Gaandeweg juni 2009 - Protestantse Gemeente Zwolle

Gaandeweg
Juni 2009
Vrij van de kerk
Blik naar buiten
Orde op zaken
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum

Voor alle informatie over uitvaart.
Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart
en een passend advies.
Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op
de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers.
Zwolse Begrafenis Vereniging
(v/h Oostindiën)
Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging
gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat
de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten
bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een
informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is
aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht
met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.
Uitvaartwensen
Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw
wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.
Yarden informatiecentrum
Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee)
8019 AB Zwolle
Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur.
038 421 4000
Voor informatie kunt bellen met 0800 1292.
Voor het melden van een overlijden kunt
u dag en nacht bellen met 0800 8192
Schildersbedrijf sinds 1921
telfordstraat 18
8013 RM Zwolle
tel. 038 - 465 02 22
fax 038 - 465 37 70
WWW.HEZENBERG.NL
WORKSHOPS
werken aan innerlijke groei
Tel. 0529 - 43 13 84
3 - 24 juli Zoektocht naar verdieping
4 vrijdagen De verbinding tussen
levenservaring en geloofsbeleving
30 juni t/m 3 juli Tekenen en schilderen naar
een midweek de natuur
o.l.v. Emmie Brederveld, Kunstzinnig
Therapeut op de Hezenberg
038 - 444 52 51
WO026

In deze Gaandeweg
Op de voorpagina:
zomer, vakantie en vrijheid, thema’s in dit
nummer, gesymboliseerd door luchtballonnen.
Even uitstijgen boven het leven van alledag…
Aandacht voor onder andere Zwolse reacties
op de Evangelische Kirchentag
pagina 4, 5, 8, 9 en 19
Diaconaal nieuws
pagina 6
Ben je in de vakantie ook vrij van de kerk?
pagina 7
Het nieuwe administratiesysteem
pagina 10
Columnist Menno van Oel over liturgie
pagina 11
Diaconaat richt de blik naar buiten
pagina 12,13,14
Tweede Kamerlid Esmé Wiegman over
haar inspiratie
pagina 15
Vredesteam in het Midden-Oosten
pagina 16
Het lied van Diny Withaar
pagina 17
Informatie van het Kerkelijk Bureau
Nieuws over lezersonderzoek
Colofon Gaandeweg
pagina 18
Kerkdiensten voor de komende twee maanden
pagina 20, 21 en 22
Over natuur,
mensen en geloven
Hoe meer we als mensen ons eigen domein scheppen en de wereld naar onze hand zetten, des
te meer worden we naar buiten getrokken. Zijn we op de vlucht voor onszelf?
Of zijn we op zoek - naar wie of wat?
Vooral ’s zomers leidt de vlucht, of de zoektocht, massaal in de richting van wat we met
het verzamelbegrip ‘natuur’ aanduiden: water, kusten, heidevelden, bossen, bergen.
Wat is daar te vinden of te beleven wat we thuis missen?
Als je zowel natuurminnaar als kerklid bent, lijkt het vanzelfsprekend dat je in de natuur een
soort godservaring beleeft. Maar bij het verbinden van natuur en God past terughoudendheid.
De natuur, vooral de dierenwereld, lijkt mij voor mensen eerder een bron van zelfkennis dan
van godskennis.
Zolang mensen in God geloven, hebben ze zijn aanwezigheid in de natuur ervaren. Maar dat
wil niet zeggen dat de natuur ons onthult wie God is. Een dergelijke opvatting was in de 18de
en 19de eeuw wijdverbreid: de natuur is er in het belang van de mens als een geschenk van God.
Wie zijn verstand gebruikt, ziet dat in; een redelijk mens onderschrijft het bestaan van God op
grond van wat hij om zich heen ziet. Dat is ook ongeveer wat ‘intelligent design’ ons wil laten
geloven. Wat mij betreft: dan houd ik vandaag nog op met geloven. Een god als sluitsteen van
een wereldverklarend systeem is ofwel overbodig of levensgevaarlijk.
Het idee dat de rest van de wereld in dienst staat van de mens, heeft een tijdlang zeker geholpen de
levensomstandigheden van mensen te verbeteren. Maar het heeft vervolgens, samen met de onderlinge
competitie tussen groepen mensen, tot een wereldwijde crisis geleid. Mensen hebben hun
hand overspeeld en daarvoor is maar één remedie: nederigheid als uitkomst van zelfonderzoek.
Hier komen andere levende wezens in beeld. Hoelang zal de plantenwereld nog aan onze consumptie
tegemoet komen? Nog dichter op onze huid: hoeveel imponeer- en territoriumgedrag,
onderlinge aantrekking en afstoting hebben we niet rechtstreeks uit de dierenwereld geërfd? Laten
we ons niet teveel verbeelden! Planten en dieren laten ons zien dat er talloze andere vormen van
leven zijn dan de onze, niet op voorhand beter of waardevoller, maar ook niet op voorhand slechter
of minder waard. Hoe we met andere mensen, maar ook met andere levende wezens omgaan, dat
is de toetssteen voor de kwaliteit van onze aanwezigheid op aarde - voor het aangezicht van God.
Eddy Weeda,
gemeentelid Evangelisch Lutherse Gemeente Zwolle,
op verzoek van ds. Chica van Dam
3

4
Elke twee jaar vindt in Duitsland de Kirchentag plaats. Het is een grootschalig
gebeuren dat vijf dagen omvat en meer dan tweeduizend activiteiten
kent, die zich groeperen rond geloof en samenleving, wereldwijd.
Er zijn ongeveer 100.000 betalende bezoekers. Dit jaar viert de Kirchentag
haar 60ste verjaardag, net als de Bondsrepubliek Duitsland. Vanaf 1949, de
herinnering aan de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen, ging
het tijdens de Kirchentag om de vraag naar de verantwoordelijkheid van
chris-tenen in deze wereld en om de noodzaak die verantwoordelijkheid
ook te aanvaarden. Dat is in de loop der jaren niet veranderd. Ondanks de
grootschaligheid (en de problemen die dat met zich meebrengt) is het nog
steeds een feest van geloofsbeleving, Bijbelstudie, ontmoeting met mensen
uit de hele wereld, discussiërend over de maatschappijproblemen wereldwijd.
Het thema ‘Mens, waar ben je’, dat de verantwoordelijkheid van de
mens voor zijn/haar handelen centraal stelt, is begin 2008 vastgesteld.
Het krijgt door de huidige economische crisis een extra lading. Uit Zwolle
waren Heidrun Steenstra en Joost van Belois op de Kirchentag.
Zij geven hun impressie van dit opvallende geloofsgebeuren,
dat van 20 tot en met 24 mei werd gehouden.
Vijf dagen Geloof,
Hoop en Liefde
“Het begint al in de tram”, vertelt Joost
van Belois. “Mensen met rugzak, de
Kirchentagprogrammagids in de hand,
getooid met de blauwe Kirchentagsjaal,
een blik van herkenning. Veel jongeren.
Op weg naar de eerste echte Kirchentagactiviteit.
Wij gaan naar de AWD-Dome, op het
Jaarbeursterrein. Een soort Ahoy-hal
waar meer dan 8000 mensen een plaats
kunnen vinden. Als we binnenkomen
is de Bijbelstudie, geleid door bisschop
Wolfgang Huber uit Berlijn, al begonnen.
Het gaat om de tekst uit Genesis 3:
‘Adam, Mens, waar ben je’. Een aansprekende
uitleg, onderbroken door
instemmend applaus. De zaal is, op
twee zijtribunes na, helemaal bezet.
Misschien omdat na de Bijbelstudie
mevrouw Merkel komt? Nee, tot onze
verbazing vertrekken nogal wat mensen
na afloop en komen er weer nieuwe bij.”
De ontvangst van de Bundeskanzlerin
verloopt informeel en hartelijk. Begeleid
door zo’n twintig jongeren, zogeheten
Helfer, loopt zij door het middenpad
naar het podium, begroet met een daverend
applaus. Geen zichtbare beveiligers!
Angela Merkel gaat in gesprek
met de Engelse historicus Garton Ash
over het thema Menswaardigheid en
Democratie. Met name roept zij op
actief aan maatschappelijke discussies
deel te nemen: “Geef uw mening, ga
conflicten niet uit de weg.” Ze verwijst
daarbij naar haar eigen verleden als
DDR-burger. “Natuurlijk vraagt dat
moed een andere mening te hebben
dan vele anderen. Laat u echter uw
eigen opvatting niet ontnemen.”
Kirchentaggevoel
Tussen de middag is er gemeenschappelijk
zingen uit de ontvangen bundel
met zo’n 120 oude en nieuwe Kirchentagliederen.
Dat zingen draagt bij aan
het Kirchentaggevoel: een gevoel van
eensgezindheid, van je opgenomen
voelen in een groter geheel.
’s Avonds wordt, weer in de AWD-
Dome, oud-bondskanselier Helmut
Schmidt bijna juichend ingehaald,
samen met de president van de Wereldbank,
Robert Zoellick.
Zij bespreken de gevolgen van de financiële
crisis in de wereld. Beiden bepleiten,
naast aandacht voor de eigen
economie, vooral steun voor de ontwikkelingslanden.
Die zullen het
meest onder de crisis lijden.
De jarige Kirchentag en de jarige
Bondsrepubliek, beide 60, delen minstens
één uitgangspunt, namelijk het
eerste artikel van de Duitse Grondwet:
“De waardigheid van de mens is onaantastbaar.”
Op de Kirchentag van Bremen
is op meerdere plaatsen en in uiteenlopende
verbanden het belang van dit
uitgangspunt voor maatschappelijk en
politiek handelen onderstreept. In het
licht van de historie krijgt dit een
bijzonder accent.
AANDACHT VOOR Zwollenaren op Evangelische Kirchentag in Bremen
Zelfs de ‘Bremer stadsmuzikanten’ die in het centrum
van de stad staan, droegen Kirchentagsjaals.
Heidrun Steegstra: “Groot besef
van verantwoordelijkheid voor
de schepping en voor elkaar”
“Wat een bijzondere ervaring om (weer)
aan zo’n groot evenement deel te
nemen”, vindt Heidrun Steegstra-Müller,
lid van de Adventskerkgemeente.
“Juist in dit gebied waar ik geboren en
getogen ben. Ik had warme ontmoetingen
met familie en oud-gemeenteleden
van mijn ouders in de kerkdienst.
Op de openingsavond, de avond van de
Ontmoeting, waren zo’n 300.000 christenen
bijeen. Indrukwekkend was de
blijde startdienst in de open lucht.
Na afloop werden de duizenden bezoekers
met muziek, dansers, drummers,
gemaskerde toneelspelers en steltlopers
het stadscentrum binnengeleid, tot aan
de avondzegen, rondom de Dom en
de Weser.
Velen hebben met mij geluisterd naar de
Bijbelstudie door Nico ter Linden die in
haast accentvrij mooi geformuleerd
Duits onder meer de gelijkenis van de
Barmhartige Samaritaan besprak.
Interessant vond ik de dialoog tussen
moslims en christenen die in Duitsland
door Turken en Duitsers wordt gevoerd.
Nieuw voor mij was de trialoog met
joden, christenen en moslims. Ook hier
bemoedigende pogingen om met elkaar
in gesprek te komen en elkaar te respecteren
in een geseculariseerde wereld.
Tegenstanders van de 7,9 miljoen euro
kostende Kirchentag lieten overigens
ook van zich horen.
Wat mij trof was vooral een groot
besef van verantwoordelijkheid voor
de schepping en voor elkaar.
Over twee jaar naar Dresden!”

