De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

DEEL III: CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
permanente vorming aangaande deze potentiële risicosituaties kan de bewustwording
op het terrein doen groeien.
Daarnaast werd ook de opvang van aan de grens gestrande niet-begeleide minderjarige
vreemdelingen besproken en werd de nieuwe wetgeving hieromtrent kort toegelicht.
Deze nieuwe wet brengt belangrijke gevolgen met zich mee voor de opvang van nietbegeleide
minderjarige vreemdelingen. Zo zal de minderjarige binnen de 24u worden
overgebracht naar een observatie-en oriëntatiecentrum indien geen twijfel bestaat
omtrent de minderjarigheid. Is dit wel het geval, dan dient de leeftijdsbepaling binnen
de drie dagen plaats te vinden, een termijn die eventueel mits uitzonderlijke omstandigheden
éénmaal verlengbaar is. In dat geval wordt de persoon wel nog in het INADcentrum
of transitcentrum 127 geplaatst, afhankelijk van zijn statuut en tot de beslissing
inzake zijn leeftijdsbepaling aan de voogd betekend wordt. Minderjarigen worden
vanaf nu dus in principe niet meer in gesloten centra opgevangen. Aan deze opvangmodaliteit
zijn immers allerlei nefaste gevolgen verbonden. Toch baart deze nieuwe
wetgeving ons enigszins zorgen in het licht van de vaststelling van een aantal potentiële
risicosituaties. Na een degelijke risk assessment moet het mogelijk zijn zonodig
bijkomende beveiligingsmaatregelen in te voeren in het belang van de veiligheid van
de minderjarige. Het is geen evidente oefening om de nefaste gevolgen verbonden
aan een gesloten opvang te verzoenen met de idee van een beveiligde opvang. Toch
dienen haalbare alternatieven ontwikkeld te worden vanuit de verontrustende vaststelling
dat heel wat minderjarigen uit de open opvangstructuren verdwijnen. Om dit te
voorkomen, bevelen wij een beveiligde opvang aan indien het risk assessment uitwijst
dat hier nood aan is. De vorm die deze opvang dient aan te nemen, kan volgens
ons best aansluiten bij de opvang die voorzien wordt door de bestaande opvangcentra
in de Vlaamse en de Franse Gemeenschap voor niet-begeleide minderjarige
vreemdelingen en slachtoffers van mensenhandel, met name Juna, Minor N’dako en
Esperanto waar dergelijke veiligheidswaarborgen werden ingebouwd, zowel fysieke als
pedagogische maatregelen. Deze dienen een inspiratiebron te zijn voor de centra die
instaan voor de eerste opvang van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen, met
name de Observatie- en Oriëntatiecentra te Steenokkerzeel en Neder-Over-Heembeek.
In deze centra wordt reeds een aantal inspanningen geleverd (bijvoorbeeld de minderjarige
mag in de eerste periode van zijn verblijf het centrum niet alleen verlaten, er
vindt een screening plaats van de bezoekers…), maar we wensen toch het belang
te benadrukken van een voldoende uitgebreid en opgeleid personeelskader en het
werken in kleine leefgroepen, teneinde een intensere vertrouwensband op te bouwen.
Het is hierbij niet zelden een moeilijke evenwichtsoefening om de gulden middenweg
te zoeken tussen het scheppen van een veilig klimaat en de jongeren toch de nodige
ruimte en privacy te geven, en dan in het bijzonder voor deze jongeren die vaak heel
wat trauma’s en affectieve stoornissen hebben opgelopen. De nodige fi nanciële en
personele middelen moeten hiertoe beschikbaar worden gemaakt.
In een vijfde hoofdstuk ten slotte, werd de problematiek van alleenreizende minderjarigen
binnen een internationaal perspectief geplaatst. Het is opvallend hoe weinig
174