Download hier mijn boek Vuile Handen

Samengesteld door annemarie postma
opbrengsten naar iFaW
en Bont voor Dieren
Stop de zeehondenjacht!
Met bijdragen van o.a. Hugo Borst, Kluun, Vincent Bijlo, Marjan Berk, Manon Uphoff,
Lenette van Dongen, Mariska Hulscher, Fokke en Sukke, Jan Siebelink, Koos
van Zomeren, Mensje van Keulen, Lenie ‘t Hart, Susan Smit, Frits Barend, Maarten
van Rossem en vele anderen
Annemarie Postma (1969) is schrijfster en
columniste. Zij voert al jaren strijd tegen de
zeehondenjacht. Als opiniemaker moedigde
zij andere Nederlandse opiniemakers aan
het cynisme te laten varen en plaats te maken
voor betrokkenheid. En de ironie zo nu
en dan te vervangen door de moed om écht
van betekenis te zijn in dit leven. Ze deed
een oproep in haar wekelijkse column in het
Algemeen Dagblad. In minder dan twee
weken stroomden de vele bijdragen binnen.
Van bekende schrijvers en columnisten,
maar ook van televisiepersoonlijkheden en
cartoonisten. Annemarie besloot de vele columns
en tekeningen te bundelen. Dit unieke
boek, waarvan de opbrengst gaat naar Bont
voor Dieren en het IFAW, is het resultaat.

Vuile handen
Stop de zeehondenjacht!

Vuile handen
Stop de zeehondenjacht!
Samengesteld door Annemarie Postma
arena

Hoe kan het dat ze zo wreed tot ons komt, de schoonheid,
en dat het zachtste wordt geroofd met grof geweld.
Manon Uphoff
De wereld zal slechts veranderen door hen die zich tegen haar
verzetten. Wie zich aanpast, is voor het werkelijke leven verloren.
Goethe
© Samenstelling: Annemarie Postma
en Uitgeverij Arena, Amsterdam, 2006
© Teksten en illustraties bij de afzonderlijke
auteurs en cartoonisten
Omslagontwerp: dps,Amsterdam
Foto voorzijde omslag: Corbis
Typografie en zetwerk: Ceevan Wee, Amsterdam
isbn-10: 90 6974 812 6
isbn-13: 978 90 6974 812 2
nur 303

Inhoud
Voorwoord Annemarie Postma 7
Voorwoord Claudia Linssen – Protest helpt 13
Voorwoord Marcel Bertsch – Middeleeuwse praktijken 16
Annemarie Postma – Vuile handen 18
Krista van Velzen – Dagboek zeehondenjacht Canada 20
Lenie ’t Hart – Laten we ze uitkopen 40
Claudia de Breij – Zeehondenbaby’s 43
Maarten van Rossem – Twijfelprotest 45
Mariska Hulscher – Mantels van verraad 48
Lenette van Dongen – Mea culpa 50
Mensje van Keulen – Canada 53
Annemiek Schrijver – Later als we groot zijn 54
Hugo Borst – Dilemma 56
Janneke Snijder-Hazelhoff en Joanneke Kruijsen –
Bloed op het ijs 58
Manon Uphoff – Bont, hond, muts 60
Kluun – ‘Papa, waarom deed je niks?’ 65
François de Waal – Stoer, bang, laf en lui 67
Patty Scholten – De zeehonden 69
Leon Verdonschot – Zeehonden en kippen 70
Jan Siebelink – Weerloos 73
Nilgün Yerli – Zeehonden 74
Jan Bonjer – Stervenskoud 76

Koos van Zomeren – Bloed 79
Anneliese Bergman – Wat moet je dan als moeder? 80
Ronald Jan Heijn – Liefde is inzicht 82
Wilbert Gieske – Leve de klapmuts 84
Vincent Bijlo – Cynisme als kogelvrij vest 86
Susan Smit – Dood aan de ironie 89
Samira Abbos – Universele verklaring van de rechten van het dier
91
Marjan Berk – Schadelijke katten 93
Karin Giphart – 500 woorden waarom 95
Frits Barend – Proefmens 98
Inez van Oord – De film 100
Jeroen Kijk in de Vegte – Je ziet het niet, maar je weet
wat er gebeurt 101
Siska Mulder – Nep 103
Bert van der Veer – Murphy 105
Mylène de la Haye – De bonte verzameling van Frans M. 107
Riek Tawfik – Beste J. 110
Roxane Catz – Wat kan ’n mens bewegen 112
Annemarie Postma en Claudia Linssen – Canada: ‘Discover
our true nature’ 114
Over de auteurs / illustratoren 118
Relevante websites 126

Voorwoord Annemarie Postma
schrijfster en columniste
Handel alsof wat je doet verschil maakt. Dat doet het namelijk.
william james
Op 9 maart van dit jaar was ik te gast bij het debat van Bont voor
Dieren tegen de zeehondenjacht. Terwijl de Kamerleden Krista
van Velzen en Joanneke Kruijsen verslag deden van hun reis naar
het Canadese ijs in 2005, waren op een groot beeldscherm achter
hen de bloederige beelden van de jacht te zien. Ik was zo verdrietig
en geschokt dat het me beter leek om mijn column niet meer
voor te dragen.‘Maar je kent die beelden toch?’ vroeg iemand mij
later. Ja, inderdaad. Ik ken die beelden. Ik ken die beelden al sinds
ik tien jaar oud ben. Dat was het nou juist. Ik ben nu zevenendertig
jaar. Waarom zijn de zeehonden nog steeds niet veilig? Waarom
is er in die zevenentwintig jaar niets veranderd?
Toen ik die avond naar huis reed was er iets in mij veranderd.
Ik voelde me recht in het hart geraakt, voelde me zó persoonlijk
aangesproken. De volgende dag deed ik een oproep aan collegaopiniemakers
om zich kwaad te maken en net als ik óók een stuk
tegen de zeehondenjacht te schrijven.‘Publiceer je artikel eerst op
de plek die je als columnist of journalist hebt en stuur het daarna
naar mij,’ schreef ik in mijn column in het AD en in mijn nieuwsbrief.
In minder dan twee weken kwamen er zoveel mooie bijdragen
binnen, ook van cartoonisten, dat ik besloot er een boekje
7

van te maken. Het moest een pamflet tegen de jacht worden,
maar vooral ook een aanklacht tegen onszelf; tegen de laffe ironie
en het cynisme waarachter we ons maar al te vaak en gemakkelijk
verschuilen. Zoals Susan Smit in haar bijdrage schrijft:‘Waar maken
we ons nou nog écht druk om? [...] We kopen t-shirts met
olijke wereldverbeterende teksten, versturen mailgrappen over
die domme cowboy van een Bush naar ons hele adressenboek en
voelen ons reuze maatschappijkritisch. We lachen alles weg. Wie
zich van ironie bedient, geeft aan het allemaal best te snappen,
maar er met een superieure glimlach boven te staan.’
De zeehondenjacht en de ironie, een actie was geboren. Ik was
weer het meisje van tien, dat op even dagen na schooltijd haar
donkerblauwe Greenpeace-sweater aantrok en met ronde zeehondenstickers
onder de arm langs de deuren ging om geld op te
halen. Op oneven dagen trok ik ten strijde voor de (toen nog)
Bond ter Bestrijding van de Vivisectie. Ik kon als kind niet begrijpen
dat wij als mensen zo achteloos omgaan met de rechten van
dieren, zo vanzelfsprekend denken te mogen beslissen over hun
lot. En ik begrijp dat als volwassene gelukkig nog steeds niet.
Sterker nog: ik begrijp dat eigenlijk steeds minder.
Koos van Zomeren schreef eens:‘Ik geloof niet dat dieren kunnen
emanciperen zoals slaven zijn geëmancipeerd, om de eenvoudige
reden dat ze dan zouden moeten ophouden met dier te
zijn, zoals slaven zijn opgehouden slaaf te zijn.’
Ik wil in zijn redenering toch vooral een hoopvolle gedachte
lezen. Slaven zijn geen slaven meer omdat evolutie kennelijk toch
vooruitgang betekent, en wij dus ‘wijzer’ zijn geworden. Wij worden
wijzer als het om de rechten van de mens gaat, maar de rechten
van het dier laten nog nadrukkelijk te wensen over. Nieuwe
Revu-journalist Leon Verdonschot schreef hierover in zijn column
voor dit boek: ‘Wanneer mijn lievelingsliberaal Paul Cli-
8

teur vertelt over Socrates of Spinoza, luistert men aandachtig.
Begint hij vervolgens over het vastleggen van rechten voor dieren,
dan is hoongelach zijn deel, en kan hij rekenen op grappen
over godsdienstvrijheid voor koeien, en rechten voor de mug.
Dan is hij blijkbaar ineens geen wetenschapper meer, maar een
hobbyist.’
Verdonschot haalt in zijn stuk ook de filosoof Peter Singer aan,
die al ruim dertig jaar over onze verhouding met dieren schrijft,
en respect voor dieren vooral een morele keuze noemt. En een
morele keuze is het. Evenals je druk maken over lijden. Er bestaat
geen morele rechtvaardiging of vergoelijking voor het toestaan
van – en het wegkijken bij – lijden. Om welk wezen het ook gaat.
Hierin kan en mag geen scheidslijn worden aangebracht. Schrijver
Ronald Giphart mailde mij naar aanleiding van mijn oproep
dat hij dacht dat ik een grap maakte; hij vroeg zich bij het lezen af
waar de verborgen camera stond. Er stierven per dag immers zoveel
mensen. Dát vond hij pas cynisch! Bovendien wilde hij zijn
geloofwaardigheid als columnist niet op het spel zetten voor
mijn actie, daarvoor moest de zaak toch wel van een geheel andere
orde zijn. Ik begreep uit zijn reactie dat het bestrijden van
mensenleed voor hem de prioriteit verdient boven verontwaardiging
over dierenleed.‘Goh,’ schreef ik hem terug,‘volgens mij ben
jij veel christelijker dan je zelf beseft of wilt toegeven. Want jij beschouwt
de mensheid dus als het hoogtepunt van de schepping –
iets wat eigenlijk een fundamentalistisch christelijke opvatting
is.’
Lijden is lijden. Of het nu om het lijden van mensen of dieren
gaat. Het is onethisch om je hoofd af te wenden als je met lijden
wordt geconfronteerd. Het is jammer om een actie tegen de zeehondenjacht
af te doen als een ‘Kinderen voor Kinderen-actie
met een hoog Disney-gehalte’, zoals Jerry Goossens in zijn co-
9

lumn deed, en te suggereren dat het makkelijk ‘zieltjes winnen’ is
voor zulke aandoenlijke, weerloze witte zachte beesten. Nee, dat
is het dus duidelijk niet. Hun schoonheid heeft de zeehondenpups
de afgelopen veertig jaar niets goeds gebracht. Veel mensen
branden hun intellectuele handen liever niet aan zoveel zachtheid.
En iets in de mens denkt kennelijk altijd dat schoonheid
zichzelf wel redt.
Het is ook gemakzuchtig om je persoonlijke verantwoordelijkheid
af te doen als een ‘druppel op een gloeiende plaat’. Ik geloof
in de macht en de kracht van het individu. Ik geloof in het in
beweging zetten van energie, in de macht van oprechte verontwaardiging
en de kracht van liefde. Eigenlijk zijn we als mens tot
zoveel liefde in staat, maar reserveren we die enkel voor onze
naaste. We zijn tot zoveel creativiteit in staat, maar we gebruiken
haar niet. We draaien als muizen in het radje dat voor ons is
klaargezet. Het is niet te begrijpen dat er zoveel dierenleed op te
lossen valt, maar dat we de keuze daarvoor eenvoudigweg niet
maken.
Heeft dit boekje zin? Ja! Er hebben mede door dit boek in korte
tijd ongelooflijk veel protestartikelen tegen de zeehondenjacht
in kranten en bladen gestaan. Ook de cartoons in NRC, Trouw,
De Limburger, Het Parool en het AD zijn opgevallen. Of mensen
het nu met mijn actie eens zijn of niet, er wordt weer uitgebreid
over gesproken. Het onderwerpt leeft, en blijkt de polemiek en
het debat waard.
Dit boek wil de discussie hierover vooral ook rekken.Het is te
belachelijk voor woorden dat we het slechts een paar weken over
de zeehonden kunnen hebben omdat de slachtpartij in zo’n, letterlijk,
moordend tempo gaat dat die altijd slechts een paar weken
duurt. Ook steunt dit boek het wetsvoorstel tegen de import
van zeehondenproducten in Nederland dat op 27 maart werd in-
10

gediend door PvdA-Kamerlid Joanneke Kruijsen en vvd-Kamerlid
Janneke Snijder-Hazelhoff. Een belangrijke aanzet om tot
een Europees verbod te komen.
Tot slot: ik ben een optimistische pessimist. Ik geloof, net zoals
Lenie ’t Hart stelt in haar column, dat Canada zich niet een-tweedrie
gewonnen zal geven. De Canadezen hebben de afgelopen decennia
laten zien volstrekt ongevoelig te zijn voor druk van de
buitenlandse opinie, en voor de uitkomsten van alle onderzoeken
van dierenartsen en dierenethici, zoals de Britse ethicus professor
Andrew Linzey. Deze onderzoeken tonen onomstotelijk aan dat
deze jacht nooit humaan kan zijn, zoals Canada zelf blijft beweren.
De afschuwelijke beelden die dit keer op keer bevestigen, en
die ook de Canadese regering al vele jaren in bezit heeft, verstoren
de Canadese nachtrust niet. Sterker nog: de jacht wordt aangemoedigd,
ondersteund en gesubsidieerd door de regering.
Daarnaast blijkt de jacht toch vooral ook folklore te zijn, ‘bij de
cultuur te horen’. De slachtpartij is een jaarlijks uitje voor de jagers.
Bedwelmd door wiet en alcohol leven zij zich elk jaar een
aantal dagen flink uit op de weerloze zeehondenbaby’s, een spoor
van bloed en de geur van de dood achterlatend op het maagdelijke
ijs. Zichzelf ondertussen ook nog eens ongegeneerd afrukkend
tussen de bebloede beesten (ja, echt, leest u het dagboek van sp-
Kamerlid Krista van Velzen straks maar). Dat mag allemaal, want
de zeehonden zijn rotbeesten, zo hebben ze generatie op generatie
geleerd. Zij eten de vis op, dus moeten ze dood.
‘Laten we de jagers uitkopen,’ stelt Lenie ’t Hart in haar column
voor. Ze vergelijkt het idee met Nederlandse kokkelvissers
die worden uitgekocht of met de premies die Europese boeren
krijgen om land braak te laten liggen.Volgens haar heeft de Canadese
overheid de vierduizend vissers die op zeehonden jagen ‘volstrekt
in de steek gelaten’ nadat door ‘falend beleid’ de zeeën zijn
11

leeggevist. De vissers zouden nu alleen nog maar op zeehonden
kunnen jagen. De zeehondenactiviste wil de vissers met het plan
financieel steunen. Bovendien wil ze duidelijk maken dat levende
zeehonden ook geld kunnen opbrengen via toerisme.
Over het laatste verschillen we van mening. De column van
Jan Bonjer, hoofdredactuer van het AD, opende wat dit betreft
mijn ogen. ‘We vinden het altijd eenvoudiger om ergens tegen te
zijn als we een alternatief kunnen bieden,’ schrijft hij. ‘Ik ben een
fervent tegenstander van de massale, inhumane jacht en ik ben
geen voorstander van ecotoerisme. Ik ben vooral voor een aantal
gebieden op aarde waar we de dieren met rust laten, waar we als
mens niet de eeuwige indringer zijn.’
Hiermee ben ik het helemaal eens. Maar ik geloof ook in het
initiatief van Lenie ’t Hart om een Seals Wildlife Fund op te richten
dat de jagers kan ‘compenseren’, mits vervolgens streng en
meedogenloos gecontroleerd zal worden – elk jaar weer – of Canada
daadwerkelijk met zijn vuile handen van die stralend witte
Omo-vachtjes af zal blijven.
Over die stralend witte vachtjes gesproken. Vraagje: tot welke
leeftijd is een zeehond een baby? Twee weken, twee maanden of
twee jaar? Ik vraag u dit omdat ik de foto op het omslag van dit
boek officieel niet mag gebruiken voor deze actie. De omslagfoto
zou ‘misleidend’ zijn. Daarop staat een white coat, een baby. En
Canada doodt helemaal geen zeehondenbaby’s. Alle beestjes die
gevild worden zijn ouder dan twaalf dagen. Laat dáár geen misverstand
over bestaan.
12

Voorwoord Claudia Linssen
directeur bont voor dieren
Protest helpt
In de jaren zestig werd bont aanvankelijk heel normaal gevonden.
Zelfs trendy jongerentijdschriften prezen het schaamteloos
aan. Maar het was tevens de tijd waarin het protest tegen bont
langzaam aanwakkerde tot een storm, zeker waar het de zeehondenjacht
betrof. In Nederland was een van de eersten die dit protest
ontketende een inmiddels vergeten kunstschilder. Zijn naam:
Gerard Esser (1908-1983). In een boek als dit is het goed hem te
memoreren.
Esser was een opvallende verschijning, doorgaans gekleed in
kleurig fluweel en getooid met parmantige strikken die hem de
allure gaven van een achttiende-eeuwse edelman. Wonen deed
hij in een klein appartement op drie hoog in de Amsterdamse
Pijp, samen met een verlamde zeemeeuw, een eend (die een klok
luidde als hij wilde eten), een papegaai en een uil – die overdag in
de kast sliep en er ’s nachts op uit trok.
Toen hij hoorde over de zeehondenslachtingen die jaarlijks in
Canada haar beslag kreeg, begreep Esser dat actie nodig was: ‘De
dieren moeten toch ergens een advocaat hebben.’ Hij ging de
straat op, in zijn eentje, om te laten zien welke barbaarse praktijken
er plaatsvonden. Niet met foto’s, maar met zijn schilderijen
die het dierenleed verbeeldden. Op de Dam verzamelde hij handtekeningen
om aan te bieden aan de Canadese ambassade. Hij gaf
interviews, sprak op scholen, reisde af naar Brussel en Bonn om
13

ook daar de mensen wakker te schudden. ‘Der Robbenretter’,
noemden de Duitse kranten hem. Hij spaarde geld om naar Oslo
te kunnen afreizen en vervolgens, in 1971, naar Canada.
Zijn strijd viel hem niet makkelijk: ‘De mensen zijn wreed, dat
zijn ze trouwens altijd geweest. Toen ik op de Dam stond met
mijn oproepen, kwamen ze aan de kraag van m’n jas voelen: “En
dat bontje dan? Zeker ook een lekker stukje vlees vanavond, hè.”
Maar dat bontje is nylon en m’n laarzen zijn van plastic, want ik
ben al m’n leven lang vegetariër. Ik breng het niet meer op om op
de Dam te gaan staan.’
Dat neemt niet weg dat zijn werk en dat van vele anderen effect
had. Het protest groeide in Nederland en organiseerde zich onder
meer in het Anti Bont Comité, de voorloper van Bont voor
Dieren. In het buitenland gebeurde hetzelfde. De handel in zeehondenbont
kelderde. Werden in de jaren vijftig jaarlijks bijna
300 000 zeehonden afgeslacht, in de jaren zeventig daalde het
naar een gemiddelde van 170 000. Nadat de Europese Gemeenschap
na aanhoudende druk van de publieke opinie en dierenbeschermingsorganisaties
in 1983 had besloten de grenzen te sluiten
voor zeehondenbont van white coats, daalden de aantallen slachtoffers
nog drastischer. In de tweede helft van de jaren tachtig werden
er ‘slechts’ 50 000 dieren per jaar doodgeknuppeld. Mede
door acties van Bont voor Dieren kregen mensen bovendien
steeds meer oog voor het dierenleed dat zich achter álle soorten
bont verschuilt.
Een minder bloeddorstige wereld is dus mogelijk. Maar daarvoor
zijn mensen als Gerard Esser nodig. Mensen die zich niet
onverschillig en afzijdig houden, maar in actie komen. Gelukkig
zijn die mensen er, al zijn het er veel te weinig.Annemarie Postma
is zo iemand. Haar betrokkenheid en inzet biedt hoop en inspiratie,
net als de positieve reacties die zij heeft losgemaakt en die in
dit boek zijn gebundeld.
14

Het leven van Gerard Esser leert dat protesteren helpt, dat het
levens redt. Tegelijkertijd leert de geschiedenis dat dit protest
moet aanhouden, moet blijven groeien. Want sinds 1996 zijn de
zeehondenslachtingen door steun van de Canadese overheid
weer explosief toegenomen. En de bontindustrie stopt veel geld
in het promoten van bont. Kortom: met dit boek zijn we er niet,
maar meehelpen doet het wel.
15