Nieuwe predikanten
Stinskerk en Jeruzalemkerk
De Stinskerk heeft een nieuwe predikant: ds. Edward van ’t
Slot. Hij is 35 jaar, is getrouwd en heeft twee kinderen, een
zoon van 3 en een zoon van 1 jaar. Hij was vanaf december
2001 predikant in Opende.
Ds. Van ’t Slot wordt op zondag 28 juni in de ochtenddienst
om 9.30 uur bevestigd door prof. dr. J. Muis uit Utrecht.
De intrededienst vindt ’s middags plaats om 14.30 uur.
Als alles volgens plan verloopt, heeft de familie Van ’t Slot
vóór 28 juni intrek genomen in de pastorie aan de
Meester Koolenweg.
Commissie Grote Kerk
Nieuw thema: crisis
De Commissie Grote Kerk heeft het
thema voor volgend seizoen al bijna
rond. Dat wil zeggen dat er een opzet is,
die nog verder moet worden uitgewerkt.
Het gaat volgend jaar, het kan bijna ook
niet anders, over crises. Als je weet dat
het Griekse woord waarvan crisis is
afgeleid, ‘onderscheiden’ betekent, dan
zal het volgend jaar gaan over reflec-
Het gezin Van ’t Slot
teren, over analyseren en verantwoordelijkheid.
Over nood, over hulp, een
reddende engel. Maar het is wellicht
ingewikkelder en anders dan je op
het eerste gezicht denkt.
Na de zomervakantie zijn de Michaëlsvieringen
steeds op de tweede zondag
van de maand, de cantatevieringen en
de vespers op de vierde zondag van
de maand.
De Jeruzalemkerkgemeente heeft
ds. Andries den Besten beroepen.
Hij is 49 jaar geleden geboren in
Harderwijk en getrouwd met
Anneke. Zij hebben vier dochters
en een zoon en wonen in Nijkerk.
Na zijn opleiding theologie aan
de Rijksuniversiteit Utrecht
is ds. Den Besten kerkelijk
werker geworden in Katwijk
aan Zee en vervolgens predikant
te Kamperveen, Ochten, Giessenburg
en sinds september 2002
in de hervormde gemeente
De Fontein in Nijkerk.
De laatste jaren is Andries den Besten theologisch anders
gaan denken. Zelf noemt hij het een zoektocht die nog niet
ten einde is. Dit had tot gevolg dat hij zich niet meer kon
verenigen met het gedachtegoed van zijn gemeente en op
zoek is gegaan naar een nieuwe predikantsplaats. Deze zoektocht
bracht hem uiteindelijk bij de Jeruzalemkerk. Daar zal
hij op 23 augustus in de middagdienst worden bevestigd
tot parttime predikant (40%). Het aanvangstijdstip van
deze dienst wordt nog bekend gemaakt.
Orgelvespers in de zomer
Op de zondagen 12 juli, 23 en 30 augustus
organiseert de Commissie Grote Kerk
zomervespers, waarin het orgel een
belangrijke rol zal vervullen. Het thema
voor de drie vespers is: ‘Wij zijn de eersten
niet: getuigen tussen hoop en vrees.’
Centraal staat steeds het (geloofs)leven
van een belangrijke getuige van iets
wat hem of haar heeft bewogen.
Alle diensten beginnen om 16.30 uur
in de Grote of Sint-Michaëlskerk.
Gevraagd: gastvrouwen en -heren voor Grote Kerk
Tijdens de periode mei tot en met oktober
is de Grote Kerk open voor bezoekers.
Jaarlijks maken daar enkele tienduizenden
mensen uit binnen- en buitenland
gebruik van.
De Grote Kerk zoekt aanvulling van de
huidige groep medewerkers. Hun taak
is, de gasten desgevraagd nadere informatie
te geven over dit geloofsmonument
en baliedienst doen.
De kerk is open van dinsdag tot en met
zaterdag, er wordt gewerkt in twee dag-
delen en in groepjes van drie personen.
Belangstelling? Loop eens tijdens openingsuren
de kerk binnen en spreek een
van de medewerkers aan. Of bel met
coördinator L. Dam, tel. (038) 421 25 12.
Stiltecentrum
Ook het team van mensen die gasten
ontvangen in het Stiltecentrum van de
Grote Kerk kan versterking gebruiken.
Voor informatie en/of aanmelding: de
heer J. Spronk, tel. (038) 465 13 00.
Vrijwilligers kunnen kiezen uit een
ochtenddienst (van 10.45 tot 13.30 uur)
en een middagdienst (van 13.30 tot
16.30 uur).
Het Stiltecentrum is open van dinsdag
tot en met vrijdag van 11.00 tot 16.30
uur. Tot eind oktober kunnen mensen er
terecht om te mediteren, een kaarsje op
te steken, een gebed of gedachte toe te
vertrouwen aan God. Gasten zijn
van harte uitgenodigd om een kopje
koffie of thee te komen drinken.
5

6
DIACONAAL
Ontmoeten
Er is veel moeten in het diaconaat. Doen wat je hand vindt om te doen, is daar de slogan. Alsof het
alleen gaat om doen. Alsof diaconaat een 24-uurseconomie is. Altijd open, altijd bezig. Nooit vakantie.
Diaconale mensen staan in werkelijkheid vaak met lege handen.
Zij steken dan niet de handen uit de mouwen, maar doen de
armen over elkaar. Zij zijn een en al oor. Zij zetten hun oren
open voor iemand die geen mens heeft om haar of zijn verhaal
aan te vertellen. In huiselijke kring, op de camping, in het
inloophuis, in het park.
Deze benadering met lege handen leidt niet zelden tot een open
oor voor elkaar. Tot gesprek. De vrucht daarvan is vaak ontmoeting.
Maar dit is niet verplicht. Het moet niet. Overal is een tijd
voor, zegt Prediker. Is de zomer misschien een goede tijd voor
ont-moeten?
Lútzen Miedema, diaconaal predikant
Diaconaal vakantiewerk
Wie wegens geld- of andere zorgen niet op vakantie kan gaan, biedt het diaconaat
vakantiemogelijkheden. Hier drie voorbeelden.
Diaconie
Voor mensen met grote geldproblemen en hun kinderen staan
op enkele mooie plekken van ons land caravans voor een week
vakantie. De diaconie kent de mogelijkheden.
Info: www.diaconiezwolle.nl
VakantieBureau
Dit protestants-christelijke bureau organiseert vakanties met een
eigen karakter. Dit zie je terug in de sfeer, de gastvrijheid, de
pastor, de zondagse dienst, de gasten en de 1600 vrijwilligers.
Exodus Zwolle
In een Exodushuis worden (ex-)gedetineerden als regel een jaar
intensief begeleid. Zij kunnen op eigen verzoek na hun detentie
worden toegelaten, maar in de laatste fase van de detentie ook
op last van Justitie.
Deelnemers aan het Exodusprogramma krijgen persoonlijke
begeleiding van een mentor, vanuit de vier ‘sleutels’: wonen,
werken, relaties en zingeving. Deze aanpak bestaat bijna dertig
jaar en levert volgens het Ministerie van Justitie de minste
recidivisten op. In 2007 ontving Exodus de jaarlijkse prijs
van het Oranje Fonds: het ‘Appeltje van Oranje’.
Huis gezocht
Momenteel zoekt Exodus Zwolle een huis met ongeveer vijftien
kamers en algemene ruimten. De ervaring leert dat in alle buur-
Er zijn onder meer vakanties voor ouderen, mensen met een
lichamelijke beperking, echtparen, van wie een van de
partners thuiswonend en dementerend is.
Info: www.hetvakantiebureau.nl
VluchtelingenWerk
VluchtelingenWerk Nederland houdt jaarlijks vakantieweken
voor kinderen van vluchtelingen en eenoudergezinnen uit
Asielzoekerscentra.
Info via: www.kerkinactie.nl
Elk jaar verlaten ongeveer duizend inwoners vanuit de regio Zwolle een gevangenis. De meesten
keren naar Zwolle en omgeving terug. Van hen heeft een honderdtal behoefte aan praktische, intensieve
begeleiding bij hun terugkeer in de samenleving. Hiervoor is de Stichting Exodus Zwolle opgericht,
onderdeel van de landelijke Vereniging Exodus Nederland, met straks veertien Exodushuizen.
ten met een Exodushuis geen sprake is van extra en ernstige
overlast en criminaliteit. Het omgekeerde is eerder het geval.
Elk Exodushuis zet zich actief in voor de buurtveiligheid,
ook Zwolle.
Het Zwolse bestuur heeft leden met ervaring in openbaar bestuur,
rechterlijke macht, advocatuur, accountancy, woningcorporaties,
nazorg gedetineerden én de diaconaal predikant. Het comité van
aanbeveling telt leden vanuit bedrijfsleven, openbaar bestuur
en politie.
Exodus Zwolle wil extra aandacht geven aan de gang naar werk
en scholing, om wie ooit gevangen was weer een maatschappelijk
perspectief te bieden – en de samenleving de kans te geven
hen weer op te nemen, als een exodus die van twee kanten komt.
Info: www.stichtingexodus.nl

STELLINGNAME
Het hoogseizoen in de kerk loopt langzaam
maar zeker ten einde. De kerkdiensten gaan
van zondag tot zondag gewoon door, maar
worden gemiddeld genomen net wat minder
bezocht. Allerlei vaste doordeweekse activiteiten,
vergaderingen, catechisaties, gespreksgroepen
en andere bijeenkomsten, komen stil
te liggen om na de zomervakantie weer op
volle toeren te gaan draaien. Veel mensen
gaan er voor een paar dagen of weken ‘even
lekker tussenuit’. Maar betekent vakantie
hebben dat je dan ook vrij bent van de kerk?
Kerkmensen met vakantie:
vrij van de kerk?
“Ik vind niks mooier
dan kinderen
van God vertellen”
Voor Corine Boom betekent vakantie
zeker niet dat ze vrij is van de kerk. Ze
is betrokken bij de VakantieBijbelClub
(VBK) die op de ochtenden van 7, 8 en
9 juli in de Stinskerk (elders in Zwolle
op andere tijden) georganiseerd wordt
voor kinderen van 4 tot 12 jaar. “De
VBK is elke eerste week van de zomervakantie
en ook één dag in de voorjaarsen
herfstvakantie.” De kinderen komen
om 10 uur. “We zingen, we bidden, er is
een Bijbelverhaal. Elke dag is er poppenkast,
we knutselen. En we sluiten af
met de Spettershow, een soort aangeklede
quiz. Dat vinden de kinderen prachtig.”
Corine vormt met vijf anderen de
kerngroep. Er zijn nog zo’n 25 andere
begeleiders actief. “We werken in groepen.
Met kleuters werk je op een andere
manier dan met 12-jarigen; dat zijn tieners
en soms heel kritisch.” Corine ging
tot tien jaar geleden zelf naar de VBK
en meldde zich later aan als vrijwilliger.
“Ik houd van kinderen en zingen en ik
vind niks mooier dan kinderen van God
vertellen.” Wordt de VBK niet gebruikt
als een makkelijke vorm van kinderopvang?
“Niks op tegen. Kinderen moeten
het zelf leuk vinden, anders komen ze
niet terug. Ze komen lang niet allemaal
uit kerkelijke gezinnen. We stimuleren
kinderen juist om vriendjes en vriendinnetjes
mee te nemen. Die willen we ook
graag bereiken.”
“We hoeven niet
naar de kerk, maar
doen het vaak wel”
Paul de Vries uit de Hoeksteengemeente
hoort tot de categorie der reislustigen.
Samen met zijn vrouw trekt hij er geregeld
op uit. “Onze regel is: we hoeven
niet naar de kerk. Maar we doen het
vaak wel.” Liefst naar bijzondere kerken,
zoals die in Wittenberg waar
Luther preekte of de heropgebouwde
Frauenkirche in Dresden. “We bekijken
zo’n kerk niet alleen als toerist, we sluiten
ons ’s zondags ook bij de gemeente
aan.” Toegankelijkheid speelt een grote
rol. “We hebben ook wel eens ergens
een boeddhistische ceremonie bijgewoond,
maar daar ben je vanwege de
taal en het verschil in geloof toch een
buitenstaander. Een heel mooie ervaring
was een dienst in Suriname, waar we
ons ontzettend welkom voelden. En ook
de Grieks-Orthodoxe Paasnacht in de
buitenlucht op Korfoe was bijzonder.
Om 12 uur ’s nachts verschijnt de priester,
die roept dat Christus is opgestaan.
De Paaskaars gaat aan en iedereen heeft
een eigen kaarsje. In een mum van tijd
branden daar meer dan tienduizend
kaarsjes. De sfeer slaat om van ingetogenheid
naar vreugde om de opstanding.
Dat is echt Paasfeest. Gelukkig is
er de laatste jaren in Nederland ook
meer aandacht voor rituelen en sfeer in
de dienst.”
“Even bidden,
een kaarsje aansteken,
dat soort dingen”
JaapJan Vroom en Ink Berber van der
Scheer, actief in de Adventskerk, noemen
zichzelf ‘echte Francofielen’. Ze
gaan met hun kinderen Aram (16) en
Nina (14) al jaren naar Frankrijk.
Anders dan in Zwolle gaan ze daar
eigenlijk nooit op zondag naar de kerk.
JanJaap: “Dat is iets van vroeger uit. Ik
was bijna elke zondag actief als pianist
of met het gospelkoor waarin we zongen.
In de vakantie had ik iets van: nu
even niet. Maar door de week lopen we
in de vakantie wel geregeld een kerkgebouw
binnen.” Ink Berber: “Je schaamt
je soms voor de rijkdom in zo’n kerk of
voor wat er gebeurd is. De kathedraal
van Albi is een soort bunker uit de tijd
van de ketterjacht, 700 jaar geleden.
Maar ik ga altijd even zitten. Even bidden,
een kaarsje aansteken, dat soort
dingen.” Dat geldt ook voor de kinderen.
Aram: “Zo’n kerk is een eiland van
stilte in een drukke stad. Dat vind ik op
z’n tijd best mooi. Met zo’n kaarsje laat
je zien dat je aan iemand denkt, bijvoorbeeld
aan mijn opa die vorig jaar overleden
is. Maar het moet wel een sfeervolle
kerk zijn.” Zo’n bezoek levert vaak
ook discussiestof op. Moet je de bedelaars,
die soms bij de uitgang zitten, iets
geven of niet?
7

