MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

De morele dimensie
26
M o r e l e w e g w i j z e r s
4 DE MORELE DIMENSIE
In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de eerste onderzoeksvraag: ‘Op welke
momenten brengt de morele dimensie van de hulpverlening aan jonge moeders vragen
met zich mee voor professionals?’ Daarbij wordt stil gestaan bij de manier waarop de
morele dimensie in de hulpverlening aan jonge moeders zichtbaar wordt, en wordt
antwoord gegeven op de vraag voor welke morele vragen hulpverleners zich gesteld
zien.
4.1 HOE WORDT DE MORELE D IMENSIE ZICHTBAAR?
Waarden en normen spelen een grote rol in het bieden van maatschappelijke hulpverlening,
zoals dat bijvoorbeeld gebeurt door diverse instellingen die advies, opvang en
begeleiding bieden aan jonge moeders. Met andere woorden, het maatschappelijk werk
heeft een sterke morele dimensie, die – zo beargumenteerden wij in hoofdstuk 2 – in
alle facetten van het werk voelbaar en aanwezig is. In dit kader verwezen we eerder
naar het model van ‘meervoudige morele gelaagdheid’ van Jansen (2004). De eerste
onderzoeksvraag was er op gericht om deze morele dimensie expliciet aan de oppervlakte
te brengen en te onderzoeken op welke momenten zij voor vragen kan zorgen. In
onderstaande komen 4 ‘vindplaatsen’ van moraliteit aan bod: het betreft morele aspecten
van het werk die nadrukkelijk in de interviews en focusgroepbijeenkomsten met
uitvoerende professionals naar voren kwamen. Overigens is daarmee niet gezegd dat
andere onderdelen van het werk niet moreel beladen zijn, maar daarop komen wij later
(met name in hoofdstuk 9) van deze rapportage terug.
4.1.1 MOREE L KOMPA S
Om te beginnen wordt in de focusgroepbijeenkomsten en in de interviews vaak gerefereerd
aan het feit dat de hulpverlener/hulpverlening fungeert als een moreel kompas
voor de jonge moeder. Hulpverleningstrajecten komen in overleg met de jonge moeder
tot stand. Dat wil zeggen dat samen met haar hulpverleningsdoelen worden afgesproken.
Overigens varieert de regie die de jonge moeder daarin heeft: soms legt ze zelf een
hulpvraag neer, maar soms ook gaat ze slechts ‘akkoord’ met de doelen die een hulpverlener
of organisatie voor haar formuleert (en alle varianten daartussen). Desondanks
drukt de hulpverlenende organisatie en de hulpverlening, een zware stempel op
het hulpverleningstraject. Zij bepalen mede welke doelen nagestreefd worden en –
vooral als het gaat om onvrijwillige hulp – bepalen ook wanneer deze doelen bereikt
zijn. Het is dus de hulpverlening, in de persoon van de hulpverlener, die mede bepaalt
wat ‘goed’ is voor de jonge moeder. De professionals die participeren in het onderzoek,
zijn zich ervan bewust dat dit element van de hulpverlening duidelijk moreel beladen is
en dat normen en waarden hier een grote rol in spelen. Twee thema’s komen hierbij
aan bod: Als hulpverlener geef je mede vorm aan de doelen van de hulpverlening, en
bepaal je dus mede welke waarden belangrijk zijn in het leven van een jonge moeder
(1); maar in veel gevallen is ook de definitie van die waarden mede in handen van de
hulpverlener (2). Beide worden geïllustreerd aan de hand van twee voorbeelden:
[...] Dat zijn weer mijn eigen waarden en normen hè, ik denk, moet ze per se
contact maken met andere moeders? Dat vraag ik me ook af. Wat is goed voor