De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?
De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen? De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?
HOOFDSTUK 4: PARTICIPERENDE OBSERVATIE Ook niet-begeleide minderjarige vreemdelingen verbleven tot voor kort op regelmatige basis in het INAD-centrum. Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racisme bestrijding stelt de situatie in het INAD-centrum sinds lange tijd aan de kaak, gezien het gegeven dat de opsluiting van minderjarigen in dit centrum om diverse redenen dient vermeden te worden. Hetzelfde geldt voor Child Focus en andere organisaties. Vooreerst is de infrastructuur van het INAD-centrum niet voorzien op de aanwezigheid van minderjarigen, er is immers voor hen geen aparte ruimte voorzien. Er is geen enkele mogelijkheid om zich even af te zonderen van de overige bewoners. Bovendien worden minderjarigen gedwongen te overnachten bij volstrekt onbekende volwassenen. Gesprekken met een voogd of een andere vertrouwenspersoon vinden plaats in de lokalen van de Federale Politie, in omstandigheden die bezwaarlijk optimaal kunnen worden genoemd. Er is ten slotte ook een manifest gebrek aan professionele begeleiding en omkadering van de bewoners, los van het optreden van het veiligheidspersoneel. 99 Volgens het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding dient de vasthouding van minderjarigen ten allen tijde vermeden te worden, het druist in tegen artikel 37 (het recht op menswaardige behandeling en bescherming tegen vrijheidsberoving) van het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind van 20 november 1989, dat ook door België werd ondertekend en geratifi ceerd. Het Centrum pleit dan ook voor doorgedreven onderzoek naar haalbare alternatieven. 100 In dit opzicht is het belangrijk om de nieuwe wet betreffende de opvang van asielzoekers te vermelden. Deze wet verscheen op 7 mei 2007 in het Belgisch Staatsblad en voert nieuwe regels in voor de opvang van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. 101 In hoofdstuk 1 werd deze wet al uitgebreid besproken bij de toelichting van de dienst Grensinspectie van de Dienst Vreemdelingenzaken. De nieuwe wet impliceert dat minderjarigen niet langer in het INAD-centrum of transitcentrum 127 mogen worden opgenomen. Bovendien wordt de opvang in een observatie- en oriëntatieperiode gekoppeld aan een periode van vijftien dagen, eenmaal verlengbaar met vijf dagen mits bijzonder gemotiveerde omstandigheden, waarbinnen de terugdrijvingsmaatregel uitgevoerd dient te worden. Lukt dit niet, dan wordt de minderjarige gemachtigd het grondgebied te betreden. Dit alles impliceert dat minderjarigen die blootgesteld worden aan potentiële risicosituaties, vanaf heden binnen de 24 uur in een open opvangstructuur zullen worden geplaatst. 99 CENTRUM VOOR GELIJKHEID VAN KANSEN EN VOOR RACISMEBESTRIJDING, INAD-centrum: vaststellingen en analyse met betrekking op de toepassing van de fundamentele rechten van de bewoners, zonder datum, 15. 100 Ondertussen werd bekend gemaakt dat de Minister van Binnenlandse Zaken tegen het einde van 2009 de opening voorziet van een nieuw transitcentrum op de terreinen van de nationale luchthaven Brussels Airport. Het centrum zal het huidige INAD-centrum en transitcentrum 127 vervangen. 101 Wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en van bepaalde andere categorieën van vreemdelingen, Belgisch Staatsblad, 7 mei 2007. 131
DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Ondanks het feit dat het een positief gegeven is dat niet-begeleide minderjarige vreemdelingen niet langer in transitcentrum 127 of het INAD-centrum mogen worden opgesloten, baart deze nieuwe regelgeving ons niettemin ernstig zorgen, gezien het enorme aantal minderjarigen dat uit dergelijke opvangcentra verdwijnt. Volgens een studie van Child Focus uit 2005 verdwijnt 1 niet-begeleide minderjarige asielzoeker op 4 uit de open instelling. 102 De eerstelijnscentra van Steenokkerzeel en Neder-Over- Heembeek meldden in de loop van 2006 respectievelijk 233 en 728 verdwenen nietbegeleide minderjarige vreemdelingen bij de bevoegde politiediensten. Bovendien vonden de meeste van deze verdwijningen plaats binnen de 48 uur na aankomst in dit open opvangcentrum. 