Voorwoord Marcel Bertsch
directeur ifaw nederland
Middeleeuwse praktijken
De meesten van jullie zal het niet zijn ontgaan dat in Canada onlangs
de zeehondenjacht weer van start is gegaan. Deze jacht is de
grootste slachting onder zeezoogdieren ter wereld. Maar liefst
325 000 babyzeehonden mogen dit jaar worden doodgeknuppeld.
Sommige zeehonden zijn nog niet eens dood als ze worden
gevild. Ik heb dit bloedbad met eigen ogen gezien en de beelden
staan voor altijd op mijn netvlies gegrift. Behalve wreed is deze
jacht bovendien ook nutteloos.Voor producten gemaakt van zeehonden
bestaan voldoende alternatieven, en ook in economisch
opzicht is er geen enkele noodzaak om deze dieren te doden.
Ik was dan ook blij verrast toen Annemarie Postma mij vertelde
over dit boek. Ik vind het geweldig dat al deze bijzondere mensen
op hun eigen manier een bijdrage hebben geleverd aan de strijd
tegen de zeehondenjacht. En wat voor bijdragen! Ik heb genoten
van de verhalen, soms ontroerend, vaak geestig, maar allemaal
recht vanuit het hart. Daarvoor wil ik iedereen die aan dit boek
heeft meegewerkt heel erg hartelijk bedanken.
Het is ontzettend belangrijk dat wij ons met z’n allen blijven inzetten
tegen deze middeleeuwse praktijken.
Het ifaw (International Fund for Animal Welfare) maakt zich
al sinds 1969 op vele manieren sterk voor de zeehonden. Bijvoor-
16

eeld door middel van het vastleggen van de jacht, waardoor de
hele wereld kan zien op welke gruwelijke wijze de zeehonden in
Canada aan hun einde komen. Maar ook door een sterke politieke
lobby op lokaal en internationaal niveau. Wij zijn gelukkig al
ver gekomen, maar we zijn er nog lang niet. Wij zijn pas tevreden
als de jacht gestopt is. Laten we daar met zijn allen hard voor blijven
vechten.
17

Annemarie Postma
schrijfster en columniste
Vuile handen
Ik slaap slecht de laatste nachten. Ik zie een ijsvlakte met pasgeboren
zeehondjes. Ze zijn blij, hun moeders ook. Ze slapen, drinken
moedermelk en spelen. De zon schijnt, hun donzige verse
vachtjes zijn wit, het ijs is wit. Nog wel. Tijd is iets waar dieren
zich niet mee bezighouden. Dieren leven in het nu. Gelukkig.
Want, stel je toch eens voor dat de zeehondenmoeders zouden
weten dat in twee weken hun pasgeborenen massaal afgeslacht
gaan worden. Door goddeloze, liefdeloze handen. Uit prestige,
uit een ego-oorlog tussen autoriteiten. Canada wil met dit aankomende
laffe bloedbad de wereld laten zien: wij laten ons de wet
niet voorschrijven.
Een zinloze, totáál overbodige, gewetenloze commerciële
slachtpartij staat weer voor de deur.Wij weten dit, wij weten dit al
vijfentwintig jaar. Wij vinden dat niet gek, tenminste niet zo gek
dat we geen hap meer door onze keel krijgen, wakker liggen, niet
meer in de spiegel kunnen kijken en ten strijde trekken met verfspuitbussen
– zoals vroeger.
Ik huil en ben misselijk als ik dit schrijf. Vindt u dat gek? Ik
vind het gek dat er, ondanks eerdere toezeggingen, niemand van
de Canadese ambassade aanwezig was tijdens de manifestatie van
Bont voor Dieren op 9 maart in de Amstelkerk in Amsterdam.
De ambassadeur had ‘geen tijd’. Misschien zou er een eerste secretaris
komen.‘Maar,’ werd er gezegd,‘als we komen is het louter
een formaliteit; not to help you out.’
18

U begrijpt, ook de eerste secretaris kwam niet.
‘Gaat er op zo’n avond geschreeuwd worden?’ vroeg deze trouwens
nog bevreesd aan de organisatie. Zelf wereldvreemd, laf en
bang, maar dan kennelijk toch vinden dat een gruwelijke slachting
van weerloze wezentjes gerechtvaardigd is. En ook het laatste
zoethoudertje van de ambassade, om dan maar iemand via een
webcam een verhaal te laten doen over de ‘technische aspecten’
van de zeehondenslachting, bleek een toezegging die niet de
moeite waard was na te komen.
‘We hebben contact opgenomen met ons hoofdkantoor in
Ottawa om te kijken of er Canadese experts op dit gebied beschikbaar
waren om deel te nemen aan uw programma,’ liet de
Canadese Bont voor Dieren weten.‘Het spijt me echter u te moeten
berichten dat we er niet in zijn geslaagd een expert te vinden
die beschikbaar dan wel bereid was bij uw evenement aanwezig te
zijn.’
Canada maakt zich dus niet zo druk, en vindt dat wij dat vooral
ook niet moeten doen. Op de website van Canada (www.canada.nl)
is zelfs te lezen dat zij vinden dat dierenbeschermers wel
erg veel mythes de wereld in brengen. Canada láát helemaal geen
báby’s doodknuppelen, want als de beestjes worden vermoord
zijn ze ouder dan twaalf dagen.
Gefeliciteerd Canada, met zoveel wijsheid. Was je vuile, met
bloed besmeurde handen ook dit jaar maar weer in onschuld.
Deze column verscheen op 9 maart in het Algemeen Dagblad en
vormde de opmaat tot dit boek.
19

Krista van Velzen
tweede-kamerlid voor de sp
Dagboek zeehondenjacht Canada
sp-Kamerlid Krista van Velzen was op uitnodiging van Bont voor
Dieren en The Humane Society of the United States in Canada
om de commerciële zeehondenjacht te observeren. Lees hieronder
haar verslag.
Dag 1 – zondag 27 maart 2005
Gisteren ben ik in Canada aangekomen. De eerste nacht heb ik
in Montreal doorgebracht. Straks vertrek ik met een binnenlandse
vlucht naar Charlottetown, van daaruit gaan de observatiemissies
op pad. Gisternacht heb ik met een paar ‘gewone’ Canadezen
gesproken. In eerste instantie wekten wij veel verbazing
door te vragen naar hun mening over de zeehondenjacht. Waarom
wilden wij hun mening weten over Canadese plafonds? De
spraakverwarring was snel opgelost, maar het woord sealing bestaat
in Canada dus niet.
Dat we op weg waren naar de zeehondenjacht leverde verschillende
reacties op. De uitbater van het restaurantje waar we een
kop koffie dronken legde ons uit dat de jacht op zeehonden door
het merendeel van de lokale bevolking wordt afgewezen. Maar de
economische situatie in Newfoundland is dusdanig slecht dat de
jacht nodig is om de lokale economie draaiende te houden. Het
gaat om een opbrengst van ongeveer drie miljoen dollar. De politieke
partijen steunen de jacht. Waarschijnlijk omwille van de
20

stemmen, maar ze zouden er beter aan doen te zoeken naar alternatieve
inkomstenbronnen.
Ook in Montreal is goed te merken dat de werkloosheid er
hoog is. Er zijn erg veel daklozen, vervallen huizen en kapotte wegen.
Ik heb gehoord dat het weer in Charlottetown erg slecht is.
We kunnen waarschijnlijk niet direct doorreizen naar de jachtvelden.
Misschien kunnen de jagers dat dan ook niet, en dat
klinkt hoopvol voor de 300 000 zeehondenpups die dit jaar afgeschoten
en doodgeknuppeld mogen worden (ik vrees alleen het
ergste).
Later deze week spreek ik nog met een politieke partij. Ik hoop
ze mee te kunnen geven dat het grootste deel van de Nederlandse
bevolking (92%) tegen de jacht op zeehonden is en een verbod op
de import van zeehondenbont liever vandaag dan morgen laat
ingaan.
Dag 2 – maandag 28 maart 2005
Een dag vol reizen en wachten. Ben eindelijk in Charlottetown
aangekomen. Te laat om al naar het plaatselijke kantoor van het
visserijministerie te gaan om mijn vergunning op te halen. Dat
moet morgen dan maar. We worden verwelkomd door een groep
medewerkers van de Humane Society United States, die ook in
Charlottetown zijn neergestreken.
Rebecca Aldworth, een Amerikaanse vrouw die al jaren campagne
voert om de commerciële zeehondenjacht stil te leggen,
laat ons een videodocumentaire zien over de geschiedenis van de
campagne. Iedereen herinnert zich de acties uit de jaren tachtig,
de bontjassen en de levende zeehondenpuppy’s die met groene
verf werden besmeurd. Succesvolle acties die ertoe hebben geleid
dat Europa een importverbod instelde op witte bontvelletjes, dat
wil zeggen pelzen van zeehondenpups die hun witte babyharen
21

nog niet hebben verloren. In de praktijk betekende dat mooi wel
dat pups van twee à drie weken oud nog steeds zonder probleem
konden worden doodgeknuppeld of -geschoten en hun vacht
naar Europa geëxporteerd. Het uiteindelijke succes bleek dus
minder groot dan verwacht, terwijl in de publieke opinie de strijd
al gewonnen leek te zijn.
Inmiddels is de jacht op zeehonden groter dan ooit. Voor de
jacht van 2005, die morgen begint, is een quotum ingesteld van
rond de 300 000 dieren. Vorig jaar is dit quotum fors overschreden,
maar dat heeft niet geleid tot sancties.
In de Canadese kranten lees ik artikelen over de noodzaak om
op zeehonden te jagen. Voorstanders zeggen dat het nodig is omdat
er te veel zeehonden zijn en deze beestjes dusdanig veel vis
eten dat ze de Canadese visserijsector in gevaar brengen. Het ruimen
van zeehonden is dan ook een bittere noodzaak om de visserijsector
gezond te houden.
Tegenstanders wijzen erop dat er geen enkel wetenschappelijk
onderzoek bestaat waaruit blijkt dat de zeehonden inderdaad de
visstand in gevaar brengen en dat er vooral op zeehonden wordt
gejaagd vanwege hun mooie vachtjes, die erg gewild zijn bij de
Europese bontindustrie. Naar schatting negentig procent van de
pelzen die hier ‘geoogst’ worden, wordt geëxporteerd naar Europa!
De statistieken zijn niet helder, maar het lijkt erop dat de hele
handel in pelzen en zeehondenolie naar schatting tussen de drie
en tien miljoen dollar oplevert, terwijl de omzet van de Canadese
visserijsector rond de dertig miljard dollar ligt. De organisaties
die campagne voeren om de zeehondenjacht verboden te krijgen,
hebben dan ook opgeroepen om Canadese vis of vis uit het gebied
hier, Newfoundland, te boycotten. Dit lijkt een slimme strategie.
Als de boycot zou aanslaan, zijn de economische belangen
22

van de visserijsector zoveel groter dan die van de pelzensector,
dat de kans dat dit leidt tot een verbod op de zeehondenjacht redelijk
groot is, volgens de mensen hier.
Ik ga slapen, morgenochtend vroeg begint de jacht. Ik hoop
snel een vergunning te krijgen en vroeg in de middag het ijs op te
kunnen.
Dag 3 – dinsdag 29 maart 2005
de ochtend – Ik heb mijn vergunning gekregen. Moest allemaal
vragen beantwoorden, of ik wel wist wat de regels waren,
dat ik tien meter afstand van de jagers moet houden, de zeehonden
niet mag verstoren zodat ze niet neergeknuppeld kunnen
worden, geen verjagende geluiden mag maken et cetera... Alle
antwoorden voldeden aan hun wensen en na het betalen van vijfentwintig
Canadese dollars kreeg ik het papiertje in handen. Wel
idioot dat een jager maar vijf dollar hoeft te betalen...Vanmiddag
vertrekken we per helikopter om het ijs op te gaan.
De jacht is inmiddels begonnen. Het weer is slecht, het regent
keihard en continu, wat ertoe leidt dat het ijs op zee stevig aan het
kruien is. Er zijn zo’n vijftig vissersboten gesignaleerd hier voor de
kust. Inmiddels zijn er al meerdere in problemen gekomen door
het kruiende ijs, en de kustwacht is druk bezig om te proberen de
situatie onder controle te houden. Het gerucht gaat dat een van de
boten dusdanig is gekraakt door het kruiende ijs dat het op zinken
staat. Ook de boot van Sea Shepherd, de organisatie van Paul
Watson (oprichter van Greenpeace) ligt hier voor de kust. Zij hebben
geen vergunning gekregen om in de buurt van de jacht te komen,
en uit hun weblog maak ik op dat de kustwacht op het punt
staat om de boot te enteren. Er staat een team klaar om met een
container aan boord van het Sea Shepherd-schip te gaan en er is
ook sprake van een sloopkogel die ingezet zou kunnen worden. Ik
23

vind het nog steeds een gek idee dat dit allemaal gebeurt omdat er
nog steeds mensen zijn die het acceptabel vinden dat er dieren
worden gedood puur en alleen om hun pels...
Ik denk dat het erg goed is dat hier veel Europese politici en
mensen van dierenbeschermingsorganisaties aanwezig zijn, als
een duidelijk signaal naar de Canadese regering dat het verzet tegen
deze walgelijke slachting in Europa groter en groter wordt.
Jammer dat we in de Nederlandse politiek vooral bezig zijn met
politieke spelletjes. Ik lees op de PvdA-site dat de PvdA tegen
mijn motie stemde om een importverbod in Nederland in te stellen
op zeehondenproducten, omdat ze die overbodig vonden.
Helaas is minister Veerman (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
nog steeds niet bereid maatregelen te treffen, sterker nog,
hij meldt de Kamer dat hij pas zal overwegen wettelijke maatregelen
te nemen op het moment dat de handel in pelzen en olie in
Nederland toeneemt. Ik baal er dan ook van dat deze motie niet
de steun kreeg van de PvdA en de vvd, die nu toch ook hier in
het gebied aanwezig zijn om de jacht te observeren.
PvdA-Kamerlid Kruijsen meldt op haar weblog dat ik de tekst
van haar initiatief-wetsvoorstel letterlijk in mijn motie zou hebben
gebruikt. Afgezien van het feit dat ik dat mysterieuze wetsvoorstel
nog nooit heb gezien, vraag ik me af wat daarvan dan het
probleem zou zijn. Als ik letterlijk hun voorstel in een motie heb
ingediend, dan zouden zij het daar toch hartgrondig mee eens
moeten zijn en hadden we vlak voor de jacht begon een helder
signaal uit Nederland kunnen geven: nee tegen de zeehondenjacht,
ja tegen een Nederlands en Europees importverbod. Maar
helaas, de meerderheid stemde tegen (Geert Wilders trouwens
niet, bedankt Geert!). Als compensatie werd een lpf-motie aangenomen
die de dodingsmethode afkeurt, maar niet de jacht. Feitelijk
hebben de PvdA, de vvd en de meerderheid van de Tweede
24

Kamer daarmee uitgesproken dat het doden van dieren voor hun
vacht in orde is, zolang het maar diervriendelijk gebeurt (als dat
bij zeehonden al mogelijk is). Bah...
de middag – Ik heb een paar laarzen aangetrokken die zelfs bij
veertig graden vorst mijn voeten warm zullen houden en ik ben
met een survival suit onder de arm naar het vliegveld gegaan.
Daar zou een helikopter voor ons klaarstaan. De groep die vanochtend
is vertrokken blijkt bij aankomst op het vliegveld nog
niet teruggekomen te zijn, dus het wachten is op hen.
Na een interview met de Canadese televisie arriveert een drijfnatte
en verkleumde ploeg medewerkers van de Humane Society
United States (hsus). Zij doen verslag van hun ervaringen tussen
de jagers. Rebecca Aldworth, de woordvoerder van hsus,
vertelt dat zij anderhalf uur naast een zeehondenpup heeft gezeten
die de knuppel had overleefd en langzaam aan het leegbloeden
was. Als je geen dierenarts bent, mag je deze dieren niet meenemen
of uit hun lijden verlossen. Rebecca vertelde over de
wanhoop die ze voelde en de machteloosheid om een dier te zien
lijden en niks te kunnen doen.
Uiteindelijk besloten zij tegen alle regels in het zeehondje
maar in de helikopter te laden en mee te nemen naar een dierenarts
in Charlottetown, waar wij verblijven. Nog voordat ze het
dier had kunnen oppakken kwam er echter een jager aanlopen,
die het zeehondje met een ferme tik alsnog naar de eeuwige
jachtvelden hielp. Hoewel ik er nog niet zelf bij kan zijn, krijg ik
wel al een stevige indruk van de gevoelens die er door je heen
gaan als je daar bent en dit alles moet aanzien. Vandaag is het
weer te onveilig om nog uit te vliegen. Diverse vissersboten zijn al
gestrand op het ijs, en het wachten is op de dag van morgen, in de
hoop dat we dan een kans krijgen om erop uit te gaan.
25

Dag 4 – woensdag 30 maart 2005
de ochtend – Vanochtend vroeg opgestaan, vijf uur lokale
tijd. Het plan is om om zes uur te vertrekken, als de weersomstandigheden
dat toelaten. Niet dus. Het is koud en mistig buiten
en dat leidt tot een fenomeen dat frozen mist wordt genoemd. Het
is hier verboden om onder deze weersomstandigheden te vliegen,
dus we zitten nog steeds in Charlottetown te wachten tot het
weer verbetert.
In de tussentijd gaat de jacht gewoon verder. De jagers doen
hun werk snel, en de kans dat ze al op de derde dag aan hun quotum
zitten is groot. De derde dag, dat is morgen, dus het begint
een beetje de vraag te worden of ik überhaupt nog een kans zal
krijgen om de jacht te bekijken. Ik ga alternatieve plannen opstellen,
de jagers in hun thuishaven bezoeken, een afspraak maken
met lokale politici om over de jacht te praten.
Op de Groenen na zijn alle Canadese politieke partijen vóór
de zeehondenjacht. Ik kan me er zeker iets bij voorstellen dat lokale
afdelingen van politieke partijen een ander idee hebben over
de jacht, met in het achterhoofd dat die wel zorgt voor een beetje
werkgelegenheid in dit gebied.
Maar ook in Canada, net als in Nederland, is de meerderheid
van de bevolking fel tegenstander van dit barbaarse fenomeen.
Het zou dan toch juist ook electoraal gezien verstandig zijn een
stevig standpunt tegen de jacht in te nemen, nog los van het feit
dat ik denk dat elke weldenkende burger en politieke partij dat
standpunt zou moeten innemen?! Ik hoop erachter te komen wat
het idee is achter deze politieke gedachtekronkel in Canada. Op
dit moment is het wachten vooral op een temperatuurstijging
van een of twee graden; dan verdwijnt de bevroren mist en kunnen
we er eindelijk op uit.
26

de middag – Het wordt niks meer. Een snerpende vrieswind
zorgt ervoor dat er waarschijnlijk de hele dag een vliegverbod
geldt voor helikopters. In eerste instantie dacht ik dat dat een
slechte zaak voor ‘ons’ zou zijn, omdat de zeehondenjagers nu
zonder toeschouwers verder kunnen knuppelen. Toeschouwers
die registreren of er dieren levend worden gevild, of er dieren onnodig
lang lijden (bestaat er zoiets als ‘nodig lang lijden’, ‘zinvol
geweld’?), maar ik hoor net dat iedereen vastzit door het slechte
weer: de vissersschepen, de Sea Shepherd, de ploeg van het International
Fund for Animal Welfare en ook de mensen van The
Humane Society of the United States met wie ik op pad zou gaan.
De jagers zouden nog in een kleine kring rond hun eigen schepen
zeehonden doodknuppelen, maar van de massale slachtpartij die
voor vandaag op het programma stond, is gelukkig weinig over.
Ook het zeurende gevoel dat ik beter met de mensen van Sea
Shepherd op pad had kunnen gaan omdat die tenminste nog directe
acties uitvoeren, is bij mij verdwenen: iedereen zit met zijn
al dan niet bevroren tenen te spelen vandaag.
Wachten is een raar fenomeen. Eigenlijk vind ik het wel prettig
zo.Ik loop al langere tijd met een overvolle agenda rond: debatten,
spreekbeurten, gesprekken. Altijd bezig, nooit een moment
van verveling. En nu dus wel. Ik ben uitgerust, goed gevoed, heb
weer eens een dik boek ter hand genomen en ik voel me top. Tijd
om eens na te denken over mijn hectische leventje, over waar ik
de komende tijd mijn tanden in wil zetten in de Kamer.
Ik heb alle tijd genomen om een ingezonden stuk voor een
krant te schrijven. De strekking: koop meer zeehondenbont!
Want dat is feitelijk wat lnv-minister Veerman zegt: ik neem pas
maatregelen tegen de handel in zeehondenbont als die handel
toeneemt. Beter zou het zijn als wij daar in de Kamer een stokje
voor zouden steken..
27

