De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

HOOFDSTUK 4: PARTICIPERENDE OBSERVATIE
lijke evenwichtsoefening om de gulden middenweg te zoeken tussen het scheppen
van een veilig klimaat en de jongeren toch de nodige ruimte en privacy te geven,
en dan in het bijzonder voor deze jongeren die vaak heel wat trauma’s en affectieve
stoornissen hebben opgelopen.
Casus 2 (van het Dominicaans meisje dat mogelijk een slachtoffer van mensenhandel
was) wijst ons bovendien op de soms moeilijke samenwerking tussen de diverse
actoren werkzaam op het terrein van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen.
Door de politiediensten en andere overheden zoals het Openbaar Ministerie, de Dienst
Vreemdelingenzaken en de Dienst Voogdij werd kort op de bal gespeeld tijdens de
interceptie van het meisje. Zij werd geplaatst in een open opvangcentrum en aan
de voogd en de begeleiders van het opvangcentrum werd gevraagd de politie op de
hoogte te houden van enige ontwikkelingen, in het bijzonder met betrekking tot de
eventuele komst van de moeder. De politie werd evenwel niet tijdig verwittigd, zodat
het meisje kon vertrekken met haar “moeder” zonder enige uitleg over de concrete
toedracht van de situatie, wat erg penibel is.
Men moet erover waken dat dergelijke situaties in de toekomst vermeden worden. Een
mogelijke aanbeveling hiertoe is het regelen van de samenwerking tussen de diverse
actoren in samenwerkingsprotocollen die de bevoegdheden en modus operandi van
elke actor scherpstellen. Op die manier kan men een casuïstische probleemoplossing
omzeilen: indien men de afstemming tussen de actoren schriftelijk vastlegt, is
men minder afhankelijk van concrete omstandigheden. Permanente samenwerking is
primordiaal om snel en effi ciënt te kunnen reageren bij vermoedens van potentieel
slachtofferschap van mensensmokkel/-handel of enig ander risico voor de minderjarige.
Deze samenwerking betreft niet enkel de gerechtelijke en politionele overheden,
maar dient ook geoptimaliseerd te worden met de andere betrokken partijen, zoals de
opvangcentra, sociale diensten, NGO’s, enz. zonder afbreuk te doen aan de eigenheid
en de deontologie van elke actor. Een intense samenwerking van de actoren, gekoppeld
aan het opstellen van een actieplan en een timing is vereist, wat gecoördineerd dient
te worden door de bestaande of nieuw op te richten coördinatieorganen en autoriteiten
binnen de luchthavens. Hierbij kan eventueel ook gedacht worden aan de Interdepartementale
Coördinatiecel ter bestrijding van de mensensmokkel en mensenhandel, die
dit in een “ad hoc” werkgroep kan opnemen. Bovendien moet de uitvoering van de
maatregelen vanuit de overheid door een multidisciplinair team opgevolgd worden en
zijn evaluaties nodig om continu te streven naar kwaliteitsverbetering.
133