103 Een dergelijke open opvang kan er dus toe leiden dat minderjarigen potentieel worden blootgesteld aan grote risico’s. Vanuit dit onderzoek en vanuit de algemene bevinding binnen Child Focus dat niet-begeleide minderjarige vreemdelingen heel snel uit de open opvangstructuren verdwijnen, kunnen we concluderen dat het in sommige situaties niet steeds in het belang van het kind is om in een volledig open opvangstructuur terecht te komen. Vandaar onze aanbeveling dat een beveiligde vorm van opvang aangewezen is indien het risk assessment uitwijst dat er bijzondere risico’s zijn op mensenhandel, mensensmokkel of enig ander risico voor de veiligheid van het kind. Vaak worden minderjarigen immers gebrainwasht om zo snel mogelijk de open opvangstructuur te verlaten en naar een welbepaald telefoonnummer te bellen. Een lid van de organisatie, een familielid,… komt hen ophalen en op die manier verdwijnen ze, soms nog voor de intake heeft kunnen plaatsvinden. Het is daarom belangrijk dat de opvang de veiligheid van de minderjarige waarborgt, door middel van technopreventieve maatregelen (zoals het gebruik van cameratoezicht) tot en met de ontwikkeling van een doorgedreven pedagogische omkadering waarin onder meer vertrouwen, een nabije opvolging en veiligheidsgevoel centraal komen te staan. We verwijzen naar de reeds bestaande opvangcentra in de Vlaamse en de Franse Gemeenschap voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen en slachtoffers van mensenhandel, met name Juna, Minor N’dako en Esperanto waar dergelijke veiligheidswaarborgen werden ingebouwd, zowel fysieke als pedagogische maatregelen. Deze dienen een inspiratiebron te zijn voor de centra die instaan voor de eerste opvang van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen, met name de Observatie- en Oriëntatiecentra te Steenokkerzeel en Neder-Over-Heembeek. In deze centra wordt reeds een aantal inspanningen geleverd (bijvoorbeeld de minderjarige mag in de eerste periode van zijn verblijf het centrum niet alleen verlaten, er vindt een screening plaats van de bezoekers…), maar we wensen toch het belang te benadrukken van een voldoende uitgebreid en opgeleid personeelskader en het werken in kleine leefgroepen, teneinde een intensere vertrouwensband op te bouwen. in. Het is hierbij niet zelden een moei- 102 S. DE SMET, Het profi el en de traject-monitoring van niet-begeleide minderjarige asielzoekers in België, Child Focus en Fedasil, Brussel, 2005, 113p. 103 CHILD FOCUS, Jaarverslag 2006, 22. 132
- Page 81 and 82: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN 3.Tus
- Page 84 and 85: Hoofdstuk 3 Procedures betreffende
- Page 86 and 87: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 88 and 89: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 90 and 91: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 92 and 93: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 94 and 95: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 96 and 97: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 98 and 99: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 100 and 101: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 102 and 103: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 104 and 105: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 106: HOOFDSTUK 3: PROCEDURES BETREFFENDE
- Page 109 and 110: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Van a
- Page 111 and 112: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN echte
- Page 113 and 114: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Opste
- Page 115 and 116: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN 114 n
- Page 117 and 118: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Er is
- Page 119 and 120: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Servi
- Page 121 and 122: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN reche
- Page 123 and 124: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN de re
- Page 125 and 126: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Daarn
- Page 127 and 128: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN de mo
- Page 129 and 130: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN 128 C
- Page 131: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN Ook h
- Page 135 and 136: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN 134 C
- Page 137 and 138: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN 3. Tu
- Page 139 and 140: DEEL II: ONDERZOEKSRESULTATEN de ac
- Page 142 and 143: Hoofdstuk 5 Situatieschets van de p
- Page 144 and 145: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 146 and 147: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 148 and 149: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 150 and 151: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 152 and 153: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 154 and 155: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 156 and 157: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 158 and 159: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 160 and 161: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 162 and 163: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 164: HOOFDSTUK 5: SITUATIESCHETS VAN DE
