De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

VOORWOORD
Voorwoord
In het voorjaar 2006 krijg ik een verontrustende telefoon van Tony Verachtert, hoofd
van de Federale Gerechtelijke Politie op Brussels Airport. Hij stelt zich vragen bij de
toestroom alleenreizende minderjarigen op de luchthaven. Alleen al het vermoeden
dat enkelen onder hen door de mazen van het controlenet glippen en een ernstig
risico lopen slachtoffer te worden van misbruik, houdt hem al maanden wakker. Kan
hij met deze verontwaardiging bij Child Focus terecht?
Het probleem is me niet onbekend. Want niet-begeleide minderjarige vreemdelingen,
die uit diverse werelddelen naar of door ons land reizen op zoek naar een beter leven,
vormen sedert jaren een bijzondere doelgroep voor Child Focus. Hun grote kwetsbaarheid
en hun verdwijningsrisico vragen extra aandacht van onze operatoren en
case-managers, die politie en justitie ondersteunen bij de zoektocht naar vermiste
kinderen. Daarnaast heeft de studieafdeling van Child Focus via praktijkgerichte
onderzoeken tijdens de voorbije jaren herhaaldelijk en nadrukkelijk beleidsaandacht
gevraagd voor deze vaak vergeten doelgroep.
Bovendien had Willy Bruggeman, voorzitter van de Hoge Raad van de Federale Politie
en voormalig ondervoorzitter van Europol, me kort na mijn aantreden als algemeen
directeur van Child Focus al attent gemaakt op het internationaal probleem van alleenreizende
minderjarigen. Hoewel niet onopgemerkt, kunnen ze vaak ongestoord in
volstrekte anonimiteit hun tocht verder zetten. Een tocht die wellicht zelden uitmondt
in een beter leven en heel wat risico’s inhoudt op betrokkenheid in criminaliteit,
in sommige gevallen als dader van bepaalde deviante gedragingen, maar in andere
gevallen als slachtoffer van mensenhandel of mensensmokkel in het bijzonder.
Het lijdt geen twijfel dat met deze zorg bij Child Focus aan de juiste deur wordt
geklopt. Child Focus heeft immers de unieke maatschappelijke opdracht om zowel
op nationaal als op internationaal vlak alle vormen van verdwijning, ontvoering of
seksuele uitbuiting van kinderen en jongeren te voorkomen en te bestrijden. Het
probleem van alleenreizende minderjarigen kan ons niet onberoerd laten!
De onmiddellijke respons van de Koning Boudewijnstichting op ons verzoek tot fi nanciële
ondersteuning liet ons toe een eerste verkennende studie rond dit onderwerp op
te starten. Valesca Lippens, een recent afgestudeerde criminologe die stage liep bij
de operationele afdeling van Child Focus en er nadien ook een eerste werkervaring
opdeed, was bereid deze moeilijke opdracht op zich te nemen.
Moeilijk, omdat de wereld van de luchthaven - zoals àlle professionele werelden - een
gesloten subcultuur vormt die voor buitenstaanders heel wat geheimen kent; omdat
de regelgeving en procedures nauwelijks gekend en vrij ingewikkeld en ondoorzichtig
zijn; omdat de rol en de bevoegdheden van de actoren en hun onderlinge afstemming
en samenwerking nergens eenduidig beschreven zijn; maar bovenal omdat de
12