MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
Ik denk als ik echt iets had meegemaakt met haar dan zou ik het benoemd hebben.
Ze heeft een kinderbedje gekregen van mij, dus, ik heb haar gevraagd, ik
heb een campingbed geregeld voor haar. Zij had eerst helemaal niks, dus ik
kwam een keer bij haar op de kamer en ik zeg oh, slapen jullie op hetzelfde
bed? En ze zegt: ‘ja, ik heb geen andere plek’. En de volgende keer heb ik haar
gewoon gebeld: ik heb een campingbed, zou jij dat willen? En ze stond er open
voor, ik heb het gewoon meegenomen, daar staat ze wel open voor. Het was ook
meer van onmacht, en zij wil het ook graag en ik check het ook, lukt het wel met
haar in het campingbedje. Oh ja, dat lukt wel en loslaten, ze deed wel moeilijk,
meisje was gewend om met haar moeder in de buurt, maar ze benoemt ook
dingen naar mij hè. Dat ze als ze de deur uitgaat haar ergens achterlaat bij een
vriendin of zo, dat ze dan even moeilijk doet. Dat ze daar ook moeite mee heeft,
om haar los te laten. Het kindje. Dat ze het ook anders zou willen eigenlijk. En
nu heeft ze wel een woonruimte, ze heeft haar campingbed daar staan, een matras
ligt er, zij slaapt daar, maar het campingbedje is er ook nog hè, dus dat is
niet weggedaan of zo, ik zie dat die ook wordt gebruikt en dat ze ook haar best
doet eigenlijk. Dat geeft mij toch de geruststelling. (Respondent B)
In bovenstaand citaat probeert een hulpverlener zo zorgvuldig mogelijk te opereren: ze
wil in de gaten houden hoe het met moeder gaat om hulp te kunnen bieden als dat nodig
is, maar zit met het dilemma dat moeder geen aanvullende hulp wil en bovendien
niet “in de gaten gehouden wil worden”. De hulpverlener doet dit dus impliciet en op
een natuurlijke manier en stelt zich afwachtend op. Wanneer zich de kans voordoet, de
moeder ziet het ook wel zitten om kindlief in een apart bed te laten slapen, wordt deze
ook direct gegrepen. Er wordt dus continu gezocht naar kleine openingen om hulp te
bieden. Daarbij wordt op cruciale momenten ook contact gezocht met de moeder en
naar consensus gezocht (“ik heb een campingbed, zou jij dat willen?”), waarbij de autonomie
van de moeder gerespecteerd wordt, en er geen oordeel over de moeder wordt
uitgesproken, maar er toch de mogelijkheid van ingrijpen is.
Dit schipperen lijkt overigens vooral voor te komen bij thema’s die gerelateerd zijn aan
verschillen in opvattingen tussen hulpverlener en cliënt (zie bijvoorbeeld thema 1 en 5
in §4.2.4). Hulpverleners die dit toepassen laten zien te beschikken over een van de
(moeilijkste?) competenties die in het beroepsprofiel van de maatschappelijk werker
beschreven wordt: het verzoenen van ogenschijnlijke tegenstellingen (Jagt, 2009, p.
82).
5.2.4 COM PETENTIE S
In voorgaande paragrafen is geëxpliciteerd dat er nogal wat komt kijken bij het werk
van hulpverleners. In de interviews en bijeenkomsten zijn – expliciet en impliciet – diverse
competenties aan bod gekomen die nodig zijn in het omgaan met de morele dimensie
van dat werk. Onderstaand wordt een aantal competenties toegelicht, welke
door de uitvoerende professionals genoemd worden in relatie tot de morele dimensie
van hun werk. Ook in de gesprekken met de leidinggevenden is uitgebreid stilgestaan
bij de gewenste competenties (zie voor een overzicht van de door hen genoemde competenties
hoofdstuk 8). Twee opmerkingen vooraf zijn echter belangrijk. Allereerst: als
de professionals over deze competenties praten, dan is dat vaak ook in relatie tot de
hulpverlening in het algemeen, en het werken met jonge moeders in het bijzonder. Het
gaat dus om competenties die door de respondenten niet alleen verbonden worden met
de morele dimensie, maar vooral met het werken met jonge moeders. In onderstaande
leggen we steeds uit wat de betreffende competentie volgens de respondent inhoudt,
Moreel handelen 57