Bereiding van poeder - Feed & Food

9.0. Voorbehandeling en eigenschappen van weiconcentraat.
Weiconcentraat of dikwei wordt vóór het drogen vrijwel altijd voorgekristalliseerd in
kristallisatietanks.
Doorgaans staan in weipoederfabrieken 3 tanks opgesteld, waarin het concentraat
tenminste 8 uur bij de kristallisatietemperatuur, onder roeren verblijft.
Voorkristallisatie heeft tot doel, de lactose voor een belangrijk deel, bijvoorbeeld 70 %
in kristallijne vorm te brengen.
α-lactose ⇔ ß-lactose
↓
α-lactose + 1 H2O → α-lactosemonohydraat
De voordelen van dit proces zijn de volgende:
• In de installatie treedt minder vervuiling op. Zonder deze voorbehandeling
ontstaat poeder, waarin alle lactose in amorfe vorm aanwezig is.
Bij de relatief hoge temperaturen in de installatie (toren, poedertransportsysteem,
cyclonen) is amorfe lactose i.t.t. de kristallijne vorm kleverig ("sticky") en dit
leidt tot vervuiling van de torenwand.
Bij voorkristalliseren kan de installatie, dan ook langer in bedrijf zijn zonder dat
reiniging noodzakelijk is.
• Het poeder krijgt betere eigenschappen. Bij bewaren en verwerken vormen zich
geen of nauwelijks kluiten. Men spreekt van non caking- of niet kluitend
vormend weipoeder.
• De indampinstallatie is niet aan de droger gekoppeld. Hierdoor kan gedurende
langere tijd een concentraat met gelijkblijvende eigenschappen worden
verpoederd.
• De capaciteit van de droger wordt vergroot, evenals de poederopbrengst.
Lactose komt na koeling in oververzadigde toestand en kristalliseert als αlactosehydraat.
De kristallen bevatten 5 % kristalwater, dat in de toren niet
behoeft te worden gedroogd.
Met de controlemethode van het COKZ, voor de vaststelling van het
watergehalte (1 uur drogen bij 102°C) wordt alleen het "vrije" water en niet het
kristalwater bepaald.
[De keerzijde van dit verhaal is dat de verwerking van uitgekristalliseerd
weiconcentraat de capaciteit van de droger ook kan laten dalen door de grovere
verneveling van het koude en viskeuze produkt. Hieraan is tegemoet te komen
door het concentraat op te warmen. Dit dient echter wel vlak voor het vernevelen
te geschieden omdat anders de melksuikerkristallen weer oplossen.]