MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
ders minder serieus worden genomen; het maakt dat deze doelgroep strenger gevolgd
wordt door hulpverleners, getuige het tienermoederprotocol waar in het laatste fragment
sprake van is.
4.1.3 DE HU LPVERLENING SRE LA TIE
Een derde niveau waarin professionals geconfronteerd worden met de morele dimensie
is de hulpverleningsrelatie. In de interviews en de focusgroepbijeenkomsten is uitgebreid
gesproken over deze hulpverleningsrelatie en daaruit wordt duidelijk dat deze
voor de respondenten gestoeld is op een aantal waarden, zoals vertrouwen en respect.
Tevens kan de hulpverleningsrelatie een belangrijke rol spelen in morele spanningen
en dilemma’s waar de professionals voor staan, en in een aantal van de organisatie die
participeerden aan het onderzoek, zijn dan ook richtlijnen opgesteld over de bejegening
van cliënten. Verderop komt dit alles nog veel uitgebreider aan bod, aangezien een
afzonderlijke onderzoeksvraag geweid was aan dit onderwerp.
4.1.4 DAGELI JKSE P RAKT IJKEN EN MORELE VRA GEN
Tot slot uit de morele dimensie van het werken met jonge moeders zich ook in dagelijkse
praktijken en morele spanningen. Om met deze eerste te beginnen.
In bovenstaande is impliciet al duidelijk geworden dat waarden en normen tot uitdrukking
worden gebracht in de concrete manier waarop professionals en hulpverleningsinstellingen
te werk gaan: het tienermoederprotocol bijvoorbeeld, waar eerder aan gerefereerd
werd, is een uitdrukking van de maatschappelijke opvattingen over de doelgroep
jonge moeders. Een ander voorbeeld betreft het feit dat een van de participerende
organisaties de (ongeschreven) regel heeft dat hulpverleners telefonisch bereikbaar
moeten zijn voor hun cliënten, waarmee een belangrijke waarde (beschikbaarheid, betrouwbaarheid)
waarop de hulpverleningsrelatie stoelt gerealiseerd wordt. Hier betreft
het vooral ingesleten routines en regels waarin waarden en normen weerspiegeld worden,
maar er zijn ook andere voorbeelden te noemen van situaties waarin normen en
waarden tot uitdrukking komen in de hulpverleningspraktijk. Zo wordt in de data een
situatie aangehaald waarin een hulpverlener nauw betrokken is bij het regelen van een
waardige begrafenis voor een overleden kindje, daarmee uitdrukking gevend aan respect
en betrokkenheid. Een soortgelijke situatie is die waarin een hulpverlener geconfronteerd
wordt met een ongeloofwaardig verhaal van een jonge moeder, en dit verhaal
in eerste instantie niet serieus neemt en haar daarmee niet respecteert.
Op al deze momenten worden waarden gerealiseerd en dat maakt dat de hulpverlening
op dat moment moreel beladen is. Het gaat hier dus niet alleen om regels en protocollen
die gebruikt kunnen worden om richting te geven in bepaalde morele kwesties,
maar ook om ingesleten manieren van werken waarin bepaalde normen en waarden
weerspiegeld worden, en om dagelijkse praktijken waarin uitdrukking wordt gegeven
aan bepaalde waarden. Bovenstaande voorbeelden zijn allemaal afkomstig van de respondenten,
waaruit opgemaakt kan worden dat zij zich ook bewust zijn van de morele
beladenheid van hun werk op dit soort momenten. Daarbij moet opgemerkt worden dat
een deel van dat bewustzijn ook tijdens de interviews en bijeenkomsten op gang leek te
komen.
Tot slot zijn er in de concrete dagelijkse praktijk van de hulpverlening momenten
waarop de normen en waarden die een rol spelen in hun werk, de professional voor
vragen stellen.
In onderstaande overzicht (4-A) is een en ander samengevat.
De morele dimensie 29