van de relevante voorschriften, te weten de referenties uit hoofdstuk 9. •; 

- In staat zijn te beoordelen of de relevante normen en voorschriften op de juiste wijze worden 

toegepast; 


- Ten minste 4 jaar werk- of auditervaring in de installatiesector, alsmede praktische ervaring met 

metingen, controles en keuringen. 

Verder moet de inspecteur voldoen aan de eisen van bijlage III. 

7.5 Beslissing ten aanzien van certificatie 

De beslissing tot het verlenen van een certificaat, het intrekken van het certificaat en andere sancties, 

wordt zelfstandig genomen door een medewerker van de certificatie-instelling die ten minste voldoet 

aan de volgende eisen: 

- HBO werk- en denkniveau; 


- Ten minste 4 jaar werk- of auditervaring in de installatiesector. 

7.6 Klachtenbehandeling door certificatie-instelling 

Na ontvangst van een klacht gaat de certificatie-instelling na of deze klacht reeds is gedeponeerd bij de 

certificaathouder. Als dit niet het geval is, wordt de klager doorverwezen naar de certificaathouder. 





8 Eisen te stellen aan het procescertificaat 

Indien het certificaat betrekking heeft op meerdere rechtspersonen, dan worden deze expliciet op het 

certificaat vermeld. 

Op het certificaat is na de kop 'Geldig tot' een datum vermeld die maximaal drie jaar later valt dan de 

datum van uitgifte van het certificaat. De certificatie-instelling zal het certificaat tijdig vernieuwen. 

Een model van het procescertificaat is opgenomen in bijlage I. 





9 Referenties en te raadplegen publicaties 

9.1 Referenties 

[1] Bouwbesluit 2012, XXXX, in werking getreden op 1 januari 2012; 

[2] NEN 1087 2001 Ventilatie van gebouwen - Bepalingsmethoden voor nieuwbouw; 

[3] Criteria for measuring equipment for combustion products, temperature and pressure 

measuring equipment intended for gas technical instellers and inspection ferms, EnergieNed, 

januari 1997; 

[4] Meetapparatuur voor elektrotechnische installaties. Keuringseisen KBI 2004, KBI, 

1 maart 2004; 

[5] Onderzoek geluidwering gevel in kader van herziening BRL8010, notitie LBP|SIGHT met 

kenmerk V043176aa.00001.mvb d.d. XXXXX; 

[6] NEN 5077:2006 en NPR 5097:2006, Meting van akoestische prestatiegrootheden voor lucht- 

contactgeluidisolatie, geluidwering van de gevel en geluidniveaus van installaties, NEN Delft; 

[7] NPR 5272:2003, ‘Geluidwering in gebouwen – Aanwijzingen voor de toepassing van het 

rekenvoorschrift voor de geluidwering van gevels op basis van NEN-EN 12354-3’. 

9.2 Te raadplegen publicaties 

De laatste versie van de volgende publicaties dienen in het kader van deze BRL te worden 

geraadpleegd: 

- NPR 1088: Ventilatie van woningen en woongebouwen - Aanwijzingen voor en voorbeelden van de 

uitvoering van ventilatievoorzieningen; 

- NPR 1090: Ventilatie van schoolgebouwen - Voorbeelden van oplossingen voor schoolgebouwen; 

- NEN 5077:2006 en NPR 5097:2006, Meting van akoestische prestatiegrootheden voor lucht- 

contactgeluidisolatie, geluidwering van de gevel en geluidniveaus van installaties, NEN Delft; 

- ISSO-publicatie 52: Luchtzijdig inregelen van klimaatinstallaties; 

- ISSO-publicatie 61: Programma van eisen en systeemkeuze voor ventilatiesystemen in woningen en 

woongebouwen; 

- ISSO-publicatie 62: Centrale gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning in 

woningen en woongebouwen; 

- ISSO-publicatie 63: Beheer en onderhoud ventilatiesystemen in woningen en woongebouwen; 

- ISSO-publicatie 89: Binnenklimaat scholen; 

- ISSO-publicatie 91: Ventilatiesystemen met decentrale toe- en afvoer en warmteterugwinning in 

woningen en woongebouwen; 

- ISSO-publicatie 92: Ventilatiesystemen met decentrale toevoer en centrale afvoer in woningen en 

woongebouwen. 





Bijlage I 

Model van het procescertificaat 

Model 

KBI ® procescertificaat 

Naam certificatie-instelling 

Adresgegevens 

Beoordelen van ventilatievoorzieningen van 

woningen, scholen en kinderdagverblijven 

Naam (Certificaathouder) 

Adres 

Postcode/plaat 

Telefoon 

E-mail 

Certificatienummer 

Geldig tot 

d.d. 

