De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN
wat het aantonen van het aspect “gewoonte” vergemakkelijkt, dat in Nederland een
verzwarende omstandigheid uitmaakt van de misdrijven mensensmokkel en mensenhandel.
Zo lichtte de coördinator een dossier toe waarbij op die manier achterhaald
kon worden dat eenzelfde persoon reeds 108 personen had gesmokkeld in het
verleden, telkens met hetzelfde paspoort. Dit werd ontdekt dankzij deze hierboven
beschreven meldingsplicht van de luchtvaartmaatschappijen. Hieruit blijkt dat het
steeds nuttig en aangewezen is om tot op het bot te gaan en een bepaald dossier niet
als een geïsoleerd geval te behandelen. Deze lijn kan doorgetrokken worden naar wat
we in ons onderzoek "humanitaire mensensmokkel" hebben genoemd. Los van het feit
of een persoon minderjarigen heeft gesmokkeld vanuit humanitaire motieven om de
familie een dienst te bewijzen, dan wel vanuit persoonlijk winstbejag, dient te worden
nagegaan of het om een georganiseerd misdrijf gaat, dan wel om een eenmalig feit.
Het verplicht maken van deze gegevensuitwisseling vergemakkelijkt het onderzoek
naar potentiële situaties van mensenhandel/mensensmokkel aanzienlijk. Er kan
nagegaan worden of bepaalde personen gelinkt kunnen worden aan de hand van het
reisdossier, boekingsgegevens kunnen geverifi eerd en onderzocht worden (bv. tickets
aangekocht met dezelfde visakaart kunnen wijzen op een criminele organisatie), enzovoort.
Momenteel kan dit in België ook, maar dit gebeurt enkel op reactieve basis (met
name indien een potentieel geval van mensenhandel/mensensmokkel gedetecteerd
wordt, kan wel worden nagegaan of dader en slachtoffer aan mekaar gelinkt kunnen
worden op basis van het reisdossier), terwijl op Schiphol sowieso door elke luchtvaartmaatschappij
die op een risicobestemming vliegt, de passagiersgegevens worden
overgemaakt aan de politionele overheden. Dit impliceert een enorme verbetering en
vooruitgang in het onderzoek naar de vaak moeilijke dossiers rond mensenhandel en
mensensmokkel. Het feit dat deze procedure gelegaliseerd is, biedt bovendien de
nodige rechtswaarborgen aan de individuen. 110 In de wet wordt dit alles immers minutieus
omschreven en vastgelegd en op die manier kan dit een inspiratiebron vormen
voor het Belgische beleid.
Daarnaast werd ook een aantal specifi eke problemen toegelicht, die te maken hebben
met het feit dat Schiphol een transitluchthaven is, wat ook uit de praktijk in België
is gebleken. Zo is een gekende modus operandi inzake mensensmokkel en mensenhandel
het uitvoeren van een ‘no show’, zijnde een vlucht boeken naar een land van
bestemming waarvoor gemakkelijk een visum en authentieke documenten kunnen
worden bekomen, met een transit in een Europese luchthaven (in casu Schiphol),
waarbij de verbindingsvlucht niet wordt genomen. Op die manier krijg je soms bizarre
reisroutes die kunnen gedetecteerd worden aan de hand van een doorgedreven profi -
ling. Een andere mogelijkheid om deze situaties bloot te leggen, is het uitvoeren van
intensieve observaties naar potentieel afwijkend gedrag in de terminals, door speciaal
daartoe opgeleide rechercheurs.
110 Wet van 23 november 2000 tot algehele herziening van de Vreemdelingenwet (Vreemdelingenwet 2000),
http://wetten.overheid.nl/cgi-bin/deeplink/law1/title=VREEMDELINGENWET%202000
144