- Page 168 and 169: Hoofdstuk 6 Algemene conclusie
- Page 170 and 171: HOOFDSTUK 6: ALGEMENE CONCLUSIE dit
- Page 172 and 173: HOOFDSTUK 6: ALGEMENE CONCLUSIE van
- Page 174 and 175: HOOFDSTUK 6: ALGEMENE CONCLUSIE te
- Page 176: HOOFDSTUK 6: ALGEMENE CONCLUSIE ken
- Page 179 and 180: DEEL III: CONCLUSIES EN AANBEVELING
- Page 181 and 182: DEEL III: CONCLUSIES EN AANBEVELING
HOOFDSTUK 4: PARTICIPERENDE OBSERVATIE<br />
Ook niet-begeleide minderjarige vreemdelingen verbleven tot <strong>voor</strong> kort op regelmatige<br />
basis in het INAD-centrum. Het Centrum <strong>voor</strong> Gelijkheid van Kansen en<br />
<strong>voor</strong> Racisme bestrijding stelt de situatie in het INAD-centrum sinds lange tijd aan<br />
de kaak, gezien het gegeven dat de opsluiting van <strong>minderjarigen</strong> in dit centrum<br />
om diverse redenen dient vermeden te worden. Hetzelfde geldt <strong>voor</strong> Child Focus<br />
en andere organisaties. Vooreerst is de infrastructuur van het INAD-centrum niet<br />
<strong>voor</strong>zien op de aanwezigheid van <strong>minderjarigen</strong>, er is immers <strong>voor</strong> hen g<strong>een</strong> aparte<br />
ruimte <strong>voor</strong>zien. Er is g<strong>een</strong> enkele mogelijkheid om zich even af te zonderen van<br />
de overige bewoners. Bovendien worden <strong>minderjarigen</strong> gedwongen te overnachten<br />
bij volstrekt onbekende volwassenen. Gesprekken met <strong>een</strong> voogd of <strong>een</strong> andere<br />
vertrouwenspersoon vinden plaats in de lokalen van de Federale Politie, in omstandigheden<br />
die bezwaarlijk optimaal kunnen worden genoemd. Er is ten slotte ook <strong>een</strong><br />
manifest gebrek aan professionele begeleiding en omkadering van de bewoners, los<br />
van het optreden van het veiligheidspersoneel. 99<br />
Volgens het Centrum <strong>voor</strong> Gelijkheid van Kansen en <strong>voor</strong> Racismebestrijding dient<br />
de vasthouding van <strong>minderjarigen</strong> ten allen tijde vermeden te worden, het druist<br />
in tegen artikel 37 (het recht op menswaardige behandeling en bescherming tegen<br />
vrijheidsberoving) van het Internationaal Verdrag <strong>voor</strong> de Rechten van het Kind van<br />
20 november 1989, dat ook door België werd ondertekend en geratifi ceerd. Het<br />
Centrum pleit dan ook <strong>voor</strong> doorgedreven onderzoek naar haalbare alternatieven. 100<br />
In dit opzicht is het belangrijk om de nieuwe wet betreffende de opvang van asielzoekers<br />
te vermelden. <strong>De</strong>ze wet versch<strong>een</strong> op 7 mei 2007 in het Belgisch Staatsblad<br />
en voert nieuwe regels in <strong>voor</strong> de opvang van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen.<br />
101 In hoofdstuk 1 werd deze wet al uitgebreid besproken bij de toelichting<br />
van de dienst Grensinspectie van de Dienst Vreemdelingenzaken. <strong>De</strong> nieuwe wet<br />
impliceert dat <strong>minderjarigen</strong> niet langer in het INAD-centrum of transitcentrum 127<br />
mogen worden opgenomen. Bovendien wordt de opvang in <strong>een</strong> observatie- en oriëntatieperiode<br />
gekoppeld aan <strong>een</strong> periode van vijftien dagen, <strong>een</strong>maal verlengbaar met<br />
vijf dagen mits bijzonder gemotiveerde omstandigheden, waarbinnen de terugdrijvingsmaatregel<br />
uitgevoerd dient te worden. Lukt dit niet, dan wordt de minderjarige<br />
gemachtigd het grondgebied te betreden. Dit alles impliceert dat <strong>minderjarigen</strong> die<br />
blootgesteld worden aan potentiële risicosituaties, vanaf heden binnen de 24 uur in<br />
<strong>een</strong> open opvangstructuur zullen worden geplaatst.<br />
99 CENTRUM VOOR GELIJKHEID VAN KANSEN EN VOOR RACISMEBESTRIJDING, INAD-centrum: vaststellingen<br />
en analyse met betrekking op de toepassing van de fundamentele rechten van de bewoners, zonder datum, 15.<br />
100 Ondertussen werd bekend gemaakt dat de Minister van Binnenlandse Zaken tegen het einde van 2009 de opening<br />
<strong>voor</strong>ziet van <strong>een</strong> nieuw transitcentrum op de terreinen van de nationale <strong>luchthaven</strong> Brussels Airport. Het<br />
centrum zal het huidige INAD-centrum en transitcentrum 127 vervangen.<br />
101 Wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en van bepaalde andere categorieën van<br />
vreemdelingen, Belgisch Staatsblad, 7 mei 2007.<br />
131