Verklaring van (Cl) 

»namen nevenvestigingen + en 

Stichting KBI 20 sept. 2011 

LOGO van 

Certificatieinstelling 

nummer: 

uitgegeven: 

toepassingsgebied mag ook op blz. 2 

Uitgegeven 

Vervangt 

Dit procescertificaat is op basis van de BRL8010, d.d. ……..afgegeven door (naam Cl), conform het (naam CI) 

Reglement voor Proces, c.q. Productcertificatie (jaar). (Naam CI) verklaart, dat het gerechtvaardigd vertrouwen bestaat, 

dat de door het bedrijf te verrichten werkzaamheden in het kader van de beoordeling van ventilatievoorzieningen worden 

uitgevoerd overeenkomstig de daarvoor geldende eisen van de BRL 

(Naam CI) verklaart voorts in het verlengde van het hierboven gestelde, dat het gerechtvaardigd vertrouwen bestaat, dat 

de installaties die in het kader van het opleveringsbeoordelingsrapport/ventilatieprestatierapport zijn beoordeeld, 

voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2003 zoals in de BRL vermeld, indien dit in het 

opleveringsbeoordelingsrapport/ ventilatieprestatierapport is aangegeven. 

voor Cl: 

directeur 

De gebruikers van dit KBI procescertificaat wordt geadviseerd om in geval van twijfel bij CI te informeren of dit 

document nog geldig is.




Bouwbesluit-ingang ‘Opleveringsbeoordelingsrapport’ 

Tabellen zullen nog worden opgesteld op basis van definitieve versie Bouwbesluit 2012 

Bouwbesluit-ingang ‘Ventilatieprestatierapport’ 

Tabellen zullen nog worden opgesteld op basis van definitieve versie Bouwbesluit 2012 

Stichting KBI 20 sept. 2011




Bijlage II 

Bouwbesluit 





II.2 Bouwbesluit, geluidwering en luchtverversing, nieuwbouw 

Tekst zal nog worden opgesteld op basis van definitieve versie Bouwbesluit 2012 

II.3 Bouwbesluit, geluidwering en luchtverversing, bestaande bouw 

Tekst zal nog worden opgesteld op basis van definitieve versie Bouwbesluit 2012 





Bijlage III 

Eisen aan bekwaamheid van de 'ventilatieprestatie beoordelaar' 





Eisen aan bekwaamheid van de 'ventilatieprestatie beoordelaar' 

Een 'ventilatieprestatie beoordelaar' heeft de volgende competenties: 

- hij/zij begrijpt hoe ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven 

functioneren; 

- hij/zij is op de hoogte van gelijkwaardige oplossingen en weet hoe aan informatie te komen over de 

in ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven toegepaste componenten; 

- hij/zij is in staat om de prestaties van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en 

kinderdagverblijven te beoordelen; 

- hij/zij begrijpt de eisen die de BRL stelt aan het beoordelen van ventilatievoorzieningen van 

woningen, scholen en kinderdagverblijven, en 

- hij/zij is in staat om te communiceren met klanten/opdrachtgevers; 

- hij/zij beschikt over de kennis van de in paragraaf 9.2 vermelde publicaties en de in deze publicaties 

opgenomen eisen en richtlijnen in het kader van deze BRL kan toepassen. 

Een getuigschrift van de ISSO-module ‘Basis ventilatietechniek’ in combinatie met een certificaat van de 

ISSO-module 'Ontwerpen ventilatiesystemen’ en een certificaat van de ISSO-module 'Installeren en 

opleveren Ventilatiesystemen’ geldt als voldoende bewijs dat een persoon aan de genoemde 

bekwaamheidseisen voldoet. 

Basis Ventilatietechniek 

- Hij/zij kent de basisprincipes van de verschillende ventilatiesystemen; 

- Hij/zij kent en begrijpt de voorschriften van het Bouwbesluit met betrekking tot ventilatie van woning, 

basisscholen en kinderopvang; 

- Hij/zij weet hoe een ontwerp van een ventilatiesysteem globaal tot stand komt en wat hierbij komt 

kijken, bijvoorbeeld op het gebied van de selectie van systeemonderdelen; 

- Hij/zij kent de aandachtspunten bij het installeren en beheren van een ventilatiesysteem; 

- Hij/zij kan een voorlopige systeemkeuze maken, passend bij de situatie en klantwensen. 

Aangevuld met Ontwerpen Ventilatiesystemen 

- Hij/zij kan voor de verschillende subtypen ventilatiesystemen een ventilatiebalans en gedetailleerd 

ontwerp maken. Hierbij houdt hij/zij rekening met eisen aangaande luchtkwaliteit, comfort, geluid, 

brandveiligheid etc.; 

- Hij/zij kan een ventilatiesysteem integraal ontwerpen, d.w.z. hij/zij kent tevens de relatie tussen het 

ventilatiesysteem, andere installaties in het gebouw en het bouwkundig ontwerp; 

- Hij/zij kan de klantwens (gebruikersprofiel, locatie, gebouw) omzetten in een gedetailleerde 

systeemkeuze en montagegereed ontwerpen. 

