MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
8 HET BELANG VAN (MEER) AANDACHT VOOR MORALITEIT
Hoewel men alleen al op grond van het feit dat organisaties die hulp verlenen aan jonge
moeders participeren in dit onderzoek mag veronderstellen dat men aandacht voor
moraliteit in de hulpverlening aan jonge moeders belangrijk vindt, blijkt in de praktijk
toch dat er niet vaak expliciet bij stilgestaan wordt. Daarom is op verschillende momenten
de vraag ‘is het belangrijk om aandacht te hebben voor de morele aspecten van de
hulpverlening aan jonge moeders?’ gesteld. Door alle leidinggevenden en stafmedewerkers
werd deze vraag vanaf de start van het onderzoeksproject met “ja” beantwoord 31
en vaak werd daar dan gelijk aan toegevoegd dat er eigenlijk meer aandacht voor zou
moeten zijn. Daarmee bleek dat de tweede en derde deelvraag (‘Wat is de visie van het
management van organisaties die hulp verlenen aan jonge moeders op het belang van
aandacht voor moraliteit?’ en ‘Hoe kan aandacht voor moraliteit in organisaties die
hulp verlenen aan jonge moeders verbeterd worden?’) uit de ontwikkelingscomponent
van dit onderzoek eigenlijk nauw samenhangen. In de antwoorden en argumenten van
de participerende leidinggevenden en stafmedewerkers lopen deze twee elementen
ook steeds door elkaar: enerzijds verwoordden zij opvattingen over waarom aandacht
voor moraliteit belangrijk is, in termen van wat het oplevert en anderzijds gedachten
over hoe aandacht voor moraliteit meer en beter vorm zou kunnen krijgen binnen het
organisatieverband. In dit hoofdstuk worden daarom beide deelvragen samen beantwoord.
8.1 ONDERSTEUNING VAN MED EWERKERS
Hulpverleners brengen hun morele vragen in tijdens teamoverleg of in één-op-éénbesprekingen
omdat zij willen weten wat het juiste is om te doen in bepaalde situaties.
Vaak is dat vanuit ‘handelingsverlegenheid’, soms omdat zij vinden dat er thema’s zijn
“waar we iets mee moeten”. Hoewel het aankaarten van een morele kwestie meestal
niet gelijk tot concrete oplossingen of antwoorden leidt, integendeel: “het levert meestal
meer vragen op dan antwoorden”, is het toch zinvol, zo is de ervaring van leidinggevenden
en stafmedewerkers. Want:
... het draagt bij aan de verkenning van het probleem die nodig is om op een bepaald
moment een knoop te kunnen doorhakken.
Of dat doorhakken van een knoop door een individuele medewerker of door een leidinggevende
wordt gedaan, is op zich niet eens zo belangrijk. Belangrijker is volgens de
leidinggevenden, dat er een gezamenlijke visie ontstaat op wat het beste is om te doen
in bepaalde situaties zodat werkers niet alleen met de last van een moreel probleem op
hun schouders hoeven te lopen. Ook is het belangrijk dat medewerkers leren om de
verschillende kanten die aan een moreel probleem zitten, te zien. “Als zij dat kunnen
benoemen, kunnen ze meestal verder; dan zitten ze niet meer klem”. Dit gegeven, dat
door één van de geïnterviewden genoemd wordt op basis van haar eigen ervaring, is
vanuit onderzoek en literatuur in de zorgsector ook bekend (Van der Dam, Abma, Mo-
31 Als zij het niet belangrijk hadden gevonden, hadden ze niet meegedaan aan het project. Dit
zorgt voor enige kleuring van de antwoorden op deze (en hieraan gerelateerde) vragen. Zie
hoofdstuk 11, “Aanbevelingen en discussiepunten”.
Het belang van (meer) aandacht voor moraliteit 85