De luchthaven, een veilige plek voor alleenreizende minderjarigen?

de toestand van de minderjarige in het opvangcentrum, met de bedoeling kort op de
bal te spelen, werd niet aan deze vraag beantwoord, noch door het opvangcentrum,
noch door de voogd. Het is pas na ons initiatief om de voogd te contacteren om enig
nieuws te vernemen, dat we op de hoogte werden gesteld van haar vertrek. Dit is op
zijn minst betreurenswaardig, aangezien we de situatie bijgevolg niet volledig hebben
kunnen uitklaren. We weten enkel dat een vrouw die beweert de moeder te zijn van
het meisje, haar is komen ophalen op vertoon van een geboorteakte. Wat haar plannen
zijn of waar het meisje nu naartoe is, kon niet opgehelderd worden. We hebben sterk
de indruk dat we nog korter op de bal hadden kunnen spelen, zó dat de situatie
volledig zou geanalyseerd zijn alvorens het meisje kon beschikken. Het blijft uiteraard
zeer moeilijk en delicaat indien de vrouw daadwerkelijk de moeder van het meisje is,
maar het lijkt ons dit risico waard.
Casus 2 illustreert ten slotte het belang van een doorgedreven controle en observatie
van alleenreizende minderjarigen. Indien we de zaak niet als het ware “geforceerd”
hadden, zou men het meisje gewoon hebben laten beschikken: haar visum bleek
immers nog een maand geldig. Dit doet ons vermoeden dat jaarlijks een aantal van
dergelijke casussen aan onze aandacht ontsnapt. Bovendien vermoeden we dat de
meeste minderjarigen die risico lopen op (diverse vormen van) uitbuiting, de leeftijdsgrens
van twaalf jaar reeds voorbij zijn. Ze zijn dus vrij om op autonome wijze
het reistraject af te leggen. Dit impliceert evenwel dat de controle op hun afhaler en
hun situatie reeds herleid wordt tot een grenscontrole in het beste geval, indien zij
buiten de Schengenlanden reizen. Vandaar dat we ervoor pleiten het aantal controles
op te drijven, zodat mogelijke risicosituaties sneller en effi ciënter gedetecteerd en
opgevolgd kunnen worden, met verhoogde aandacht voor de Schengenzone. Hiertoe
dienen de nodige middelen te worden vrijgemaakt.
2.3 Observaties in het kader van potentieel
slachtofferschap van mensensmokkel
Naast mensenhandel is ook mensenmokkel een steeds vaker voorkomend fenomeen
waar de luchthavenautoriteiten mee geconfronteerd worden. 97 Alle intercepties van
mensensmokkelaars gedurende de observatieperiode kunnen ondergebracht worden
onder de noemer “humanitaire mensensmokkel”: minderjarigen worden uit het land
van herkomst gesmokkeld vanuit humanitaire overwegingen, vaak met de bedoeling
om op een snellere manier gezinshereniging te bewerkstelligen door de offi ciële
procedure te omzeilen. Het blijft onduidelijk in welke mate men de term “humanitaire
mensensmokkel” kan hanteren, want de vraag stelt zich in hoeverre de minderjarigen
gesmokkeld worden vanuit pure menslievende redenen, dan wel dat er toch een fi nancieel
of ander voordeel tegenover staat.
97 Informatie afkomstig van gesprekken met actoren op het terrein.
HOOFDSTUK 4: PARTICIPERENDE OBSERVATIE
127