MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
11.1.7 BENOEM AA NDACHT SFUNCT I ONARISSE N
Bij het stimuleren en borgen van aandacht voor moraliteit in de organisatie vervult een
aandachtsfunctionaris een belangrijke rol. Dit kan zowel een leidinggevende, als een
stafmedewerker, een gedrags(des)kundige of een hulpverlener zijn. Het is in ieder geval
iemand die tot taak heeft om alert te zijn en te blijven op alles wat met moraliteit te
maken heeft en die in staat is (zowel op basis van persoonlijke competenties als vanuit
de organisatorische randvoorwaarden) om morele spanningen te benoemen en dilemma’s
te signaleren. Zo’n functionaris kan bijvoorbeeld door middel van een (train-detrainer-achtige)
cursus worden toegerust voor haar/zijn functie. Deze persoon zou
desgewenst ook de rol van gespreksleider kunnen hebben wanneer moreel beraad expliciet
geagendeerd wordt 52.
11.1.8 BETREK ETHIEK E XPLICI ET IN DE MET HODIE K
Neem bij het leren werken met c.q. bij werkbespreking van de methodiek de moreel
spanningsvolle thema’s (zie hoofdstuk 4) expliciet mee, zodat hulpverleners zich bewust
worden van de morele aspecten in hun werk/ de hulpverleningsrelatie en het achterliggende
morele kader van deze methodiek en alert zijn op vragen en dilemma’s die
zich daarin voor (kunnen) doen. Een aantal uitvoerende hulpverleners is zich overigens
al bewust van de waardengeladenheid van hun werk en de gebruikte methodieken (zie
§5.3.3), en daar kan dus gemakkelijk aansluiting bij gevonden worden. Ontwikkel desgewenst
aanvullend materiaal 53 (op het gebied van theorie en vaardigheden) dat bij
scholing van medewerkers gebruikt kan worden. Zoek hiervoor eventueel (ethische)
expertise ‘van buiten’.
11.1.9 BETREK PR OFESSI ONALS BIJ RI CHT LI JNONT WI KK E LING
Betrek bij zowel het aanpassen van bestaande als bij het ontwikkelen van nieuwe richtlijnen
de hulpverleners uit de eigen organisatie en eventueel ook uit het ketennetwerk
54. Sta daarbij expliciet stil bij de waarden en normen die vanuit de verschillende
perspectieven een rol spelen. Zo ontstaat niet alleen draagvlak of ‘commitment’ voor
implementatie van veranderingen en verbeteringen (Grol & Wensing, 2007; De Caluwé
& Vermaak, 1999), maar het biedt tevens de mogelijkheid om regels en richtlijnen zó te
formuleren dat ze door professionals ervaren worden als een nuttig houvast binnen
een kader dat ruimte biedt in plaats van dat ze een demoraliserende werking op hen
hebben (bijvoorbeeld omdat de discretionaire ruimte en de ruimte voor reflectie door
een grote nadruk op methodieken en protocollen beperkt wordt, zie §5.2.2 en de uitspraken
van respondenten over protocollen aldaar/ §5.2.5).
11.1.10 ZIE AAND ACHT V OOR M OR ALITE IT AL S EE N MAAT SCHA PPELIJ KE TAA K
Morele reflectie op de kwesties die zich voordoen in de hulpverlening aan jonge moeders
raakt bijna altijd aan maatschappelijke normen en waarden. Bovendien blijkt, dat
veel morele dilemma’s ontstaan door gebeurtenissen en regelgeving in de maatschappelijke
context waarbinnen deze hulpverlening zich afspeelt (zie onder andere hoofd-
52 Hoewel veiligheid hierbij wel een aandachtspunt dient te zijn, zie de aanbeveling hierboven.
53 Bijvoorbeeld een losbladig systeem (map).
54 In bepaalde gevallen kan het zelfs raadzaam zijn om cliënten te betrekken.
Aanbevelingen en discussiepunten
129