Ik begreep net dat de mensen van hsus toestemming hebben
gekregen van het Ministerie van Visserij om zeehonden die ze op
het ijs aantreffen met ernstige maar niet levensbedreigende verwondingen
mee te nemen naar een dierenkliniek hier op het vasteland.
Die toestemming heeft vast en zeker te maken met het feit
dat de camera’s van de nationale televisie meedraaiden... Grote
kans dat als er nu een zeehond wordt meegenomen naar de plaatselijke
veterinaire faculteit van de Universiteit van Prince Edward
Island, deze zal uitgroeien tot de Canadese Hannes!
Ik logeer in een heel oud huis, waar een absolute stilte heerst.
De wind snerpt langs de ramen, maar verder gebeurt er helemaal
niets. De eigenaar van dit gasthuis heeft ons aangeboden zijn
auto te lenen om eens een kijkje te nemen op het eiland waar we
zijn, Prince Edward Island. Ik heb te voet al een goed eind rondgebanjerd,
en het is zeker erg mooi hier. Helaas, of misschien gelukkig,
heb ik geen rijbewijs en ben ik afhankelijk van een Telegraaf-journalist
die mee is om verslag te doen van ons verblijf op
het ijs. Het is fascinerend te zien hoe hij bezig is een of meerdere
artikelen te tikken over wat er niet gebeurt. Er gebeurt hier namelijk
eigenlijk niet zoveel. Hij is nadrukkelijk niet van plan te
schrijven over de zeehondenjacht; hij wil een verslag doen over
twee dames op het ijs. En wij zijn niet op het ijs. Toch tikt hij dapper
door. Ben benieuwd wat eruit rolt. Iets over gekijf tussen drie
Kamerdames, waar ik eerder zelf al over schreef. Of iets over wrijvingen
tussen de verschillende dierenbeschermingsorganisaties,
ook boeiend. Misschien komt hij zelfs wel met een verslag over
een reis met een Kamerlid die het neerknuppelen van zeehonden
met eigen ogen wou zien en thuiskwam zonder überhaupt een
zeehond te hebben gezien...
Hoewel, de weersvoorspellingen zijn goed en morgen zou de
kans groot zijn dat we het ijs op kunnen. Door de vrieswind zou
28

het ijs ook weer opgevroren zijn zodat we niet door het dooiwater
hoeven te soppen. Ik ga maar weer eens met mijn tenen
spelen.
Dag 5 – donderdag 31 maart 2005
de ochtend – Sodeknetter, wat ben ik moe. Na gisteren een
dag in Charlottetown te hebben gezeten, besloot ik aan het eind
van de middag om contact te zoeken met de zeehondenjagers
zelf. Ik heb een aantal politieke contacten hier die mij helemaal
hebben bijgepraat over de lokale politieke agenda en de controverse
die de zeehondenjacht voor hen als politieke partij oplevert.
In een lang gesprek met de plaatselijke leider van de New
Democratic Party, die werkzaam is als geschiedenisdocent, werd
mij de geschiedenis van de zeehondenjacht geschetst. Uiteindelijk
kwam ik via via aan de naam van een zeehondenjager die mogelijk
bereid zou zijn mij de andere kant te vertellen van het verhaal
dat ik tot nu toe hoorde. Een naam en een vage omschrijving
van zijn verblijfplaats. Als een Sherlock Holmes reconstrueerde
ik de mogelijke locatie van zijn boot en zijn huis, maar verder dan
een paar sterke vermoedens kwam ik niet. Uiteindelijk ben ik,
met Bart (de journalist voor De Telegraaf) als chauffeur, maar gewoon
op pad gegaan.
De bewakers van het plaatselijke haventje hadden inderdaad
wel gehoord van Kenneth MacCleod, de jager die ik zocht. Met
hun richtingaanwijzingen in het achterhoofd reden we vervolgens
in een ijskoude snerpende wind een paar uur over gladde
kronkelende wegen dwars door een hillbilly-landschap – om
compleet de weg kwijt te raken. Kaart en kompas boden geen
soelaas. Met wat grommen en wijzende bewegingen slaagde een
plaatselijke visser in een versleten pyjama erin ons uit te leggen
waar Kenneth woonde. Zijn huis zag er belabberd uit. Rottend
29

hout, afgebladderde verf en wapperend plastic dat voor de ramen
was getimmerd tegen de koude ijswind. Armoede.
Nadat we een paar maal op verschillende deuren hadden geklopt
verscheen er een mollige man met een rossig baardje en
grote blote voeten in een zijdeur. Bart deed een poging zichzelf te
introduceren, maar voordat hij zijn zin had afgemaakt stonden
wij al binnen – ‘It’s too damn cold to be standing out there, why
don’t you come in?’
Kenneth woonde in een huis met de allures van een stacaravan.
De vloer lag bezaaid met kinderspeelgoed en oude kleren,
maar dat maakte hem zo te zien geen moer uit. Hoewel het al laat
in de avond was, ging hij ervoor zitten en begon aan zijn verhaal.
Hij jaagt al negen jaar op zeehonden, heeft zijn eigen boot en
huurt personeel in, in de regel drie of vier man, om mee te helpen
de dieren af te schieten of neer te knuppelen, ze aan boord te slepen
en vervolgens ter plekke te villen. Trots toonde hij de foto’s
van zijn boot, van de kreeftenfuiken die hij zelf maakt en van de
grootste tonijn die hij ooit in zijn leven had gevangen. En de foto’s
van hem en zijn maten boven op bergen zeehondenpelzen.
Hé, weet je wat, het lijkt erop dat we zo kunnen gaan vliegen.
Ik kap er voor nu even mee. Op naar Godot...
de middag – Godot is nog steeds niet komen opdagen. Alle
anti-bontactivisten zitten nog steeds te wachten op de mogelijkheid
om per helikopter het ijs op te gaan en de strijd om het binnenhalen
van de meeste zeehondenpelzen te bekijken. Het weer
is in deze tijd van het jaar nog nooit zo slecht geweest dat er dagen
na elkaar geen mogelijkheid was om erop uit te gaan. Ik kan aan
de gezichten van de campagnevoerders zien dat ze het wel zat
zijn. Ze zijn gekomen om met een wakend oog toe te zien op de
jagers, hun handelen vast te leggen en aan te klagen in de media
30

en op eigen websites, maar ze slagen daar dus helemaal niet in.
Maar hé, ik kan er eigenlijk niet zo heel erg mee zitten. Uiteraard
wil ik graag zelf ervaren hoe de ‘hel op het ijs’ er in het echt aan
toegaat, maar in de tussentijd gebruik ik mijn tijd goed. Aardig
wat radio-interviews gedaan en vandaag een onverwacht pittig
radiodebatje met PvdA-Kamerlid Kruijsen. Voor mij hoeft het
niet zo nodig, die competitie tussen mij en andere Kamerleden
om wie het het beste voorheeft met de Canadese zeehondenbaby’s;het
is tijd om naar de toekomst te kijken en te zien hoe we er
het effectiefst voor kunnen zorgen dat er een einde komt aan deze
barbaarse methoden. Maar het lijkt erop dat de media het wel interessant
blijven vinden om de confrontatie op te zoeken.
In de tussentijd heb ik besloten zoveel mogelijk te weten te
komen over wat de zeehondenjagers drijft, wat zij vinden van
het groeiende protest tegen hun broodwinning, en ik ben een
heel eind. Gisteravond lang doorgezakt met Kenneth MacCleod.
Bij nadere kennismaking bleek hij een prachtvent te zijn, die zijn
gezin met vier kinderen voornamelijk met het vissen naar kreeften
onderhoudt. Hij heeft me van alles verteld en laten zien. Zijn
zelfgemaakte knuppels, op eigen houtdraaibank geproduceerd.
De kogels waarmee hij de zeehonden recht tussen de ogen
schiet. De foto’s van de doodgeschoten zeehonden en de plassen
bloed die daaraan te pas komen. De messen die hij gebruikt om
de zeehonden te villen. Wat hij doet vind ik afschuwelijk, maar
de openheid en de vriendelijkheid waarmee hij mij tegemoet
trad en me toeliet tot zijn wereld zijn bijna ontroerend, en dat
zeg ik niet zo snel. In zijn werkplaats liet hij me zien hoe hij de
fuiken voor de kreeften maakt en al snel toverde hij een gigazak
zelfgekweekte wiet omhoog... A dutch treat... Het gesprek kwam
op zijn maat die experimenteerde met harddrugs en erin bleef.
Hij vertelde over de vermoeidheid van de mannen die de hele
31

dag op zo’n boot aan het werk zijn in plassen van honderden liters
bloed, die je alleen maar weg kunt krijgen door continu de
boordpomp open te laten staan, en over het drugsgebruik van
deze vissers, die er door een geregelde snuif cocaïne in slagen het
vol te houden. Kenneth nam geen blad voor de mond.
Ik merk dat de tegenstelling waarvan ik vermoedde dat die er
zou zijn – tussen jagers en activisten – eigenlijk een stuk gecompliceerder
in elkaar zit of misschien eigenlijk wel een stuk minder
aanwezig is dan ik zou denken. Kenneths jongste dochter was erachter
gekomen dat haar vader een van de zeehondenjagers was
over wie in het nieuws steeds wordt gesproken. ‘Pa, jij bent een
moordenaar!’‘Ja, maar wat denk je dan van die hamburger die je
nu aan het eten bent?’ Waarop ze meteen besloot vegetariër te
worden – de tegenstelling tussen activisten en jagers voortgezet
in huiselijke kring. Hij vertelde uitgebreid over de weerzin die hij
voelt bij het doden van deze dieren. Het is geen mooi gezicht, al
dat bloed op het ijs. Het zijn enorm intelligente dieren. Op zijn
computer had hij twee beeldjes van zeehonden staan en trots
toonde hij mij enkele prachtige door hem gemaakte digitale foto’s
van een paar zeehonden op een ijsschots. Maar ook de beelden
van hem en zijn medewerkers boven op stapels zeehondenpelzen,
een vriend met een zwemvlies van een zeehond tussen
zijn tanden, volgens hem ooit een lokale delicatesse. Hij is, zoals
ze hier zeggen, quite twisted...
We spraken ook over de noodzaak om te jagen. Het Ministerie
van Visserij heeft de vissers jarenlang aangemoedigd om veel te
vissen, te veel te vissen. Nu zijn er complete vissoorten waarvan
nog amper een exemplaar te vinden is en waarvoor een wettelijk
visverbod geldt. Volgens Kenneth maken de zeehonden het door
hun grote aantallen en ongelooflijk grote eetlust alleen maar erger.
Daarom móét hij wel jagen, ook al zou hij het liever niet
32

doen. Hij kon me geen overtuigend argument geven waarom het
afschieten van zeehonden ook daadwerkelijk zou leiden tot een
betere visstand en begon toen maar te fulmineren tegen het ministerie,
dat hem geen enkele leidraad geeft en hem steeds opnieuw
in de steek laat. Ook waren we het er al snel over eens dat
het ministerie er amper iets aan doet om zijn kant van het verhaal
wat naar voren te schuiven, terwijl de dierenrechtenorganisaties
juist ontzettend professioneel te werk gaan om hun boodschap
aan de man te brengen.We spraken af de volgende dag terug te
komen zodat ik zijn boot kan zien, zijn collega’s kan ontmoeten
en wat foto’s kan nemen. Diep in de nacht keer ik terug naar
Charlottetown.
Vandaag ben ik opnieuw om half zes plaatselijke tijd up and
going, thermokleding aan, muts en wanten, isolatiepakken, thermolaarzen
en sneeuwbril op zak. Ik ga wéér kijken of er al een helikopter
te krijgen is. Nadat het vertrek nog drie keer is uitgesteld,
besluit ik maar te kappen met al dat wachten en mijn belofte in te
lossen opnieuw naar de zeehondenjagers te gaan.
Kenneth loopt net weg als wij aankomen. Zijn vrouw is met de
auto in een sloot gereden en hij gaat erop uit om haar weer uit de
sloot te trekken. Er woedt een zware sneeuwstorm en er liggen
grote plakken aangevroren ijs op de weg. Kenneth heeft al zijn
maten over de vloer, die meteen de show overnemen. Eén grote
aanklacht tegen het ifaw, hsus en de Sea Shepherd, die volgens
hen vooral uit zijn op veel en grote donaties en ervoor zorgen dat
de mensen die aan de top van deze organisaties staan riante salarissen
uitbetaald krijgen. Ze fulmineren tegen Paul Watson van
de Sea Shepherd die hier voor de kust ligt en volgens hen een boot
van de kustwacht gehinderd heeft. Er zijn al verschillende jagersschepen
gezonken door het opkruiende ijs en een kustwachtboot
hinderen kan voor de jagers fatale gevolgen hebben. Ik kan er niet
33

achter komen wat de Sea Shepherd precies heeft uitgespookt,
maar lees wel op hun website dat zij blij zijn met elke gezonken
boot. Een heftige opmerking die ik echt op me in moet laten werken.
Een gezonken boot betekent mogelijk minder afgeslachte zeehonden
en dat is zeker winst. Maar uit de verslagen in de plaatselijke
kranten maak ik ook op dat jagers in een levensbedreigende
situatie terecht zijn gekomen en dat de hele bemanning van een
boot in het ijskoude water moest wachten tot de kustwacht hen
met een helikopter kwam redden. Als je dat gaat toejuichen, ben
je wel erg verknipt bezig.
Ik ben het gesprek met de verzamelde jagers vooral aangegaan
om erachter te komen wat zij voor opties zien voor de toekomst,
wetende dat de publieke opinie zich (gelukkig) opnieuw tegen
hen keert. Naar mijn idee zullen zij andere manieren moeten vinden
om om te gaan met de visstand.
Wat een kerels bij elkaar! Een jonge gast begint keihard Sieg
Heil te roepen als hij het heeft over Paul Watson van de Sea Shepherd,
een ander schreeuwt Kill the Whales door de werkruimte en
ondertussen wordt de zak wiet van Kenneth goed aangesproken
(om elf uur ’s ochtends!). Als iedereen even stoom heeft kunnen
afblazen, komt de frustratie wat meer geordend naar buiten.
Over hun onmacht om de argumenten van de anti-bontbeweging
te weerleggen, doordat journalisten nooit een objectief verhaal
schrijven waarin beide kampen aan het woord komen. Over
de tegenwerking die zij ondervinden van het ministerie, dat er
met zijn rare vergunningensysteem voor zorgt dat niet alleen de
activisten op het ijs ver weg moeten blijven van de jagers, maar
ook dat journalisten niet het recht hebben om met hen mee te lopen
en hun realiteit mee te maken. En telkens herhalen ze hoe blij
en dankbaar ze zijn dat wij wel gekomen zijn om alles aan te horen.
34

Na een lange discussie komen de jagers zelf tot de conclusie
dat het zinnig zou zijn een sterilisatieprogramma op te zetten
voor zeehonden om de populatie onder controle te krijgen. Opnieuw
eindigt de discussie ermee dat de jagers zichzelf als slachtoffer
neerzetten. De antibontbeweging zou niet achter deze onnatuurlijke
ingreep staan; het vaccin ligt al klaar, maar het
inzetten, als dat al zou mogen van het ministerie, zou zeker weer
tegen hen gebruikt worden. En wie zou er gaan betalen voor alle
uren die er in het vaccineren van al die beestjes gaan zitten? Ze
hadden nog nooit overwogen om eens de koppen bij elkaar te steken
met de verschillende organisaties en te brainstormen over
mogelijke oplossingen. Een ding waar ze het wel al snel over eens
worden is dat de zeehondenjagers net zo’n babe als Rebecca Aldworth
zouden moeten vinden om woordvoerder en ‘queen of the
sealers’ te worden.
De boot van Kenneth is nog kleiner dan ik verwacht had en ligt
vast in de plaatselijke haven waar het kruiende ijs zo dicht is opgestapeld
dat hij onmogelijk uit kan varen. Dit jaar geen stinkend
zeehondenbloed op zijn kleren, die hij na elke jacht moet verbranden
omdat het vet en het bloed zo ongelooflijk stinken. Ik
krijg de indruk dat Kenneth het niet zo erg vindt om dit jaar niet
mee te kunnen doen; doordat hij veel kreeft vangt kan hij deze
extra inkomsten makkelijk missen.
Ik heb groot bezwaar tegen het werk dat deze mannen doen,
maar als mens vind ik ze stuk voor stuk prachtig.
Dag 6 – vrijdag 1 april 2005
Vandaag worden de arrestanten van de Sea Shepherd-crew
voorgeleid. Een van hen, Alex, is een Nederlander en ik besluit
om bij het ministerie van Visserij en bij de gevangenis te vragen
of ik hem kan spreken. Ik ben al eens naar de rechtbank geweest
35

om het proces tegen de crew bij te wonen, maar dat werd telkens
uitgesteld. Vanmiddag ga ik het ijs op, dus laat ik het proces maar
voor wat het is. Aan het einde van de dag blijkt dat de hele crew is
losgelaten. ’s Avonds ga ik wat met ze drinken. Wow, deze mensen
zijn echt hardcore! Alex geeft aan dat als hij de keus had om zijn
leven te geven in ruil voor de beëindiging van de commerciële
zeehondenjacht, hij geen moment zou twijfelen. Zoals al vele
mensen die ik de afgelopen dagen sprak, bekritiseert hij de overdonderende
hoeveelheid media-aandacht voor de stervende Terri
Schiavo en nu opnieuw voor de stervende paus, terwijl er
300 000 zeehondenbaby’s worden doodgeknuppeld. Zijn ogen
schitteren als hij vertelt over de vele dieren die hij heeft gered in
de drie jaar dat hij bij Sea Shepherd werkt. En dan te bedenken
dat deze jongen gewoon een kantoorbaan had bij Vrij Nederland
en plots besloot alles op te geven en permanent op het schip te
gaan wonen en werken...
Met een helikopter over een bevroren oceaan vliegen is een
fantastische ervaring. Maar niks vergeleken met het gevoel als je
op je eigen voeten over de oceaan loopt. De wereld om je heen bestaat
van horizon tot horizon alleen maar uit ijs, schotsen, kruiend
ijs, overal ijs. Geen land en geen zee te zien. En overal om me
heen bebloede mannen die met grote knuppels zeehonden doodslaan,
ze rits-rats in een paar minuten villen en dan aan een haak
wegslepen naar hun boot. Zwaar werk, onmenselijk werk. Het is
moeilijk om te beschrijven wat er door je heen gaat als een zeehondenpup
voor je ogen wordt neergeknuppeld. Het zijn prachtige
dieren, intelligent en op een bepaalde manier aandoenlijk.
Als er voor mijn neus iemand een hond of een kat kapot zou
doodslaan, zou ik uit mijn dak gaan. Hier moet je je aan de regels
houden. Tien meter afstand, ervoor zorgen dat je de beesten niet
wegjaagt voor de jager in de buurt komt. Niks. Kijken. Er is poli-
36

tie op het ijs, ook in helikopters, en inspecteurs van het ministerie
van Visserij. Bij alle overtredingen die de zeehondenjagers begaan
blijven ze rustig toekijken. De mensen van hsus proberen
bij elke overtreding een inspecteur zover te krijgen dat hij een
aanklacht noteert. Maar maatregelen als jachtvergunningen intrekken
of überhaupt iets doen aan overtredingen als het levend
villen van zeehonden of niet kijken of ze inderdaad wel helemaal
dood zijn voor de jager verder loopt, lijken weinig effect te hebben.
Op een bepaald moment staan we te kijken naar drie mannen
die druk bezig zijn om zeehonden te villen. Eerder had ik al gezien
dat een jager voor onze neus begon te schreeuwen, zijn kleren
uitdeed en zich begon af te trekken in een poging om ons af te
schrikken. Deze drie mannen gaan aardig wat verder. Ze klimmen
over een berg ijsschotsen en sprinten op ons af. Een man
komt op mij af met bebloede handen en een groot mes dat hij net
gebruikt heeft om zeehonden te villen. Schreeuwend. Het ijs is
gevaarlijk. Je hebt een stok nodig om bij elke stap die je maakt zeker
te zijn dat het ijs sterk genoeg is. Een sprint trekken om te
ontkomen aan een woedende jager is eigenlijk geen optie. Ik ben
niet snel bang. Nu ben ik het wel. Geen getuigen, alleen de jagers
en de activisten. Beelden van mijn avond met Kenneth schieten
door mijn hoofd. Als dit Kenneth was, zou hij waarschijnlijk een
thermosfles tevoorschijn toveren en ons een kop thee aanbieden.
Dit is anders, dit is oorlog. Ik hol zo hard mogelijk weg van deze
bloedagressieve vent. Uiteindelijk komt de politie ook nog een
keer langs om te melden dat hij overweegt een juridische procedure
tegen ons te beginnen. De jager heeft een klacht tegen ons
ingediend omdat wij tegen de regels in te dicht bij hem in de
buurt gekomen zouden zijn. Te dicht bij hem! Hij rende op ons af
met een mes in zijn handen en wij zouden te dicht bij hem zijn?!
37