Aangevuld met Installeren en opleveren Ventilatiesystemen 

- Hij/zij kan een ventilatiesysteem conform het ontwerp realiseren en in bedrijf stellen; 

- Hij/zij kent de aandachtspunten en valkuilen uit de praktijk; 

- Hij/zij kan een opleverings-, controle- en meetprotocol opstellen, de daarin bedoelde 

kwaliteitscontroles uitvoeren en erover rapporteren. 





Bijlage IV 

Meten van het geluidniveau in een gebouw veroorzaakt door ventilatievoorzieningen 

van het gebouw zelf 





Meten van het geluidniveau in een gebouw veroorzaakt door 

ventilatievoorzieningen van het gebouw zelf 

De te meten grootheden zijn het op nagalmtijd genormeerd installatiegeluidniveau (LIA) en het 

karakteristieke installatiegeluidniveau (LI;A;k ). De in deze bijlage omschreven methode betreft een 

vereenvoudigde meetmethode van de methode zoals aangewezen in het Bouwbesluit en de officiële 

methode conform NEN 5077:2001 en 2006. 

De meetmethode heeft ten doel om vast te stellen of het (karakteristieke) installatiegeluidniveau voldoet 

aan de eisen uit het bestek, de garantieregeling van Stichting Waarborgfonds Koopwoningen(SWK) of 

Woningborg of het Bouwbesluit. In het bestek en de garantieregeling wordt daarbij uitgegaan van het 

zgn. op nagalmtijd genormeerde geluidniveau LIA. Voor het Bouwbesluit 2012 wordt echter uitgegaan 

van het karakteristieke installatieniveau LI;A;k van een verblijfsgebied. Hiertoe dient eerst van alle 

verblijfsruimten binnen het verblijfsgebied het LIA bepaald te worden, waarmee vervolgens de LI;A;k wordt 

bepaald. 

Het geluidniveau dient te worden vastgesteld voor de capaciteitsstand van het ventilatiesysteem waar 

de vereiste luchthoeveelheden worden gerealiseerd. Zonodig kan voor meerdere capaciteitsstanden het 

bijbehorende installatiegeluidniveau worden bepaald. Wel dient hierbij voor elke capaciteitstand de 

luchthoeveelheid (m 3 /h) te worden vastgesteld om naderhand te kunnen vaststellen bij welke 

capaciteitsstand aan de vereiste luchthoeveelheid wordt voldaan. 

IV.1 Bepaling LIA 

Bij de geluidoverdracht van de ventilatie-unit naar een ontvangruimte zijn er in principe drie 

overdrachtswegen: 

1. Geluidoverdracht via het kanalensysteem en de ventielen; 

2. Geluidoverdracht via een directe scheidingsconstructie tussen de opstelplaats van de unit en de 

ontvangruimte; 

3. Geluidoverdracht via de opstelruimte, de overloop en de ontvangruimte. Hierbij is het aantal deuren 

in de overdrachtsweg belangrijk. 

Verder zijn er in de praktijk verschillende wijzen van aankleden van ruimten: 

a) kale ruimten, geen meubels etc. voor oplevering; 

b) aangeklede ruimten, met meubels, etc. 

Dit laatste gegeven is alleen van belang voor het bepalen van de ruimtecorrectie. Verder wordt in deze 

bijlage onderscheid gemaakt in woningen, leslokalen, en ruimten in kinderdagverblijven (KDV). 

De in deze bijlage omschreven methode 1 kan altijd worden toegepast. De in deze bijlage omschreven 

methode 2 heeft als voordeel dat met een hoger achtergrondgeluidniveau kan worden gemeten, maar is 

alleen toepasbaar als aan alle volgende voorwaarden is voldaan: 

- Aanwezigheid van slechts één ventiel (geluidbron) in de te beoordelen ruimte; 

- Aanwezigheid van ten minste twee deuren tussen de te beoordelen ruimte en de ruimte waar de 

ventilator is opgesteld; 

- De te beoordelen ruimte is niet direct naast de ruimte gelegen waar de ventilator opgesteld. 





IV. 2 Meetprocedure, algemeen (beide meetmethoden) 

Apparatuur 

Voor het uitvoeren van de geluidmetingen conform methode 1 of 2 van deze bijlage dient gebruik te 

worden gemaakt van een integrerende geluidsniveaumeter met A-weging volgens NEN-EN-1EC 61672- 

1, van ten minste klasse 2, en een kalibrator volgens NEN-EN-IEC 61672-2. eveneens van ten minste 

klasse 2. Het instrument dient minimaal een A-gewogen geluidniveau van 25 dB(A) te kunnen meten. 

Voor aanvang van de metingen dient de geluidsniveaumeter te worden gekalibreerd. 

Relatie met NEN 5077 

Het is altijd toegestaan om de methode te gebruiken conform NEN 5077:2001 of 2006. Wanneer echter 

van dezelfde situatie in dezelfde toestand meetresultaten bekend zijn, gemeten conform de speciale 

methoden uit deze BRL en die van NEN 5077, dan prevaleren de waarden gemeten conform NEN 

5077. 

