MORELE WEGWIJZERS - HU Onderzoek - Hogeschool Utrecht

M o r e l e w e g w i j z e r s
11 AANBEVELINGEN EN DISCUSSIEPUNTEN
Dit onderzoek had tot doel het aanreiken van ‘handvatten’ voor reflectie op morele vragen
die aansluiten op de werkpraktijken in organisaties die hulp verlenen aan adolescente
moeders. In het eerste deel van dit hoofdstuk geven wij tien aanbevelingen en
enkele suggesties voor nader onderzoek. In het tweede deel van dit hoofdstuk gaan wij
in op verscheidene discussiepunten, die naar aanleiding van dit onderzoek aan de orde
gesteld kunnen worden.
11.1 AANBEVELINGEN
In aansluiting op de resultaten uit beide onderzoeksdelen die in de voorgaande hoofdstukken
van deze rapportage beschreven zijn, komen wij tot onderstaande concrete
aanbevelingen en handreikingen 46 voor het stimuleren van morele reflectie.
11.1.1 ONT WIKKE L EEN VOCABULAIRE EN VERGR OOT ZO MORE LE SENSI TIVITEIT
Eerder in deze rapportage is gebleken dat begrippen als ‘moraal’, ‘ethiek’, ‘morele’ en
‘moraliteit’ aanvankelijk voor veel hulpverleners (zie §3.1) niet gelijk duidelijk zijn. Om
morele aspecten van de hulpverlening ter sprake te brengen is eerst een toelichting
nodig zodat betrokkenen begrijpen waar het eigenlijk precies om gaat. Alleen al het
stilstaan bij de betekenis van deze woorden en het gesprek dat ontstaat naar aanleiding
van (casus)voorbeelden, blijkt te leiden tot meer sensitiviteit voor morele vragen bij de
respondenten in dit onderzoek. Zo vertelden zowel de uitvoerende hulpverleners als de
leidinggevenden dat deelname aan de interviews en focusgroepbijeenkomsten een bewustwordingsproces
op gang bracht. Dit is de eerste stap naar bewustwording van het
feit dat moraliteit in de hulpverlening aan jonge moeders altijd een rol speelt en het
stimuleert morele reflectie. Wanneer het binnen een organisatie ‘gewoon’ wordt om
iets als een morele vraag of een moreel spanningsveld te benoemen, leren medewerkers
om dit perspectief als een normaal onderdeel van hun werk te zien in plaats van
als iets dat altijd zwaar, beladen en moeilijk is (en daarom maar beter niet te vaak aan
de orde kan zijn). Het is vervolgens de vraag of het hierbij behulpzaam is om ook een
moreel discours te hanteren; een ‘taal’ waarmee woorden en betekenis gegeven kan
worden aan de morele dimensie van de vragen waarmee hulpverleners zich geconfronteerd
zien. Verderop, bij de bespreking van de discussiepunten, zal dit punt uitgebreider
aan de orde komen.
11.1.2 MAAK RU IMTE V OOR WA AR DENCOMMUNI CATIE
Moraliteit in de hulpverlening aan jonge moeders komt aan het licht door te communiceren
over de waarden die een rol spelen in die hulpverlening, op alle niveaus binnen
de organisatie. Wanneer men hiervoor eenmaal gevoelig geworden is (zie vorige aanbeveling)
zal de behoefte om het er met elkaar over te hebben groter worden 47. Op di-
46 Hierbij betrekken wij ook de resultaten van het afstudeeronderzoek dat in het verlengde van
het onderzoek naar moraliteit in de hulpverlening aan jonge moeders gedaan is door drie studentes
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening van de HU.
47 Dit blijkt niet alleen uit andere onderzoeken (onder andere Van der Dam, 2008), maar ook uit
opmerkingen van de respondenten in dit onderzoek.
Aanbevelingen en discussiepunten
123