Uiteindelijk slaagt hij erin om ons aan de grond te houden. Als
we veilig in de helikopter gekropen zijn, blijft hij onder de helikopterbladen
staan met zijn armen uitgestrekt, in de ene hand
een mes, in de andere een slijpmes. Als de helikopter op zou starten
zouden de rotorbladen geraakt worden. De helikopter naar
de knoppen en/of de jager zwaar gewond. Allebei geen fraai idee.
Gelukkig komt de politie. Wij krijgen een aanklacht aan onze
broek, de jager wordt teruggestuurd naar zijn werk, zonder aanklacht.
Maar in ieder geval is hij weg, ver weg van mij. Pfff...
Dag 7 – zaterdag 2 april 2005
Vandaag ben ik ook de hele dag op het ijs geweest. We moesten
een tijd wachten, omdat een officier een hele discussie begon
over de vraag of we te dicht bij de boot waren gekomen met de
helikopter. Het duurt lang. Ik besluit op mijn buik over het ijs
langzaam dichter naar de acht zeehondenpups naast mij toe te
kruipen. Gave beesten, als je rustig bent laten ze je heel dichtbij
komen. Ik heb een digitale camera bij me en wil een paar foto’s
nemen. Voordat ik de kans krijg, loopt er een jager naar de zeehondenpups
en knuppelt de eerste dood. De andere zeven kijken
op, beginnen te janken en worden ook in no time neergeknuppeld.
Het geluid van een knuppel op een zeehondenschedel. Ik
kan het niet in woorden beschrijven. Afschuwelijk. Walgelijk.
Hier moet en zal een einde aan komen!
Morgen ga ik op de terugweg naar Nederland. Met een tussenstop
in Montreal, waar ik met een aantal Canadese politici zal
spreken over de zeehondenjacht, klimaatverandering en andere
milieuonderwerpen.
Afsluiting : veilig thuis?
Na een lange reis ben ik nu al weer een week terug in Neder-
38

land. Ik ben nog steeds bezig de enorme berg e-mails te beantwoorden
die mensen mij hebben gestuurd in mijn afwezigheid.
Veel mensen wilden mij een hart onder de riem steken, kwamen
met de vraag wat zij zelf zouden kunnen doen of gaven aan zich
met geen mogelijkheid te kunnen voorstellen bij die jacht aanwezig
te zijn. Simpelweg omdat ze het niet aan zouden kunnen of
omdat ze zichzelf niet in de hand zouden kunnen houden.
Ook waren er aardig wat mensen die mij mailden met de
boodschap dat het goed is om voor zeehonden op te komen,
maar dat er nog wel meer problemen voor het oprapen liggen.
Dat ik niet naar Darfur ben gegaan en niets doe aan de onderdrukte
positie van vrouwen in Afghanistan. Ik ga altijd uit van
het principe: het een doen en het ander niet laten, wat natuurlijk
niet betekent dat ik al het leed van de wereld op me ga nemen.
Bovendien is mailtjes schrijven leuk en kan het zeker een effect
hebben. Ik vind het alleen wel wat makkelijk om met een bak koffie
achter de pc te gaan zitten en eens lekker aan andere mensen te
melden dat ze niet genoeg doen. Gooi die pc uit en doe wat!
Voor een uitgebreide versie van dit weblog, inclusief foto’s, verwijzen
wij naar www.sp.nl/service/dossiers/dierenwelzijn.
39

Lenie ’t Hart
directeur zeehondencrèche pieteruren
Laten we ze uitkopen
Woede, onmacht, verdriet. Dat spookt allemaal door je hoofd als
je stilstaat bij wat er op dit moment in Canada op het ijs met jonge,
weerloze zeehonden gebeurt. Je vraagt je werkelijk af hoe
zoiets mogelijk is in onze samenleving. Maar ik vind het nog het
ergst dat grote natuurbeschermingsorganisaties er een verhaal
van maken – zelfs naar kinderen toe – dat dit eigenlijk wel normaal
is. Ik heb al teksten gelezen als ‘het is alleen onaanvaardbaar
als dit op langere termijn zou leiden tot een daling van het aantal
zeehonden’. Men laat ons graag geloven dat ‘dood nu eenmaal bij
het leven van dieren hoort’, dat het hier gaat om ‘een gezonde
populatie’ en vooral dat ‘die zeehondenpopulatie het “oogsten”
van dieren best wel kan hebben’.
Dergelijke en andere drogredenen worden gebruikt om de samenleving
een oogje te laten dichtknijpen, of liever nog: beide
ogen voor de werkelijkheid te laten sluiten. Zelfs het World Wildlife
Fund – dat geld binnenhaalt met prachtige spotjes van jonge
dieren die schattig rondspringen op het televisiescherm – verschuilt
zich achter dergelijke drogredenen en steunt daarmee in
wezen de politiek in Canada. Als dat World Wildlife Fund ‘Stop!’
zou zeggen en actie zou gaan voeren, was de jacht heel snel afgelopen.
Maar ze doen het niet, met als argument dat deze zeehondensoort
niet bedreigd is. ‘Het aspect van dierenwelzijn (...) is
niet onze eerste invalshoek. Natuurbescherming is onze focus en
expertise (...),’ aldus het wwf.
40

Massa’s verzamelde handtekeningen, acties en betogingen –
niets van dat alles helpt om de Canadese regering van haar beleid
af te houden. We zullen dus een andere weg moeten zoeken om
deze mensonterende jacht aan te pakken.
Dus wat dan te doen?
Mijn voorstel is om een wereldwijd Seals Wildlife Fund op te
richten, samen met de – wel degelijk óók bestaande – Canadese
dierenbeschermers. Geld uit dat fonds zou naar de lokale Canadese
vissers moeten gaan, die met deze afschuwelijke jacht slechts
een schamel bedragje verdienen. Die vissers zijn de afgelopen jaren
door de Canadese overheid volstrekt in de steek gelaten nadat
het falende overheidsbeleid op het gebied van visserij voor een
catastrofe had gezorgd. De Canadese zeeën zijn leeg en de voormalige
vissers mogen als genoegdoening een paar maanden per
jaar zeehonden doden. Al hun woede en frustratie leggen ze in de
klap waarmee ze een weerloze baby de hersens inslaan. Het ooit
gehanteerde argument dat de zeehonden verantwoordelijk zouden
zijn voor de lage visstand is allang als onzin van tafel geveegd.
Zelfs de Canadese overheid heeft dat moeten toegeven.
Wij zouden er met elkaar voor moeten zorgen dat er een fonds
wordt opgericht waaruit die vissers betaald worden voor het niet
doden van de zeehonden. Vergelijk het maar met de braakligpremie
voor landbouwers in Europa. De inkomsten van de vissers
bestaan maar voor een klein gedeelte uit het bloedgeld van de
zeehonden. De totale zeehondenjacht in Canada levert zelfs volgens
de overheid per jaar slechts twaalf miljoen euro op (cijfers
uit 2005). Als daar de subsidies en andere kosten van worden afgetrokken
is het nog minder.
Wanneer wij de vissers in Canada zouden steunen in hun
ellende, kunnen we bereiken dat ze zich niet door iederéén in de
steek gelaten voelen. Misschien kunnen we ze er zelfs van over-
41

tuigen dat ze aan levende zeehonden meer kunnen verdienen dan
aan dode. En voor de Canadese overheid moet het toch meer dan
pijnlijk zijn wanneer een groot deel van de wereld zich ontfermt
over de slachtoffers van hun eigen mislukte visserijbeleid.
Kom op mensen! Als over de hele wereld iedereen die een
handtekening heeft gezet een paar euro doneert, moeten we het
leven van al die zeehonden kunnen kopen. Blijkbaar is er in onze
maatschappij niets meer mogelijk als er geen geldelijk gewin aan
vast zit. Ook de Canadese overheid vindt geld blijkbaar belangrijker
dan ethiek. Wel, laten wij ze dan met geld verslaan.
Als we morgen beginnen, kunnen we de jacht volgend jaar uitkopen.
Het stuur moet om. Via overheden, ambassadeurs, boycots
et cetera lukt ons dat blijkbaar niet. We moeten beginnen bij
de basis: begrip tonen voor het probleem van de gewone visser in
Canada die gebruikt wordt om het falen van zijn eigen overheid
te verbloemen.
42

Claudia de Breij
cabaretière
Zeehondenbaby’s
Zeehondenbaby’s kijken ons aan
Met ogen die vragen wat heb ik misdaan
Zeehondenbaby’s onschuldig en klein
Smeken de mensheid barmhartig te zijn
Wat heb ik gelachen toen ik dat nummer voor het eerst hoorde.
‘Zeehondenbaby’s’ van de Zangeres Zonder Naam. Dit moest een
grap zijn. Die vrouw op de voorkant was vast een verklede cabaretier
met een slechte zwarte-pieten-pruik op en een oud gordijn
uit de caravan aan. Pas toen ik dat zo vertrouwde, klagende stemgeluid
herkende wilde ik het geloven.
‘Zeehondenbaby’s’ was een serieus bedoelde protestsong van
La Servaes.
Ieder voorjaar waart voor hen de dood weer rond
Ieder voorjaar is er weer die jacht naar bont
Ieder voorjaar kleurt ’t bloed de vlakte rood
Ieder voorjaar knuppelt men de baby’s dood
Aandoenlijke folklore. Net als de red de zeehond-sticker op
mijn moeders auto. En de kaars die met kerst in de vensterbank
stond, voor polen.Ik weet niet meer van welke organisatie dat
uitging, maar heel Nederland brandde destijds uit solidariteit
43

met het lijdende Poolse volk een kaars. ‘Voor hoop,’ legde mijn
vader uit. Mooi vond ik dat. Een kaars branden voor iemand die
dat niet ziet, dat is het tegenovergestelde van cynisme. Een lied
zingen tegen zeehondenjagers die je nooit zullen horen ook.
Nu is het liedje vijfendertig jaar oud en nog steeds actueel. Dat
zegt a: iets over het vakmanschap van Johnny Hoes, of b: iets
over de schadelijke gevolgen van cynisme. Voor iedereen die optie
a kiest, zal ik voor straf het nummer eens heel hard opzetten.
En nog eens. En nog eens.
44

Maarten van Rossem
historicus en amerika-deskundige
Twijfelprotest
Heeft het wel zin om een protest tegen de Canadese zeehondenmoord
op papier te zetten? In het Nederlands nog wel. Het is niet
waarschijnlijk dat iemand in Canada dat zal lezen.
Is het niet verstandiger het protesteren over te laten aan Paul
McCartney, een veel beroemdere leeftijdgenoot, die in het Engels
protesteert en die ik ook op cnn zijn woordje voor de zeehonden
heb horen doen? Iemand vertelde mij dat de Zangeres Zonder
Naam ooit een vreselijk lied over de zeehonden heeft gezongen.
Dat zou ook een goede reden zijn om er het zwijgen toe te doen.
Trouwens, het ziet er helemaal niet naar uit dat de Canadezen
zich iets zullen aantrekken van de protesten.
Zolang als ik mij kan herinneren wordt er elk jaar geprotesteerd
tegen de zeehondenmoord, en dat heeft al die lange jaren
geen enkel effect gehad. Kennelijk is er in Canada zelf geen sprake
van weerzin tegen de jaarlijkse gruwelen.
Wellicht heeft zich in Canada al een soort nationalistische
dwarsigheid ontwikkeld: waar bemoeit de wereld zich mee, wij
gaan ermee door, net goed! Canada is een land met een uitgesproken
jachtcultuur en dat betekent dat de modale Canadees
het een sportief genoegen vindt om dieren dood te schieten zonder
dat dat dringend noodzakelijk is. Zo bezien kunnen we protesteren
tot we een ons wegen.
Geeft het wel pas om tegen deze misstand te protesteren als je
45

staatsburger bent van het land met, relatief gezien, de grootste
bio-industrie ter wereld? Een land waar elk jaar tientallen miljoenen
dieren aan de lopende band worden vermoord? De kans is
natuurlijk ook groot dat deze tekst alleen zal worden gelezen
door mensen die toch al fervente tegenstanders waren van de zeehondenmoord.
Zo bezien is dit een nutteloos protest. Volgend jaar zal ongetwijfeld
de volgende lichting zeehondjes worden vermoord. En
toch protesteer ik! Ik vind zelfs dat ik mijn protest niet moet beperken
tot de Canadese zeehondjes. Die zinloze slachting, die
nauwelijks iets oplevert, is immers onderdeel van een veel omvangrijker,
ja, mondiale slachting die continu gaande is. Wat bezielt
de mens toch in zijn grenzeloze moord- en vernielzucht?
Waarom worden de wereldzeeën leeggevist, terwijl daarbij de
verdiensten in de verste verte niet opwegen tegen de onherstelbare
schade die wordt aangericht? Waarom gaan de Australiërs gewoon
door met het kappen van oerbos, terwijl dat land de inkomsten
daarvan helemaal niet nodig heeft?
Er is niets tegen kleinschalige jacht en visvangst die voor de beoefenaren
een kwestie is van leven of dood. Wat bezielt echter
mensen die uit helikopters op ijsberen schieten? Wie voor zijn
plezier dieren vermoordt die hij niet nodig heeft om in leven te
blijven, deugt niet of moet zich op zijn minst eens grondig geestelijk
na laten kijken.
Halverwege de vorige eeuw hebben de Verenigde Naties zich
gecommitteerd aan de Rechten van de Mens. Sedert die tijd, dat
weet ik ook wel, is er niet zo heel veel terechtgekomen van de naleving
van die rechten. Desondanks zijn ze op papier gezet en
steeds meer mensen weten dat dat het geval is. Totaal zinloos zijn
die Rechten van de Mens zeker niet geweest.
Laat deze eeuw, waarin hopelijk de wereldwijde mensenplaag
46

zal gaan afnemen, de eeuw worden waarin de Rechten van het
Dier op papier worden gezet. Laten we niet vergeten dat de eerste
mensen die tegen de slavernij protesteerden ook langdurig voor
gek zijn versleten, en laten we niet vergeten dat de Zangeres Zonder
Naam een alleraardigste vrouw was.
47

Mariska Hulscher
programmamaker en columniste
Mantels van verraad
Ze was nog maar een paar minuten oud. Haar kleverige lijfje
schokte van het huilen, er zat een bult op haar voorhoofd. Met de
tang verlost, er zat zelfs bloed aan de ramen.
Vierentwintig uur lang natuurgeweld, de oermoeder bevalt.
De man in de witte jas had geschreeuwd en geduwd, rukte mijn
vlees uit elkaar, met zijn been tegen mijn billen trok hij het nieuwe
leven uit de moederschoot. Dit was het moment dat wij nooit
meer gescheiden zouden kunnen worden zonder de ondraaglijke
pijn van het verlies, het plakkerig cliché van moeder en kind.
Ik ben in staat om te moorden bij de bedreiging van haar lot,
mijn achilleshiel was geboren op die dinsdag in april.
Binnenkort huilen duizenden zeehondenmoeders over het
verlies van hun nageslacht. Waar komt die arrogantie vandaan
dat wij denken te mogen beslissen over het leven van een pasgeborene?
Hebben zij hun baby’s niet voldragen, net als wij onze
mensenkinderen? Was daar wellicht niet een moment van vreugde
en ontlading, een donzig zeehondje ziet het levenslicht? De
villers, de gore moordenaars, slaan het leven uit het symbool van
onschuld, voor een paar tientjes, voor een hand vol huid.
Welke Judas is bereid het leed letterlijk te dragen, de bijbelse
mantel van verraad waar het bloed nog vanaf druipt? Geen legitimatie,
geen excuus voor dit zinloos geweld, zij die zichzelf niet
verdedigen kunnen, moeten geholpen worden.
48

Sta op goddeloze moordenaars en laat ons je gezicht zien, voor
het oog van God en iedereen willen we ditmaal jullie huid. Liefst
langzaam en pijnlijk stroop ik het leven van jullie lijven, opdat
jullie de pijn voelen die zij voelen. Met knuppels slaan we de rotte
plekken uit de verdorven schedels, beelden van bebloede ijsvlaktes
gaan de hele wereld over. Slechts onze beschaving houdt het
bij gedachten. Rest ons de regelgeving. Stop de zeehondenmoord!
49

Lenette van Dongen
cabaretière en zangeres
Mea Culpa
Ik ben vegetariër, en ook nog eens een van de ergste soort: ik rook
niet, ik drink niet, ik parkeer niet dubbel, ik gooi niets naast de
prullenbak, ik red spinnen uit mijn douche, ik stem Groen-
Links, al is dat dom omdat ik rijk ben. Kortom, ik ben de braafste
braafneus van Nederland. Ik vind de slager een huurmoordenaar
met klanten die te laf zijn hun eigen vleesch te doden. Wie zijn
eigen kip wurgt mag hem opeten.
Verder is de commotie rond de zeehondjes terecht: kappen
met die gruwelijke onzin. Maar ik vind het ook sentimenteel
gezeur. Wat is het verschil tussen miljoenen dode koeien,
kistkalveren, varkens, kippen, volgestampte ganzen of trailers vol
kansloos geschepte vis per jaar en driehonderdvijftigduizend
schattige, bruinogige, witbevachte zwembaby’s? Het verschil is de
knuffelfactor. Lelijke dieren hebben geen fanclub, actiegroep of
crèche.
Alleen drammerige Vrije School-ouders sturen hun kind met
een pluchen Wereld Natuurfonds-neushoorn naar bed.
Onze zoete zeesnoetjes sterven niet onopgemerkt in betegelde
ruimtes met bloedputjes of door een stilzwijgend spuitje. Neen,
ze worden keihard op het onschuldige hoofdje geslagen door
dronken schoften die elk contact met hun gevoel hebben weggezopen.
Dat trekken we niet.
Je hebt emotariërs, die eten vlees, maar geen kalfje, hertje, ko-
50

nijntje of lammetje. Omdat het blijkbaar dierinstinctelijk moeilijker
is als het er schattig uitziet. Maar waarom het kalfje laten leven
als je het een jaar later no problema alsnog opeet?
Ik ben hardcore vegetariër. Ik bepaal niet op knuffelfactor of
een dier wel of niet mag leven.
Scharrel of geen scharrel. Ik wil de dood niet op mijn menu.
Punt. Zo houd ik schone handen.
Of het nou mensen zijn die dieren doden voor plezier, om te
eten of voor versiering, of dat het nou mensen zijn die de moraal
zo verdraaien dat ze een andere groep mensen met afwijkend uiterlijk
of geloof opeens tot kakkerlak degraderen en uitroeien.
Het is in mijn hart allemaal even onbegrijpelijk. Overigens: wie
neemt het op voor de kakkerlak? Die hebben ook kindjes met een
toekomst die pardoes platgetrapt kan worden.
Ik had laatst een lekke autoband en zat te wachten bij een garage.
Tegenover mij zat een heel aardige meneer van de rentokil...
Je moet er maar op komen.
Niets is makkelijker dan in een geschreven stukkie je gelijk halen.
Ik heb gelijk, ik heb gelijk, ik heb gelijk!
Moeilijker is het om dat geschreven gelijk in daad, zang en
dans in je leven uit te voeren. Ik doe mijn best maar red de honderd
procent consequent zijn niet.
Ik mis het doorzettingsvermogen van de veganist: zij dragen
linnen schoenen, linnen tasjes met gelijkheblogo’s. Zij laten de
melk voor de kalfjes en zelfs honing van de bijtjes blijft voor de
bijtjes, die hebben daar immers schoftig hard voor gewerkt.
Maar gelijk hebben en gelukkig zijn gaan niet per se hand in
hand.
Ik volg de hoofdlijnen en rommel verder beschaamd wat in de
marge. Nederland heeft geen linnenschoenenklimaat, dus heb ik
51

eeldige suède stappers. Kleding van kinderarbeidsvrij katoen
kost me mijn seksleven, dus lees ik geen labels meer.
Ik zeem mijn raampjes met een niet nader onderzocht beestenruggetje.
Ik geef muggen een klamboe, maar strooi muizengif
als die kutknagers mijn bank opvreten. Ik moet zes keer per jaar
met een vliegtuig naar de zon om bij te komen van het consequent
zijn. Mijn vliegen belast het milieu en doodt zeldzame
zangvogeltjes... Mea culpa.
Maar! Niets zo prettig als een schuldige vegetariër die nét geen
gelijk heeft.
Dat houdt ze bescheiden en betrokken.
Nog even over die zeehondjes: Lenie ’t Hart wil die doodmeppers
vrijkopen... Dat kan ze blijkbaar, genoeg emo-erfenissen om
wat van uit te delen. Maar misschien kan ze beter premies instellen
voor het doodmeppen van de bontdragers, dan houdt het
sneller op.
Is er nou een oplossing voor al dat gedonder dat wij veroorzaken?
Ja,gewoon de muziek harder draaien en de mens in zijn dommigheid
voort laten feesten: meer auto’s, meer bont, meer vlees,
vis en kip zodat alles ziek wordt, meer gas uit die aardbol trekken,
meer ontbossen en volbouwen, meer oorlogen en misverstanden.
Tot de oer-tsunami ons van de aarde veegt en Noach weer
opnieuw kan beginnen. Maar laten we hem dan eerst steriliseren.
De aardkloot is beter af zonder ons.
52

