Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
'heldere' citaat spreekt voor zich. De ti<strong>en</strong>de opdracht laat de leerling<strong>en</strong> zelf<br />
e<strong>en</strong> lijst met ti<strong>en</strong> regels opstell<strong>en</strong>, die het lev<strong>en</strong> op school in goede ban<strong>en</strong><br />
moet leid<strong>en</strong>. Helaas wordt er verder niets met de lijst gedaan. Het zijn immers<br />
de norm<strong>en</strong> die waard<strong>en</strong> van de leerling<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong>. Dichter<br />
bij hun belevingswereld kan niet word<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>. Met uitzondering van de<br />
vraag of de leerling ervaart of de vrijheid door de lijst in het gedrang komt,<br />
wordt er niets met de achterligg<strong>en</strong>de waard<strong>en</strong> gedaan - e<strong>en</strong> gemiste kans.<br />
Het derde werkblad: Gedrag<br />
De opgestelde lijst in het tweede werkblad was perfect materiaal geweest om<br />
het gedrag, <strong>en</strong> dan met name het normoverschrijd<strong>en</strong>d gedrag, onder de aandacht<br />
te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>: wat te do<strong>en</strong> als iemand de opgestelde norm overschrijdt <strong>en</strong><br />
als iemand iets doet wat je ergert? Alhoewel de eerste tekst stelt dat e<strong>en</strong> ieder<br />
min of meer dezelfde waard<strong>en</strong> hanteert, maar het over de norm<strong>en</strong> lang niet<br />
altijd e<strong>en</strong>s is, blijft het voor de leerling nog steeds onduidelijk dat m<strong>en</strong> aan<br />
e<strong>en</strong>zelfde waarde verschill<strong>en</strong>de norm<strong>en</strong> kan koppel<strong>en</strong>. Het gevaar bestaat dat<br />
de leerling nog steeds e<strong>en</strong> waarde aan één norm koppelt <strong>en</strong> gedrag <strong>en</strong> de ergerniss<strong>en</strong><br />
van ander<strong>en</strong> <strong>en</strong> zichzelf als e<strong>en</strong> op zichzelf staand f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong> ziet.<br />
Waar de lesbrief de fout ingaat is het deel dat over het gedoogbeleid gaat. Het<br />
gedoogbeleid als voorbeeld moet de leerling duidelijk mak<strong>en</strong> dat het éne normoverschrijd<strong>en</strong>de<br />
gedrag het andere niet is. Het is dan ook e<strong>en</strong> lange brug<br />
naar het laatste deel waarin de vraag wordt gesteld: waarom m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zich aan<br />
regels houd<strong>en</strong>. In sneltreinvaart word<strong>en</strong> e<strong>en</strong> paar verklaring<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>. Na<br />
e<strong>en</strong> reproductieve vraag <strong>en</strong> spel<strong>en</strong> met spreekwoord<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezegd<strong>en</strong> volgt t<strong>en</strong><br />
slotte de hamvraag: 'Als je weet waarom m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zich aan de regels houd<strong>en</strong>,<br />
dan weet je misschi<strong>en</strong> ook waarom ze regels overtred<strong>en</strong>... Bed<strong>en</strong>k in groepjes<br />
welke maatregel<strong>en</strong> de sam<strong>en</strong>leving (de overheid <strong>en</strong> wij met zijn all<strong>en</strong>, als led<strong>en</strong><br />
van de sam<strong>en</strong>leving) zou kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>.' I rest my case.<br />
Conclusie<br />
Er wordt veel verteld, maar weinig ontdekt. Daarbij komt nog dat de leerling af<br />
<strong>en</strong> toe met op<strong>en</strong>deuropdracht<strong>en</strong> of bezigheidstherapie wordt verveeld. Te<br />
goeder trouw zal de leerling<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong> wel mak<strong>en</strong>, maar van harte zal het<br />