Voorbereiding: 

- Sluit ramen, binnendeuren en buitendeuren. Controleer of de ramen kunnen worden gesloten i.v.m. 

eventuele schilderwerkzaamheden; 

- Schakel eventuele stoorgeluiden uit; 

- Gebruik een integrerende geluidsniveaumeter met A-weging (zie boven); 

- Controleer aan het begin van een meetserie de werking van de geluidsniveaumeter met behulp van 

een kalibratiegeluidbron, waarbij de afwijking tussen de waarde aangegeven door de 

geluidsniveaumeter en de nominale waarde van het geluiddrukniveau van de kalibratiegeluidbron 

niet meer mag bedragen dan 0,5 dB. Indien hier niet aan wordt voldaan, dan kan niet worden 

gemeten en dient de apparatuur te worden nagezien; 

- Zet de ventilatie in de stand waarvoor de geluideis geldt; 

- Meet de geluidniveaus LI in dB(A) in de ruimten van de woning waarvoor eisen gelden, terwijl er 

maximaal één persoon aanwezig is in de ontvangruimte. 

Omgaan met stoorgeluid 

Tijdens het meten kunnen geluiden die niet afkomstig zijn van de bron het geluidniveau beïnvloeden. 

Hiervoor dienen tijdens het meten extra voorzorgen te worden genomen. 

- Zet alle stoorbronnen tijdelijk uit, zoals koelkasten, wasmachines, etc.; 

- Tijdens de bouw voor oplevering kan veel last worden ondervonden van werkzaamheden buiten 

(grondverzet, stratenmakers) en binnen zoals installatiewerkzaamheden, timmeren boren, etc. Dit 

betekent dat veelal na 16:00 zal moeten worden gemeten. Ventilatiemetingen, etc. kunnen 

natuurlijk wel voor die tijd worden gedaan; 

- Andere stoorbronnen zijn bijvoorbeeld het verkeer (toeterende auto’s). 

Het is belangrijk al deze stoorbronnen zoveel mogelijk uit te schakelen. Om de sterkte van het 

achtergrondgeluid te bepalen dient dan ook een meting te worden gedaan van het achtergrondgeluid 

met uitgeschakeld ventilatiesysteem. Het verschil in meetresultaat op dezelfde meetpositie met 

ventilatie 'aan' en ventilatie 'uit' geeft een indicatie van de betrouwbaarheid van het resultaat in relatie 

tot stoorgeluid. Dit is in tabel IV.1 samengevat. 





Tabel IV.1 

Meetresultaat op dezelfde meetpositie met ventilatie ‘aan’ en ‘uit’ 

Gemeten geluidsniveauverschil 

tussen ventilatie aan 

en uit 

‘Werkelijke’ geluidniveau 

installatiegeluid 

2 dB of minder 2-4 dB > 5 dB 

Zeker lager 

(stoorgeluid 

overheerst) 

Waarschijnlijk lager 

(stoorgeluid heeft invloed) 


Gelijk 

(weinig of geen invloed 

stoorgeluid) 

Als het stoorgeluid van invloed is, dat wil zeggen als het verschil kleiner is dan 5 dB, dan kan worden 

overwogen de metingen op een stiller moment (na de avond, nacht, weekend) opnieuw te doen. 

Opmerking 1 

Let hierbij wel op het feit dat voldoen met stoorlawaai, betekent dat ook zonder stoorlawaai wordt 

voldaan. Dus als na het toepassen van de noodzakelijke correcties het eindresultaat met stoorlawaai 

voldoet aan de eis, dan wordt ook voldaan zonder stoorgeluid. 

Opmerking 2 

Een geluideis van bijvoorbeeld 30 dB(A) voor het ventilatiesysteem is in gebieden met veel buitengeluid 

zo streng dat het geluid van het ventilatiesysteem alleen in stille perioden kan worden gemeten. 

IV.3 Meetprocedure 1 

Bij deze methode wordt het gemiddelde geluidniveau van de ruimte bepaald en gecorrigeerd voor de 

aankleding van de ruimte. Deze methode is vrij algemeen voor bronnen die nauwelijks tot geen 

geluidenergie hebben in de octaafbanden lager die van 125 Hz band. Voor verreweg de meeste 

geluidbronnen van ventilatie is dit het geval. 