Mensje van Keulen
schrijver
Canada
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet ziet
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet hoort
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet weet
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet wil
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet kan
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet denkt
Ik kan me voorstellen dat iemand
iets wel of niet doet
Ik kan me niet voorstellen dat iemand
dit door kan laten gaan:
een land waar men massaal
zachte dieren dood zal slaan
53

Annemiek Schrijver
televisiepresentator
Later als we groot zijn
Er komt een tijd dat kinderen niet meer willen geloven dat het
nog maar honderd jaar geleden is dat er biggetjes zonder verdoving
werden gecastreerd. Ja heus, lieve kleintjes, toen vonden de
mensen de smaak van gave big te natuurlijk. De stoere jongens
die de biggenballetjes verwijderden, droegen een koptelefoon
met muziek om het babygekrijs te overstemmen.
Als deze kinderen daar dan foto’s van te zien krijgen, zullen ze
denken dat er flink is gephotoshopt. Ook de ontelbare lichamen
van doodgemaakte dieren, hangend aan liefdeloze knijpers, het
zal te onbegrijpelijk zijn. Of dat de mensen jassen wilden afpakken
van zachte zeehondjes. En stelen deed je dan met knuppels,
want het waren gevaarlijke dieren. De kinderen zullen er lacherig
van worden.Van ongeloof.
Als we later groot zijn kan geen mens zich meer indenken dat
we daartoe in staat waren.
Niet dat de mensen later zullen vinden dat wij slecht waren. In
hun ogen waren wij alleen een beetje dom. En deerniswekkend.
Wij zullen worden aangeduid als die lui van het Tijdperk van
Afgescheidenheid. Toen de mensen nog precies wisten waar ze
zelf ophielden en de buitenwereld begon. We zullen als volgt de
geschiedenis ingaan:
‘Men zag de werkelijkheid als een verzameling afzonderlijke dingen
en wezens.
54

In feite was men in het begin van de eenentwintigste eeuw niet
veel verder dan de zestiende-eeuwse eilandbewoners die werden
overvallen door piraten. Deze mensen zagen wel de boeven op
hen af komen, maar het aangemeerde schip hebben ze helemaal
over het hoofd gezien. Puur omdat ze er geen referentiekader
voor hadden. Eeuwen later was dat nog niet veel beter. Men had
niet in de gaten dat ieder individu eenzaam en afgescheiden zit
opgesloten in zijn eigen beperkte ervaringswereld. Bijna niemand
had weet van het grote verband. Men dacht toen nog dat
iedereen een afzonderlijk golfje was en zag de zee over het hoofd.
Te pletter slaan was het ergste wat je kon overkomen. Dat elk golfje
gewoon weer terug de zee in gaat, niemand die dat durfde denken.
Jij bent gewoon mij in een andere vorm, maar men had daar
geen idee van.
Het besef dat er geen energie verloren gaat, beperkte zich alleen
tot de natuurkunde. Men begreep niet dat het menselijk wangedrag
ten opzichte van dieren en elkaar als een boemerang terugkeert.
Vandaar dat er ook geen oorzaak werd gevonden van het
algemeen gevoel van onbehagen.’
Zo zullen ze ons evalueren. Deerniswekkende wezens die niet in
staat zijn de pijn van de knuppel te ervaren.
Het zeehondje zal niet eens zozeer als slachtoffer worden gezien.
Echt mededogen zal er zijn voor de hand die de knuppel
hanteerde. Zij wisten niet wat zij deden.Vergeef het hun.
Als we werkelijk zouden beseffen wat we de ander aandoen,
zou het niet in ons hoofd opkomen het te doen. We zijn niet
slecht, we zijn in de war. Ze zeggen dat Jezus mens is geworden.
Nu wij nog. Dat kan nog even duren, maar dan heb je ook wat.
55

Hugo Borst
schrijver en (voetbal)criticus
Dilemma
Zoonlief roept of ik kom kijken naar wat afbeeldingen op een
website over zeehonden. Shit. Moet ik hem wel blootstellen aan al
die wreedheden? In Canada, weet ik, gaan een dezer dagen jagers
het kruiende ijs op om meer dan 300 000 zeehondenjongen dood
te knuppelen en te villen. Vaak worden de beestjes gestroopt terwijl
ze nog leven. Sommige worden halfdood achtergelaten. De
slachting levert vijftig euro per vachtje op. In Europa wordt het
grote geld verdiend, aan de Gordons van deze wereld.
Vorig jaar zag ik een keiharde reportage uit Canada waarbij
sp-Kamerlid Krista van Velzen werd gevolgd op het ijs. Op het
web staat nog haar indrukwekkende dagboek, dat aan actualiteit
niets heeft ingeboet. Journalisten kunnen er een voorbeeld aan
nemen omdat zij de massaslachting niet eenzijdig belicht. Al is ze
achtervolgd door een jager met een mes en geprovoceerd door
zo’n gedrogeerde masturberende Canadese knuppel, zij veroordeelt
de mannen niet. Het zijn vaak arme vissers die door de Canadese
overheid al jaren in de steek zijn gelaten.
Enfin, ik loop Charlies kamer binnen, het ergste vrezend. Hoewel,
hij kan tegen een stootje. Openhartoperaties op tv doen hem
niks. Op National Geographic Channel, zijn favoriete zender, ziet
hij hoe hard het er in de natuur aan toegaat. Maar via internet is
de boze mensenwereld soms zo dichtbij. Hij googlet zich suf. Hij
flitst van voetbal naar vliegtuigongelukken naar vogels.
56

Ik kom zijn kamer binnen en constateer dat hij als steekwoord
‘zeehond’ heeft ingetikt in plaats van ‘zeehondenjacht’. Gelukkig.
Ik vraag me wel af wat nou de leeftijd is waarop je je kind de gruwelijke
werkelijkheid moet tonen.
57

Janneke Snijder-Hazelhoff
en Joanneke Kruijsen
tweede-kamerleden voor resp. de vvd en de pvda
Bloed op het ijs
Het is nu precies een jaar geleden dat wij naar Canada afreisden
om getuige te zijn van de jaarlijkse zeehondenjacht. De beelden
staan nog steeds helder op ons netvlies gebrand. Het is verschrikkelijk
om te zien hoe de smetteloze vlaktes van Newfoundland,
waar normaal gesproken een serene rust heerst, veranderen in
een slachtveld. Vissersboten van jagers aan de horizon, rode strepen
op het ijs en stapels dampende karkassen in de verte.
Maar misschien hebben de hulpeloze en bange zeehondjes
(vaak niet ouder dan een paar weken) wel de meeste indruk gemaakt.Vluchten
is er niet bij, want zwemmen kunnen deze jonge
beesten nog niet. Zij zijn volledig overgeleverd aan de grillen van
de jagers en de Canadese regering, die de jacht nog volop steunt.
De Canadese regering beweert dat de jacht noodzakelijk is
voor een natuurlijk evenwicht, dat de zeehonden een grote bedreiging
vormen voor de visstand en dat deze commerciële jacht
economisch levensvatbaar is. De eerste twee argumenten zijn
simpelweg nooit bewezen. Voor het laatste argument geldt dat de
jagers (vaak vissers) hooguit een zakcentje verdienen aan deze
nare lentejacht. Daarbij wordt het leed nog eens versterkt door de
wrede wijze waarop de zeehonden om het leven worden gebracht.
58

De Canadese regering geeft nog steeds veel geld uit aan het promoten
van de zeehondenjacht in Europa en de ontwikkeling van
nieuwe markten voor zeehondenproducten. Om de handel in
zeehondenproducten een halt toe te roepen hebben wij samen
een wetsvoorstel ingediend. En het ziet ernaar uit dat de Tweede
Kamer ons zal steunen.
Met deze wetgeving zal Nederland de grenzen definitief sluiten
voor producten als bont en olie afkomstig van zeehonden. België
en Luxemburg waren ons al voor en hebben sinds twee jaar een
vergunningstelsel ingesteld waarbij de invoer van zeehondenproducten
strak aan banden is gelegd. Meerdere eu-landen, zoals
Italië, Engeland en Duitsland, zijn momenteel bezig met initiatieven
op het gebied van importverboden. Dit is goed nieuws,
want hiermee kunnen wij gezamenlijk een vuist maken en Canada
duidelijk maken dat deze gruwelijke jacht onacceptabel is.
Het jachtseizoen is weer begonnen en ook dit jaar wordt de
kraamkamer van Newfoundland op brute wijze verstoord en
worden er meer dan 325 000 zeehondenpups op gruwelijke wijze
geslacht.
59

Manon Uphoff
schrijver en columnist
Bont, hond, muts
Het begon ermee dat ik een aantal maanden geleden in de benedenhal
van mijn uitgever stond. Het gesprekje tussen F. (die voor
de auteurs de pr verzorgt) en mij (ik had net een deel van mijn
manuscript ingeleverd) ging over ‘het verschrikkelijke geval van
de invalide vrouw en haar hondje’. Voor wie het kwijt is: een
oudere dame in een rolstoel wordt overvallen. Omdat de daders
niet snel genoeg iets vinden en ze geen geld of bijzondere goederen
heeft, reageren ze hun blinde woede af op haar hondje, en
knopen het op aan zijn eigen riem.
‘Vreselijk,’ zeg ik.
‘Afschuwelijk,’ zegt F.
‘Wat een wereld,’ voeg ik eraan toe.
‘Snap je dat nou?’ vraagt F.
‘Ik krijg daar helemaal de koude rillingen van,’ zeg ik.
‘Ik ook,’ zegt F.
We huiveren. Dan komt Charlotte Mutsaers aanlopen. Deze
schrijfster houdt al heel erg lang en op de goede manier van dieren.‘Waar
krijgen jullie de koude rillingen van?’ vraagt ze.
‘Laat maar, Charlotte, vraag maar niet verder, dat wil je echt
niet weten, het is zó naar.’ – wat natuurlijk de beste manier is om
iemand zich als een pitbull in de ongedeelde conversatie te laten
vastbijten.
‘Nee,’ zegt Charlotte, ze recht haar rug, ‘nou wil ik het weten
ook.’
60

‘Het gaat over dieren,’ zeggen we nog,‘en het is verschrikkelijk
zielig.’
Dan doen we het verhaal van het gewurgde hondje.
Later blijkt dat de invalide dame de hele overval heeft verzonnen.
Ze heeft haar eigen hondje opgeknoopt. Maar dat weten we
dan nog niet en de wereld laat zich nog helder indelen in twee
helften, die van de dierenliefhebbers en die van de dierenhaters.
‘Maar jíj bent toch wel lief voor dieren?’
‘Ja, natuurlijk,’ zeg ik.
‘En bont en zo, en dat soort dingen, dat doe je toch niet?’
vraagt Charlotte.‘Dat vind ik zo walgelijk.’
‘Ik ook,’ zeg ik, uit de grond van mijn hart. Binnen een paar dagen
zal ik naar Sint-Petersburg reizen. In mijn koffer bevindt zich
een nepbontmuts van De Bijenkorf. Die kostte 6 49,95. Hij is
glanzend en zwart en met een synthetisch grijze voering.
Het is een mooie reis. Sint-Petersburg is prachtig. Ik denk aan
dokter Zhivago, aan Lara, aan de schilderijen die mijn vader
schilderde van het Rode Plein, ruw en in donkere kleuren, met
het paletmes. Ik denk aan Gogol en de dichter Poesjkin, die
doodgeschoten werd tijdens een duel. Ik denk aan sneeuw en ijs
en gebreide sokken, gloeiend warme lichamen onder lagen kleding,
aan bontkragen en wodka. Aan het schilderij waarop Napoleon
te paard de gevallenen bezoekt die op de bevroren grond liggen.
Aan de man die zijn vrouw alle tanden uit haar mond sloeg
omdat ze commentaar had op zijn drankgebruik. Aan de miljoenen
Russen die sneuvelden. Aan W.F. Hermans die men in Sint-
Petersburg niet begrijpt omdat hij in de novelle Het behouden
huis niet duidelijk een beeld van een vijand schetst, maar laat zien
hoe beide zielen broeien en kloppen in één borst, een zwart hart
en een rood.
Ik denk aan de Kozak Taras Boelba en aan de strijd tussen de
61

vromen en de vermetelen. Aan mezelf in de koude rationele stad.
Ik ben in het gezelschap van geletterde mensen. De een is nog wat
cynischer dan de ander, het zijn mannen en ze hebben vrouwen,
die zijn thuis, en ze flirten met de vrouwen hier en ze kopen bont
voor de vrouwen thuis, en ze plagen mij, hard en zacht, met mijn
valse mutsje. Zie ik dan niet hoe ook de Russen lachen om mijn
synthetische hoofddeksel? Hoe alles en iedereen om mij lacht?
Inderdaad. In de etalage grijnst een opgezette beer, een lynx
toont haar pisgele en vlijmscherpe tandjes, en werelden van
warm bont passeren mij. Daarbinnen en daaronder warme mannen
en vrouwen. Ik word geil van al dat bont. Ik wil naakt door de
sneeuw rollen en dan met het ijs op mijn billen en mijn buik, de
sneeuw als een ceintuur om mijn middel op een veld van bont, ik
wil, ik wil, ik wil... Maar ik loop rond met een rode streep over
mijn voorhoofd waar het materiaal van kunststof mijn huid
brandt en irriteert. ‘Koop toch een echte bontmuts!’ en dan ga ik
naar binnen, een winkel in.
Een man in een uniform zit op een stoel en kijkt, en ik word
een van de vele vrouwen die draaien en spiegelen en turen en lonken
en voelen en knijpen, en daar is dan de echte bontmuts, zacht
en warm en zwart, zo zwart als inkt, als kolen, als duizenden
zwarte veren van een nachtzwarte raaf, zo zwart dat alle kleuren
erin verdwijnen, dat het een bos wordt, een duisternis waarin ik
val, waarin mijn gezicht verdwijnt, mijn vingers wegzakken, het
zwart van het verrekken van de honger, van de magere benen en
het magere gat van een jongen in een jeugdgevangenis. Het zwart
van luxe Mercedessen en nieuwe rijken die hun wereld van binnen
en buiten en boven en onder bekleden met bont zodat niets
ze meer kan verwonden, stilletto’s en kogels blijven steken en het
rauwe vlees eronder eten ze. Zo zwart als alles wat zwart is en bij
elkaar geveegd het museum van het zwart wordt, en ik koop die
62

muts natuurlijk en ik ben trots op mijn muts. Ik loop ermee rond
als een pronkend pralend wijfje, en dan keer ik terug naar Nederland,
mijn schuldige muts in de koffer. Mijn handen om de
koffer. Mijn valse muts heb ik laten liggen in de auto van de
zwijgzame chauffeur met zijn grijze huid en waterige blauwe
ogen.
En dan is er de rubriek ‘mijn goede geld’ van Elsevier,en ze willen
me op de foto met de muts, want ik heb bekend dat dit het
laatste is wat ik heb aangeschaft, en dan sta ik op de foto in het
park met de bontmuts van blauwvos voor ‘mijn goeie geld’, en de
foto is nog niet afgedrukt of ik krijg de vraag om mee te werken
aan een boek met columns tegen de zeehondenjacht en tegen het
doodknuppelen van zeehondjes en tegen dierenleed en alles. En
ja ja ja ja ja ik ben tegen, ik ben tegen, ik ben weer helemaal tegen
bont.
Ga weg, jij onwaardige muts! Voor straf en ter penitentie mag
je niet meer worden gedragen. Alleen daar in die wereld waar ik
ook besta maar een ander ben, in een andere orde. Want er kloppen
twee harten in mijn borst. Eén verlangt naar bont en één is
daartegen. Eén klopt voor de schoonheid, koste wat het kost, en
één klopt gewoon omdat het wil leven.
Hoe kan het dat ze zo wreed tot ons komt, de schoonheid, en
dat het zachtste wordt geroofd met grof geweld. Als ze wisten hoe
we hun huiden willen en hoe prachtig die glanzen om onze
schouders, zouden de beesten ze zelf, gratis en voor niets van zich
afstropen en bloot op het ijs staan rillen.
Maar ze dragen een jas die vastzit aan hun vlees. En het is de
manier waarop het bont van het vlees en het vlees van de botten
en de botten van de ziel wordt getrokken, de haast en de gulzigheid
waarmee wat vastzit wordt gestolen, niet alleen de juwelen,
maar ook de kloppende hals daaronder – het hele lichaam dui-
63

zendmaal duizend keer. Zoveel hoofden en lichamen heb ik niet
eens voor dat duizelingwekkende gewicht aan huiden. Ik ben
toch zeker het mythisch duizendkoppig monster niet dat met
blote handen de vacht van het vlees stroopt, en zonder te knipperen
met mijn ogen de blik van het jonge, stomme dier pareer?
64

Kluun
schrijver en columnist
‘Papa, waarom deed je niks?’
Toen Annemarie me belde en vroeg om een column voor dit
boek te schrijven, waren we net dat weekend daarvoor met de hele
familie naar Artis geweest. Artis is onze default-dagbesteding
op zondagen dat we het even niet meer weten. Risicoloos zondagmiddagvermaeck.
We hebben een vast to do-rondje. De apen scoren bij ieder
kind, daar zijn die van mij niet uniek in. Vlak achter de apen komen
de olifanten en leeuwen, qua pikorde. Giraffen doen het altijd
goed en aan ijsberen kun je je ook geen buil vallen.
De amusementswaarde van de andere dieren is kind-afhankelijk.
Er zijn kinderen die gek zijn van vissen. Eva (8) was altijd gek
van pinguïns, Roos (2) heeft iets met zeehonden.
Half twaalf is zeehondenvoedertijd in Artis. De ervaren Artisouder
weet dat je er rond kwart over elf al moet zijn als je liever
robben in plaats van ruggen ziet. Rond half twaalf gaat de ijzeren
deur open, en dan verschijnt daar een jonge, immer goedgeluimde
oppasser, met in zijn hand een emmer gevuld met dooie vissen.
De zeehonden klimmen nerveus uit het water, kinderen beginnen
te gillen en te klappen, en op de gezichten van de ouders
langs de kant breekt de zon door, al zeikt het die dag van de regen.
De oppasser maakt er iedere keer een show van. Visjes gooien
(hij) en opvangen (de zeehonden), publiek (wij) natplonzen,
65

kussen en knuffelen (hunnie samen), handen/vinnen schudden
(idem), applaudisseren (de zeehonden, met hun vinnen en daarna
wij, met onze handen/handjes).
De dieren vinden het prachtig, het publiek geniet en de oppasser
benut het voeder-/speelkwartier om te controleren of de dieren
geen wonden of infecties hebben. Iedereen blij.
Zelf kijk ik het grootste deel van de voedershow naar het verrukte
gezicht van mijn dochter. Een 9 op de schaal van een-glimlach-van-een-kind-doet-je-beseffen-dat-je-leeft.Roos
raakt de hele
zondag vervolgens niet uitgepraat over de zweehonnen.
Na het bekijken van de beelden op de site van Bont voor Dieren,
moest ik denken aan een uitspraak van Herman Brood, of
eigenlijk van zijn dochter, Lola, toen die op school hoorde van de
verschrikkingen in voormalig Joegoslavië: ‘Papa, waarom deed je
niks?’
Deze papa is bang dat hij ooit, als Roos op de leeftijd komt
waarop ze ook zulke vragen als Lola Brood gaat stellen, mij gaat
vragen waarom ik het toeliet dat dezelfde dieren waar zij op zondag
in Artis van geniet, massaal worden doodgeknuppeld. ‘Papa,
waarom deed je niks?’
Papa is niet zo’n held. Papa kan beter schrijven dan vechten.
Maar papa heeft wél een idee. De oppasser van de zeehonden
in Artis. Iedere keer als ik hem in actie zie, verraadt zijn gezichtsuitdrukking
dat hij de leukste baan ter wereld heeft. Het zou me
niets verbazen als de man ’s avonds niet slaapt als een van zijn
zeehonden een lichte verkoudheid heeft.
Als we die man eens met een knuppel op die knuppels in Canada
afsturen?
66