8
AANDACHT VOOR Het
openingsconcert van deze zomerserie,
op 23 juni, is gratis toegankelijk
voor donateurs van de Stichting Vrienden
van het Schnitgerorgel Zwolle. Op het
programma staan werken van Bach,
Vivaldi, Mendelssohn en Pärt. Toon
Hagen bespeelt het Schnitgerorgel,
het orkest Musica Michaelis verleent
medewerking.
Op 30 juni speelt Rienk Jiskoot speelt
werken van Mendelssohn, Haydn
en Bach, voorafgegaan door drie
werken van een Italiaanse en twee
Spaanse componisten.
Op 7 juli wordt het Wandelconcert
gehouden, dat begint in de Onze Lieve
Vrouwe Basiliek en eindigt in de Grote
of Sint-Michaëlskerk. Op haar Europese
tournee speelt de Amerikaanse organiste
Gail Archer op het Maarschalkerweerdorgel
werken van Reger, Brahms en
Mendelssohn en op het Schnitgerorgel
werken van Sweelinck, Scheidt,
Buxtehude en Scheidemann.
Op 14 juli speelt Bernard Winsemius,
organist van de monumentale historische
orgels in de Nieuwe Kerk te Amsterdam
en stadsbeiaardier van Haarlem en
Amsterdam, werken van Matthias
Weckman en Bach. Van Bach zijn
bovendien enkele werken voor andere
instrumenten in een bewerking van
de organist te horen.
Het concert eindigt met de Toccata
in C (BWV 566).
Op 21 juli speelt Leonore Lub, organiste
en docente te Groningen en bekend
om haar cd-opname op verschillende
Schitgerorgels, vier werken van Mendelssohn.
Op 3 februari 2009 was het
200 jaar geleden dat deze componist
werd geboren. Daarnaast speelt zij werken
van Fanny Hensel en Bach.
De Commissie Kerk & Muziek organiseert
ook dit jaar weer een zomerserie
orgelconcerten op dinsdagavonden in
de Grote of Sint-Michaëlskerk.
Na elk concert wordt nagepraat onder
het genot van een glas wijn of frisdrank.
Toegangsprijzen: € 7,50 (volwassenen)
en € 6 (kinderen tot 12 jaar; studenten
en houders CJP/Pas 65).
Informatie over de series en programma’s
op www.schnitgerorgelzwolle.nl.
Orgelconcerten Grote Kerk
Op 28 juli voert Jan Jansen, organist
van de Domkerk in Utrecht, de Grote
Orgelmis van Bach uit.
Op 4 augustus speelt Wim van Beek,
organist van de Martinikerk te
Groningen, werken van o.a. Bach,
Scheidemann en Reger.
Op 11 augustus is Theo Jellema, organist
van de Grote of Jacobijnerkerk te
Leeuwarden te horen. Hij speelt werken
van Bach, Buxtehude, Steigleder,
Tunder, Gibbons en Correa De Arauxo.
Op donderdag 20 augustus, een afwijkende
dag, vindt het concert wegens de
Zwolse Kermis ook op een afwijkende
locatie plaats: de Onze Lieve Vrouwe
Basiliek.
Daniel Zaretsky uit Sint Petersburg
bespeelt het Maarschalkerweerdorgel.
Op 25 augustus brengt de veelzijdige
Leo van Doeselaar een programma van
tien fantasieën van Bach met als
afsluiting zijn Fuga in G (BWV 542).
Op 1 september speelt Erwin Wiersinga
werken van Bach, Mendelssohn, Matter
en Ravel.
Marktconcerten
Op vijf zaterdagen zijn er Marktconcerten
in de Grote Kerk. Deze serie orgelconcerten
kenmerkt zich door toegankelijke
programma's van ongeveer een
half uur, uitgevoerd door zowel professionals
als uitstekende amateurs.
Er wordt na afloop een bijdrage
gevraagd van minimaal € 3 per persoon.
De aanvang is 15.30 uur.
Zaterdag 11 juli: Martin van Heerde;
18 juli: Mannes Hofsink; 25 juli: Sander
van den Houten; 8 augustus: Carl Visser;
29 augustus: Bert Duyst.
Gebedshuizenpad langs
kerk, moskee en synagoge
Samen Leven Anders Geloven hield op
zondag 17 mei een Gebedshuizenpad in
Zwolle. Ongeveer zeventig mensen, volwassenen
en kinderen, deden mee aan
de wandeling, die begon in de Dominicanenkerk
en ook een moskee en de synagoge
aandeed. Aletta Nieuwenhuis, een
van de deelnemers, schreef een impressie,
die we hierbij verkort weergeven.
“De groep wordt in tweeën gesplitst met
elk een rondleider. Voor mijn groep begint
de nadere kennismaking in de sacristi. In het
koor van de kerk worden we bepaald bij de
vloer met mozaiek-voorstellingen. Aarde,
lucht, vuur en water zijn weergegeven in
dierenbeelden. En deze voorstellingen zijn
omgeven door de sterrenbeelden. Als de
broeders hier de lof Gods zongen deden ze
dat dus met de hele wereld, zegt de rondleider.
Het volk mocht in het schip van de
kerk de viering van de broeders meemaken.
We wandelen van de kerk naar het Assendorperplein
en de Ulu-moskee van de Turkse
geloofsgemeenschap. Zonder schoenen
betreden we de gebedsruimte die geheel
belegd is met een dik tapijt. De knielplaatsen
zijn door een motief in het tapijt zichtbaar
gemaakt. De gastheer vertelt over het
ontstaan van de moskee, over de behoefte
van de blijvende gastarbeiders om een eigen
gebedshuis te hebben. Islam betekent: zich
onderwerpen. En dat doet de moslim aan
zijn God. In de gebedsruimte wordt alleen
door mannen gebeden; de vrouwen hebben
een eigen ruimte. Vanuit het bestuur van de
moskee wordt van alles georganiseerd met
het oog op integratie in de Zwolse samenleving.
Zo wordt er op Koninginnedag op
het Assendorperplein thee geschonken en
worden Turkse hapjes aangeboden.
In de synagoge geven twee dames uitleg.
We horen en zien dat de architect van de
synagoge de vorm van de stenen Tafelen
heeft laten terugkeren in de vorm van de
ramen en de balustrade van het balkon.
De Thorarollen worden bewaard achter een
gordijn. Ze worden alleen te voorschijn
gehaald als er minimaal tien mannen zijn.
Vrouwen hebben eigen en heel andere taken.
In de Tweede Wereldoorlog zijn honderden
joodse Zwollenaren omgekomen.
Hun namen staan op stenen tafels aan de
muur. De huidige geloofsgemeenschap is
heel klein. Daarom zitten de vrouwen niet
meer op het balkon, maar beneden, links van
de lezenaar. De mannen zitten rechts. Op het
balkon is een tentoonstelling ingericht van
voorwerpen uit het joodse leven in Zwolle
voor de oorlog.”

Geloven in duurzaamheid
Christenen geloven dat God niet alleen
begaan is met hun persoonlijk leven,
maar met de hele schepping. De schepping
- het leven op aarde dus - staat
onder druk. Veel patronen van consumptie
en productie die wijzelf vaak onbewust
in stand houden, tasten het
leven op aarde aan. Zijn we ons daarvan
bewust? En zo ja: wat doen we? En hoe
hangt het milieuprobleem samen met de
verdeling van de welvaart wereldwijd?
Kunnen de Bijbel en theologische
inzichten ons een hoopvol en bemoedigend
perspectief bieden? Kortom: hoe
kunnen we geloven in duurzaamheid?
Over deze vragen gaat een van de
activiteiten in het kader van Vorming &
Toerusting in de Oosterkerk en Jeruzalemkerk
in het seizoen 2009/2010.
De eerste bijeenkomst (van in totaal
zes) is op donderdag 8 oktober om
20.00 uur. Naast lezingen, onder meer
door theologe dr. Greetje Witte-Rang,
staan excursies op het programma.
Geïnteresseerden zijn van harte welkom.
Voor meer informatie: Theo Brand, tel.
421 41 54 of theobrand@kpnplanet.nl
of Marijke ten Dam, tel. 06 52 54 28 96
of marijketendam@home.nl. Meer informatie
volgt op www.oosterkerk.nl.
Oosterkerk biedt de Open Cirkel
De Open Cirkel is een groep oudere
gemeenteleden die één keer per maand
samenkomt in de Oosterkerk. Dit doen
zij op de dinsdagmiddag van 14.30 tot
16.30 uur. Er worden lezingen gehouden
en er is aandacht voor de viering van
Kerst en Pasen met een korte dienst,
gevolgd door een broodmaaltijd.
Het seizoen wordt jaarlijks afgesloten
met een dagreisje. De gezelligheid staat
voorop. Wie nieuwsgierig is en tot de
oudere gemeenteleden behoort, is in het
nieuwe seizoen van harte welkom. Neem
contact op met mevrouw R. Companje,
tel. (038) 453 22 30, of mevrouw W. de
Groot, tel. (038) 453 34 05.
Pastoraal centrum
Hezenberg vernieuwd
‘Landgoed Hezenberg’ is de nieuwe
naam van Pastoraal Centrum Hezenberg
in Hattem. Zowel het programmaaanbod
als de gebouwen zijn grondig gerenoveerd
en uitgebreid. Onveranderd blijft
de christelijke identiteit van waaruit de
Hezenberg al zestig jaar werkt.
Duizenden mensen die thuis of op hun
werk vastliepen, hebben in het centrum
een ‘hersteltraject’ gevolgd. Ook dit is
nu vernieuwd en aangepast aan deze
tijd. Het accent ligt veel meer op zelfsturing
en op een gestructureerde
aanpak binnen een periode van vier
‘herstelweken’. Dat geeft de deelnemer
een duidelijk doel en verschaft helderheid
over het kostenaspect aan diaconieën
en fondsen.
Daarnaast biedt Landgoed Hezenberg nu
ook bezinnings- en bezielingsprogramma’s
en organiseert het centrum workshops
over een concreet levensthema,
gekoppeld aan christelijke spiritualiteit.
Bijvoorbeeld: Traumatische ervaringen
in gelovig perspectief, Conflictbeheersing
en samenwerking. Voor mensen die zoeken
naar geestelijke verdieping en bezinning
biedt de Hezenberg een gevarieerd
PERKI Zwolle in
de zomerluwte
Het gebeurde nogal in stilte, maar daarom
was het niet minder druk bij PERKI
Zwolle in de afgelopen periode. Wat te
denken van het bezoek aan PERKI van
een afvaardiging van de vrouwenorganisatie
van de Protestantse Kerk van
Sumba, van de synode van de Protestantse
Kerk van Timor, en van de
bemoeienis (op afstand weliswaar) met
de reis van de Overijsselse delegatie
naar Halmahera. Eigenlijk ben je als
migrantenkerk altijd bezig in twee
werelden: die waarin je woont en die
waaruit je voortkomt. Bovendien vraagt
dat leven in twee werelden steeds een
omschakeling, omdat ook het kerkelijk
leven in beide landen nogal verschilt.
In de zomermaanden treedt er rust op.
Velen zijn op familiebezoek in Indonesië.
Tijd dus voor bezinning en voor
voorbereiding op wat daarna komt. In de
zomermaanden zijn er geen huisdiensten.
Wel twee ‘gewone’ diensten, waarin in
juli een Indonesische student uit Kampen
voorgaat, ds. Naftali Arung. Hij heeft in
Indonesië zijn predikantenstudie afgerond,
maar wil zich hier
verder bekwamen. In augustus gaat
ds. Agus Setiawidi uit Ermelo voor.
Hij studeert en werkt hier al vele jaren.
Flores-project
De voorbereidingen voor het Floresproject
(samen met de Oosterkerk)
vorderen. Een tegenvaller is daarbij dat
de prijsstijgingen voor materiaalkosten
in Indonesië sinds eind vorig jaar bijna
50% zijn. Er moet dus wat langer worden
gespaard. Toch zal de voorzitter van
de stichting, ibu Susan Wierstra, meteen
na de zomervakantie naar Flores gaan
om er voor te zorgen dat aan het eind
van 2009 de apotheek en de polikliniek
gerealiseerd kunnen worden.
programma voor weekends. Het landgoed
leent zich zowel voor conferenties
en teambuilding als voor individuele
gasten die een programma volgen. Ook
kunnen zij deelnemen aan de dagelijkse
liturgische momenten en vieringen in de
kapel. In de gebouwen, die grotendeels
grondig zijn gerenoveerd, zijn één- en
tweepersoons logeerkamers beschikbaar.
Meer informatie is te vinden op de
eveneens vernieuwde website:
www.hezenberg.nl
9