Bij meetprocedure 1 dient uit te gaan van de volgende uitgangspunten: 

- Het minimaal aantal microfoonposities per ruimte dient overeen te stemmen met tabel IV.2; 

- Meettijd per microfoonpositie 8 s; 

- Kies alle posities op een hoogte tussen 1,2 m en 1,5 m boven de vloer; 

- Kies de posities gelijkmatig over de ruimte. Met ten minste 1 m afstand van een positie naar de 

overige posities. De afstand tot de ventilatiegeluidbronnen dient ten minste 1 m te zijn; 

- Meet in de stand Leq en in de stand Fast ( tijdconstante = 0,125 s); 

- Bepaal van een positie in het midden van de ruimte eerst het stoorgeluidniveau gedurende 8 s en 

meet daarna op diezelfde positie het geluid van het ventilatiesysteem gedurende 8 s. Noteer deze 

twee waarden (met één cijfer achter de komma) ter vergelijking van het stoorgeluid en het 

geluidniveau van het ventilatiesysteem (zie tabel IV.1); 

- Stop de meting op elke positie na 8 s met de pauzetoets en hervat de meting bij de volgende positie 

met de “Pause” toets. Beëindig de meting na de laatste positie met de “Stop” toets en lees het 

resulterende geluidniveau LI af met één cijfer achter de komma in dB(A); 

- Als het toestel de mogelijkheid heeft, gebruik dan de Back erase time om incidenteel stoorlawaai 

(toeterende auto’s spelende kinderen) uit te filteren. (Als de back erase time aan is dan dient de 

meettijd gelijk te zijn aan 8 s + de back erase time); 

- Bepaal de ruimtecorrectie op basis van tabel IV.3; 

- Bepaal het op nagalmtijd genormeerd installatiegeluidniveau (in dB(A)) met de volgende formule: 

LIA = LI – ruimtecorrectie.




Tabel IV.2 

Meetprocedure 1: Minimum aantal microfoonposities als functie van de vloeroppervlakte 

Vloeroppervlakte [m 2 ] Minimaal aantal microfoonposities 

10 2 

10 > en 20 3 

>20 en 40 4 

>40 5 

Tabel IV.3 

Ruimtecorrectie als functie van de aankleding en bouwwijze van de ruimte [dB] 

Vloeroppervlakte (A) van de ontvangruimte [m 2 ] 

Type bouw A 6 m 2 6 < A 15 m 2 15 < A 25 m 2 25 < A < 75 m 2 

Gemeubileerde woningen -0,5 0,0 0,0 0,5 

Ongemeubileerde 

woningen 

Schoollokalen 

Kinderdag 

verblijven 

Beton/kalkzandsteen 5,0 5,5 5,5 6,0 

HSB 4,0 4,5 5 5,5 

Steenachtige wanden en 

houten vloeren 

Steenachtig met houten 

dak 

Schoollokaal zonder 

geluidabsorberende 

plafondafwerking 

Schoollokaal met 



Schoollokaal met 


plafondafwerking en 

gemeubileerd 

Groepsruimte zonder 



Groepsruimte met 



Groepsruimte met 


plafondafwerking en 

gemeubileerd 

5,0 5,0 5,5 6,0 

4,0 4,0 5,0 5,5 

- - - 2,0 

- - - 1,0 

- - - 0,0 

- - 1 2 


0 1 

0 0 

Slaapruimten -2 -2 -2 -




IV.3 Meetprocedure 2 

Bij meetprocedure 2 (één puntbron c.q. ventiel in de ontvangruimte) dient uit te gaan van de volgende 

uitgangspunten: 

- Houdt de microfoon op een afstand van 0,5 m van de puntbron. Zorg er daarbij voor dat de afstand 

van de microfoon tot nabij gelegen, vloeren, wanden en plafonds even groot is; 

- Meet gedurende 30 s achtereen het geluidniveau met de ventilatie ‘aan’ en ‘uit’; 

- Noteer beide gemeten waarden met één cijfer achter de komma. 

Op basis van de gemeten waarde wordt het A-gewogen installatiegeluidniveau LIA als volgt berekend. 

Het ruimtegemiddelde genormeerde geluidniveau wordt berekend door het gemeten geluidniveau met 

de ventilatie 'aan' te corrigeren met een waarde die afhankelijk is van de vloeroppervlakte van de 

ruimte, de positie van de puntbron en de inrichting van het vertrek. Voor de vloeroppervlakte wordt 

uitgegaan van de grootst mogelijke rechthoek binnen het totale vloeroppervlak; zie figuur IV.1 met 

voorbeelden. 

De puntbron kan drie posities hebben: 

- 1-Vlak (afstand tot andere scheidingsconstructies meer dan 0,5 m); 

- 2-Vlakken (rand, afstand tot één andere scheidingsconstructie maximaal 0,5 m); 

- 3-Vlakken (hoek, afstand tot twee ander scheidingsconstructies maximaal 0,5 m). 

Verder wordt aangegeven of de ruimte bewoond c.q. gemeubileerd is of ongemeubileerd (bijvoorbeeld 

ten tijde van de oplevering). 

Figuur IV.1 

Voorbeelden van het bepalen van de grootst mogelijke rechthoek van het vloeroppervlak (links) en 

(rechts) het bepalen van de positie van het ventilatieventiel. 