François de Waal
schrijver en programmamaker
Stoer, bang, laf en lui
Als ik vroeger had gehoord van deze babyzeehondjesactie van
Annemarie Postma, dan had ik gereageerd met: typisch sentimenteel
wijvengelul van die geile tante in d’r rolstoel!
Dat klinkt wel stoer, hè?
Ach ja, vroeger was ik heel stoer. Elke keer als er iets gebeurde
dat je – als je dat heel graag wilde, en ik wilde heel graag – vrouwelijk,
zachtaardig of lief zou kunnen noemen, dan reageerde ik
heel stoer.
Lezer, bent u uw stoere puberteit al voorbij? Hebt u al door dat
dit soort stoerheid niet zo nu en dan, maar altijd een masker is
voor angst, gekwetstheid en ouwe pijn? Alles en iedereen die lief,
vrouwelijk of zacht is, confronteert je met het feit dat jij jezelf
hebt afgesneden van je eigen zachte, vrouwelijke en lieve gevoelens.
Dus dat moet bekritiseerd, uitgelachen en ontkend worden.
Weg ermee!
Ik was doodsbang dat mijn stoere vrienden mij zouden uitlachen.
Doodsbang dat ze dingen zouden zeggen als: ‘Hé, oliebol,
jij eet toch ook elke avond vlees? Babyzeehondjes? – ach man, da’s
allemaal hysterisch gezeik van een stelletje zielige wijven dat begint
te snotteren bij alles dat op een baby lijkt!’
Behalve bang en laf was ik ook lui. Dus verzon ik samen met
mijn vrienden excuses zodat we nooit in actie hoefden te komen.
Babyzeehondjes? Pedofielennetwerken op internet, da’s pas erg!
67

Baby’s die seksueel worden misbruikt! Kinderen die werken in de
prostitutie! Ga dáár maar eens wat aan doen!
Voor de goede orde: die smoezen werkten perfect voor mijn
stoere vrienden en mij. We hoefden niks te doen, niet aan de zeehondjes
en ook niet aan die pedofielen, baby’s en kinderen.
Tegenwoordig – minder stoer en zonder masker, maar nog
steeds lui – komt mijn bereidwillige brein met de volgende,
soortgelijke smoes: ach, het is allemaal zo erg, zo ontzettend erg
wat er allemaal gebeurt op deze aarde, laat maar!
Dit is mijn laatste stuiptrekking uit het smoezenrepertoire om
niets te hoeven doen, niets te hoeven geven, niet de pijn van anderen,
pijn van dieren, toe te laten. Dat zijn zij, ik ben ik, ga weg!
Ja, de wereld is erg en misbruik van baby’s is verschrikkelijk!
De wereld was, is en wordt niet rechtvaardig, nee, ik wéét het!
Maar da’s een perverse (en leugenachtige) reden om maar niks te
hoeven doen.
Lezer, wat blijft is dat elke actie om mensen- en dierenleed te
verkleinen de moeite waard is. En het in ieder geval niet verdient
om uitgelachen te worden. Vooral niet door volwassen mannen
die eigenlijk emotioneel invalide jongetjes zijn die heel erg in de
knoop zitten met zichzelf.
Over dat gevoel van ‘het is allemaal te erg, laat maar!’ dat
me nog steeds komt vervelen, heeft Moeder Teresa iets aardigs gezegd.
Een journalist (wie anders?) vroeg haar midden in de chaos en
ellende van India: ‘Maar wat u doet, is dat niet een druppel op de
gloeiende plaat?’
Met dat verkreukelde gezichtje van haar keek ze op naar de
minstens één meter langere journalist, moest even nadenken en
zei toen: ‘Ik hou me niet bezig met de plaat, ik hou me bezig met
de druppel.’
68

Patty Scholten
stripschrijver en dichter
De zeehonden
Een zwemmer met een zwarte badmuts op
kijkt naar me met verbaasde kinderogen.
De zeehond wuift en spettert opgetogen.
Het is een vrouwtje (ook al heet ze rob).
Het mannetje ligt op het strand te drogen.
Een plompe bult, de kleur van natte drop
en visgraatsnorren steken uit zijn kop.
Hij duikt en laat het water onbewogen.
De zeehond in zijn elementen: zon
en zeeën water om in rond te spatten.
Het water heeft een zilveren plafond
dat vormt etages tussen lucht en vis.
Waarbij de natte vloer het voer bevat en
de zolder voor het ademhalen is.
69

Leon Verdonschot
popjournalist en radiomaker
Zeehonden en kippen
Het grootste probleem met zeehondenjacht is volgens mij dat je
er niet vóór kunt zijn.
Net als oorlog. Discriminatie. En ‘onrecht’. (Het op twee na
meest gehoorde cliché van deze tijd, achter ‘Ik leef van dag tot
dag’ en ‘Ik geloof wel dat er Iets is’:‘Ik kan niet tegen onrecht.’)
Voorstanders van zeehondenjacht bestaan eigenlijk niet,
hoogstens zijn er mensen die proberen uit te leggen waarom het
helaas niet anders kan. Die leggen het altijd af tegen emoties van
tegenstanders (‘Die weerloze diertjes! Met hun grote donkere
ogen! Hun zachte vacht! Hun lieve gepiep! Die gemene jagers! En
die kutwijven met hun bontjassen!’) en tegen morele superioriteit:
het leven van dieren staat boven gewin. Amen.
Die morele superioriteit van dierenactivisten is nog ondraaglijker
dan het leed dat ze bestrijden. De uiterste consequentie
ervan heet Volkert van der Graaf.
Net als bij oorlog en discriminatie is een stelling tegen zeehondenjacht
pas iets waard als zij niet de uitdrukking is van iets vrijblijvends
en niet van iets wat overschat is als een ‘gevoel’, maar van
een keuze, met inbegrip van alle bijkomende consequenties.
Tegen bommen op Irak? Natuurlijk. Maar ook wanneer het
alternatief bestaat uit staatsterreur en martelingen? Tegen discriminatie?
Uiteraard. Maar wat te doen wanneer de onderdrukten
70

zich zelf ontpoppen als onderdrukkers? Hoe kun je tolerant zijn
tegenover intoleranten?
Zo is het ook met de zeehondenjacht. Natuurlijk bent u, koper
van dit boekje, daartegen. En wij, schrijvers ervan, eveneens. Samen
deugen we, en zij, daarginds in Canada, zij niet.
Maar wat betekent zo’n stellingname nou helemaal in een land
vol bio-industrie en proefdierencentra, waar ‘preventief ruimen’
geen lugubere grap, maar een krantenkop is?
Wanneer mijn lievelingsliberaal Paul Cliteur vertelt over Socrates
of Spinoza, luistert men aandachtig. Begint hij vervolgens over
het vastleggen van rechten voor dieren, dan is hoongelach zijn
deel en kan hij rekenen op grappen over godsdienstvrijheid voor
koeien en rechten voor de mug. Dan is hij blijkbaar ineens geen
wetenschapper meer, maar een hobbyist.
Cliteur baseert zich voor een belangrijk deel op de Australische
filosoof Peter Singer, en wanneer u, koper, toch graag in de
dierenhoek van de boekhandel neust: koop zijn boek Animal
Liberation.Het is een term die inmiddels vooral doet denken aan
een ‘front’ van bivakmutsen die proefdieren loslaten – die vervolgens
allemaal worden platgereden in plaats van platgespoten –
maar wat Singer inmiddels ruim dertig jaar over onze verhouding
met dieren schreef, trapt respect voor dieren uit de Marjolein
Bastin-hoek en brengt het terug tot wat het is: een morele keuze.
Singer maakt duidelijk dat de argumenten tegen dierenrechten
willekeurig en hypocriet zijn. Zijn meest omstreden stelling is dat
het argument dat proefdieren zich niet bewust zijn van de omstandigheden
waarin ze verkeren, net zo goed een pleidooi zou
kunnen zijn om baby’s of ernstig geestelijk gehandicapten te onderwerpen
aan experimenten.
71

Smakeloos, vonden veel critici. Juist de taak van een filosoof,
dunkt mij, om te proberen ons bestaand denkkader open te wrikken.
Want wat Singer uiteindelijk stelt is dit: ‘Als een wezen lijdt,
kan er geen enkele morele rechtvaardiging bestaan om geen rekening
te houden met dat lijden. Om welk wezen het ook gaat.’
Dat, en niet zieligheid, verbindt de zeehonden daar met de kippen
en varkens hier.
72

Jan Siebelink
schrijver
Weerloos
In de Tweede Wereldoorlog waren de Canadezen onze bevrijders.
Ik zie in mei ’45 mijn vader op de treeplank van een Canadese tank
staan, blij en dankbaar, in zijn handen een pakje echte Virginiasigaretten.
Ikzelf, zes jaar, met een witte boterham, dik belegd
met worst. Bevrijders die ons hadden verlost van het barbaarse
nazidom. De wereld was helder en vrolijk.
Met eigen ogen zie ik hoe een vader in aanwezigheid van zijn kinderen,
de hond (gekoesterd het afgelopen jaar, neem ik aan) uit
zijn volgepakte auto dumpt. Fijn! vakantie!
In Spanje worden windhonden die niet meer kunnen koersen,
aan een boom opgehangen. De prachtige ogen, zo alert, uitpuilend
en bloeddoorlopen, het elegante lijf overdekt met angstzweet.
In datzelfde land worden sinds jaar en dag stierengevechten
gehouden. Spanje had eerst zijn beschaving moeten bewijzen
voor het lid van de Europese Gemeenschap had mogen worden.
Canada. De zeehondenbaby’s. Onverdraaglijk om aan te zien.
Wat bezielt de mens om een dier te folteren? Theoloog Schillebeekx
zegt daarover, in een poging het lijden in de schepping
enigszins te verklaren: ‘God is weerloos in Zijn Almacht en kan
niet ingrijpen.’ Maar zo’n gelatenheid past de mens niet. Aan ons
is de taak deernis, mededogen en vooral daadkracht te tonen.
73

Nilgün Yerli
schrijfster en cabaretière
Zeehonden
Er werd mij gevraagd een column te schrijven over zeehondenleed.
Zo droevig als het onderwerp is, zo blij was ik met het verzoek.
Voor het eerst is mij gevraagd om een column te schrijven
over iets wat niet over de allochtoon, islam, pkk, moslima, besnijdenis
et cetera gaat. Eindelijk kan ik eens schrijven over iets
gewoon menselijks, wat geen nationaliteit kent. Al is het woord
menselijk in dit verband wel heel ongepast.
Maar in hoeverre is menselijk menselijk? Mensen doen veel, bijna
alles, voor geld, wat vaak gelijk staat aan macht. Zelfs de enorme
macht van de natuur staat daar machteloos tegenover.
De mens veroorzaakt ellende. Hoe vaak of hoe lang nog zullen
mensen denken dat ze superieur zijn aan de natuur?
Een aardbeving, een tsunami, orkanen laten zien hoe groot de
macht van de natuur is, maar ook de natuur lijkt het dierenleed
dat veroorzaakt wordt door de mens niet te kunnen verhelpen.
Mijn hond ving vorig jaar in de duinen een babyhert en beet
hem dood. Gruwelijk was het; het gebeurde voor mijn ogen en ik
kon er niets aan doen, toen ik het hertje uit zijn bek haalde was
het al dood. Mensen om me heen hebben me toen voor van alles
uitgescholden, alsof het mijn schuld was. Natuurlijk is het wel
mooi, mensen die zo om het leven van een hert geven, maar het
zijn vaak dezelfde mensen die een hertenbiefstuk op de menu-
74

kaart heel normaal en acceptabel vinden.
Toen ik als tienjarige pas in Nederland woonde, kwam onze
buurvrouw Anneke, die het altijd opnam voor de zwakken en
minderbedeelden, op een dag langs met een collectebusje van
Greenpeace. Ze vroeg aan mijn vader of hij wat wilde doneren.
Mijn vader, die een charmeur was en zeer gecharmeerd van onze
buurvrouw, zei: ‘Ja, natuurlijk, er is maar één God, dus maakt het
verschil in geloof niets uit, ik doneer graag voor de kerk.’
Anneke moest lachen en legde uit waar Greenpeace voor stond.
‘Weet je, als zeehondenvlees eetbaar was, en verkocht werd
door de slager, dan leek het afslachten van die beesten minder
erg, dan nu ze puur worden afgeslacht voor het bont. Eten vinden
we primair en luxe kleding secundair, dus Greenpeace zou het
voor alle dieren moeten opnemen,’ zei mijn vader, die opeens
heel medevoelend werd met dieren.
Toen vertelde Anneke alles over het Wereld Natuurfonds, en
daar werd mijn vader meteen lid van.
Ik heb het over zesentwintig jaar geleden.
Zesentwintig jaar?
Wat doet Greenpeace, wat doet het Wereld Natuurfonds?
Vast heel veel, en nog is de mens die kwaad wil doen niet te
stoppen.
Mensen maken net zo makkelijk mensen af als dieren. De
dood stopt het leven van mens en dier, maar de dood stopt niet de
hunkering naar macht en geld.
Zal het ooit stoppen?
Ik weet het niet.
Ik denk het niet.
Maar toch, de illusie dat het ooit zal stoppen, dat het zin heeft
om ertegen te vechten, geeft het gevoel van: ‘We hebben het op
zijn minst geprobeerd.’ Want ieder leven dat je kunt redden, is de
moeite waard.
75

Jan Bonjer
hoofdredacteur algemeen dagblad
Stervenskoud
Het waren de natuurfotografen Fred Hess en Norman van Swelm
die met hun reportage in Nieuwe Revu begin jaren tachtig mijn
ogen openden. Naar de beelden van de massale jachtpartij op
jonge zadelrobben in de Canadese wateren kon ik nauwelijks kijken.
Als vegetariër voel ik uiteraard extra afkeer voor situaties
waarin dieren voor consumptie worden gedood. Maar er is altijd
nog een verschil tussen een humane dood, wat een merkwaardige
formulering blijft, van een enkel dier dat door een eenzame jager
wordt verschalkt en een nietsontziende, wrede slachtpartij.
Een slachtpartij. Dat was en is de enige typering van de grootschalige
jacht op weerloze jonge zeehonden. We hebben de beelden
intussen zo vaak gezien dat we er bijna aan lijken te wennen.
Als de lente hier op uitbreken staat, slaat de weerzinwekkende
winter toe op het Canadese pakijs. De rooftocht heeft niets te maken
met duurzame exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, zoals
dat zo mooi heet. Het gaat ook niet om het in stand houden
van een eeuwenoude cultuur van de Inuit. Nee, dit is een grootschalige
genadeloosheid die alle perken te buiten gaat. Dit is ook
geen praktijk waarover we quasi-genuanceerde discussies hoeven
te voeren. Dit is een martelpartij die niet deugt en waaraan een
einde moet komen.
We vinden het altijd eenvoudiger om ergens tegen te zijn als
we een alternatief kunnen bieden. In de jaren tachtig zag onder
76

anderen Brian Davies, internationaal dierenbeschermer, veel in
het stimuleren van kijken naar in plaats van jagen op zeehonden.
Het ecotoerisme keek om de hoek, in dit geval ‘Seal Watching’. Als
er nu maar voldoende buitenlanders, vooral Europeanen, zich
naar de Canadese wateren laten lokken om zich tussen de zadelrobben
te vlijen, dan ontstaat er vanzelf een alternatieve economische
activiteit.
Ik heb eerlijk gezegd geen idee of deze vorm van ecotoerisme
nog bestaat en iets voorstelt. Ik zie er nooit meer advertenties
van. Ergens rond 1985 toog ik op uitnodiging van Brian Davies
met fotograaf Gerard Wessel naar Prince Edward Island om een
proeve van ecotoerisme te ondergaan. We maakten er een reportage
over voor Nieuwe Revu.
De dikke jonge zadelrobben kunnen werkelijk geen kant op.
Voor een even dik ingepakte toerist is het inderdaad een koud
kunstje om een groepje op te sporen, naar een jong toe te kruipen
en ernaast te gaan liggen alsof dat ooit zo bedoeld was. De jongen
zijn zeer aaibaar, ofschoon ik ervan overtuigd ben dat ze onze
komst ronduit mallotig vonden. De zogende moeders protesteerden
nauwelijks (dat maakt de jacht op die dieren ook zo weerzinwekkend)
omdat ze wisten dat ze op het pakijs tegen de tweepotige
wezens, al dan niet gewapend, geen schijn van kans maken.
Was het mooi op het pakijs? Het was een buitenaardse ervaring.
En het was er zo stervenskoud dat je blij bent als je na twee
uur weer misselijk zit te worden in de helikopter.
Vanuit de lucht zijn de wilde dieren in een witte wereld fascinerend.
Het ontdekken van de eerste groep zadelrobben geeft een
rijk gevoel. Kijken naar een onbekende wereld, kijken in een andere
dimensie, kijken naar wezens die ons als buitenaards beschouwen.
Eerlijk gezegd vond ik het op haarafstand bezoeken van de
77

zadelrobben niet echt nodig.Van de observaties van afstand werd
ik gelukkig, bij het naderbij kruipen voelde ik me een indringer.
Ik had steeds de neiging me te verontschuldigen: ik ben geen zeehondenjager,
ik doe jullie geen kwaad. Loze opmerkingen aan het
adres van een zeehond die helemaal niet ligt te wachten op communicatie
met een mens.
Ik ben dus een fervent tegenstander van de massale, inhumane
jacht en ik ben geen voorstander van ecotoerisme. Ik ben vooral
voorstander van een aantal gebieden op aarde waar we de dieren
met rust laten, waar we als mens niet de eeuwige indringer zijn.
Wij hebben op het pakijs van de Sint Lawrence Bay helemaal
niets te zoeken. Niet om te doden, niet om te loeren. Wij zijn er
niet voor gebouwd, ook niet als we ons in zeehondenproducten
verbergen. We zouden de zadelrobben van de Sint Lawrence Bay
vooral met rust moeten laten. Dat is toch geen bovenmenselijke
opgave?
78

Koos van Zomeren
schrijver
Bloed
Ja, dat zit diep, daar zie je
eigenlijk niets van. Of je moet
toevallig met een mesje. Of
je vader bij het scheren. Of
wat ze vroeger met het varken
deden. Ach jongen
kijk jij nou maar niet.
Hoe ze in die zeehondjes blijven
haken. De vlekken die ze
maken. De kost
zeggen ze, schreeuwen ze. Wij
moeten verdienen!
Proppen hun mond vol brood
maar je blijft het horen, het
is nooit genoeg.
Hoe diep dat zit, hoe rood dat
is. Doe jij ze maar dicht, kijk
jij nou maar niet.
Maar het gebeurt toch,
het gebeurt gewoon.
79

Anneliese Bergman
hoofdredacteur margriet
Wat moet je dan als moeder?
‘Twee zeldzame zwervers in een week gestrand,’ luidt de kop van
het eerste bericht dat ik lees op de site van de zeehondencrèche in
Pieterburen. ‘De afgelopen week hebben medewerkers van de
zeehondencrèche twee uiterst zeldzame dolfijnachtigen geborgen
op de kust van een waddeneiland. Het gaat om een gestreepte
dolfijn, die gevonden werd op Vlieland, en een witflankdolfijn,
die op Schiermonnikoog terechtkwam...’
Ik moet meteen denken aan een ander bericht dat ik onlangs
las, namelijk dat de dolfijn als soort bezig is uit te sterven. Dat de
dolfijnenziel bezig is de aarde te verlaten. Ze veroorzaken ziektes
in zichzelf en werpen zich massaal op het strand. Ze plegen zelfmoord
en weigeren verder te leven op aarde.
Waarom zouden zeehonden hier nog willen leven?
Ze hebben net zoveel recht op de aarde als wij.
Ze rouwen, net als wij.
Zeehondenbaby’s die hun moeders kwijt zijn worden ‘huilers’
genoemd.
Er is geen naam voor zeehondenmoeders die hun jong verliezen.
Bijna alle pups die in Canada door jagers worden gedood, zijn
nog geen drie maanden oud. Ze drinken nog bij hun moeder. Ze
hebben nog nooit vast voedsel gegeten. Ze hebben nog nooit gezwommen.
80