10
DESGEVRAAGD Waarom
moest er een nieuw systeem komen?
ND: “De PGZ gebruikte Baruch voor de ledenadministratie.
De bijdragenadministratie was uitbesteed aan de landelijke
SMRA. Baruch is een zeer gedateerd programma; sinds men
jaren geleden in Utrecht aan de slag ging met een nieuw landelijk
ledenregistratiesysteem is er aan Baruch geen onderhoud meer
gepleegd. Ook voldoet het niet aan de eisen die de huidige
Kerkorde aan ledenregistratie stelt.
Door het uitbesteden van onze bijdragenadministratie liep de
informatieverstrekking hiervan nogal achter en konden we
nooit actuele informatie verstrekken. Het was dus zaak om
de bijdragenadministratie geheel in eigen beheer te gaan voeren.
Baruch biedt die mogelijkheid, maar door de gedateerdheid en
onbetrouwbaarheid van het programma is dat nooit een optie
geweest. Statistische informatie van Baruch, zowel waar het
leden als bijdragen betreft, is eigenlijk nooit consistent of
betrouwbaar geweest.”
Er is lang sprake geweest van een landelijk administratiesysteem,
Numeri. Wat is daarmee gebeurd?
ND: “De Synode heeft vorig jaar na een reeks van jaren de stekker
uit het Numeri-project getrokken. Numeri moest communiceren
met een landelijke database, waarin de plaatselijke gemeenten
via een internetverbinding hun eigen leden moesten
benaderen en tevens de bijdragenadministratie voeren. Ook zou
er een koppeling komen naar financiële administratie. Vanuit de
plaatselijke gemeenten en met name vanuit de groep mensen die
professioneel zijn betrokken bij leden- en bijdragenadministratie,
is al vanaf het begin van het project kritisch gereageerd op de
plannen en de uitwerking daarvan. Desondanks is men doorgegaan
met de ontwikkeling van Numeri en is het project pas
na het uitgeven van vele miljoenen gestaakt. Alle plaatselijke
gemeenten hebben via de afdracht van het quotum meebetaald
aan de ontwikkeling van Numeri.”
Hoe is het besluit, voor de PGZ Scipio aan te schaffen,
tot stand gekomen?
ND: “Na doorlopend uitstel van de uitlevering van Numeri
heeft het College van Kerkrentmeesters in 2007 besloten dat we
op Scipio zouden overgaan wanneer Numeri er in april 2008 niet
zou zijn. Toen al snel daarna duidelijk werd dat dit niet zou
lukken, is medio 2008 aan de Algemene Kerkenraad voorgesteld
De Protestantse Gemeente Zwolle heeft sinds
begin dit jaar een nieuw systeem voor de ledenadministratie
in gebruik: Scipio. Het systeem is in
de plaats gekomen van het ledenprogramma
Baruch, dat aan het eind van de negentiger jaren
landelijk in gebruik werd genomen. Nico Duijf,
van het Kerkelijk Bureau van de PGZ, vertelt
over de voorgeschiedenis van het nieuwe systeem
en de voordelen die het biedt.
Nico Duijf over nieuw computerprogramma voor leden- en bijdragenadministratie
“Scipio mag van ons
tot in lengte van jaren meegaan”
om te stoppen met Baruch voor de ledenadministratie; om de
bijdragenadministratie in eigen beheer te nemen en om
hiervoor het leden- en bijdragenadministratieprogramma
Scipio aan te schaffen.”
Zijn er meer PKN- gemeenten die dit systeem gebruiken?
ND: “Scipio wordt gebruikt in tenminste 200 gemeenten van
de PKN en daar zitten hele grote tussen. Zo'n 40% van alle
PKN-leden in Nederland wordt nu met behulp van Scipio
geadministreerd en dat aantal blijft toenemen. Er zijn in
Nederland circa 900 Scipio-pakketten in gebruik.
De Gebruikersvereniging Scipio telt momenteel 121 leden,
waarvan er 65 tot een PKN-gemeente behoren.”
Wat zijn de grootste verschillen met het oude systeem?
ND: “Scipio is ontwikkeld door Hagru BV, hetzelfde bedrijf dat
destijds Baruch heeft gemaakt. In tegenstelling tot Baruch wordt
Scipio buitengewoon goed onderhouden, mede dankzij de grote
input van de vele Kerkelijke Bureaus die met het programma
werken. Input waar wat mee wordt gedaan! Daarnaast kent Scipio
een uitstekende support wanneer er vragen of problemen zijn.
Doordat we de bijdragenadministratie nu in eigen beheer voeren,
kunnen we direct up-to-date informatie verstrekken over toezeggingen
en ontvangsten en alle mogelijke statistische informatie.
In Scipio kunnen we zelf voorkeurwijken toekennen aan de leden
(perforatie), zonder te moeten wachten tot het hele formele
formulierencircuit is afgelegd en de SMRA uiteindelijk iemand
heeft geperforeerd en teruggemeld. Wanneer iemand nu belt om
naar een andere wijkgemeente te perforeren kunnen we die
wijziging locaal direct doorvoeren en behoort het betreffende lid
bij wijze van spreken na het neerleggen van de telefoon al tot de
gewenste voorkeurwijk. Volgens de Kerkorde moeten er nog wel
formulieren worden vervaardigd en getekend, maar we hoeven nu
niet meer te wachten tot dat lange formele traject in zijn geheel
is afgelegd voordat iemand lokaal op de goede plek zit.
Omdat we nu alles in eigen hand hebben is de uitslag van
Kerkbalans ook veel sneller bekend dan vroeger.”
Zijn de medewerkers van het Kerkelijk Bureau opgeleid om met
het nieuwe systeem te werken?
ND: “In december 2008 hebben de mensen die hier met Scipio
werken een middag instructie gehad. Maar in één middag kun

je uiteraard niet alles onder de knie krijgen. We leren er steeds
nog dingen bij en proberen stapsgewijs onze mogelijkheden en
daarbij uiteraard de service ‘naar buiten’ te verbeteren en uit
te breiden.”
Hoe is de invoering verlopen?
ND: “Alles behalve vlekkeloos. In oktober 2008 is Scipio geïnstalleerd
en ons ledenbestand geconverteerd. We wilden tot en
met december 2008 met Scipio alleen schaduwdraaien om
ervaring op te doen. Ook zou de SMRA nog één keer de antwoordformulieren
voor de actie Kerkbalans (2009) voor ons
vervaardigen. Per 1 januari 2009 zouden we dan ons Baruchledenbestand
laten converteren en helemaal op Scipio overstappen.
Om niet te achterhalen redenen heeft de SMRA ons in de
tweede helft van oktober 2008 al ‘overgezet’ naar Scipio, inclusief
het mutatieverkeer. Daardoor hebben we met Scipio een niet
geplande vliegende start moeten maken. Bovendien deelde de
SMRA ons (al even onverwacht) mee dat het niet mogelijk was
om de antwoordformulieren voor Kerkbalans 2009 te vervaardigen,
althans niet voorzien van de gebruikelijke acceptgirokaart.
Daardoor moesten we bijna halsoverkop en totaal onvoorbereid
de vervaardiging en verwerking van ruim 10.500 kerkbalansformulieren
ter hand nemen. Dat ging niet helemaal vlekkeloos,
maar er zijn gelukkig geen dingen onherstelbaar fout gegaan,
mede dankzij de snelle en adequate telefonische support van
de leverancier. Wij hebben hiermee wel veel ervaring opgedaan,
die bij komende acties goed van pas komt.”
Wat merken de wijkgemeenten van het nieuwe systeem?
Hebben zij er ook voordeel van?
ND: “In eerste instantie merkten de wijken nog weinig van
het nieuwe systeem, behalve dan de aanloopproblemen bij
Kerkbalans. Veel wijken houden nu nog een eigen ledenadministratie
bij. Op niet al te lange termijn hopen we de dienstverlening
naar de wijken beduidend uit te breiden. Van Scipio
bestaat ook een wijkpakket, een predikantenpakket en zelfs een
ouderlingenpakket. Wanneer een wijk zo’n pakket heeft, kan men
via de zogeheten ‘gescheiden verwerking’ de eigen leden bijhouden.
Een wijk kan dan alle gewenste informatie helemaal
zelf beheren en zelf selecties en overzichten vervaardigen.
Mutaties worden dan per e-mail van het Kerkelijk Bureau naar
de wijken gezonden. Maar tussen nu en een jaar hopen we ook
zover te zijn dat de wijken hun eigen leden (én mutaties!) via
een internetverbinding rechtstreeks van onze beveiligde server
kunnen halen. Een wijkgemeente kan dan zelf bepalen hoe vaak
en wanneer het eigen ledenbestand bijgewerkt wordt. Om de
integriteit van de gegevens te verzekeren is hierbij overigens
geen sprake van tweerichtingsverkeer; alleen het Kerkelijk
Bureau kan mutaties in het ‘hoofdbestand’ aanbrengen.
En de gescheiden verwerking betreft alleen de ledenadministratie,
niet die van de bijdragen.”
Hoe lang zal dit systeem (moeten) meegaan?
ND: “Gezien de functionaliteit en gebruikersvriendelijkheid mag
Scipio van ons tot in lengte van jaren meegaan.
We zijn en blijven voorstander van lokale pakketten voor de
leden- en bijdragenadministratie in het algemeen en van Scipio in
het bijzonder. Via een internetverbinding in een landelijke database
de eigen leden- en bijdragenadministratie bijhouden, met een
grote kans op verdwalen, zoals met wijlen Numeri dreigde te
gaan gebeuren, kan nooit de snelheid en functionaliteit
bieden die we nu met Scipio hebben bereikt. Dat zou de dienstverlening
die ons voor ogen staat te veel geweld aandoen.”
Column
Organiseren kunnen wij als de beste. Geef ons een strijd
in handen, tegen het wassende water, het terrorisme,
de kredietcrisis en de verloedering van de multiculturele
samenleving en we maken er wat van. Dan leeft ons
managementbloed op en kruipt waar het niet kan gaan.
Helaas is de organisatie van een belangrijk moment hooguit
het halve werk. Er moet ook nog iets gezegd, gezwegen,
gedaan en gemusiceerd worden dat bij de gelegenheid past.
Niet iedereen die hooggezeten is en verantwoordelijkheid
draagt, kan dat.
Historisch dieptepunt was wel de wethouder (wees gerust:
niet van Zwolle) die het bij een dodenherdenking op zijn
jolige heupen kreeg en onvergetelijk misplaatst afsloot met
de woorden: “Met een beetje tolerantie heeft iedereen
vakantie.” Ik betreurde het even heel erg in een democratie
te leven. Daarin bestaat immers het gevaar dat iedereen
tot wettige overheid boven je gesteld kan worden, als je
maar de meeste stemmen krijgt. Het werd er niet beter op
toen daarna een of andere schreeuwlelijk gedichten in de
microfoon ging blèren. Zo ook eentje over het zoveelste
Duitse legerkorps, dat in 1940 Nederland onder de voet
had gelopen en later dankzij de wrekende hand des Heren
in Rusland in de pan was gehakt. Ik verlangde intens terug
naar de herdenkingen in de Vogelaarwijk waar ik ooit een
prachtig zwart Surinaams meisje met een onvervalst
Amsterdams accent een gedicht hoorde voorlezen
over een Joods leeftijdgenootje dat niet begreep
waarom ze werd weggevoerd.
De grootste vijand van liturgievieren is zelfoverschatting.
Het is een vak, dat sommige hoogwaardigheidsbekleders
wel beheersen. Beatrix gelukkig ook, zoals ze liet zien op
30 april in een korte, bewogen tv-toespraak. Job Cohen
kan het ook: geen woord te veel en toch alles zeggen wat
er gezegd moet worden: “Dit jaar in het bijzonder verheugen
wij ons in haar aanwezigheid.” Het applaus was vast
niet voorgeorganiseerd, maar wat mij betreft niet alleen
voor de vorstin, maar stilletjes ook voor hem.
Menno van Oel
Liturgie
11

12
REPORTAGE
Diaconaat: de blik naar buiten
Omzien naar de ander en helpen waar geen helper is. In de kerk is het met name de diaconie die
deze Bijbelse opdracht handen en voeten geeft. Diakenen zijn mensen met een open oog voor wat
er om hen heen gebeurt. Als er problemen zijn komen ze met praktische oplossingen, altijd respect
tonend voor de mens die hulp nodig heeft. Iemand krijgt de kans weer verder te gaan, met behoud
van zijn eigen verantwoordelijkheid.
Diakenen zijn gewend over de grenzen van hun eigen kerk heen te kijken, ze zijn werkers, maar
ook samenwerkers. Bijvoorbeeld met de diakenen in andere kerken. Zelfs als er op dogmatisch
gebied schijnbaar onoverbrugbare verschillen zijn, weten de diakenen een brug te slaan en
komen diaconale projecten op gang.
“Dat is het bestaansrecht van de diaconie: dat ze de blik naar buiten richt en openstaat voor ontwikkelingen
in de wereld.” Aldus Gerrit Boks, voorzitter van het College van Diakenen van de
Protestantse Gemeente Zwolle en Wim van Ree, ambtelijk secretaris van de protestantse diaconie.
Ze vertellen gedreven over de vele activiteiten van de diaconie, maar vinden ook dat die binnen de
kerk vaak te weinig aandacht en waardering krijgen. Wim constateert dat de blik naar buiten richten
nooit de sterkste kant van de kerk is geweest en ziet dat de diaconie buiten de kerk veel waardering
krijgt: “Als je buitenstaanders vraagt wat ze positief vinden aan de kerk, wordt de diaconie als een
van de eerste dingen genoemd.”
Stinskerk op reis maakt wijkgemeente enthousiast
De Stinskerk in Westenholte is een van de wijkgemeenten waar diaconaat wérkt.
Drie van de foto’s bij deze reportage zijn gemaakt tijdens een snuffelmarkt en een
stamppottenbuffet. Dat waren enkele van een hele reeks activiteiten die het afgelopen
jaar werd georganiseerd in en om de Stinskerk. Daarmee werd geld ingezameld
voor het diaconale project Stinskerk op reis.
Een twintigtal, vooral jonge leden van deze wijkgemeente, reist op 23 juli naar
de Oekraïne om daar zeventien dagen vrijwilligerswerk te doen in een zendingscentrum
van East Europe Mission. Ze zullen er onder meer dagkampen voor
kinderen leiden en helpen met het opknappen van de gebouwen.
De diaconie en de gemeenteleden van de Stinskerk leven enthousiast en behulpzaam
mee met de groep. De activiteiten om geld te werven zijn dankzij die betrokkenheid
een groot succes geworden: er is bijna € 20.000 bij elkaar gebracht, ruim voldoende
voor de reis. De diaconie stelde de opbrengsten van een avondmaals- en een
kerstdienstcollecte beschikbaar voor Stinskerk op reis.
Op de website www.stinskerk.nl is het laatste nieuws over het project te vinden.

