MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

Aanbevelingen en discussiepunten
124
M o r e l e w e g w i j z e r s
verse momenten en op diverse manieren kunnen dialogen gevoerd worden waarin betrokkenen
– hulpverleners, leidinggevenden, stafmedewerkers, gedrags(des)kundigen,
en last but not least ook cliënten – met elkaar stilstaan bij de waarden die een rol spelen
in de hulpverlening en de hulpverleningsrelatie. Hierbij kan zowel vanuit voorgegeven
casuïstiek gestart worden – dat is veiliger, want niemand is er direct bij betrokken
– als vanuit een concrete casus die een hulpverlener zelf heeft meegemaakt. Qua methodiek
kan bij waardencommunicatie gebruik gemaakt worden van het normen- en
waardenspel (Gerrickens, Verstege & Van Dun, 2003) en andere bestaande spellen zoals
het communicatiekwartet (Schroor, 2004) of ‘het grote beïnvloedingsspel’ (Dijk &
Moes, 2005) maar ook van de talloze intervisie- en supervisiemethoden die in de afgelopen
jaren ontwikkeld zijn om reflectie te stimuleren (Van der Heide, 2008; Benammar
et al., 2006). Het is verder belangrijk om het niet van het toeval te laten afhangen
of morele aspecten van het werk ter sprake komen: het moet regelmatig op de agenda
gezet worden. Ruimte maken voor communicatie betekent dus letterlijk ruimte maken,
door de mogelijkheid tot dialoog te bieden en middelen ter beschikking te stellen om
deze dialoog te voren. Dit betreft vooral de structurele aspecten van een dergelijke dialoog.
Ruimte maken voor communicatie betekent echter ook dat er aandacht is voor de
cultuur van de organisatie en de vraag of de medewerkers ook de ruimte ervaren om
moeilijke zaken ter sprake te brengen. Voelen zij zich veilig om twijfel, onzekerheid,
dilemma’s te benoemen? Relevante thema’s in dit verband zijn onder andere de vraag
naar verantwoordelijkheid en verantwoording (zie ook discussiepunten). Momenten
waarop verantwoording moet worden afgelegd lijken in eerste instantie minder geschikt
voor een open dialoog over de morele dimensie van het werk.
11.1.3 STEL D OELE N V AST
De vraag of het belangrijk is om aandacht te hebben voor morele aspecten, werd door
alle leidinggevenden en stafmedewerkers met een volmondig ja beantwoord (zie
hoofdstuk 8). Daarbij werd duidelijk dat deze aandacht voor moraliteit in de hulpverlening
aan jonge moeders om meerdere redenen belangrijk en zinvol wordt gevonden.
Een organisatie (c.q. een bestuur of een manager) kan echter verschillende doelen voor
ogen hebben bij het initiëren en stimuleren van morele reflectie. Het is belangrijk dat
alle betrokkenen deze doelen kennen, opdat er gezamenlijk gewerkt kan worden aan
het bereiken ervan. Benoem expliciet welk(e) doel(en) nagestreefd worden:
Oplossingen vinden voor een concrete acute casus (“brandjes blussen”).
Consensus bereiken over belangrijke beslissingen (draagvlak creëren).
Gemaakte keuzes en handelwijzen kunnen verantwoorden.
Sensibilisering van hulpverleners voor de morele aspecten van het werk.
Signaleren van knelpunten die zich regelmatig voordoen.
Professionele ontwikkeling van medewerkers.
Verankering van de organisatievisie in het denken en handelen van medewerkers
(“alle neuzen één kant uit”).
Kwaliteitsbeleid.
Zorg voor medewerkers.