Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Waarden en Normen - Maatschappij en Politiek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12<br />
Mogelijkhed<strong>en</strong><br />
Moreel kritische situaties vervull<strong>en</strong><br />
binn<strong>en</strong> het onderzoek e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale<br />
rol omdat het situaties zijn die e<strong>en</strong><br />
belangrijk pedagogisch doel kunn<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong>. Het zijn goud<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
waar doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op in kunn<strong>en</strong> spring<strong>en</strong><br />
om leerling<strong>en</strong> iets over waard<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> norm<strong>en</strong> bij te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Door gebruik<br />
te mak<strong>en</strong> van situaties waarbij<br />
leerling<strong>en</strong> zelf zijn betrokk<strong>en</strong>, kan<br />
e<strong>en</strong> onderwerp als 'waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong>',<br />
dat soms wat vaag lijkt, voor<br />
leerling<strong>en</strong> ine<strong>en</strong>s heel concreet word<strong>en</strong><br />
gemaakt. Ook kunn<strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
dit soort situaties b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong> om op<br />
hun eig<strong>en</strong> taak te reflecter<strong>en</strong>. Door<br />
achteraf na te gaan hoe e<strong>en</strong> situatie<br />
is aangepakt, kan m<strong>en</strong> zich bewust<br />
word<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedrag<br />
in situaties die e<strong>en</strong> beroep op<br />
het pedagogisch handel<strong>en</strong> do<strong>en</strong>.<br />
Moeilijkhed<strong>en</strong><br />
Doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> moreel kritische situaties<br />
dus in hun voordeel kunn<strong>en</strong><br />
gebruik<strong>en</strong>. Dat is echter niet e<strong>en</strong>voudig.<br />
Moreel kritische situaties kunn<strong>en</strong><br />
voor doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> aantal red<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
namelijk heel lastig zijn. Het<br />
promotieonderzoek moet dat inzichtelijk<br />
mak<strong>en</strong>, zodat doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zich<br />
daar bewust van word<strong>en</strong> <strong>en</strong> daar rek<strong>en</strong>ing<br />
mee kunn<strong>en</strong> houd<strong>en</strong>.<br />
Het zijn onder meer zulke lastige situaties<br />
omdat er meestal niet één<br />
beste manier is om ermee om te<br />
gaan. In de praktijk moet met zoveel<br />
ding<strong>en</strong> tegelijk rek<strong>en</strong>ing word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> de aanpak die vanuit moreel<br />
<strong>en</strong> pedagogisch oogpunt het<br />
beste wordt geacht, is in praktische<br />
zin misschi<strong>en</strong> dan ook heel moeilijk<br />
te realiser<strong>en</strong>. Zo wil de doc<strong>en</strong>t leerling<strong>en</strong><br />
iets over waard<strong>en</strong> bijbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>,<br />
maar heeft hij tev<strong>en</strong>s met e<strong>en</strong> vol lesprogramma<br />
te mak<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
kan hij als doc<strong>en</strong>t niet altijd zelfstandig<br />
operer<strong>en</strong>, maar maakt hij deel uit<br />
van e<strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>team <strong>en</strong> heeft hij in<br />
MAATSCHAPPIJ & POLITIEK • JUNI 2004<br />
mindere of meerdere mate met het<br />
schoolbeleid t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van dit<br />
soort kwesties rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong>.<br />
Ook weet hij als doc<strong>en</strong>t niet altijd in<br />
hoeverre hij in discussies over waard<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> norm<strong>en</strong> zijn eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing<br />
naar vor<strong>en</strong> moet br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Eerder onderzoek<br />
laat zi<strong>en</strong> dat doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds<br />
ge<strong>en</strong> zed<strong>en</strong>meester will<strong>en</strong> zijn,<br />
maar anderzijds bepaalde waard<strong>en</strong><br />
zo belangrijk vind<strong>en</strong> dat zij die eig<strong>en</strong>lijk<br />
op hun leerling<strong>en</strong> over will<strong>en</strong> drag<strong>en</strong>.<br />
Dit kan doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> dilemma<br />
plaatst<strong>en</strong>. Doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
ook door moreel kritische situaties<br />
emotioneel word<strong>en</strong> geraakt, hetge<strong>en</strong><br />
het extra lastig voor h<strong>en</strong> kan mak<strong>en</strong>.<br />
Bewustwording<br />
Tot nu toe zijn in onderzoek naar dit<br />
soort situaties de emoties van doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
nog onderbelicht geblev<strong>en</strong>. Met<br />
het g<strong>en</strong>oemde promotieonderzoek<br />
wordt getracht daar verandering in te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> inzicht te gev<strong>en</strong> in het<br />
do<strong>en</strong>, d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> voel<strong>en</strong> van doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
in moreel kritische situaties, zodat<br />
doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> meer bewust kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gemaakt van de moeilijkhed<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> die zich in dit<br />
soort situaties kunn<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong>. ■<br />
Noot<br />
1. Dit voorbeeld is afkomstig uit: Klaass<strong>en</strong>,<br />
C., Theuniss<strong>en</strong>, M., Ve<strong>en</strong>, K. van &<br />
Sleegers, P, Het is bijna je hoofdtaak: E<strong>en</strong><br />
serie pedagogische portrett<strong>en</strong>, motiev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
praktijk<strong>en</strong> van doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in verband met de<br />
pedagogische opdracht van de school, Sectie<br />
Onderwijs <strong>en</strong> Educatie, KUN, Nijmeg<strong>en</strong><br />
1999.<br />
Voor vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of opmerking<strong>en</strong> is de<br />
auteur bereikbaar via e-mailadres:<br />
s.maas@ped.kun.nl.
Change language