niet zijn. Veel opdracht<strong>en</strong> zijn voor e<strong>en</strong> 12 tot 14-jarige te moeilijk.<br />
Verbazingwekk<strong>en</strong>d is de didactische aanpak; hebb<strong>en</strong> de makers van deze lesbrief<br />
<strong>en</strong>ige k<strong>en</strong>nis van didactiek, bezitt<strong>en</strong> zij de creativiteit om te boei<strong>en</strong>,<br />
moest<strong>en</strong> ze onder tijdsdruk werk<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of hadd<strong>en</strong> ze de juiste doelgroep wel<br />
voor og<strong>en</strong>? Dit klinkt misschi<strong>en</strong> hard, maar ik verwacht meer van e<strong>en</strong> instituut<br />
dat de naam 'C<strong>en</strong>trum voor Mondiaal Onderwijs' draagt. De lesbrief moet zo<br />
compleet mogelijk zijn, maar juist dat doet afbreuk aan de kwaliteit. De vertaalslag,<br />
als dat de opzet was, van e<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijk rapport naar goed <strong>en</strong><br />
bruikbaar lesmateriaal is helaas niet geslaagd. Er staan e<strong>en</strong> paar aardige opdracht<strong>en</strong><br />
in, maar ook hier geldt dat er meer was uit te hal<strong>en</strong>. Het had simpeler,<br />
uitdag<strong>en</strong>der, gemakkelijker <strong>en</strong> vooral aantrekkelijker kunn<strong>en</strong> zijn.<br />
De lesbrief is echter niet geheel onbruikbaar. Integ<strong>en</strong>deel, de lesbrief is e<strong>en</strong><br />
prima basis van waaruit eig<strong>en</strong> materiaal kan word<strong>en</strong> ontwikkeld. Het betreff<strong>en</strong>de<br />
Word-docum<strong>en</strong>t is namelijk te download<strong>en</strong> <strong>en</strong> aan de w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> van de<br />
leerling <strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t aan te pass<strong>en</strong>. ■<br />
Radboud Burgsma<br />
Lesbrief: Less<strong>en</strong>serie<br />
<strong>Waard<strong>en</strong></strong> & Norm<strong>en</strong>, door het C<strong>en</strong>trum<br />
voor Mondiaal Onderwijs (www.cmo.nl)<br />
Doelgroep<br />
Leerling<strong>en</strong> in de basisvorming van het<br />
voortgezet onderwijs (12-15 jaar).<br />
Doelstelling<strong>en</strong><br />
- De leerling raakt bek<strong>en</strong>d met het begrip<br />
'waarde'.<br />
- De leerling raakt bek<strong>en</strong>d met het begrip<br />
'norm'.<br />
- De leerling k<strong>en</strong>t het verschil tuss<strong>en</strong><br />
beide begripp<strong>en</strong>.<br />
- De leerling d<strong>en</strong>kt na over de relatie tuss<strong>en</strong><br />
waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedrag.<br />
Vakk<strong>en</strong>, kerndoel<strong>en</strong> <strong>en</strong> algem<strong>en</strong>e<br />
onderwijsdoel<strong>en</strong><br />
- Werk<strong>en</strong> aan vakoverstijg<strong>en</strong>de thema's<br />
- De leerling leert, in het kader van brede<br />
<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtige oriëntatie op m<strong>en</strong>s <strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>leving, <strong>en</strong>ig zicht op relaties met<br />
de persoonlijke <strong>en</strong> maatschappelijke<br />
omgeving te krijg<strong>en</strong>. Daarbij wordt expliciet<br />
aandacht besteed aan het k<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
van <strong>en</strong> omgaan met eig<strong>en</strong> <strong>en</strong> andermans<br />
waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong>.<br />
Geschat aantal studielastur<strong>en</strong><br />
(inclusief nabespreking)<br />
Het eerste werkblad: <strong>Waard<strong>en</strong></strong> 2 uur<br />
Het tweede werkblad: Norm<strong>en</strong> 2 uur<br />
Het derdewerkblad: Gedrag 3 uur<br />
Internetadres<br />
www.k<strong>en</strong>nisnet.nl/vo/doc<strong>en</strong>t/perdag<br />
wijzer/ (klik op: 'Totaaloverzicht')<br />
MAATSCHAPPIJ & POLITIEK • JUNI 2004<br />
33
Change language