Gerrit Boks vervulde in de loop der jaren tal van functies in de
kerk. Vijf jaar geleden werd hij voorzitter werd van het College
van Diakenen. Dat is het overkoepelend orgaan voor de wijkdiaconieën,
waarin alle negen wijken van de PGZ en de Hoofdhof
vertegenwoordigd zijn. Ook Wim van Ree en diaconaal predikant
Lútzen Miedema maken deel uit van het college, dat elke zes
weken bij elkaar komt. Naast de wijkoverstijgende onderwerpen
staat steevast het diaconale nieuws uit de wijken op de agenda.
“We wisselen ervaringen uit en bespreken wat wijken mogelijk
samen kunnen aanpakken.”
Ook de inhoud van het werk en de vorming en toerusting van
de diakenen krijgen aandacht. Zo wordt dit jaar het boekje
‘Nieuw diaconaat’ van Lútzen Miedema behandeld, eerst in
de wijken en vervolgens in het college.
De wijkdiaconieën hebben elk een eigen budget voor wijkgerelateerde
kosten. Aanvragen van hogere bedragen voor ondersteuning
worden - altijd anoniem - in het voltallige college besproken;
het moderamen van het college beoordeelt de extra grote
donaties aan stedelijke projecten, zoals het inloophuis De Bres.
Op weg helpen
De bedragen die aan individuele hulpzoekenden worden verleend,
zijn volgens Wim van Ree nooit groot. “De diaconie neemt geen
schulden van mensen over, maar helpt hen op weg naar instanties
en verstrekt relatief kleine bedragen. Zo kunnen we een ex-gevangene
geld geven voor een ID-kaart, die hij nodig heeft om bij de
Sociale Dienst te kunnen aankloppen.”
Een bijdrage van de diaconie is erop gericht om mensen over
drempels te helpen die ze zelf niet kunnen nemen. Zo krijgt
men een nieuw levensperspectief. “De ontvangers tekenen ook
wel eens een schuldbekentenis. Misschien zijn ze ooit in staat
het geld terug te betalen…”
Zorgelijk is het toenemend aantal mensen dat de diaconie vraagt
om een bijdrage in de kosten voor eerste levensbehoeften.
Het is niet altijd nood lenigen wat de diaconie doet, soms zorgt
ze voor praktische voorzieningen. Zo regelde de diaconie van
de PGZ in 2007 de invoering van het nieuwe kerkradiosysteem,
waarvan inmiddels ruim vijftig gemeenteleden gebruik maken.
Dankzij de kerkradio zijn zij op zondag rechtstreeks verbonden
met de wijkgemeente van hun keuze. Gemeenteleden kunnen
via hun wijkdiaconie een aansluiting aanvragen
Buiten de kerk
Niet alleen gemeenteleden kunnen hulp krijgen van de diaconie.
Voor mensen van buiten de kerken die om wat voor reden dan
ook geen beroep kunnen doen op bestaande voorzieningen, is
ruim twintig jaar geleden de Commissie Gezamenlijke Kerken
Wim van Ree (links) en Gerrit Boks: “De diaconie helpt
mensen over drempels die ze zelf niet kunnen nemen”
opgericht. Drie diaconieën (die van de PGZ, de Gereformeerde
Kerk Berkum en de R.-K. Kerk) zijn daarbij aangesloten, om te
voorkomen dat niet-leden om geld langs de verschillende kerken
gaan shoppen, zoals Wim van Ree zegt. Hij is werkzaam op het
Kerkelijk Bureau van de PGZ en centraal aanspreekpunt. In de
meeste gevallen komen de aanvragen via instellingen, zoals het
maatschappelijk werk en de reclassering. “Ruim veertig instellingen
doen een beroep op de CGK”, vertelt Wim. “Driekwart
van de aanvragen is bedoeld om te voorzien in de eerste
levensbehoeften van mensen.”
Diaconaal Platform
Nieuw is het Diaconaal Platform, dat in het najaar officieel van
start gaat nadat enkele maanden geleden het basisdocument is
vastgesteld. Veertien Zwolse kerken willen de vrijblijvende
contacten die zij op diaconaal gebied met elkaar hebben in het
platform structuur geven. Zo kan het bijvoorbeeld voor de
burgerlijke overheid het centrale adres worden.
Het ontstaan van het platform heeft zijn oorsprong in het referendum
over de gokhal in het FC Zwolle stadion, in 2005. Alle kerken
werkten eendrachtig samen om de volksraadpleging, die
resulteerde in een ‘nee’ tegen de uitbreiding van de gokcapaciteit,
van de grond te krijgen. “Rond dat referendum kon ineens alles,
dat vergeet ik nooit”, zegt Gerrit Boks over die samenwerking.
Sindsdien werken de kerken vaker samen, bijvoorbeeld bij de
oprichting en instandhouding van de Voedselbank. Mink de Vries
en Joop van Delden, die zich ook sterk maken voor stedelijke
projecten, zetten zich nu samen met Wim van Ree voor het
platform in.
Wie zal dat betalen?
Heeft de diaconie geld genoeg om al deze projecten te bekostigen?
“Tot nu toe nog wel”, zegt Wim, “al teren we nu wel op ons
vermogen in. Hervormd Zwolle had meer vermogen dan de gereformeerden,
maar één van de rijkste van Nederland is de Zwolse
diaconie zeker nooit geweest. Een diaconie heeft nooit geld te
veel, er is altijd meer nood dan geld.”
“Sinds de fusie is er een discussie gaande over de omvang van
het vermogen”, merkt Gerrit op. “Bij de gereformeerden was het
altijd: wat binnenkomt, wordt uitgegeven, nu vormt het
vermogen, dat ook geld opbrengt, de basis.”
Binnenkomen doet het geld verder vooral via de zondagse collectes:
de eerste van de drie in alle wijkgemeenten is altijd voor
de diaconie. Daarnaast is een aantal specifieke doelcollectes voor
diaconale projecten, bijvoorbeeld van Kerk in Actie. Want naast
13

REPORTAGE
het plaatselijke diaconaat is er nog altijd het Werelddiaconaat, dat
de blik nog veel verder naar buiten richt.
Juridisch gezien is de centrale diaconie van de PGZ een ‘zelfstandig
rechtspersoon’ met een eigen jaarrekening en begroting.
De jaarrekening ligt in juni ter inzage op het Kerkelijk Bureau,
de begroting in november. Daarna moeten beide worden goedgekeurd
door de Algemene Kerkenraad van de PGZ. De jaarrekeningen
en begrotingen van de wijkdiaconieën zijn in de
stukken meegenomen. Aan de hand van hun begroting ontvangen
zij hun budget, dat niet gerelateerd is aan de opbrengst van de
collecten voor de diaconie in een wijkgemeente.
Diaconaal predikant
Uit de exploitatie van de diaconie wordt al jaren de diaconaal
predikant voor Zwolle bekostigd. Sinds mei 2006 is dat Lútzen
Miedema, opvolger van de eerste diaconaal predikant Egbert van
Veldhuizen. Een van Lútzens taken is de ondersteuning van de
wijkdiaconieën en een van zijn eerste acties was dan ook een
inventarisatie van de knelpunten in de wijken. Wim van Ree
vergezelde Lútzen op zijn tournee, hij spreekt van ‘vruchtbare
Sienie van Dijck: diaken in de jaren ’70:
“De ander zien, daar draait het om”
Tegenwoordig zijn diakenen even vaak vrouwen als mannen, maar
dat was veertig jaar geleden nog anders. Sienie van Dijck-Bergsma
(nu 88) was in 1972 de eerste vrouwelijke diaken in de gereformeerde
wijkgemeente in Holtenbroek. Ze bleef het tot 1984.
Zelf vond Sienie het niet opzienbarend de eerste vrouwelijke
diaken te zijn. Ze was benoemd voor gemeenteopbouw en vertelt
wat dat betekende. “Begin jaren ’70 werden vanuit het Algemeen
Diaconaal Bureau in gemeenten gesprekken in gang gezet over
onder andere de ‘diaconale gemeente’. Daaruit kwam het werken
met contactpersonen naar voren. Ook wij startten daar toen mee.
Omdat Holtenbroek een nieuwe wijk was, hadden mensen
behoefte aan bezoek. Ieder contactpersoon had ongeveer tien
gezinnen die ze regelmatig bezochtten. Mijn taak was te kijken
wie waar ingezet kon worden binnen de gemeente, al naar gelang
de behoeften van gemeenteleden. De een had bijvoorbeeld
behoefte aan een oppas, een ander aan financieel advies.
Ik probeerde dan iemand te vinden die dit wilde doen.
Hoeksteen actief voor terugkeerhuis
Diverse wijkdiaconieën zetten in de veertigdagentijd projecten
voor een goed doel op touw. De diaconie van de Hoeksteen
koos dit jaar voor het financieel ondersteunen van het
realiseren van een ‘terugkeerhuis’. Het huis is voor mensen die
niet in Nederland mogen blijven en in vreemdelingengevangenissen
verblijven. Zij worden geholpen binnen een half jaar terug te
keren naar hun land. Dit project is een initiatief van verschillende
organisaties; zie www.terugkeerhuis.nl.
Met allerlei activiteiten, waaronder een maaltijd Bijbels culinair,
een filmavond, een meditatieve wandeling en een concert,
kwam in De Hoeksteen een opbrengst van € 2025 tot stand.
Met dit bedrag heeft de wijkgemeente een bijdrage geleverd
aan de aanschaf van computers.
Ook de opbrengst van de Santekraam (op de foto) gaat altijd naar
diaconale projecten. Deze permanente kringloopkast,
bijeenkomsten’. De mate waarin diaconie is ingebed in het
gemeenteleven, verschilt sterk per wijk, constateren Wim en
Gerrit. In veel wijkgemeenten draait de diaconie op volle toeren
en zijn ook de gemeenteleden zich bewust van hun diaconale
opdracht. In andere gemeenten wordt nog hard gewerkt aan
bewustwording, zelfs onder kerkenraadsleden.
Tot de taken van de diaconaal predikant behoort momenteel
vooral het leggen van contacten in de samenleving en het
signaleren van noden daar. Hij richt zich momenteel ondermeer
op de opzet van een Exodushuis – dat ex-gevangenen op weg
helpt in de maatschappij – én op de migrantenkerken in Zwolle.
Ook langs deze weg gaat de diaconie vaak verder dan de grenzen
van de kerk.
Communicatie
De protestantse diaconie communiceert met gemeenteleden via
haar website: www.diaconiezwolle.nl, die wordt bijgehouden
door webmaster Lies Steenwoerd. Diaconaal predikant Lútzen
Miedema heeft een vaste rubriek in Gaandeweg: Diaconaal op
pagina 6.
De contactpersonen hadden een signaalfunctie; diakenen gingen,
waar nodig, naar mensen toe.”
Mevrouw Van Dijck was ook wijkdiaken, die onder andere ouderen
bezocht. “Die hebben veel behoefte aan een luisterend oor in
deze haastige tijd. Diaken was ik ook bij het Zonnehuis. Als je
wat weet van elkaar, elkaar leert kennen; dat is zó belangrijk, dan
kun je de gemeente bouwen. Ik kwam bij mensen die het financieel
moeilijk hadden, bijvoorbeeld door een scheiding; dan probeerde
ik zaken weer op de rit te krijgen. Ik heb gevochten voor
mensen van wie kinderen vanwege de financiën niet meer naar
muziekles konden, zodat ze wel konden gaan. In elk gezin is de
behoefte weer anders. Veel hangt af van invoelingsvermogen en
fantasie, belangrijke eigenschappen van een diaken.”
De ander zien, daar draait het om”, dat is volgens Sienie een taak
van alle gemeenteleden, die door de diakenen gestimuleerd moet
worden. “Gewoon sociaal zijn. Je moet echt persoonlijk worden,
anders ontstaat er niets.”
gerund door Maarten Matser en Janny Rillema, bewijst al vele
jaren zijn nut. De projecten hebben er profijt van en het milieu,
maar ook de bezoekers van de kerk. Ze kunnen er hun overtollige
spullen kwijt en voor weinig geld andere hebbedingen aanschaffen.
14

