De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

HOOFDSTUK 4: PARTICIPERENDE OBSERVATIE
de minderjarige en diens afhaler, dat door alle luchtvaartmaatschappijen gedragen
wordt. Op die manier kunnen fouten in de procedure verminderd worden en kunnen
de praktijken nog beter op elkaar worden afgestemd, wat de duidelijkheid voor de
actoren op het terrein vergroot.
Daarnaast wordt ook aanbevolen dat de overheid de verplichting invoert om over een
document van “ouderlijke toestemming” te beschikken, een verplichting die bovendien
afdwingbaar dient te worden gemaakt. Momenteel vereisen niet alle landen deze
machtiging, wat onduidelijkheden creëert op het terrein. Maar een nog doorslaggevender
argument is dat op die manier alle ouders verplicht worden een document te
tekenen waarin ze hun minderjarig kind de toestemming geven om alleen te reizen.
Een laatste belangrijk gegeven met betrekking tot Unaccompanied Minors, is de vrees
dat bij de actoren op het terrein een vals gevoel van veiligheid wordt gecreëerd door
de procedure. Casus 1 toont aan dat men dient te vermijden dat een aantal actoren
minder rigoureuze controles uitoefent, net omdat men ervan uitgaat dat de procedure
veilig is. Hiertoe lijkt sensibilisatie van de actoren binnen de luchthavensetting
aangewezen, om de bewustwording omtrent mogelijke risicosituaties waarin alleenreizende
minderjarigen kunnen belanden, te doen groeien.
De observaties van de overige twee categorieën minderjarigen bleken een moeilijke
oefening. Zij kunnen enkel aan de hand van vrije observaties bestudeerd worden en
hun onzichtbaarheid bemoeilijkt de detectie enorm. Toch werd in de loop van het
onderzoek een aantal gevallen gedetecteerd waarbij Young Passengers of Minors Third
Party slachtoffer werden van mensensmokkel of mensenhandel. De eerste categorie
valt terug te brengen onder de noemer “humanitaire mensensmokkel” aangezien
het in alle geobserveerde situaties de bedoeling was om de minderjarige sneller met
de familie te herenigen via illegale kanalen. De gevallen mensenhandel die werden
gerapporteerd, zijn beperkt gebleven. Er werden slechts vier dergelijke situaties gedetecteerd
tijdens de observatieperiode, maar uiteraard is voorzichtigheid geboden: het
is niet uitgesloten dat een aantal gevallen door de mazen van het net is geglipt, zoals
in feite ook werd aangetoond door de bespreking van casus 3. Gezien de specifi eke rol
van de voogden en hun vertrouwensband met de niet-begeleide minderjarige vreemdeling,
dient bij de opleiding van de voogden voldoende aandacht te zijn voor de diverse
aspecten verbonden met de problematiek van alleenreizende minderjarigen en voor
het risico op mensensmokkel, mensenhandel of enig ander risico voor het kind in het
bijzonder. Degelijke permanente vorming dient de bewustwording bij de voogden te
doen groeien.
De meest voorkomende modus operandi inzake onregelmatige binnenkomst werden
op een rij gezet, waarna de misdrijven mensenhandel en –smokkel werden toegelicht
met relevante casussen. Wat mensensmokkel aangaat, kunnen we uit de praktijk
vooral onthouden dat men steeds op zijn hoede moet zijn voor potentiële risicosituaties.
Hiertoe is een adequate risk assessment aangewezen, alsook sensibilisatie van
137