Het A-gewogen installatiegeluidniveau in dB(A) wordt bepaald door de volgende formule: 

LIA = LI – correctiewaarden puntbron. 

Deze correctiewaarden staan weergegeven in tabel IV.4. 





Tabel IV.4 

Correctiewaarden voor ontvangruimten met één puntbron, afhankelijk van de vloeroppervlakte, de 

positie van de puntbron en of de ontvangruimte gemeubileerd of leeg (niet-gemeubileerd) is. 

Vloeroppervlakte 

[m 2 ] 

1 vlak (vlak) 2 vlakken (rand) 3 vlakken (hoek) 

gemeubileerd Leeg gemeubileerd leeg gemeubileerd leeg 

6 -1 +6 +2 +7 +5 +8 

> 6 en 9 +1 +7 +4 +8 +7 +10 

> 9 en 12 +2 +8 +5 +8 +8 +10 

> 12 en 18 +4 +9 +7 +10 +10 +11 

> 18 en 24 +5 +9 +8 +10 +11 +12 

> 24 en 36 +7 +10 +10 +12 +13 +13 

> 36 en 48 +8 +10 +11 +12 +14 +14 

Voorbeeld van meetprocedure 2 

- Gemeten geluidniveau ventilatie aan: 34 dB(A); 

- Gemeten achtergrondgeluidniveau: 31 dB(A); 

- Vloeroppervlak: 12 m 2 ; 

- Bron in het midden van een vlak; 

- Woning voor oplevering; 

- Eis voor de ontvangruimte: LIA = 30 dB(A). 

Op grond van tabel IV.4 kolom 3 (ongemeubileerd en bron in één vlak) is zonder rekening te houden 

met het achtergrondgeluid het LIA –niveau: 34 dB(A) – 8 dB(A) = 26 dB(A). Hiermee wordt dus aan de 

eis voldaan. Dat het achtergrondgeluid boven de 30 dB(A) is, doet voor het voldoen aan de eis in dit 

geval niet ter zake. 

IV.4 Berekening van het karakteristieke installatiegeluidniveau van een verblijfsgebied 

Conform het Bouwbesluit 2012 dient het karakteristieke installatiegeluidniveau LI;A;k te worden bepaald. 

Er zijn in principe twee te onderscheiden mogelijkheden: 

1. Het verblijfsgebied bestaat uit één verblijfsruimte; 

2. Het verblijfsgebied bestaat uit meerdere verblijfsruimten. 

Situatie 1: Het verblijfsgebied bestaat uit één verblijfsruimte 

In geval het verblijfsgebied uit één verblijfsruimte bestaat, dan kan de LI;A;k rechtstreeks worden 

berekend met de formule: 

LI;A;k = LIA + 5log(V/25) [dB(A)]. 

waarin 

LIA = het gemeten installatiegeluidniveau in dB(A); 

V = het volume van de verblijfsruimte in m 3 . 





De waarden van de correctieterm 5log(V/25) zijn weergegeven van tabel IV.5. 

Tabel IV.5 

Correctiefactoren L I;A;k 

Volume ruimte in m 3 5 log(V/25) in dB 

20 -1 

> 20 en 30 0 

> 30 en 50 1 

> 50 en 80 2 

> 80 en 120 3 

> 120 en 150 4 

> 150 en 240 5 

Opmerking 

Voor het eerder getoonde voorbeeld bij meetmethode 2 zou in deze situatie nog een correctieterm 5log(V/25) moeten worden 

toegevoegd. Voor deze situatie geldt dus: LI;A;k = 26 + 5log(31,3/25) = 26,5 dB. 

Opmerking 

Voor schoollokalen is de formule echter 5 log*(V/150), immers een standaard lokaal zal vaak gelijk zijn aan ca. 50 m 2 bij een 

hoogte tussen de 2,7 m en 3,0 m (tot aan het verlaagd plafond). Dit betekent dat voor standaard klaslokalen geen correctie nodig 

is. Voor leslokalen dient er verder vanuit te worden gegaan dat de betreffende verblijfsruimte tevens als één verblijfsgebied is 

aangemerkt, tenzij anders is aangegeven. Eenzelfde is van toepassing op groepsruimten van kinderdagverblijven. 

Situatie 2: Het verblijfsgebied bestaat uit meer dan één verblijfsruimte 

De LI;A;k kan in dit geval (bij benadering) in drie stappen worden berekend, te weten: 

1. Bereken het rekenkundig gemiddelde van de LIA van de verschillende verblijfsruimten; 

2. Bereken de totale volume (Vtot) van het verblijfsgebied door de volumina van de verblijfsruimten te 

sommeren; 

3. Bepaal de waarde van de correctie term voor 5 log (Vtot/25) conform tabel IV.6 gebaseerd op het 

totale volume (zoals berekend in stap 2) en tel die op bij de gemiddelde LIA-waarde. 

