Opmaak 1 - Melkveebedrijf

Bedrijfsprofiel
— Praktijkcentrum De Marke in Hengelo
(Gelderland) is een proefboerderij waarvan
de bedrijfsvoering gericht is op beperken
van mineralenverliezen en een zo klein
mogelijke belasting van bodem, water en
lucht.
— Bij het bedrijf hoort 55 ha lichte zandgrond.
Hiervan is 11 ha blijvend grasland.
44 ha is in gebruik voor vruchtwisseling:
22 ha gras, 10 ha maïs, 6 ha MKS en 6 ha
gerst/erwtensilage.
De Marke heeft een melkquotum van
658.000 kg. Het rollend jaargemiddelde
van de melkproductie is 9.509 kg met
4,43 % vet en 3,46 % eiwit. <
Alwies Hermans
standsgroep was de energieopname 12.000 tot
13.000 VEM per dier per dag. “Nu mikken we
op 9.500 tot 10.000 VEM”, vertelt Hermans.
De Marke werkt met twee droogstandsgroepen.
In de tweede groep komen de koeien ongeveer
drie weken voor afkalven.
Het ruwvoerrantsoen in de tweede droogstandsgroep
bevat dezelfde ruwvoercomponenten als
het rantsoen van de lacterende koeien: snijmaïs,
GPS (gerst-erwten), graskuil en gedorst hooi.
De verhouding is bij de droogstaande koeien
wel anders dan bij de lacterende dieren. Bij de
droogstaande koeien zit er met name minder
graskuil in het rantsoen omdat graskuil veel
kalium en natrium bevat. Deze twee elementen
verstoren de gewenste kationen-anionenbalans
bij droogstaande koeien. Gedorst hooi is aan het
droogstandsrantsoen toegevoegd om te zorgen
dat de totale energiedichtheid niet te hoog wordt.
Ook zorgt gedorst hooi voor meer structuur. Bij
het ‘oude’ droogstandsrantsoen namen de
koeien 15 tot 16 kg droge stof per dag op. Bij het
huidige rantsoen is dat ongeveer 12 kg droge
Rantsoen
droogstandsgroep I
In kilogrammen droge stof:
8,5 kg mengkuil (herfstgras+maïsstro)
2 kg graskuil
0,9 kg restvoer
mineralenmengsel + magnesiumoxyde
Dit rantsoen is goed voor ongeveer 8.800 VEM
Rantsoen
droogstandsgroep II
In kilogrammen droge stof:
3,5 kg graskuil
3,0 kg snijmaïs
1,0 kg GPS (gerst-erwten)
4,0 kg gedorst hooi
0,5 kg soja
mineralenmengsel + magnesiumoxyde <
stof per koe per dag.
De Marke mikt op een ruw eiwitgehalte in het
rantsoen voor de tweede droogstandsgroep
van 14,5 %.
Ondanks het advies van Dobbelaar kan
bedrijfsleider Hermans het niet laten om de
koeien voor afkalven toch een beetje krachtvoer
te verstrekken. Vanaf een week voor afkalven
kunnen de dieren ongeveer 0,5 kg krachtvoer per
dag opnemen. “Dan weten ze na het afkalven
ook dat ze af en toe naar de krachtvoerbox
kunnen.”
Minder
Na anderhalf jaar met het nieuwe rantsoen
gewerkt te hebben, durft bedrijfsleider Hermans
zonder meer te stellen dat de aanpassing een
goede zet geweest is. “Het aantal gevallen van
melkziekte is sterk afgenomen. Ook lebmaagdraaiingen
zien we vrijwel niet meer. En het
probleem van traag opstarten na afkalven is
uit de wereld.” Hermans concludeert dat het
beter is om koeien voor afkalven niet te veel
energie op te laten nemen. “Dan nemen ze na
afkalven beter voer op.”
Als een bijkomend positief effect van de
rantsoenaanpassing bij de droogstaande koeien
noemt Hermans de lagere biestproductie.
“Koeien produceren nu meestal niet meer dan
7 à 8 liter biest. Voordeel voor de koe is een
kleinere aanslag op de energie- en
calciumvoorraad, en voor het kalf betekent het
meer geconcentreerde biest.”
Ook de melkproductie komt na afkalven wat
rustiger op gang dan in het verleden het geval
was. “Dat is even wennen. Maar na 10, 14 dagen
zie je de melkproductie snel toenemen. Een
geleidelijke start zorgt er voor dat de koeien
het makkelijker aan kunnen.”
Recent is de afkalfstal op De Marke aangepast.
De koeien kalven nu in een ruim strohok dat
grenst aan de stal voor de droogstaande koeien.
Voorheen stonden de koeien aangebonden als
ze moesten kalven. “Ook die verandering pakt
goed uit. Koeien lijken een stuk makkelijker te
kalven nu ze vrij rond kunnen lopen. Ook stoppen
ze niet meer met vreten rond het afkalven.”
Na de geboorte van het kalf geven de medewerkers
van De Marke iedere koe standaard 20 tot 40
liter lauw water. Sinds kort combineren ze dit
met de zogenoemde koekikker, een smakelijk
drankje dat de koe voorziet van snelle energie
en makkelijk opneembaar calcium. <
Jan Willem Huetink, Bronkhorst:
“Meer melk
door beter droogstandsmanagement”
Melkveehouder Jan Willem Huetink laat zijn koeien
in de laatste weken van de droogstand niet meer
tussen de melkkoeien lopen. Ze krijgen nu een
rantsoen op maat zonder krachtvoer. Problemen
met melkziekte heeft Huetink vrijwel niet meer.
Ook zijn de koeien vruchtbaarder en zit de
melkproductie flink in de lift.
Het kan altijd beter, is het motto van
melkveehouder Jan Willem Huetink in Bronkhorst
(Gelderland). Het aanbod van de faculteit
Diergeneeskunde vorig jaar om zijn bedrijf eens
onder de loep te nemen, greep Huetink dan ook
met beide handen aan. Onder leiding van Paul
Dobbelaar, specialist voeding herkauwer bij de
faculteit Diergeneeskunde, lichtte een groep
studenten het melkveebedrijf van Huetink door.
Op het moment van de bedrijfanalyse was
Huetink niet ontevreden over de prestaties van
zijn melkveestapel. “Maar ik wist dat er op >
MELKVEEBEDRIJF / NR 8 / OKTOBER 2006 / REPORTAGE | 17