Ze hebben geen verweer. Ze kunnen letterlijk geen kant op
wanneer jagers hen neerknuppelen, levend villen en achterlaten.
Ze sterven een langzame dood, hun lichamen worden neergesmeten
als oud vuil, hun bloed kleurt het ijs totdat de bloedvlekken
plaatsmaken voor rottende kadavers, want er is geen ‘vraag’
naar zeehondenvlees.
Dus is hun lichaam ‘waardeloos’.
Wat moet je dan als moeder?
Nog een kind maken?
Onlangs zag ik een documentaire over de oorlog in Irak, waarin
een Amerikaanse soldaat aan het woord kwam.
Hij was nog erg jong. ‘Iemand doodmaken doet iets met je
ziel,’ zei hij.
Wat moet je dan als mens?
Het schijnt dat zeehondenjagers zich oppeppen met alcohol
en drugs voordat ze hun ‘tegenstanders’ te lijf gaan.
Tegenstanders die nog nooit hebben gezwommen. Soms kruipen
ze uit angst onder het ijs – en verdrinken.
Ik probeer me voor te stellen hoe het landschap eruitziet nadat
de jagers weer vertrokken zijn. De stilte, de lange sporen van vers
bloed op het ijs, de angst in de lucht, de geur van de dood – en van
de overlevenden. Pakken zij gewoon hun leven weer op?
De jagers verbranden na de jacht hun kleding omdat het bloed
en het vet zo verschrikkelijk stinken.
Ze kopen gewoon weer een nieuwe jas, toch?
En een zeehondenmoeder krijgt weer een nieuw jong. ‘Echt’
bont is bezig aan een comeback; gewoon weer een nieuwe jas. En
nog een. Zeehondenbaby’s genoeg, toch?
En er is geen naam voor zeehondenmoeders die hun jong verliezen.
81

Ronald Jan Heijn
ondernemer en filmmaker
Liefde is inzicht
Hoe komt het dat we zoiets onmenselijks doen als het doodknuppelen
van zeehondjes? Hoe zijn we zover gekomen, of eigenlijk,
hoe komt het dat we ‘zover van onszelf’ zijn geraakt?
Heel eenvoudig: dat komt door onze manier van denken. We
denken te beperkt. Met z’n allen. De knuppelaars in Canada zijn
in hun denken eigenlijk hetzelfde als de meeste mensen, alleen
dan extremer. De gehele wereld heeft namelijk een heel diep spiritueel
probleem, te weten... we zijn ons niet bewust dat we allen
één zijn. Want wie ervaart nu wézenlijk dat we allen één zijn? Als
dat namelijk wél het geval zou zijn, dan hadden we niet onze grote
wereldproblemen gehad zoals armoede, geweld en honger.
Als we wérkelijk zouden weten en ervaren dat we één zijn, zouden
we vandaag nog met z’n allen om de tafel gaan zitten en de
problemen aanpakken. Want alle andere mensen in de wereld
zijn onze broeders! Maar omdat we denken in afgescheidenheid,
kunnen we in de wereld zo langs elkaar heen leven als we nu
doen. We ontberen het bewustzijn dat we op zielsniveau één zijn.
We ontberen de innerlijke wijsheid dat we al duizenden levens
hebben geleefd en dat we alles al zijn geweest: moordenaar,
slachtoffer, moslim, christen, man, vrouw. Alles en overal.
Dus – wat is dan de zin van het leven? Waartoe dient dit alles?
Als men zegt dat we lief moeten zijn voor elkaar, begrijpt men
dan wel wat men zegt? Begrijpt men wel waarom dat zo is? Weet
men wel wat de zin van het leven is?
82

De zin van het leven is... onwetendheid omzetten in inzicht.
Zodat we steeds verder komen in onze geestelijke ontwikkeling,
zodat we steeds bewuster worden.
Dit zal uiteindelijk uitvloeien in dienstbaarheid. En dus niet,
zoals nu, ieder voor zich en kijken of we het voor onszelf goed
kunnen krijgen. Kijk hoe we sinds mensenheugenis de Aarde en
elkaar hebben uitgebuit. Regeringen, bedrijven, burgers, iedereen
denkt zich te verbeteren ten koste van anderen en de planeet.
Even een vraagje: ‘Houdt u van uw kinderen?’ Sorry, maar dat
is geen kunst. Dat is geen liefde, maar een (dierlijk) instinct. Kunt
u van álle kinderen houden? Van álle mensen? Liefde is namelijk
inzicht. Als u het werkelijke inzicht heeft en voelt dat we allen één
zijn, dan kunt u liefde voelen voor iedereen.
We komen van hetzelfde en zijn met hetzelfde bezig. Niet alleen
wij mensen, ook de planeet Aarde. Ook deze planeet is een
fysiek lichaam, heeft een ziel en dus een bewustzijn. We zijn allen
onderdeel van een heel subtiel energetisch kosmisch systeem.
Dus ook de dieren. Alles is energie. Een verstoring in het magnetisch
veld hier, geeft een verstoring elders. Niets staat op zich. Een
zwaar verstoorde manier van denken en handelen heeft repercussies
op het gehele leefsysteem.
Een tsunami is – net als terrorisme – niet de oorzaak, maar een
gevolg van een eeuwenlang magnetisch proces dat wordt aangestuurd
door ons denken. Dus ook het stelselmatig schenden van
de fauna in de wereld. Het ‘bontschandaal’ getuigt van een denken
in afgescheidenheid en van een gebrek aan het ervaren van
‘de bond’ die we met alles en iedereen hebben. Elke slag met de
knuppel is hiervan het aantoonbare en trieste bewijs. Met elke
slag slaan we onszelf op het hoofd. Laten we vooral hopen dat onze
hoofden hierdoor openbreken en dat we éíndelijk anders gaan
denken...
83

Wilbert Gieske
acteur en presentator
Leve de klapmuts
‘De Canadese autoriteiten gaan 325 000 zadelrobben en 10 000
klapmutsen ruimen, ondanks heftige internationale protesten.’
Einde nieuwsbericht.
Op National Geographic Channel zie ik hoe donker geklede
mannen in een sneeuwwit landschap op liggende zeehonden aflopen
die hun kop oprichten, alsof ze een aai verwachten. Maar ze
krijgen een knuppel. Dag klapmuts. De moeders op de achtergrond
krijsen geluidloos, hun levens zijn niet nodig. De vaders
zijn niet te zien, die zwemmen onder het ijs.Wie wil er zo’n jas? Ik
heb nog nooit iemand gezien die wit zeehondenbont droeg. Modeprins
Ernie van R. zou het wel durven, denk ik. Maar die is niet
op zijn achterhoofd gevallen. Ik ben geen beest, hoor ik hem al
roepen. Waarom zijn bontjassen erger dan leren jassen? Mag een
kalfsleren tasje wel, of schoenen van jong slangenleer? Waarom is
de dood van een krokodillenbaby niet zo erg als de dood van een
zeehondenbaby? Omdat de zeehond meer op ons lijkt, en wij
onszelf zien in die grote glanzende ogen? Zijn we bang voor onszelf?
In ons schuilt een dier. Het doodt en verkracht met volslagen willekeur.
Het komt tevoorschijn in gevangenissen en kampen, voor
een korst brood, voor een ademtocht, voor leven. Kinderen wor-
84

den gedood door redeloze vaders of moeders, en in stukken gehakt.
Baby’s worden verkracht in de Super Dome, louter en alleen
omdat de gelegenheid zich voordoet, op internet zien we executies.
Voor de dood van anderen zijn we niet bang. En zeker niet
voor de dood van beesten. We verdelgen ze naar hartenlust. We
hebben zelfs een gigantische verdelgingsindustrie. We verdelgen
ratten, spinnen en muizen met ‘diervriendelijk’ gas, vuur, gif, en
God weet wat nog meer. Geen coloradokever meer te bekennen.
Kapotgespoten. Gans of vos een plaag? Afschieten die handel.
Kauwen en kraaien te veel? Knallen maar. Waarom dragen wij
geen jassen van muskusrat, bij duizenden vernietigd in ovens met
lange schoorstenen?
Overleven is een dagelijkse bezigheid van het dier, zeker in de
buurt van de mens. Wij zijn dat een beetje vergeten. Wij hebben
het te druk met leven. Wij geloven niet dat we morgen dood kunnen
gaan. Het dier weet niet eens wat morgen is. Het verschil tussen
ons en het dier is de rede. Een dier kan niet wreed zijn omdat
het de rede niet heeft. Wij kunnen dat wel. Het doodknuppelen
van zeehondjes is een voorbeeld. Heeft onze rede een wapen tegen
wreedheid? Even goed nadenken. Woede? Geduld? Straf?
Wijsheid? Woorden?
Schrijven dan maar.
85

Vincent Bijlo
cabaretier en schrijver
Cynisme als kogelvrij vest
‘Ze mogen,’ zei de cynicus, terwijl hij een slok bier nam,‘driehonderdvijfendertigduizend
zeehondjes afslachten dit jaar in Canada.
En de regering zegt dat er dan nog genoeg overblijven. Dat
fokt maar aan zeg daar, waar maak je je nou druk over man, zeehonden
zat. Dat gehuil en gezeur altijd. Het is echt zo’n onderwerp
voor vrouwen die niets te doen hebben en de hele dag damesbladen
lezen en televisie kijken.’
‘Ho, wacht!’ riep ik. ‘Er zijn zestien miljoen Nederlanders. We
zouden er elk jaar makkelijk driehonderdvijfendertigduizend
kunnen doodknuppelen, dan blijven er nog genoeg over.’
‘Nee, bijdehandje,’ zei de cynicus, terwijl hij een handje pinda’s
in zijn mond stopte, ‘Nederlanders zijn toch wel even wat meer
dan zeehonden.’
‘O ja? Nederlanders maken files, zeehonden niet. Nederlanders
zijn agressief, zeehonden niet.’
‘Hè,’ riep de cynicus,‘dat stomme gelul van jou ook altijd, er is
gescoord in de Champions League, dat heb ik nou gemist, door
dat krokodillenzeehondentranengedoe van jou.’
Geërgerd nam hij nog een slok bier. ‘Sla jij eigenlijk wel eens
een mug dood?’ vroeg hij.
‘Ja, natuurlijk.’
‘Moet je daar dan geen actiegroep voor oprichten? Waarom is
een zeehond belangrijker dan een mug? En je eet vlees, dode die-
86

en. Je hebt leren stoelen in je auto, en wist je dat in kaas stremsel
wordt gebruikt uit de maagwand van een kalf, wist je dat eigenlijk
wel, hè, hè, hè?’
‘Ik weet het allemaal. Sterker nog, ik heb vanmiddag zelfs een
vlieg doodgeslagen. Ik heb in mijn studententijd muizengif gebruikt
omdat de muizen mijn hele basisbeurs opaten...’
‘Nou, wat lul je dan? Je bent hypocriet.’
‘Nee, die zeehonden, dat kan gewoon niet, dat mag niet, gewoon,
daarom niet, hoe halen ze het in hun botte nare Canadese
hersens, zeg. Weg met dat cynisme van jou. Jij wilt het niet
weten. Dat cynisme, het is een kogelvrij vest, jij kunt nergens
door worden geraakt, alleen in je onderbuik, door een doelpunt
in de Champions League. En maar scoren met die harde grappen
van je, en jij weet altijd zo goed wie er deugt en wie niet. Een
vooringenomen, correcte columnreutelaar, dat ben je. De enige
die deugt, dat ben jij. Jij, in je stoel, met je bier en je pinda’s.
O, wat vinden de mensen jou goed, o, wat kan jij het lekker grof
en hard opschrijven allemaal, maar je verandert er niets mee. Jij
lacht ze allemaal keihard uit, jij hoont, daar word je voor betaald.
En ik ben een naïef sukkeltje. Man, donder toch een eind
op zeg, met je obligate beroepsmeninkjes, nou, verdomd geestig.’
De cynicus zuchtte en zweeg. Hij zette met een harde klap zijn
lege bierfles neer. Hij griste de afstandsbediening van tafel en begon
te zappen.
‘Daar heb je ze weer,’ riep hij, ‘die schijtzeehonden van jou. Ze
zijn overal.’ Hij keek, en luisterde naar de gruwelijke details die
een voice-over de kamer in slingerde.
‘Klootzakken,’ zei hij.
‘Wie, die journalisten die het vastleggen?’
‘Nee, die Canadezen, wat een barbaren. In welk jaar leven we?
87

O man, ik moet bijna kotsen als ik het zie.’
Hij zette de televisie uit en verliet snel de kamer. Ik hoorde
hem kokhalzen op de wc.
Ach, dacht ik cynisch, het zal dat bier zijn geweest, en die pinda’s.
Vanmiddag belde hij, hij zit in Canada. Hij heeft een verborgen
camera bij zich omdat hij de wereld wil laten zien hoe gruwelijk
het is.
‘Goed zo,’ zei ik, terwijl ik een slok bier nam, ‘dan ga ik vanavond
Champions League kijken, oké?’
88

Susan Smit
journalist en schrijver
Dood aan de ironie
Gordon en Gerard Joling zitten in de auto, op weg naar een bestemming
die weer de nodige hilarische taferelen moet opleveren:
zeehondencentrum Pieterburen. Gor, die met het oog op de
ontmoeting met zeehondenmoeder Lenie ’t Hart zijn bontkraag
maar vast van zijn jas heeft geknoopt, zegt met een sardonische
glimlach: ‘Ik ben dol op zeehondjes. Ik wil ze allemaal doodknuppelen
– pardon, doodknuffelen.’ Geer schatert het uit (‘Wat
ben jij errug!’) en ik gniffel op de bank met hem mee. Onmiddellijk
daarna bekruipt me een ongemakkelijk gevoel. Unheimisch,
zou Verdonk het vast noemen.
De lach op mijn gezicht bevriest. Tijdens het afgelopen jachtseizoen
zijn er weer honderdduizenden jonge zadelrobben en
grijze zeehonden doodgeknuppeld, en ik zit er doodleuk om te
grinniken. Wat is er mis met mij en mijn generatie? Waar maken
we ons nou nog écht druk om? We zouden woedend moeten zijn
om van alles en nog wat, maar toch lopen er op zaterdag geen demonstranten
op de Dam, maar horden funshoppers die van de
Nieuwendijk naar de Kalverstraat oversteken. We kopen t-shirts
met olijke wereldverbeterende teksten, versturen mailgrappen
over die domme cowboy van een Bush naar ons hele adressenbestand
en voelen ons reuze maatschappijkritisch. De lichtverteerbare
snack van de kwinkslag heeft elke strijdbaarheid in de kiem
gesmoord. We lachen alles weg. Wie zich van ironie bedient,
89

geeft aan alle misstanden best in de gaten te hebben, maar er met
een superieure glimlach boven te staan.
Van die laffe ironie moeten we af. De ironische benadering is
niets meer dan een excuus om niet te hoeven kijken naar de harde,
verwarrende realiteit. Misschien is ironie zelfs wel, zoals Michel
Houellebecq in zijn laatste roman Mogelijkheid van een
eiland beweert, het eindstation van beschaving, waarna ons algeheel
cynisme wacht. En ten slotte de totale onverschilligheid,
waarbij we niet eens meer grapjes maken over de ‘kutmaatschappij
waarin we nu eenmaal leven’, maar ons er apathisch bij hebben
neergelegd.
Als ironie je levenshouding is, wordt je leven op den duur een
parodie. Onecht en unbegeistert.Je mist de ene na de andere kans
om van betekenis te zijn voor anderen, om je sporen na te laten
op deze wereld. Tot op het moment dat het lachen je vergaat en je
eindelijk stelling neemt tegen iets wat je écht tegen de borst stuit.
Ik neem mijzelf in ieder geval voor om de Joling-neiging uit te
bannen om van alles een grote grap te maken. Dood aan de ironie.
Ik heb er de krácht voor.
90

Samira Abbos
programmamaker en columnist
Universele verklaring van
de rechten van het dier
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd op
1948 door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties aanvaard.
Wordt het niet tijd voor een aanpassing, waarin wij de
rechten van het dier aanvaarden?
Preambule
Overwegende dat erkenning van de inherente waardigheid en
van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de
dierengemeenschap grondslag is voor de vrijheid en gerechtigheid
in de wereld;
Overwegende dat terzijdestelling van en minachting voor de
rechten van het dier hebben geleid tot barbaarse handelingen en
dat de komst van een wereld waarin alle dieren in vrijheid zullen
genieten en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als
het hoogste ideaal van ieder mens;
Overwegende dat het van het grootste belang is dat de rechten
van het dier beschermd worden door de suprematie van het
recht, omdat het dier in laatste instantie niet zijn toevlucht kan
nemen tot opstand tegen tirannie, onderdrukking en moord;
Overwegende dat het van het grootste belang is om de ontwikkeling
van vriendschappelijke betrekkingen tussen de naties te
bevorderen;
91

Overwegende dat de volkeren van de Verenigde Naties in het
Handvest hun vertrouwen in de fundamentele rechten van het
dier, in de waardigheid en de waarde van het dier en in de gelijke
rechten van alle dieren opnieuw hebben bevestigd en hebben besloten
om sociale vooruitgang en een hogere levensstandaard in
grotere vrijheid te bevorderen;
Overwegende dat de Staten welke Lid zijn van de Verenigde
Naties, zich plechtig hebben verbonden om, in samenwerking
met de Organisatie van de Verenigde Naties, overal de eerbied
voor en inachtneming van de rechten van het dier en de fundamentele
vrijheden te bevorderen;
Overwegende dat het van het grootste belang is voor de volledige
nakoming van deze verbintenis dat een ieder begrip heeft
voor deze rechten en vrijheden.
Op grond daarvan proclameert de Algemene Vergadering deze
Universele Verklaring van de Rechten van het Dier als het gemeenschappelijk
door alle volkeren en alle naties te bereiken
ideaal, opdat ieder individu en elk orgaan van de gemeenschap,
met deze verklaring voortdurend voor ogen, ernaar zal streven
door onderwijs en opvoeding de eerbied voor deze rechten en
vrijheden te bevorderen, en door vooruitstrevende maatregelen,
op nationaal en internationaal terrein, deze rechten algemeen en
daadwerkelijk te doen erkennen en toepassen, zowel onder de
volkeren van Staten die zelf Lid zijn van de Verenigde Naties, als
onder de volkeren van gebieden die onder hun jurisdictie staan.
Met dank aan de universele verklaring van de rechten
van de mens.
92

Marjan Berk
actrice en schrijver
Schadelijke katten
Op mijn netvlies plakt nog steeds een plaatje van ons koninklijk
gezin in vroeger tijden: koningin Juliana, prins Bernhard en de
vier prinsessen als jonge meisjes; majesteit en dochters gehuld in
bont.
Snoezig! Zelf ook nog kind keek ik bewonderend en misschien
wel een beetje jaloers naar die schattige jasjes van zeehondenbont.
Grijs en wit, zacht en pluizig... ach, wat vorstelijk en toch
ook heel eenvoudig!
Maar toen werden ons de oren gewassen. De media namen
hun taak serieus en wij namen kennis van de gruwelijke feiten
van de jacht op zeehondenbaby’s. Zeehondenbont, afgekeurd
voor gebruik. Ook het koninklijk gezin trok de jas uit, het zijn
immers grote dierenliefhebbers?
Dat heeft prins Bernhard zaliger ons goed duidelijk gemaakt
door zijn betrokkenheid bij het Wereld Natuurfonds.
Maar nu word ik gekweld door nieuwsgierigheid. Waar zijn
die koninklijke jassen gebleven? Wat doen koninklijke personen
en burgers met bont dat het geweten bezwaart?
Ooit heb ik in een vlaag van bewustzijnsvernauwing een bontjasje
gekocht, een jas die volgens de slimme verkoopster was gemaakt
van het vel van ‘schadelijke katten’. Katten die sowieso afgemaakt
moesten worden. Dus dat bont was oké! Maar toen ik
met mijn nieuwe aanwinst thuiskwam kreeg ik van mijn vijf kin-
93

deren zo verschrikkelijk op mijn donder dat die jas de kast nooit
heeft verlaten...
Tot mijn plezier constateer ik dat onze vorstin haar garderobe
slechts bij hoge uitzondering nog voorziet van een héél klein
randje bont.Van schadelijke knaagdieren.
94

Karin Giphart
schrijver en songwriter
500 woorden waarom
In 500 woorden uitleggen waarom 350 000 zeehondenpups niet
mogen worden afgeslacht:
Helpt het als ik je ontroer of aan het lachen maak?
Beroemd word als een Robbie of een Madonna
En het je vraag uit mijn naam?
Op mijn verzoek, doe je het dan?
Helpt het misschien als ik je verteder?
Doen die grote glanzende ogen
Helemaal niets? Schuif je de foto’s weg?
Helpt het als ik je een spiegel voorhoud?
Als ik het bloed laat zien? Hun angstkreten laat horen?
Helpt het als ik je geld geef?
Elke keer weer, want jij zult het blijven proberen?
Wat als ik ze meeneem en verstop?
Ga je ons zoeken? Want zo is het leven nu eenmaal?
En is het allemaal wetenschappelijk onderbouwd,
Want ik denk toch niet dat jullie het voor de lol doen?
Helpt het als ik voorlichting geef bij je kinderen op school
En zij bij je komen en je vragen om het niet te doen?
Wat als het me lukt om de puppy’s te trainen?
Als ik in speciale kampen zelfmoordcommando’s opzet
En hen van wapens voorzie?
95

