MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

Inleiding en achtergrond
8
M o r e l e w e g w i j z e r s
2. ADOLESCENT MOEDERSCHAP IS EEN ONDERWERP DAT MET VEEL MORELE OORDELEN OMGE-
VEN IS.
De keuze om het project te beperken tot sociale professionals die met adolescente
moeders werken, is ingegeven door de bevinding uit eerder onderzoek (Baart & Keinemans,
2007; Keinemans, in druk) dat jong moederschap een sterk moreel beladen
problematiek is. Zowel in de publieke opinie, als in de wetenschappelijke literatuur
over jong moederschap, worden zwangerschap en moederschap tijdens de adolescentie
sterk geproblematiseerd. Literatuurstudie laat zien dat deze problematisering rust op
een morele grondslag: opvattingen over seksualiteit en de normen met betrekking tot
goed moederschap bepalen mede de focus van onderzoek en dragen bij aan het slechte
imago van jonge moeders (Baart & Keinemans, 2007; Keinemans, in druk). Onderzoek
(Keinemans, in druk) laat zien dat jonge moeders met diverse vormen van miskenning
te maken krijgen, zowel in hun positie als moeder, in hun positie als lid van de samenleving
en in hun positie als familielid/ geliefde. De moeders zijn zich ook bewust van de
negatieve oordelen die er bestaan over jonge moeders. Hulpverleners die met deze
doelgroep werken, doen dat dus in een context die sterke morele oordelen over de
doelgroep jonge moeders heeft. Los van de vraag of uitvoerende professionals deze
morele oordelen ook zelf zijn toegedaan, krijgen zij te maken met maatschappelijke referentiekaders
waarin sterke morele oordelen besloten liggen, en die hoogstwaarschijnlijk
een druk uitoefenen op de hulpverlening.
Relevant is ook de constatering dat moraliteit een rol speelt in de hulp en steun aan
jonge moeders. Zo is hulp vragen voor veel moeders een beladen aangelegenheid, juist
vanwege de angst om als “incompetent” of “afhankelijk” bestempeld te worden (Baart
& Keinemans, 2007, p. 209). Verder laat onderzoek zien dat de waardering van jonge
moeders voor de hulp en steun die zij ontvangen, mede afhankelijk is van de waarden
die er in de relatie tussen een hulpverlener en een cliënt tot uitdrukking worden gebracht
(Keinemans, in druk). Vooral voor professionele hulpverleners geldt dat het
“niet veroordelen” daarbij een belangrijke waarde is. Hulpverleners die met jonge
moeders werken, werken dus ook in een context waarbij de waarden die in de hulpverleningsrelatie
gerealiseerd worden van groot belang zijn.
Dit alles was aanleiding om met die hulpverleners die met jonge moeders werken, in
kaart te brengen hoe de morele dimensie van hun werk er uitziet en hoe reflectie op die
dimensie vergroot kan worden. Hoewel er op grond van de sterke morele oordeelsvorming
rondom jonge moeders gekozen is voor deze doelgroep, wil dat niet zeggen
dat reflectie op morele oordeelsvorming en de resultaten van deze studie alleen voor
deze vorm van hulpverlening relevant zijn. In navolging van Van Doorn, veronderstellen
wij dat een morele dimensie inherent is aan alle vormen van sociale hulp- en
dienstverlening. Door echter voor deze – moreel beladen – doelgroep te kiezen, denken
we de morele dimensie duidelijker aan het licht te kunnen krijgen. Het onderzoek besteedt
daarbij aandacht aan de vraag welke elementen van deze dimensie wellicht alleen,
of in sterkere mate, van toepassing zijn op het werken met de specifieke doelgroep
jonge moeders.