MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

Het belang van (meer) aandacht voor moraliteit
92
M o r e l e w e g w i j z e r s
Methodiek
De verantwoordelijkheid voor de keuze van geschikte methodiek die aansluit bij de organisatievisie
en als kader dient voor het omgaan met morele vragen en dilemma’s ligt
bij de direct leidinggevenden en bij stafmedewerkers die inhoudelijk deskundig zijn. In
de methodiek zou specifiek aandacht moeten zijn voor de thema’s die moreel spanningsvol
zijn, zoals respect voor autonomie versus ingrijpen en het omgaan met agressie
en geweld.
Overlegvormen
Binnen de organisatorische overlegstructuur op alle niveaus dient ruimte te zijn – dat
betekent: er moet tijd voor vrij gemaakt kunnen worden – om morele reflectie op de
vragen die zich in het werk voordoen te faciliteren. Hiervoor zijn vele mogelijkheden,
die in deze rapportage reeds genoemd zijn (zie §5.2.2) en waar wij ook in de aanbevelingen
nader op ingaan (zie hoofdstuk 11). De tijd die hieraan besteed wordt is geen
‘verloren’ tijd, integendeel: in de praktijk van een van de deelnemende organisaties
blijkt dat de gezamenlijke bespreking ook tijd oplevert. Doordat de cliëntbesprekingen
en de daar genomen beslissingen uitgebreid genotuleerd worden hoeven de medewerkers
geen extra tijd aan rapportages te besteden. Die tijd kunnen ze gebruiken voor het
directe cliëntencontact.
P&O c.q. HRM beleid
Ook in het P&O beleid is moraliteit een aandachtspunt. Ten eerste in het aannamebeleid:
wat voor medewerkers wil de organisatie hebben en hoe worden die geselecteerd?
In sollicitatiegesprekken zouden wat meer handvatten moeten zijn voor het toetsen
van morele competenties van potentiële nieuwe medewerkers. Ten tweede in het personeelsbeleid:
welke eisen worden aan medewerkers gesteld, over welke competenties
dienen ze te beschikken om hun werk goed te kunnen doen en hoeveel ruimte geeft de
organisatie om gewenste competenties te ontwikkelen? Hierbij wordt door een leidinggevende
de kanttekening geplaatst dat de organisatie wel realistisch moet blijven in
haar verwachtingen:
Mensen blijven hetzelfde, het werk verandert. De tendens in de maatschappij is:
alles moet kunnen, maar: medewerkers kunnen niet alles. … Ze hoeven ook niet
alles zelf te kunnen, je moet weten waarheen je kunt doorverwijzen.
Op dit punt komen ook de competenties van leidinggevenden in het geding: zij moeten
“letten op wie we aannemen, dat je mensen aanneemt met specifieke deskundigheid,
bijvoorbeeld uit de LVG-hoek, psychiatrisch, uitstroom, zelfstandigheid”. Ook zijn zij
verantwoordelijk voor een goede teamsamenstelling. Welke ‘mix’ van medewerkers is
nodig om de hulpvragen van cliënten adequaat te kunnen beantwoorden? Organisaties
kunnen in hun competentiemanagement meer rekening houden met ‘morele competenties’
ofwel competenties die nodig zijn om goed om te kunnen gaan met de morele aspecten
van het werken met jonge moeders. Competenties 37 die in dit verband door lei-
37 Een competentie omvat kennis, vaardigheden en attitude die voor het uitoefenen van een
functie c.q. voor het dragen van bepaalde verantwoordelijkheden nodig is.