Ruim twee jaar is ze nu voor de ChristenUnie lid
van de Tweede Kamer, Esmé Wiegman-van
Meppelen Scheppink, 33 jaar, getrouwd en moeder
van drie zonen. Ze woont – met veel plezier – in
de Zwolse wijk Holtenbroek en is lid van de Grote
Kerkgemeente. Al op haar veertiende was ze lid
van de jongerenorganisatie van de Reformatorische
Politieke Federatie, de partij die in 2000 samen
met het Gereformeerd Politiek Verbond de
ChristenUnie vormde. Voor ze Kamerlid werd,
was Esmé vijf jaar gemeenteraadslid in Zwolle.
‘Betrokkenheid’ is het sleutelwoord als ze over
haar motivatie praat, betrokkenheid bij medemens
en maatschappij. “Omzien naar elkaar en goed
rentmeesterschap, daar worden we in de Bijbel
toe opgeroepen” verklaart ze. “God geeft er in
zijn goede geboden de richtlijnen voor: wees
trouw en heb respect voor je naaste.”
Ze had het, vertelt Esmé, prima naar de zin als gemeenteraadslid.
De functie was goed te combineren met de zorg voor haar gezin
en haar werk als freelance bureauredacteur. Toch besloot ze mee
te doen aan de selectierondes voor het Kamerlidmaatschap.
Haar zevende plaats op de kieslijst, leek net te laag, want de
ChristenUnie haalde bij de verkiezingen zes zetels. Dat veranderde
toen de partij in beeld kwam als coalitiepartner. André Rouvoet
en Tineke Huizinga, die in het parlement waren gekozen,
traden toe tot het kabinet en Esmé kwam alsnog in de Tweede
Kamer.
“Ik ben er naar toegegroeid”, zegt ze, benadrukkend dat ze er ook
echt voor wilde gaan toen ze eenmaal had besloten zich beschikbaar
te stellen. Ter voorbereiding liep ze al tijdens de onderhandelingen
als beleidsmedewerker mee in Den Haag. Haar man, die
voorheen fulltime werkte, is nu huisman met een ‘schooltijdbaan’.
“Dat zei hij al van tevoren: als jij in de Kamer komt, blijf
ik thuis”, memoreert Esmé. Haar kinderen, die 10, 8 en 5 jaar
oud zijn, beseffen steeds beter wat ze doet. “Op Prinsjesdag
mogen we als Kamerleden een gast meenemen; vorig jaar is
de oudste mee geweest en dit jaar mag de tweede.”
Dynamisch
Betrokken bij medemens en maatschappij
Esmé noemt de omgeving waarin terecht is gekomen ‘ongelooflijk
dynamisch’ en nog boeiender dan ze had verwacht. Ze heeft
veel in haar portefeuille: volksgezondheid, welzijn en sport,
ruimtelijke ordening en milieubeheer en Europese zaken.
“Een ontzettend breed aandachtsgebied, dat gaat zo als je in een
vrij kleine fractie zit. Het was taai om me al die dossiers eigen
te maken; bijvoorbeeld in de gezondheidszorg is heel veel gaande.
Maar ik heb er gewoon m’n tanden ingezet. Dankzij mijn
studie Nederlands ben ik in staat snel door te dringen tot de
kern van teksten.”
Ze geniet van de inhoud van het werk, het kennis nemen van
de stukken en het debat. Maar ze is ook direct met werkbezoeken
MIJN INSPIRATIE Tweede Kamerlid Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink:
CU-kamerlid Esmé Wiegman: “Geestelijke
vrijheid geldt niet alleen voor christenen.”
begonnen, om de mensen te ontmoeten die het regeringsbeleid
in de praktijk ervaren. “Die gesprekken, ook met mensen uit onze
achterban over je verantwoordelijkheid als christen, heb ik echt
nodig”, legt Esmé uit. “Als het om de een of andere reden eens
niet tot werkbezoeken komt, krijg ik het gevoel uit balans te zijn.
Daarom houd ik er bewust tijd voor vrij.”
Ook de sfeer in de CU-fractie inspireert haar. Vergaderingen
beginnen altijd met Bijbellezen, een overdenking en gebed,
waarin zowel aandacht is voor bijvoorbeeld een zwaar debat dat
ophanden is, als voor de privéomstandigheden van de leden.
“Om de beurt gaan we daarbij voor”, vertelt Esmé.
“Iedereen doet mee, ook de medewerkers van de fractie.”
Unamiem
Alle standpunten die de CU-fractie inneemt, zijn principeel en
terug te voeren op christelijke beginselen, of het nu over embryoselectie
of de aanschaf van een gevechtsvliegtuig gaat. In principe
komt de fractie unaniem naar buiten, als de leden het niet bij
voorbaat eens zijn, gaan ze in discussie. “Je herkent bij elkaar
heel sterk het gedachtegoed van de ChistenUnie”, vindt Esmé.
Soms is een stemming in de Tweede Kamer spannend. Ze refereert
aan de aanstelling van een omstreden imam als geestelijk
verzorger in de krijgsmacht. Haar fractie stemde daar uiteindelijk
mee in, in tegenstelling tot onder andere het CDA. Dat er angst
is als het om de Islam gaat, kan Esmé zich wel voorstellen.
“De moslims die ik ken zijn vredelievend, maar elders in de
wereld is de Islam ook met geweld verbonden. Wij bestrijden
geweld, of dat nu huiselijk of terroristisch is, maar we beschermen
de democratische rechtsbeginselen. Daar hoort geestelijke
vrijheid bij en die geldt niet alleen voor christenen. Het Evangelie
brengen is de taak van de kerk en kiezen voor Jezus moet uit
het hart van mensen komen. Daar kan een overheid niemand
toe dwingen.”
Jonge gemeente
Haar eigen kerkelijke basis is de Grote Kerkgemeente, een
‘bondsgemeente’, waar Esmé en haar gezin zich helemaal op
hun plaats voelen. “We hebben het er goed”, zegt ze. “Het is
een jonge en heel toegankelijke gemeente, met fijn kinderwerk.”
Gemeenteleden tonen belangstelling haar politieke activiteiten
en steken haar in drukke tijden een hart onder de riem. Op haar
beurt vraagt ze mensen uit de gemeente die op een bepaald
terrein deskundig zijn, wel eens om advies. Die krijgen dan
‘even een mailtje’ van het Kamerlid.
15

16
VAN BUITENAF
Christian Paecemaker Teams is een internationale organisatie die in 1984 in Amerika werd opgericht om actief
vredeswerk te doen. Dat gebeurt door permanent teams van vijf tot tien leden uit te zenden naar spanningsgebieden
in de wereld. CPT komt voort uit de internationale doopsgezinde gemeenschap, maar staat open voor
alle gezindten en kent ook een Nederlandse afdeling (zie www.cpt-nl.org). Momenteel werken er teams, altijd
op uitnodiging van lokale overheden, onder meer in Irak, Congo, Colombia, in het grensgebied tussen Amerika
en Mexico en in Israël/Palestina. Het doel is geweldsreductie en het stimuleren van vreedzame alternatieven.
Zo’n team, herkenbaar aan een felrode cap, is vooral getuige, om te kijken en door te geven wat er gebeurt.
Niet alles dringt immers door in de media. Daarnaast treedt een team actief op, zoals in het begeleiden en
beschermen van kinderen op een onveilige weg naar school. Zes keer per jaar voegen zich delegaties van
twaalf tot veertien mensen bij de vaste CPT-teams. Zij blijven twee weken ter plekke. Zij oriënteren zich
op de situatie en voeren gesprekken met allerlei mensen en groepen en ondersteunen zo het vredeswerk.
Twee leden van de Zwolse Doopsgezinde Gemeente, Maarten van der Werf en Aart Hoogcarspel, waren
eind maart op en rond de Westelijke Jordaanoever, Palestijns gebied omringd door Israël. Twee weken
lang waarnemers van misschien wel het meest onoplosbare conflict ter wereld…
Aart Hoogcarspel: “Ik was voor het eerst in Israël en dat was in
allerlei opzichten heel dubbel. Ik weet nu hoe de woestijn eruit
ziet waarover de Bijbel spreekt. Op Palmzondag was ik net weer
terug in Nederland. In de kerk werd de intocht van Jezus in
Jeruzalem gelezen. Dat verhaal eindigt ermee dat Jezus overnacht
in Bethanië. Ik heb als toerist de Via Dolorosa, de weg van Jezus
door Jeruzalem gelopen en toevallig ook overnacht in Bethanië,
even buiten de stad. Nog niet zo heel lang geleden was dat een
afstand van niks. Nu ben je, vanwege de muur die Israël gebouwd
heeft, bijna een uur onderweg. Best intimiderend met al die
militairen en checkpoints, controlepunten.”
Metershoog
In veel verhalen komt de Muur terug. De muur is metershoog
en loopt door heel het land. “Israël heeft ’m gebouwd uit veiligheidsoverwegingen,
om aanslagen te voorkomen. Dat kun je
alleen maar begrijpen. Een collega CPT-er was in Israël toen er
raketalarm afging. Dan heb je vijftien seconden om dekking te
zoeken. Die aanslagen worden gepleegd door Palestijnen, door
een minderheid, maar toch… Als mens, vanuit mijn geloof en
vanuit de geschiedenis voel ik me dan met Israël verbonden.
Aan de andere kant kun je niet om de conclusie heen dat die
muur meer bedoelingen heeft dan alleen bescherming. Dat moet
iemand die helemaal de kant van Israël kiest volgens mij ook
kunnen inzien. De muur volgt niet netjes de lijn die ooit in de
Oslo-akkoorden is afgesproken. Hij zorgt er ook voor dat waterbronnen,
heel belangrijk in dat droge land, wel door Israël en niet
door Palestijnen gebruikt kunnen worden. Soms gaat die muur
midden door een dorp. Palestijnen leven in uitgebreide families,
clans. De muur snijdt familiebanden door en knelt het economische
verkeer af. Bewuste politiek.”
In gesprek met Zwolse doopsgezinde ‘peacemaker’
Getuigen
van vrede
Peacemakers zijn herkenbaar aan hun rode cap.
Geweldloosheid
Word je niet moedeloos van zo’n bezoek?
“Aan de ene kant wel. Ik voel me verbonden met de doopsgezinde
traditie van geweldloosheid. Dáár kan het soms zomaar exploderen,
letterlijk en figuurlijk. We waren bij een demonstratie
van Palestijnse moeders die elke week aandacht vragen voor hun
zonen die omgekomen zijn. Die keer gebeurde er niets, misschien
omdat wij er, als getuigen, bij waren. De keer daarna ging het
helemaal mis. Je hebt in die gebieden constant met geweld te
maken, met grof geweld, maar vaak ook heel subtiel.
“Best intimiderend al
die militairen en checkpoints”
Palestijnen onderling zijn sterk verdeeld en missen een gezamenlijke
toekomstvisie. Israël heeft zich, zoals een Joodse vrouw die
ons gidste zei, helemaal in het conflict vastgedraaid. De nederzettingen
verhinderen een levensvatbare Palestijnse staat, maar
opgeven van nederzettingen geeft groot intern conflict.
Aan de andere kant is er ook hoop: er zijn aan beide kanten
mensen die beseffen dat geweld de oplossing niet dichterbij
brengt. De meeste Palestijnen zijn niet tegen de bevolking van
Israël of tegen het Joodse geloof, wel tegen de staat Israël en
de politiek die men volgt. Het meest hoopvol werd ik van een
Palestijnse burgemeester. Hij heeft in Amerika een training
gevolgd in geweldloze weerbaarheid. Dat probeert hij nu over
te dragen op zijn dorpsgenoten. Van dat soort kleine initiatieven,
van onderop en tegen de verdrukking in, moeten we het hebben.”

