MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

De relatie cliënt – hulpverlener
68
M o r e l e w e g w i j z e r s
6 DE RELATIE CLIËNT – HULPVERLENER
De relatie tussen hulpverlener en cliënt is niet waardeneutraal, maar impliceert normatieve
keuzes (Berghmans, 1998). Baart (2001, p. 832-833) stelt dat de relatie tussen
cliënt en hulpverlener niet alleen gekenmerkt wordt door functionaliteit, maar ook
door betrokkenheid, loyaliteit, solidariteit. De hulpverlener helpt mee te zoeken naar
wat voor de cliënt belangrijke waarden zijn, sluit aan bij de morele vragen van de cliënt
en kan zichzelf daarbij niet op afstand houden maar spreekt daarmee enerzijds zijn eigen
waardeoriëntaties uit en geeft anderzijds ook uitdrukking aan waarden als betrokkenheid,
loyaliteit en solidariteit. Hierin komt tot uiting dat er waarden nagestreefd
worden in de hulpverleningsrelatie en dat er waarden tot uitdrukking worden gebracht
in de relatie. Dit uitdrukking geven aan waarden is ook te berde gebracht door Van
Heijst (2005), wanneer zij stelt dat in de relatie hulpverlener – cliënt uitdrukkingshandelingen
plaatsvinden: handelingen die niet (alleen) probleemoplossend zijn, maar die
uitdrukking geven aan een belangrijke waarde. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de
derde onderzoeksvraag, waarin deze relatie centraal staat: Op welke manier komen
waarden en normen aan de orde in de hulpverleningsrelatie tussen cliënt en hulpverlener?
6.1 DE ‘GOEDE’ HULPVERLENER
In het voorgaande hoofdstuk is een aantal competenties aan bod gekomen, die hulpverleners
belangrijk vinden in hun werk. Niet alleen competenties zijn echter doorslaggevend
om de hulpverlening te laten slagen. Hulpverleners benoemen ook – gevraagd, én
ongevraagd – dat de hulpverleningsrelatie gestoeld is op een aantal waarden, en dat zij
de jonge moeders met een specifieke houding tegemoet treden. Juist ook deze relationele
elementen zijn volgens de respondenten belangrijk om tot goede hulpverlening te
komen.
Pas als ik in ze geloof, dan pas kan ik goed uitvoeren, als ik iets zou voorliegen
of voordoen dan prikken ze daar doorheen. (Respondent B)
Wat maakt je een goede hulpverlener en wat maakt dat je goed met deze doelgroep
kunt werken? Betrokkenheid denk ik. (Respondent D)
In onderstaande wordt toegelicht welke waarden een rol spelen in de hulpverlening.
6.1.1 WAARDEN
In de interviews en in de focusgroepbijeenkomsten met de uitvoerende professionals,
leggen zij sterk de nadruk op een aantal relationele aspecten van de hulpverlening. Zij
noemen dat hulpverleners authentiek moeten zijn, betrokkenheid moeten tonen,
trouw, loyaal en eerlijk moeten zijn, dat zij betrouwbaar moeten zijn en dat vertrouwen
in de hulpverleningsrelatie een heel grote rol speelt. Wanneer naar de argumentaties
die daarbij volgen gekeken wordt, dan wordt duidelijk dat er heel wat schuil gaat achter
dergelijke begrippen.
Je moet echt betrouwbaar zijn, je moet je afspraken nakomen, dat wat je belooft
moet je doen, toegankelijk zijn, en op basis van die betrouwbaarheid kom je tot
een eventuele werkrelatie. Daarvoor is het niet aan de orde dat je je bemoeit