Voorbeeld 

Slaapkamer 1, 2 en 3 

Gemeten waarden: 34 dB(A), 33 dB(A) en 36 dB(A): algebraïsch gemiddeld = 34,3 dB 

Gemeten volumina: 15.4 m 3 , 31.2 m 3 , en 47 m 3 = opgeteld 93.6 m 3 . 

LI;A;k voor het verblijfsgebied is dan 34,3 + 3 = 37,3 dB(A), zie tabel IV.5. afgerond naar het 

dichtstbijzijnde gehele getal : 37 dB(A). 

Opmerking 

De eenheid waarin LIA en LI;A;k wordt uitgedrukt is dB(A). Met ingang van het nieuwe Bouwbesluit 2012 zal deze eenheid conform 

definities op Europees niveau “dB” zijn, conform NEN 5077:2006. Dit zal nog moeten worden aangepast. 

Opmerking 

NEN 5077 kent ten aanzien van Vref een waarde van 25 m 3 , een waarde die representatief is voor de woningbouw. Voor 

schoollokalen is een dergelijke waarde niet opportuun. Voor schoollokalen geldt een minimum waarde van ca. 150 m 3 , waarbij er 

geen enkele opzet zal zijn om een schoollokaal binnen het onderwijs in ruimten te verdelen van 25 m 3 . Hoogstens zou in een later 

stadium de school tot woningen kunnen worden verbouwd. Dan zal echter het ventilatiesysteem integraal moeten worden herzien. 

Door een aanpassing van de norm NEN 5077 of het Bouwbesluit 2012 kan een onbedoelde verzwaring van de eis worden 

voorkomen. 





Bijlage V 

Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem 





Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem 

Datum en tijd: _____________________________________________________ 

Naam controlerende instantie: _____________________________________________________ 

Naam inspecteur: _____________________________________________________ 

Aanwezig bij het onderzoek: _____________________________________________________ 

Project: _____________________________________________________ 

Adres of bouwnummer: _____________________________________________________ 

Type ventilatiesysteem _____________________________________________________ 

Fabricaat ventilatiesysteem: _____________________________________________________ 

Onderzochte, vergelijkbare ruimten 

(ventilatiesysteem, gebruiksfunctie): 

Opgave specificaties (bestek, 

tekening nummers e.d.) en datum: 

_____________________________________________________ 

_____________________________________________________ 

Visuele en functionele controle mechanisch ventilatiesysteem Voldoet Voldoet 

niet 

Correct functioneren standenregeling O O O 

Stromingsrichting door toe- en afvoervoorzieningen O O O 

Positie ventilatievoorzieningen in de ruimte O O O 

Aansluiting en communicatie op overige gebouwinstallaties O O O 

Aansluiting condensaatafvoer (bij systeem met wtw) O O O 

Aansluiting luchtkanalen O O O 

Thermische isolatie kanalen O O O 

Aansluiting elektra O O O 

Flexibele slangen en geluiddempers recht en strak gemonteerd O O O 

Ventilatietoevoer- en afvoervoorzieningen in geopende stand (niet afgesloten) O O O 

Aanwezigheid en toestand (schone) luchtfilters O O O 

Geluiddempers aanwezig O O O 

Werking (reinheid) luchtfilters O O O 

Bypass O O O 

Naverwarming (optioneel) O O O 

Vorstbeveiliging O O O 

Controle bouwkundig Voldoet Voldoet 

niet 

Opstelruimte (bouwkundige uitvoering wanden) O O O 

Ventilatie overstroomvoorzieningen onder deuren O O O 


n.v.t. 

n.v.t.




Veiligheid Voldoet Voldoet 

niet 

Mechanische veiligheid (afscherming draaiende delen en deugdelijke 

bevestiging) 


n.v.t. 

O O O 

Elektrische veiligheid (correcte afscherming bedrading en elektronica) O O O 

Brandveiligheid (correcte installatie en aanwezigheid brandkleppen) O O O 

Gezondheid en comfort Voldoet Voldoet 

niet 

Plaats ontluchting riolering t.o.v. ventilatietoevoer (zie advies ISSO-publicaties) O O O 

Verdunningsfactor toevoer t.o.v. ventilatieafvoer 

Berekende waarde: ……… en werkelijke waarde ……… O O O 

Verdunningsfactor toevoer t.o.v. rookgasafvoer 

Berekende waarde: ……… en werkelijke waarde ……… O O O 

Luchtsnelheid leefzone (< 0,2 m/s) door ventilatietoevoervoorzieningen 

(zie o.a. BRL5701) 

n.v.t. 

O O O 

Toegankelijkheid Voldoet Voldoet 

niet 

Goede toegang en bediening O O O 

Reiniging en vervanging ventilatoren O O O 

Reiniging en vervanging filters O O O 

Reiniging en vervanging wtw-blok O O O 

Reiniging en vervanging roosters en/of ventielen O O O 

Reiniging kanalen O O O 

Schone en onbeschadigde oplevering Voldoet Voldoet 

niet 

Afwezigheid beschadigingen aan de installatie O O O 

Elektra 

Zijn de elektrische componenten 

aangesloten op een aparte 

elektragroep? 