MIJN LIED
Er zijn van die liederen die tot de geestelijke
‘evergreens’ behoren, gezangen die bij
vrijwel iedereen binnen de protestantse
gelederen – maar ook daar buiten - herkenning
en herinneringen oproepen. Zo’n lied
is ‘Wat de toekomst brengen moge…’,
door Diny Withaar aangedragen als een
van de liederen die zij heel graag zingt en
hoort. Het is Gezang 293 uit het Liedboek
voor de Kerken.
Wat de toekomst brengen moge...
“Ik ben nog van de generatie die vroeger op school elke maandagmorgen een uit het hoofd geleerde psalm of
gezang op moest zeggen. Die teksten ken ik nog steeds. Maar ook de melodieën van de liederen zijn voor mij
belangrijk. Er is niets mooier dan in een kerk met een goede akoestiek een lied te zingen dat iedereen kent.
Als er nieuwe liederen worden gezongen klinkt het toch minder goed. De kinderen vonden het vroeger minder
leuk als ik in de kerk voluit zong, maar dat vind ik heerlijk. Daarom ga ik bijvoorbeeld ook graag naar
een kerstdienst met al die prachtige bekende liederen.
In de Oosterkerk, waar we nu zitten, zingt het lekker. Misschien nog wel beter dan in de Kerkzaal van het Sophia
Ziekenhuis, waar we als leden van de Hervormde wijkgemeente 5 vroeger kerkten. Die Kerkzaal was de enige
ruimte die we hadden, verder waren we een soort nomadenvolk. Maar we vormden als gemeente wel een soort
familie met elkaar en daarom was het best moeilijk dat we begin 1998 met z’n allen naar de Oosterkerk gingen.
Wij hebben heel erg moeten wennen. Nu voelen we ons wel op onze plaats, maar het heeft lang geduurd voor we
dat konden zeggen. Toen was het kerkelijk gezien onzeker wat de toekomst ons zou brengen, maar dat komt in een
mensenleven natuurlijk ook op andere manieren vaak voor. Dat hebben we nog niet zo lang geleden in onze vriendenkring
meegemaakt: een plotseling overlijden kan iemands leven helemaal op z’n kop zetten. Dit gezang vind
ik ook vanwege de melodie heel mooi en vertrouwd. Als je het een keer in je hoofd hebt, zing je het de hele dag.”
2. Heer, ik wil uw liefde loven,
al begrijpt mijn ziel U niet.
Zalig hij, die durft geloven,
ook wanneer het oog niet ziet.
Schijnen mij uw wegen duister,
zie, ik vraag U niet: waarom?
Eenmaal zie ik al uw luister,
als ik in uw hemel kom!
3. Laat mij niet mijn lot beslissen:
zo ik mocht ik durfde niet.
Ach, hoe zou ik mij vergissen,
als Gij mij de keuze liet!
Wil mij als een kind behand’len,
dat alleen de weg niet vindt:
neem mijn hand in uwe handen
en geleid mij als een kind.
4. Waar de weg mij brengen moge,
aan des Vaders trouwe hand,
loop ik met gesloten ogen
naar het onbekende land.
17

18
KERKELIJK BUREAU
COLOFON
Protestantse Gemeente Zwolle
Centraal adres voor
Algemene Kerkenraad
Kerkrentmeesters en Diakenen
Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle
Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79
E-mail: administratie@pknzwolle.nl
Website: www.pknzwolle.nl
Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur
Bankrekeningen:
College van Kerkrentmeesters
Postbank: 800 430 - Bankrekening: 6996 41 705
College van Diakenen:
Postbank: 874 034 - Bankrekening : 6995 43 320
Gaandeweg: Bankrekening: 6997 69 167
Beheer en Exploitatie Grote Kerk:
Postbank: 587 931 - Bankrekening: 6997 43 745
Schnitgerorgel : 5980 52 100
Collectepenningen
Er zijn penningen verkrijgbaar van:
€ 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-.
Verkoopadres: Kerkelijk Bureau, op werkdagen van
8.00 - 12.00 uur. Hier kan contant, per pin of door middel
van een eenmalige machtiging worden betaald.
Overige verkoopadressen:
Emmauskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur
Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur
Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur
In Zwolle-Noord:
E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92
In Zwolle-Zuid:
A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13
W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41
Stadshagen/Westenholte/Spoolde:
mw. L. Blauw, Knopenmakerstraat 27 (tel. 460 90 16)
Op deze adressen kan contant of door middel van een
eenmalige machtiging betaald worden.
Gaandeweg
is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente
Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en
De Hoofdhof Berkum
Juni 2009
Verschijnt zes keer per jaar
Oplage: 11.500
Redactie:
Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur),
Saskia Dankers, Rob van Harten en Menno van Oel
Redactionele bijdragen aan dit nummer:
Sigrid Aalfs, Joost van Belois en scribenten van wijkgemeenten
en kerkelijke organisaties
Veranderingen in ledenadministratie
Het Kerkelijk Bureau wil graag op de hoogte worden gesteld
van geboorte, doop, huwelijk, echtscheiding, verhuizing,
naamswijziging, overlijden, etc.
Oud papier
De inzameling van oud papier vindt telkens plaats op de laatste
vrijdag/zaterdag van de maand. Er staat een container in de buurt
van de Bagijnesingel (naast de Turfmarkt) en op het parkeerterrein
bij de Hoeksteen (daar graag alleen op zaterdag tussen
9.00 en 12.00 uur papier brengen).
Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging
Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen,
wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te
dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs
te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en
12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk doorgesproken worden.
Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden.
Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.
Lezers geven Gaandeweg
ruime voldoende
Ongeveer 350 lezers hebben de moeite genomen de vragenlijst
in te vullen die in de vorige Gaandeweg was bijgesloten.
Het lezersonderzoek levert dus weliswaar geen representatieve
steekproef op, maar biedt ons als redactie toch veel
nuttig materiaal.
Op dit moment zijn redactieleden, met hulp van vrijwilligers,
druk bezig de formulieren te verwerken. In de volgende
Gaandeweg kunnen we over het onderzoeksresultaat veel
meer vertellen, maar we willen wel alvast een tipje van de
sluier oplichten. Bijna 300 respondenten hebben Gaandeweg
een rapportcijfer gegeven, variërend van een 1 (jawel, van
drie lezers) tot een 10 (van zes respondenten). De overgrote
meerderheid van de lezers die het formulier invulden, geeft
Gaandeweg gelukkig een ruime voldoende; gemiddeld
waarderen zij het blad met een 7,4.
Wie heeft meegedaan aan het onderzoek, willen we hierbij
heel hartelijk danken, evenals de contactpersonen die in de
wijkgemeenten de formulieren hebben verzameld. We hopen
dat de de zwijgende meerderheid van onze lezers wel plezier
beleeft aan Gaandeweg. Dat horen we misschien bij een
andere gelegenheid.
Redactie Gaandeweg
Fotografie:
Gery Bruins, Henk Janssen, Ruben Timman, Tineke Vlaming,
Carl Withaar en anderen
Vormgeving en grafische productie:
Drukkerij Upmeyer Zwolle
De volgende Gaandeweg verschijnt omstreeks 24 augustus.
Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 27 juli te zijn aangeleverd
via Gaandeweg@pknzwolle.nl of schriftelijk bij het
Kerkelijk Bureau.
Advertentiebeheer
Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96
Aandacht voor…
In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de
wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang
zijn voor zoveel mogelijke lezers.

AANDACHT VOOR “We
PGZ stelt financieel
orde op zaken
weten het al langer: onze Protestantse Gemeente Zwolle geeft meer uit dan
ze binnen krijgt. Dat kunnen we nog maar beperkte tijd volhouden.” Deze waarschuwing
komt van de Algemene Kerkenraad (AK) en het College van Kerkrentmeesters
(CvK) van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ), die bezig
zijn structureel orde op zaken te stellen. Gégé Callenbach, voorzitter van
de AK, geeft uitleg.
In juni 2008 heeft de AK enkele hoofdlijnen
vastgesteld voor de PGZ.
De PGZ is meerkleurig. De wijkgemeenten
hebben de mogelijkheid een
eigen kleur te hebben. Deze gaat verder
dan de traditionele (hervormde) ‘modaliteiten’
en omvat ook de eigen sfeer,
cultuur, visie, beleving en aanpak in en
van een wijkgemeente. Die identiteit
bepalen ze zelf. Met elkaar hebben ze
de kleuren van een ‘regenboog’ terwijl
het spectrum van kleuren samen wit licht
vormt (Matteus 5 vers 14-15). De regenboog
is het teken van de trouw van God
en daarmee van hoop: hoop voor het
individu, hoop voor de kerk, hoop voor
de stad en hoop voor de wereld.
De PGZ richt zich op de kerntaken van
gemeentezijn. Uitdrukkelijk worden genoemd:
pastoraat, diaconaat en de
eredienst.
Uitgangspunt is dat de PGZ overwegend
bestaat uit wijkgemeenten met een geografische
verantwoordelijkheid en een
eigen kerkgebouw. Dit houdt dus de
mogelijkheid open van centrale activiteiten
die op een andere manier worden
georganiseerd. Een voorbeeld daarvan
zijn de activiteiten van de Commissie
Grote Kerk, met bijvoorbeeld haar
Michaëlsvieringen en cantatediensten.
De toerekening van pastorale formatie
aan een wijk is niet afhankelijk van de
financiële bijdrage van die wijk bij actie
kerkbalans. Wijkgemeenten zijn daarin
met elkaar solidair. Van wijkgemeenten
die ‘profijt hebben’ van die solidariteit,
wordt wel een andere bijdrage verwacht
aan het in evenwicht brengen van de
begroting.
Bezuinigingen
Toen we bezig waren met het Beleidsplan
2008, was al duidelijk dat er bezuinigd
moest worden. Bij bezuinigingen wordt
geen kaasschaafmethode gehanteerd.
Die ging de afgelopen jaren altijd ten
koste van de kernactiviteiten van de
gemeente. In september 2008 is een
Schrijfgroep Financieel Beleid geïnstalleerd
met vier leden. Zij geven de AK
advies over het structureel op orde
brengen van onze begroting. In januari
2009 kwam hun eerste rapport uit. Dat is
diezelfde maand door de AK doorgestuurd
naar de wijkkerkenraden. Aan de wijkkerkenraden
is gevraagd wat zij voorstellen
voor vergroting van ons inkomen en verlaging
van onze kosten. De uitgangspunten
van het rapport en dus ook van de AK
zijn als volgt.
Bij bezuinigingen wordt gedacht aan
gebouwen en organisatie, eerder dan aan
pastorale formatie.
Een aanbevolen weg voor vermindering
van kosten is samenwerking tussen wijkgemeenten
op ‘natuurlijke momenten’.
Dat zijn momenten van bijvoorbeeld
vacatures.
De AK geeft prioriteit aan:
1. viering, verkondiging, pastoraat en
diaconaat in en door wijkgemeenten
2. centrale activiteiten die viering,
verkondiging, pastoraat en diaconaat
tot doel hebben
Resultaat Kerkbalans 2009
De Commissie Geldwerving van de Protestantse Gemeente Zwolle maakt
hierbij de opbrengst bekend van de actie Kerkbalans 2009. De commissie
dankt alle vrijwilligers, die dit voorjaar voor Kerkbalans op pad zijn
geweest, voor hun onmisbare inzet.
De PGZ-leden van wie nog geen reactie is ontvangen, zijn of worden
per post nogmaals benaderd.
2009 2008 2007
Kerkbalans verzonden 10.473 10.679 10.823
Geen reactie ontvangen 3.105 3.755 3.854
Opgenomen in begroting € 1.493.000 € 1.493.000 € 1.493.000
Toegezegd per 1 maart € 1.359.897 € 1.442.847 € 1.419.859
Toegezegd per eind mei € 1.449.799
Bedrag:
per lid € 80,57 € 76,44
per ingevulde reactie € 208,38 € 203,74
3. wijkkerkgebouwen
4. beheersactiviteiten
5. overige activiteiten.
Dat betekent dat de volgorde voor bezuinigingen
precies omgekeerd is. Die beginnen
bij het afstoten van niet-kernactiviteiten
van de PGZ en betreffen pas in het
uiterste geval viering, verkondiging,
pastoraat en diaconaat.
Besluit in september
Inmiddels heeft de schrijfgroep een tweede
notitie aan de AK gepresenteerd. Die
wordt in de junivergadering van de AK
besproken. Daaraan voorafgaand is op de
10e juni een ambtsdragersvergadering
gehouden. Allen die een ambt vervullen
in de PGZ zijn daarvoor uitgenodigd.
In deze vergadering worden geen besluiten
genomen. Wel worden veel mogelijkheden
om tot vergroting van inkomsten én vermindering
van kosten besproken.
In september 2009, zo is de bedoeling,
besluit de AK over de manier waarop
we structureel tot een sluitende begroting
zullen komen in onze Zwolse protestantse
gemeente.
19

Zondag
28 juni
Zondag
5 juli
Zondag
12 juli
Zondag
19 juli
Zondag
26 juli
Zondag
2 augustus
Zondag
9 augustus
Zondag
16 augustus
Zondag
23 augustus
20
KERKDIENSTEN
Adventskerk
Talmaplein 2
Zwolle – Zuid
Mw. ds. N.A. Eygenraam
Mw. W. Treep
D.J. Steenbergen
Tel. scriba: (038)4658028
www.adventskerk.nl
9.00 uur dhr. D.J. Steenbergen
10.15 uur dhr. D.J. Steenbergen
19.00 uur geen dienst
9.30 uur
mw. drs. L.E. Vos
9.30 uur
mw. W.J. Treep
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
mw. W.J. Treep
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.00 uur en
10.15 uur
Dienst
19.00 uur mw. W.J. Treep
Emmauskerk
Campherbeeklaan 53
Zwolle – Berkum
Ds. D. Jorissen
Tel. scriba: (038)4532463
www.emmauskerk-berkum.nl
9.30 uur ds. D. Jorissen
19.00 uur ds. G.C. Buijs,
Haulerwijk
9.30 uur
ds. H. Frijling
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur
ds. J.H. van Osch, Vaassen
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur ds. G.W. Marchal,
Beekbergen
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur ds. J.H. van Osch,
Vaassen
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur
ds. A. Stegenga
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
19.00 uur zie Hoofdhof
9.30 uur Dienst
19.00 uur zie Hoofdhof
Grote Kerk
Grote Markt 18
Zwolle – Centrum
Ds. J. Mulderij
Tel. scriba: (038)4223241
www.grotekerkgemeente.nl
9.30 uur ds. J. Mulderij
(Heilige Doop)
16.30 uur Michaëlsviering
9.30 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur
kand. B.J. van Assen, Soest
9.30 uur ds. P. Vermaat,
Veenendaal
19.00 uur ds. J. van der Meijden,
Rijssen
9.30 uur
Dienst
9.30 uur dr. J. Kommers,
Lelystad
19.00 uur kand. P. Baas,
Kampen
9.30 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur
kand. G.J. Codée,
Amsterdam
9.30 uur
ds. J. Mulderij
De Hoeksteen
Scheldelaan 141
Zwolle – Aa-landen
Mw. ds. M.E. Jonker
Tel. scriba: (038)4546229
www.dehoeksteenzwolle.nl
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
drs. G. Zijl,
Zwolle
9.30 uur
ds. J. van Drie,
Oss
9.30 uur
drs. G. Zijl,
Zwolle
9.30 uur
ds. S. van der Zee
9.30 uur
drs. P. de Jong,
Hoonhorst
9.30 uur
prof. dr. R. Roukema,
Zwolle
9.30 uur
ds. M.E. Jonker
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
Michaëlsviering
Bij het jaarthema ‘Geloven achter de komma’ is er vóór de zomervakantie in de Grote Kerk nog één door de Commissie
Grote Kerk georganiseerde Michaëlsviering, en wel op zondag 28 juni. Een jaar lang is gedacht en gesproken over wat
het geloof betekent voor een mens als er veel vragen en niet zoveel antwoorden zijn. Of als de antwoorden geen duidelijke
antwoorden op de vragen zijn. Daar gaat het ook in deze laatste viering over. Het is te gemakkelijk om het geloof aan de
kant te zetten, van je af te zetten, als het niet meer allemaal blijkt te kloppen. Zoeken naar wat er overblijft, waar mensen
verder mee kunnen kost moeite, maar is dat vaak wel waard. De Michaëlscantorij helpt daarbij met vaak verrassende teksten
en muziek.

