MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

De morele dimensie
38
M o r e l e w e g w i j z e r s
liseren van bepaalde menselijke waarden in het leven van een moeder, dat is immers de
opdracht van het maatschappelijk werk. Maar wanneer zijn waarden gerealiseerd? Wat
is veiligheid? Wanneer is iemand een goede moeder? Wanneer is iemand zelfredzaam?
De ongrijpbaarheid van deze waarden zorgt ervoor dat het werk een duidelijke morele
component krijgt. Het gaat daarbij om vragen naar de definitie van bepaalde waarden –
wat is veiligheid? – , maar ook om de vraag hoe lang je hulpverlening in mag en kan zetten
om deze waarde te realiseren. Wanneer besluit je dat het voldoende is geweest?
Ook qua veiligheid, wanneer is het kindje veilig nog in huis. De een vindt: als er
knikkertjes op de vloer liggen dan is het onveilig en de ander zegt: ja, als je alle
hoeken van de kamer ziet is het onveilig. Dus, wat is veilig, wanneer is het veilig
en wanneer grijp je in? Dat zijn zeker dilemma’s waar de ene hulpverlener anders
over kan denken als de andere hulpverlener. Ik vind wel dat dat morele
vragen zijn. Wat is schadelijk voor een kind? Wanneer kan een kind niet in een
goede situatie opgroeien? Dus waar leg je de grens? (Respondent D, bijeenkomst
1)
En dat zeggen wij ook, je mag ook een deel van de verantwoordelijkheid bij ons
laten liggen. Kijk, uiteindelijk moeten de moeders hem zelf gaan dragen, maar
daar mag je wel de tijd voor nemen, je mag fouten maken, je mag dingen niet
kunnen. Als je hier binnen komt en je kunt niks, prima. […] Dat mag, dan nemen
wij het ook over. Maar ja, het moet ook weer terug. Wij zijn niet verantwoordelijk
voor al die kinderen die op de wereld worden gezet. Dus dat is wel ingewikkeld,
en dat vind ik bij tieners ingewikkelder dan bij mensen die volwassen zijn.
(Respondent G)
Een belangrijke complicerende factor bij dit thema, is het feit dat hulpverleners vaak
met meerdere doelgroepen werken, en dat de definitie van bepaalde waarden varieert
met deze doelgroep. Zo noemt één van de respondenten het voorbeeld van de licht verstandelijk
gehandicapte cliënten, waarbij er in de hulpverlening rekening mee wordt
gehouden dat het voor deze cliënten moeilijker is om de in de hulpverlening gestelde
doelen te bereiken. Vragen die daarbij spelen zijn: Mag je eigenlijk wel een onderscheid
maken tussen moeders, vooral omdat ook voor kinderen een minimale veiligheid in
opvoeding en omgeving aanwezig moet zijn? En wat is die minimale veiligheid dan?
Wat is goed moederschap in die situatie?
Overigens gaat diezelfde vraag ook op voor jonge moeders. In hoeverre kun je voor
jonge moeders dezelfde waarden en definities daarvan hanteren als voor volwassen
moeders? De respondenten zijn van mening dat jonge moeders een eigen benadering
verdienen waarbij er rekening wordt gehouden met het feit dat zij nog minderjarig zijn
(zie ook §5.1.1). Maar dan nog blijven er vragen over: hoe veel verantwoordelijkheid
kun je een jonge moeder bijvoorbeeld geven?
[...] je moet verantwoordelijkheid wel bij hun leggen. En dat vind ik wel ingewikkeld
bij tieners, in vergelijking met andere vrouwen, want dan denk ik nee,
het is ook jullie verantwoordelijkheid en bij tieners twijfel ik daar altijd aan.
Ook bij die 19-jarige. Ik denk: is dat eigenlijk wel fair wat wij doen? [...] Dan
denk ik, jullie zijn eigenlijk ook gewoon kinderen. Het zijn gewoon kinderen die
je voor je hebt, die dwars zijn en een grote mond hebben en ja... (Respondent G)