Ja/Nee (doorhalen wat n.v.t. is) 

Indien ja, groepsnummer: _____________________________________________________ 

n.v.t. 

n.v.t.




Meetresultaten 

Volumestromen luchttoevoer en –afvoer 

Ruimte 

Capaciteit luchttoevoer [dm³/s] Capaciteit 

Overstroomvoorziening [dm³/s] 

Ontwerp Gemeten Eis 

BB 

% 

hoogstand 


Capaciteit luchtafvoer [dm³/s] 

Ontwerp Gemeten Ontwerp Gemeten Eis 

BB 

% 

hoogstand 

Opm. % hoogstand betreft gemeten percentages van de capaciteit ten opzichte van de hoogste regelstand ventilatiesysteem; geldt 

voor de standen waarin is gemeten (midden en lage stand) 

Gemeten onbalans volumestromen 

(bij mechanische toe- en afvoer < 10% t.o.v. de hoogst gemeten waarde) 

Voldoet Voldoet 

niet 

n.v.t. 

O O O 

Reden eventuele afwijking: _____________________________________________________ 

Gemeten conform specificatieblad 

IV.4-10: Meetprotocol (ISSO-63): 

Meetcondities volgens SB IV.4-10: 

Meetprotocol (ISSO-63): 



Merk en type meetapparatuur: _____________________________________________________ 

Kalibratiecertificaat nr.: _____________________________________________________ 

Kalibratiecertificaat geldig tot: _____________________________________________________ 

Nauwkeurigheid meetwaarden: _____________________________________________________ 

Eventuele ongeregeldheden tijdens 

de meting die van invloed zijn op 

het meetresultaat: 

_____________________________________________________




Installatiegeluid 

Opmerking: Installatiegeluid van het ventilatiesysteem/optioneel, vanaf 2012 verplicht 

Ruimte 

Ontwerp 

Geluiddrukniveau Li,a,k,vg/Li,a/Li,k,vr [dB] 

Gemeten 

Verblijfsruimte Verblijfsgebied 


Voldoet Voldoet 

niet 

Beoordeling geluidsdrukniveaus O O O 

Reden eventuele afwijking: _____________________________________________________ 

Gemeten conform NEN 5077/ 

BRL8010 

Meetcondities volgens SB IV.4-10: 

Meetprotocol (ISSO-63): 



Merk en type meetapparatuur: _____________________________________________________ 

Kalibratiecertificaat nr.: _____________________________________________________ 

Kalibratiecertificaat geldig tot: _____________________________________________________ 

Nauwkeurigheid meetwaarden: _____________________________________________________ 

Eventuele ongeregeldheden tijdens 

de meting die van invloed zijn op 

het meetresultaat: 

n.v.t. 

_____________________________________________________




Meet- en regelsysteem 

Is de woning voorzien van een 

CO2-sensorregeling: 

Indien ja, werking gecontroleerd 

m.b.v. gekalibreerde sensor en 

CO2-gas 

Ruimte Werking OK 


Is de woning voorzien van Ja/Nee (doorhalen wat n.v.t. is) 

schakelaar(s) waarmee het systeem 

kan worden bediend? 

_____________________________________________________ 

Indien ja, locatie schakelaars: _____________________________________________________ 

Dossier 

Ventilatiesysteem _____________________________________________________ 

Meetrapport aanwezig _____________________________________________________ 

Ventielen gefixeerd? _____________________________________________________ 

Ventielen per ruimte gemerkt? _____________________________________________________ 

Gebruikershandleiding aanwezig? Ja/Nee (doorhalen wat n.v.t. is) 

Schoonmaak- en 

onderhoudsinstructies voor de 

gebruiker aanwezig? 


Onderhoudscontract aanwezig ? Ja/Nee (doorhalen wat n.v.t. is) 

Onderhoudskaart voor de bewoner 

aanwezig? 

Onderhoudskaart voor de 

installateur aanwezig? 

Regelsysteem 

Gebruikersinstructie aanwezig van 

regeling of regelcomponenten? 

Onderhoudsvoorschrift aanwezig 

van regeling of regelcomponenten? 









Overig 

Ventilatieberekening bijgevoegd met 

vermelding volumestromen per 

ruimte en type 

toevoervoorzieningen? 

Voldoen deze waarden aan het Bouwbesluit 

indien rekening wordt gehouden met extra 

geventileerde ruimten zoals berging, 

wasruimte etc. 

Voldoen deze waarde ook aan het bestek. 

Komt het ventilatiesysteem overeen 

met het systeem in de EPC 

Advies 

Indien niet aan de eisen wordt 

voldaan hier advies vermelden. 



Naam rapporteur: ___________________ 

Handtekening: ___________________ 

Datum: ___________________

BRL8010 (versie ter kritiek) - KBI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?