Jeruzalemkerk
Windesheimstraat 1
Zwolle – Assendorp
Mw. ds. I.P. Epema
Tel. scriba: (038)4218523
www.jeruzalemkerkzwolle.nl
9.30 uur ds. M.B. Nieuwkoop
(dienst met de school)
19.00 uur ds. F.J.K. van Santen,
Kampen (Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. A.K. de Vries
9.30 uur ds. S.H. Smits,
Den Haag
19.00 uur Dienst
Grote Kerkgemeente
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema
19.00 uur ds. J.J.W. Mouthaan,
Zwolle (Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema
19.00 uur ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur mw. drs. L.E.Vos
19.00 uur ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur Intrededienst
ds. A. den Besten
19.00 uur kand. J.W. van Bart,
Oldebroek (Grote Kerkgemeente)
Oosterkerk
Bagijnesingel 17
Zwolle – Centrum
Ds. H. Bousema
Ds. W. Hortensius
Mw. G.C. van Stappen
Tel. scriba: (038)4543814
www.oosterkerk.nl
9.30 uur
ds. W. Hortensius
19.00 uur
ds. H. Olde
9.30 uur
ds. W. Hortensius
14.00 uur PERKI-dienst
ds. Naftali Arung, Kampen
9.30 uur
ds. A.J. Leerink,
Buitenpost
9.30 uur
mw. G.C. van Stappen-Ormel
9.30 uur
mw. I.P.Landman,
Kampen
9.30 uur ds. J.P. Hospers
14.00 uur PERKI-dienst,
ds. Agus Setiawidi, Ermelo
9.30 uur
ds. H. Bousema
9.30 uur
ds. H. Bousema
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
ds. W. Hortensius
Open Kring
Hofstedeweg 1
Zwolle - Stadshagen
Mw. ds. N. Beimers
Ds. A. Pietersma
Tel. scriba: (038)4200171
www.openkring.nl
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
9.30 uur
ds. J.A. van Hooijdonk
9.30 uur
ds. A. Pietersma
(Doopdienst)
9.30 uur
ds. A. Pietersma
9.30 uur
ds. G. Douma,
Kampen
9.30 uur
ds. A. Pietersma
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(doopdienst)
9.30 uur
ds. A. Pietersma
Sionskerk
Glanerbeek 10
Zwolle Aa-landen
Mw. ds. H. Evers
Tel. scriba: (038)4546104
www.sionskerkzwolle.nl
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
dhr. G. Haanschoten,
Emmeloord
9.30 uur
dr. A.H. van Veluw,
IJsselmuiden
9.30 uur
mw. W.J. Treep
9.30 uur
dhr. G. van Vulpen
9.30 uur
ds. Joh.A. Woudenberg,
IJsselmuiden
9.30 uur
ds. A. Stegenga
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
(Heilig Avondmaal, lopend)
EEN KERK IS VAN BLIJVENDE WAARDE
Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente Zwolle
Molenweg 241, 8012 WG Zwolle
Tel. (038) 421 75 96
Voor uw giften:
bankrekeningnummer: 69.96.41.705
t.n.v. CVK Prot. Gemeente Zwolle
o.v.v. gift Kerkbalans 2009
Stinskerk
Westenholterweg 19
Zwolle - Westenholte
Predikant: vacant
Tel. scriba: (038)4211319
www.stinskerk.nl
9.30 uur bevestigingsdienst
ds. E. van ’t Slot
14.30 uur intrededienst
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
9.30 uur en
19.00 uur
Dienst
21

Zondag
28 juni
Zondag
5 juli
Zondag
12 juli
Zondag
19 juli
Zondag
26 juli
Zondag
2 augustus
Zondag
9 augustus
Zondag
16 augustus
Zondag
23 augustus
22
KERKDIENSTEN
De Hoofdhof
Kerkweg 26
Zwolle – Berkum
Mw. ds. L.A. Burggraaff
Tel. scriba: (038)4547233
www.hoofdhof.nl
9.30 uur mw. R.K. Schoonveldvan
de Zwan, Emmeloord
19.00 uur zie Emmaüskerk
9.30 uur
ds. J. Bos, Oldenzaal
19.00 uur
ds. J. Ridderbos, Assen
9.30 uur
19.00 uur
ds. P.J. Hofland, Wezep
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
mw. ds. G.H. Neppelenbroek-
Kwakkel
19.00 uur ds. J.Ridderbos, Assen
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
ds. W. Duker, Delft
19.00 uur
ds. H. Bousema
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
Lutherse Kerk
Koestraat 4
Zwolle
Mw. ds. T.K. van Dam
Tel. scriba: (038)4226826
www.luthersekerkzwolle.nl
10.00 uur
ds. G. Berveling
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
10.00 uur
Dienst
10.00 uur
Dienst
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
(Heilig Avondmaal)
10.00 uur
ds. C. van Opstal
Diensten De Brug (Vrijzinnig Hervormd)
Herenweg 46c Zwolle, tel. scriba: (038) 4527339
Zondag 5 juli 10.00 uur ds. A. van Lunteren, Epe
Zondag 19 juli 10.00 uur mw. A.L. Overmars-Groen, Eerbeek
Zondag 2 augustus 10.00 uur dhr. A. Trox, Paterswolde
Zondag 16 augustus 10.00 uur N. Dacosta, Angeren
Collectedoelen
In de PGZ-gemeenten is de derde collecte bestemd voor de volgende doelen.
Op 28 juni: vakantieweken gehandicapten; 5 juli: algemeen christelijk doel;
12 juli: wijkkas; 19 juli: exploitatie Grote Kerk; 26 juli: Onderhoudsfonds;
2 augustus: exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle; 9 augustus: eredienst
en kerkmuziek; 16 augustus: Onderhoudsfonds; 23 augustus: stille armoede.
Rehoboth 9.30 uur ds. W.I. Doude van Troostwijk, ’t Harde;
Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur M.E. Dijk;
Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg/mw. ds. C.L. Kraan;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal)
Rehoboth 9.30 uur dhr. J. Korf, Urk; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk
(Schrift en Tafel); Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur
F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur dienst;
Zonnehuis 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis
Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan, Zwolle; Sophia 10.00 uur dienst;
Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur ds. H. Frijling;
Zonnehuis 11.30 uur ds.G.L.Kruizinga
Rehoboth 9.30 uur ds. H. Frijling, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur
dhr. H. van Enthoven; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden
10.00 uur A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur ds. G.L. Kruizinga;
Zonnehuis 11.30 uur ds. H.J. Hemstede
Rehoboth 9.30 uur dhr. J. Harms, Genemuiden; Rivierenhof 10.00 uur dienst;
Sophia 10.00 uur A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur dienst;
Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg/dhr. K. Freriks;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Rehoboth 9.30 uur ds. G.L. Kruizinga, Dalfsen; Rivierenhof 10.00 uur
dhr. H. van Enthoven; Sophia 10.00 uur T.G.P.M. Sloot;
Weezenlanden 10.00 uur M.E. Dijk; Zandhove 10.00 uur mw. W.J. Treep;
Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel
Rehoboth 9.30 uur ds. T. Dankers, Dalfsen; Rivierenhof 10.00 uur dienst;
Sophia 10.00 uur M.E. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur T.G.P.M. Sloot;
Zandhove 10.00 uur dhr. M.D. de Vries;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Kievietsbloem 16.00 uur Schrift en Tafel; Rehoboth 9.30 uur
dhr. D. Klompjan, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk;
Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur F.J.G.Broekhoff;
Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur dr. G.J. van Klinken
Rehoboth 9.30 uur drs. E. Akkerman, Klazinaveen; Sophia 10.00 uur
F.J.G.Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur E.L.J.de Haar;
Zandhove 10.00 uur ds. H. Frijling;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal)

ERFSTELLINGEN & LEGATEN
Waarom geld nalaten aan de kerk?
De kerk is veel mensen tot steun door de verkondiging
van het Evangelie
De kerkelijke gemeente bezoekt zieken,
ouderen en zwakkeren die extra aandacht nodig hebben
De kerk geeft aandacht aan de jeugd
met jeugd- en jongerenwerk
De kerk zet zich in voor de samenleving in haar geheel
De kerkelijke gemeente onderhoudt de al dan niet
monumentale kerkgebouwen die het beeld bepalen
van onze stad
Vindt u het daarom belangrijk de Protestantse Gemeente Zwolle
te legateren en wilt u daarover nadere informatie?
Neemt u dan contact op met ons Kerkelijk Bureau.
Telefoon: (038) 421 75 96
(maandag t/m donderdag 8.00 tot 17.00 uur)
Beernink gedenktekens...
betrokken • persoonlijk • vertrouwd
www.magmanet.nl
Steenhouwerij
Beernink
3e industrieweg 3
8051 CL
Hattem
T 038 4442992
Steenhouwerij
Beernink
Galvaniweg 4a
8013 RG
Zwolle
T 038-4602111
Voor informatie:
Plons Aa-Landen, Botlek 52, 8032 CG Zwolle
038-4542857 of 06-33322466
plons@shis.nl
het einde van
onmogelijke
uitvaartwensen.
Bij Monuta
maakt u van
elk afscheid
een mooie
herinnering.
Kijk op monuta.nl
of bel Monuta Zwolle
(038) 421 19 33.
Plons Aa-Landen
(0 tot en met 12 jaar)
Plons Holtenbroek
(0 tot en met 12 jaar)
Plons de Wilgenburg
(4 tot en met 12 jaar)
Plons Kon. Emma
(4 tot en met 12 jaar)

Ingobert Veen
Op 10 september 2001
opende Ingobert in Zwolle de
deuren van zijn eigen bureau:
Métier. Naast eigenaar van
dit bureau is hij één van de
senior consulenten werving &
selectie.
Nadja Ottens
Binnen Métier is Nadja
naast werving & selectie
de aangewezen senior
consulente die zich
bezig houdt met allerlei
loopbaanvraagstukken.
Monique Grit
Monique begeleidt als (test)
consulente werving en selectietrajecten
door ondermeer het
afnemen van testprogramma’s.
Daarnaast richt zij zich op
breed uiteenlopende kwaliteitstrajecten,
zowel intern als
extern.
Anton-Jan van Doornik
Métier en Anton-Jan hebben
de handen ineen geslagen en
werken samen op het gebied
van procesverbetering daar
waar het gaat om veiligheids-
en arbosystemen (VCA/OHSAS).
Jantien van Eerten
Als ervaren intake- en
wervingsconsulente draagt zij
zorg voor het actueel houden
van een representatief
kandidatenbestand. Tevens
is zij de contactpersoon voor
trainingen.
Liesbeth Knol
Binnen Métier is Liesbeth
werkzaam als offi cemanager,
waarbij zij als ‘spin in het
web’ verantwoordelijk is voor
de interne organisatie van het
bedrijf.
Jeanine Schuite
Na ruim 15 jaar ervaring
als secretaresse binnen de
Zwolse ziekenhuizen en de
Vogellanden, vervult zij nu
de rol van secretaresse bij
Métier.
Voor meer informatie:
Schrevenweg 22
8024 HA Zwolle
T 038 4528833
F 038 4542150
E info@metier.nl
Vastgelopen
... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in
een sfeer van rust en bezinning!
WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51
www.salet.nl
Jolanda
is één van
onze uitblinkers
Werving & Selectie
Personeelsontwikkeling
Procesverbetering