Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E<strong>en</strong> discussie over het m<strong>en</strong>selijk gedrag<br />
Jantje zag e<strong>en</strong>s<br />
pruim<strong>en</strong> hang<strong>en</strong><br />
De discussie over waard<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> norm<strong>en</strong> is in feite e<strong>en</strong><br />
discussie over m<strong>en</strong>selijk ge-<br />
drag. Welke gedraging<strong>en</strong><br />
vind<strong>en</strong> we in welke situatie<br />
gew<strong>en</strong>st <strong>en</strong> welke onge-<br />
w<strong>en</strong>st? Welk gedrag moet<br />
word<strong>en</strong> aangeleerd of juist<br />
afgeleerd? Maar als de<br />
discussie eig<strong>en</strong>lijk over ge-<br />
drag gaat, waarom wordt<br />
deze dan in term<strong>en</strong> van waar-<br />
d<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> gevoerd?<br />
En als het over het aan- of af-<br />
ler<strong>en</strong> van gedrag gaat,<br />
waarom ontbreekt in de<br />
discussie dan vrijwel steeds<br />
de vraag hoe m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> ler<strong>en</strong>?<br />
HARRY VAN DEN BOUWHUIJZEN<br />
De Wet<strong>en</strong>schappelijke Raad voor het<br />
Regeringsbeleid (WRR) wijst in zijn<br />
rapport <strong>Waard<strong>en</strong></strong>, norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> de last<br />
van het gedrag de invoering van e<strong>en</strong><br />
apart vak 'waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong>' op<br />
schol<strong>en</strong> af; er moet, zegt het rapport,<br />
e<strong>en</strong> 'moreel klimaat' ontstaan door<br />
aandacht voor waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> in<br />
álle schoolvakk<strong>en</strong>. Aan het onderwijs<br />
wordt in het rapport dan ook e<strong>en</strong> bijzondere<br />
rol toegek<strong>en</strong>d bij het aanler<strong>en</strong><br />
van gedragsregels <strong>en</strong> het overdrag<strong>en</strong><br />
van de belangrijke waard<strong>en</strong><br />
van rechtsstaat, democratie <strong>en</strong> burgerschap.<br />
Maar het probleem hoe<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gedrag aan te ler<strong>en</strong> <strong>en</strong> welke<br />
rol waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> daarbij spel<strong>en</strong>,<br />
komt niet aan de orde. De verklaring<br />
lijkt te zijn dat ervan wordt uitgegaan<br />
dat hier helemaal ge<strong>en</strong> probleem<br />
ligt. Is dat terecht?<br />
Vocabulaire van motiev<strong>en</strong><br />
Op één van de talloze internetpagi-<br />
na's die inmiddels aan het waard<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
norm<strong>en</strong>debat zijn gewijd, treft<br />
m<strong>en</strong> het voorbeeld aan van e<strong>en</strong> woed<strong>en</strong>de<br />
automobilist wi<strong>en</strong>s autoradio<br />
is gestol<strong>en</strong> ('Wat voert de politie in<br />
dit land eig<strong>en</strong>lijk uit') <strong>en</strong> die vervolg<strong>en</strong>s<br />
met 140 kilometer per uur over<br />
de snelweg scheurt omdat hij de limiet<br />
van 120 kilometer per uur e<strong>en</strong><br />
onterechte beperking van zijn vrijheid<br />
acht. 'En helaas', verzucht de<br />
bed<strong>en</strong>ker van dit voorbeeld, 'is het<br />
<strong>Waard<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> Norm<strong>en</strong><br />
MAATSCHAPPIJ & POLITIEK • JUNI 2004 19