MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
Daarnaast is er in het begin van dit hoofdstuk (zie §5.1) op gewezen dat ook andere
professies een belangrijke rol kunnen spelen bij het vormen van een referentiekader
voor de hulpverlener. Daarbij kan gedacht worden aan gedragswetenschappers/-deskundigen,
kinderopvang, consultatiebureau enzovoort, die soms ook intern werken bij
een organisatie. In veel gevallen wordt de hulp van deze personen ingeroepen als het
gaat om dilemma’s of kwesties rondom de ongrijpbaarheid van het morele kompas van
de hulpverlener (zie §4.2.4). Door met deze deskundigen te praten over de ontwikkeling
van een kindje, de toestand thuis, de zorg ervoor, wordt grip verkregen op moeilijk
meetbare doelen als veiligheid en opvoeding. In diverse interviews komt de rol van deze
deskundigen – met name de gedragswetenschapper – aan bod, maar met sterk uiteenlopende
waarderingen.
Die (de gedragsdeskundige, SK) laat ons meer praten en heel af en toe als hij
zelf zoiets heeft van nou dit of dat, dan zal hij dat zelf ook wel zeggen, maar hij
laat ons veelal een beetje zwemmen heb ik af en toe het idee. Daar zou, wat mij
betreft, wat meer bepaling in mogen zitten, maar dat is niet zo op dit moment.
(Respondent F)
En je hebt ook wel eens, je zit natuurlijk soms zo in een gezin gezogen dat je
niet meer goed ziet waar grenzen liggen en dat de gedragsdeskundige zegt
maar dit kan niet, dit is gewoon klaar. Jij moet er uit en het stopt en dat kan je
zo doen. En als dat problemen veroorzaakt moet je mij bellen of laat je ze mij
bellen.
Het voelt wel als steun.
Absoluut (Respondent C)
Wij hebben ook een gedragswetenschapper die dan daar een mening over
heeft. Ik denk dat onze gedragsdeskundige daarin heel bepalend is geweest, dat
dat niet kan en hoort, dat alles meetbaar moet zijn. Dat kan natuurlijk niet, je
bent met mensen bezig, dat is niet altijd meetbaar, dat is ook dat gevoel dat je
hebt, je onderbuikgevoel, daar moet je het als hulpverlener ook voor een gedeelte
van hebben. [...] We hebben wel eens een cliënt dat je zegt wat een leuke
meid, toen hebben we afgesproken dat we niet meer mochten zeggen of we iemand
leuk of niet leuk vonden, maar dan moeten we zeggen ‘iemand stelt zich
wel begeleidbaar op’. Je bent bovenal altijd nog mens, en dat gevoel, je moet in
ons werk toch kunnen zeggen ‘wat een leuke meid’ en dan ga ik er vanuit dat
jullie een klein beetje doorhebben wat ik daarmee bedoel. Dat vind ik wel eens,
ze proberen alles meetbaar te maken, maar de dingen die meetbaar kunnen
zijn, zoals evaluaties, dat vermijden ze dan weer. Dan denk ik, waar ben je als
organisatie mee bezig, want de hulpverlening bestaat niet uit nullen en enen.
Dat is onze wereld niet. (Respondent F)
In bovenstaande voorbeelden worden positieve voorbeelden gegeven van ondersteuning
door de gedragswetenschapper, bijvoorbeeld omdat deze begrenst, maar ook negatieve,
bijvoorbeeld omdat deze te weinig houvast geeft en te weinig ruimte geeft aan
de emoties en intuïties van de hulpverleners.
Met name deze laatste bevinding is ook in het kader van het omgaan met de morele dimensie
van belang. Eerder (zie §5.2.1) is er al op gewezen dat het signaleren van morele
kwesties en dilemma’s, juist gebeurt op basis van gevoel en intuïtie. Ook is aan de
orde geweest dat in het beoordelen van situaties en het bepalen van een handelingsstrategie
intuïties een belangrijke rol spelen (zie §5.2.4). Door de nadruk te leggen op
meetbaarheid, efficiëntie en daarmee voorrang te geven aan de technisch-instrumen-
Moreel handelen 63