Helpt het als ik je bedreig?
Als ik je schepen laat zinken?
Als ik je vrouwen verkracht... nee, dat gaat te ver, toch?
Maar misschien helpt het als ik provoceer?
Kan ik, als nar, lekker stoken
Zonder dat het consequenties heeft?
Zonder royalty’s? Heb ik daar tijd voor dan?
Of heb ik een verborgen agenda?
Doe ik het voor de gratis publiciteit?
Helpt het me mijn imago te vergroten?
Is mijn volgende stap een reis
Met een cameraploeg naast me?
Zal ik een huisje bouwen en huilen
Om de kommer en kwel, want
Naar mij luistert men wel?
Zijn het er niet eens 350 000?
Zijn er vrouwen die mee helpen slachten?
Moet ik het niet zo persoonlijk nemen?
Me op mijn eigen leven richten en geen afleiding zoeken
In de vorm van een goed doel?
Is het slechts werk?
Brood op de plank?
Wie ben ik om daarover te oordelen?
Ga je terugkomen met argumenten?
Jij eet toch ook lekkere koteletjes,
Ga je roepen?
Ga je dat roepen?
Ga je schreeuwen? Dat ik me er niet mee mag bemoeien?
Het gebeurt niet eens in mijn land, toch?
En in mijn land gebeuren ook erge dingen, niet?
96

En in Afrika verkrachten ze baby’s, doe ik daar ook iets aan?
En het vluchtelingenbeleid, nou?
Nou?
Kan ik niet ergens anders de wereld gaan redden?
Is er dan niets wat ik kan zeggen?
Op een rustige bedaarde toon?
Ah, toe nou...?
Helpt het als ik mijn wimpers laat trillen?
Als ik beloftes doe?
Helpen mijn woorden?
Weet je alles al?
Gaat het daar allemaal niet om?
Ben je geen kwade gast en geef jij ook om de wereld?
Begrijp ik het niet?
Ik begrijp het niet?
Ik begrijp het niet.
Ik begrijp het niet.
Wie legt het me uit?
Wie kan het wel stoppen?
Het zijn niet eens 500 woorden.
Als het 500 woorden waren geweest, had het dan wel geholpen?
97

Frits Barend
presentator en columnist
Proefmens
Ik ben opgegroeid met bont. Kan er niets aan doen. Het begon al
met De bonte dinsdagavondtrein.Voor de jongere lezers: dat was
geen trein, maar hij reed wel op tijd. De bonte dinsdagavondtrein
was een radioprogramma van de avro uit de tijd dat je alleen
nog Hilversum 1 en 2 had. Natuurlijk kan ik me daar niets van
herinneren, maar het leest wel leuk.
Mijn moeder, mijn oma en al mijn tantes hadden een bontjas.
Als we op zondagochtend naar het Americain gingen droegen al
die vrouwen een bontjas.
Ik was ook al heel jong gek op bonbonts. We hadden een oom
en tante uit Brussel. Als ze hier waren, oom Henri en tante Griet,
rookte hij een Belgische sigaret uit een rood pakje waarvan ik de
naam ben vergeten, zeg maar de Waalse Gauloises, en trakteerde
zij, in een wolk van een heerlijk parfum, op pralines uit België.
Van mijn broer begreep ik dat het gewoon bonbonts waren.
Mijn liefde voor bont gaat niet zo ver dat ik het lekker vind om
vastgebonten te worden. Laatst hadden we een gast (feminien)
die een van ons een sm-voorstel deed. De volgende dag vroeg ik
aan de redactie wie vastgebonten wilde worden. Niemand wilde,
en ook niemand wilde passief dan wel actief betrokken raken bij
een zweeppartij die zou eindigen in bont en blauw. Hé, ik houd
ook van blauw. Mensen zijn een raar soort.
Laatst opende de radionieuwsdienst met het nieuws dat bij
98

een schietpartij in Breda een dode was gevallen. Twee opmerkingen
voor de school van journalistiek. Een schietpartij in Breda is
geen nieuws, en helemaal geen nieuws is dat er een dode bij is gevallen.
Nieuws zou het zijn als er geen dode bij was gevallen, maar
dan is het weer geen nieuws voor de radionieuwsdienst die tegenwoordig
geloof ik ook nos Journaal heet.
Waarom schiet een mens een ander mens dood? Wordt de dode
mens gegeten en de huid gebruikt voor een kraag, voor schoenen
of voor mensproeven? Dan heeft doden zin.
Misschien moeten we streven naar proefmensen die worden
gebruikt voor mensproeven. Daarbij moet je het ongemak voor
de mens wel zoveel mogelijk beperken, want we moeten niet te
onmenselijk omgaan met de proefmensen.
Bij de jacht op mensen moeten we ook het lijden beperken.
Miljoenen mensen leven in onmenselijke omstandigheden. Misschien
zijn zij wel beter af als proefmens, maar die keus moeten
we aan henzelf laten. Het voorjaar nadert, het jachtseizoen op
mensen is weer geopend, stel ik vast als ik de beelden zie van hulpeloze
mensen in gammele bootjes op zoek naar een beter leven.
Eenmaal aan land worden ze onmiddellijk doodgeknuppeld. Dat
schijnt beter te zijn voor de verwerking van de huid. Per doodgeknuppelde
ontvangt de knuppelaar vijftig euro. Onder sommige
dieren hoor je hier en daar een licht protest tegen deze behandeling
van mensen. Dieren hebben makkelijk lullen, die doden
alleen om te eten. Maar wij mensen hebben nu eenmaal meer nodig
dan eten, en dieren hebben op de mensen voor dat ze niet gelovig
zijn.
99

Inez van Oord
hoofdredacteur happinez
De film
Gisteren naar March of the Penguins geweest, die documentaire
over het leven, het koude romantische liefdesleven van de keizerpinguïn.
In een wereld van wit en blauw en kou wandelen die aandoenlijke
dieren honderden kilometers om op één bijzondere
plek te komen ergens op Antarctica. En daar vinden ze elkaar.
Man en vrouw, om voor ‘eeuwig’ – in elk geval voor één seizoen –
trouw te blijven en te paren. Van heel dichtbij zien we zo’n reuzenei
openbarsten en daar wandelt dan na een tijdje zo’n donzig
dingetje uit. Het is verrukkelijk gefilmd. Ze hebben er prijzen mee
gewonnen, het gezinsleven van de pinguïns is een award waard.
Precies aan de andere kant van de wereld, daar waar het ook
wit, blauw en koud is, wordt net zo’n film, het liefdesleven van
zeehondjes, live vertoond. Maar hier geldt een ietsjes ander scenario.
Geen gevoelige cameraman, geen award, de zeehonden
hebben zo hun eigen prijs.
Hoe is het bedoeld? Die vraag stel ik mezelf geregeld. Zo’n vraag
maakt het nemen van beslissingen gemakkelijker, tenminste, dat
ervaren wij hier op de redactie. De wereld is zo onnoemlijk groot
en kwesties zijn zo onnoemlijk moeilijk dat het zinvol is het leven
te versimpelen. Gewoon door zo’n vraag. Hoe gaan we om met
dieren, hoe gaan we om met de Aarde, hoe gaan we om met elkaar?
Het antwoord is dan zo eenvoudig: hoe is het bedoeld? Dan weet je
het. Dan kies je altijd voor het juiste, dan kies je voor het leven.
100

Jeroen Kijk in de Vegte
radio- en televisiepresentator
Je ziet het niet, maar je weet wat er gebeurt
Het lijkt logisch. Zeehondenjacht: daar ben je tegen.
Maar dat is kennelijk toch niet het geval, want deze week zag ik
de bloedrode beelden weer op mijn tv. Er zijn dus genoeg mensen
die het prima vinden. Of die er gewoon niet bij stilstaan. Maar
hoe ik ook probeer het van de andere kant te bekijken, ik krijg het
niet voor elkaar. Ik begrijp die mensen niet.
Ik vermoed dat het komt doordat wij er thuis een kleine veestapel
met paarden, kippen en honden op na houden. Ik overweeg een
abonnement op de Libelle, want ik durf zelfs te zeggen dat ik een
steeds grotere dierenliefhebber aan het worden ben. De vogelpest
kan me uit m’n slaap houden. Gelukkig ben ik niet de enige en
dat zal vast ook verklaren waarom zoveel mensen in Nederland
tegen zeehondenjacht zijn. Er zijn 1,6 miljoen hondenbezitters
onder ons. Als die net zo’n band met hun hond hebben als ik, zullen
ze de zeehondenjacht evenmin begrijpen.
Picture this:de jager. Je ziet hem bijvoorbeeld in de videoclip van
Michael Jackson, What about us.Hij staat met een grote stok, opgeheven,
boven een babyzeehondje. Het kleintje kijkt omhoog
naar de man, de man beweegt met grote kracht de stok naar het
hondje. De regisseur snijdt vlak voor de stok het koppie raakt
naar een ander shot. Je ziet het niet, maar je weet wat er in de seconde
daarna is gebeurd.
101

De huiler kijkt naar de man alsof hij wil vragen: ‘Ik was hier net
nog met mijn moeder. Weet u waar ze is? U bent een stuk groter
dan ik, dus u kunt een stuk verder kijken. Ik heb haar nodig, ik
ben een beetje bang zonder haar. Kunt u me naar haar toe brengen?’
Dat zo’n man die blik in de ogen van de zeehondenbaby kan
weerstaan is mij een schokkend raadsel. Dat hij het dier kan aankijken
– wat hij toch zal moeten, want hij mikt immers midden
op zijn kop – en dan die doodsklap kan uitdelen.
Mijn honden kijken mij ook wel eens zo aan, als ik ’s ochtends
vroeg met mijn jas aan in de kamer sta en ze even toespreek en
een aai geef voor ik de deur uit ga, op weg naar Hilversum. Ze weten
dondersgoed dat ik zonder hen vertrek en ik meen te zien dat
ze dat niet leuk vinden. Ja, ik ga ook voor een blond permanentje
en een Opel Manta, want mijn honden... dat zijn eigenlijk mijn
kinderen. En eigenlijk voel ik me daardoor een beetje verantwoordelijk
voor alle dieren. Ze zijn vaak afhankelijk van de mens.
En ik geloof ook dat het instinctieve zorgen voor dieren in ieder
mens gebakken zit. En dat zo’n nare Canadees al die voornoemde
gevoelens in zichzelf kan uitschakelen... Ik hoop dat hij er een
zwarte vlek van op z’n aura krijgt.
Maar hola: er is nog een dader: de drager van de zeehondenhuid.
De dame met haar hondje op haar arm. Zij kijkt naar haar witte
accessoire, het beest kijkt naar haar zoals het zeehondje naar de
jager heeft gekeken.
Zou ze het behaaglijk warm vinden in die jas?
102

Siska Mulder
schrijver en journalist
Nep
Ja, ik ben tegen de zeehondenjacht. Goed beschouwd ken ik niemand
die vóór is. Ik moet het eerste gezellige avondje nog meemaken
waarop vrienden zich aan de kant van de Canadese zeehondenjager
scharen. We zijn het op dit punt dus verschrikkelijk
met elkaar eens.
Mooi, zou je zeggen, maar ik vind het gemakzuchtig van mezelf
tegen het doodknuppelen van jonge zeehonden te zijn, omdat
ik er niets voor hoef te laten. Ik kan rustig roepen dat ik
voortaan weiger de wreed gestroopte vachtjes om mijn schouder
te slaan, want ik heb nog nooit een zeehondenbontjas gehad.
Waar koop je zoiets eigenlijk? Een groot deel van het bont schijnt
via de Europese Unie te worden verhandeld, maar ik ben het hier
nog nooit tegengekomen.
Ik wil echt iets doen, maar wat? Ik herinner me de televisiebeelden
nog van vroeger. Fanatieke dierenliefhebbers vielen draagsters
van bont op straat genadeloos aan met een verfspuitbus: zeg
maar dag tegen je bontjas. Ik geloof niet dat ik dat zie zitten, eerlijk
gezegd had ik een beetje te doen met die dames. Nee, dan de
dappere actievoerders die pasgeboren zeehonden besmeurden
met rode verf, zodat hun vacht voorgoed waardeloos werd. Misschien
moet ik ook acuut in een reddingsboot afvaren naar de ijsvlaktes
om ten minste één kleine zeehond van de marteldood te
103

edden. Stel je toch eens voor dat je één keer in je leven zoiets
dappers doet...
In plaats daarvan schrijven we een stukje, kopen een bundel – en
dan? Op naar de supermarkt om onze boodschappenkar vol te
laden met vleeswaren. Als je weet hoe een biggetje wordt gemarteld
voor het op je bord belandt, wil je nooit meer varkensvlees
eten. Maar het punt is: we eten het wel, omdat het zo lekker
smaakt en zo lekker betaalbaar is. We hebben tranen in onze ogen
als we op televisie zien hoe zo’n lief zeehondje wordt gemarteld,
maar in de supermarkt dooft die dierenliefde opmerkelijk snel.
Misschien is het een idee om voortaan speciale bordjes te plaatsen
bij het koelvak waarop je kunt lezen welke martelingen deze
dieren achter de rug hebben. Toch jammer dat een kipfilet of een
lamsbout net wat minder medelijden opwekt dan een pasgeboren
zeehond.
Zo’n zeehondje spreekt tot de verbeelding, dat is het. Het ziet
er knuffelig uit, kijkt met smekende ogen naar je op en glibbert
onhandig over het ijs. Net een baby, vooral als hij begint te
schreeuwen om zijn moeder. Ondertussen eten we dieren die wat
minder aandoenlijk zijn zonder al te veel wroeging op.
Aangezien die reddingsboot van mij vermoedelijk niet binnen
afzienbare tijd zal uitvaren, houd ik het vooralsnog bij het simpele
voornemen mijn boodschappenwagentje te vullen met vegetarische
producten. O ja, nog één ding. In die supermarkt van mij is
het idioot koud, de gevoelstemperatuur ligt iets boven nul. Niet
zo koud als in Canada, maar toch, ik ga er warm gekleed naartoe.
Mocht iemand de behoefte voelen om met een verfspuitbus de
aanval te openen op mijn aaibare bontjas: die is nep.
104

Bert van der Veer
schrijver en regisseur
Murphy
Mijn oudste dochter werd verliefd op een Balinese berghond. Ze
zat in de redactie van (het middagprogramma) Tineke,en het onderwerp
was exotische hondenrassen. Ze noemde haar hond
Murphy. Het was een prachtig sneeuwwit beest, onvoorstelbaar
aaibaar, maar dat liet Murphy niet zo snel gebeuren. Murphy was
schuw. En eigengereid. Murphy was ook een wegloophond. Zodra
de voordeur maar even op een kier stond was Murphy vertrokken
om niet zelden pas vele uren later besmeurd en bebloed
terug te keren.
Mijn dochter woonde in de binnenstad van Hilversum. Wij
woonden wat meer in een buitenwijk. Bij een bezoek aan ons
huis maakte Murphy zijn eerste vriendje. Dat was onze hond, een
aanhankelijke, levenslustige braverd, die wij Sunny hadden gedoopt.
Bij Sunny wilde Murphy nooit weg.
Op een dag belde mijn dochter nogal panisch op. Murphy was
’m weer eens gesmeerd, maar dit keer was hij wel erg lang op
avontuur. Een nacht en een halve dag later was Murphy weer in
beeld. Hij was dwars door Hilversum gelopen om bij ons (maar
in feite bij Sunny) te zijn. We hebben nooit begrepen hoe hij de
weg heeft gevonden, hij had die afstand nog nooit gelopen. Hij
was niet alleen vies en gewond, maar ook enigszins vermagerd.
Murphy is bij ons gebleven, dat had hij zo besloten. In zijn leven
heeft hij niet meer dan vier, vijf mensen toegestaan hem te
105

aaien. Ik had een vriend die nog nooit door een hond (of een baby)
niet aardig was gevonden en die heeft een hele avond over de
vloerbedekking liggen rollen om bij Murphy in de gratie te komen.
Een andere vaste bezoeker wist Murphy enigszins voor zich
te winnen door, vooral zonder dat witte beestje aan te kijken, een
stukje kaas uit zijn hand te laten glippen. Nog steeds mocht Murphy
graag op expeditie gaan.
We hebben ons laten vertellen dat Murphy de genen van zijn afkomst
nog in het lijf had. Dat Balinese berghonden in Indonesië
werden (of worden) doodgemaakt en worden opgegeten. Vandaar
dat Murphy niet zo snel vertrouwen had in mensen. Het leek
mij even onbegrijpelijk als waarschijnlijk. De kroon op de schepping
vertoont wel vaker monsterlijke trekjes.
106

Mylène de la Haye
presentator en journalist
De bonte verzameling van Frans M.
Het is een jaar of acht geleden. Ik sta op het punt voor het programma
Echte mannen een zogenaamde cameraoverval te plegen
op couturier Frans Molenaar. Het werd er een waar ik nog steeds
trots op ben.
Voor Molenaars winkel in de Amsterdamse Jan Luykenstraat
doe ik mijn stand up.Hij wacht binnen op me in de veronderstelling
dat ik hem kom interviewen over de laatste voorjaarsmode.
Voor de camera zeg ik: ‘Vandaag ga ik op bezoek bij “echte man”
Frans Molenaar. Hij gebruikt in zijn ontwerpen chinchilla’s, nertsen
en vosjes alsof die diertjes aan bomen groeien en je ze alleen
maar hoeft te plukken, terwijl we allemaal weten dat deze arme
beestjes een gruwelijk leven hebben en een nog gruwelijkere
dood sterven. Maar daarover wil Frans Molenaar niet praten. Hij
heeft het niet over zijn bont*gebruik. Het woord bont mag niet
in zijn nabijheid worden genoemd. Men mag geen vragen stellen
over bont.We hebben het dus niet over bont.Het woord bont
wordt te allen tijde vermeden!’
Ik wandel de peperdure winkel binnen en word begroet door
Molenaar, een heet espressootje in de hand.
‘Net op tijd,’ zeg ik.‘Het was gisteren nogal een bonte avond.’
* Uitgesproken met stemverheffing.
107

Hij lacht zijn flemerig lachje en gaat er niet op in. ‘Nou, laat
maar eens even zien die collectie,’ zeg ik en struin de winkel in,
cameraploeg in mijn kielzog. Trots toont Molenaar zijn nieuwe
ontwerpen.
Ik bekijk ze kritisch en merk op: ‘Veel zwart dit najaar. Niet
echt een bont kleurgebruik.’ Hij legt me geduldig uit dat zwart
het helemaal wordt dit najaar.
‘U heeft toch ook Wim Kok kledingadviezen gegeven?’ onderbreek
ik hem.‘Saaie man lijkt me dat. Niet echt een bont type.’
Nog steeds blijft Molenaar doorkeuvelen, deze keer ingaand
op de karakterstructuur van onze ex-premier. Ik begin me af te
vragen of deze man ooit doorkrijgt dat ik het niet over zijn ontwerpen
wil hebben, maar over het dierenkerkhof waarin we ons
bevinden. Ik vraag hoeveel een hoedje, afgezet met dode chinchilla’s,
kost. Hij noemt de prijs.
‘Zoveel? U maakt het wel erg bont, meneer Molenaar.’ Enige
ongerustheid is merkbaar bij de goede man maar nog niet genoeg
om de bijl erin te zetten.
‘Wil je nog een espresso?’ vraagt hij en hij loopt naar het keukentje.
Ik loop achter hem aan en doe net of ik me keihard stoot
aan een stoel die tegen de muur staat.
‘Auw!’
Geschokken kijkt hij om:‘Gaat het?’ Ik wrijf over mijn scheenbeen.
‘Nee. Ik weet zeker dat ik morgen bont en blauw ben.’ Dan
wordt het Molenaar duidelijk dat het bespreken van de najaarsmode
niet mijn eerste prioriteit heeft, of beter gezegd: geen enkele.
‘Goed,’ zegt hij.‘Ik heb nog een afspraak en moet nu toch echt
een einde aan dit interv...’ hij stopt met praten als ik ineens met
grote opengesperde ogen om me heen kijk en net doe of ik me
108

voor het eerst realiseer waar ik ben.
‘Ahhh, allemaal dierenlijkjes,’ roep ik en ik vervolg met zachte
stem:‘Vergast, doodgeknuppeld of anaal geëlektrocuteerd?’
Zweetparels verschijnen boven Molenaars dunne bovenlip.
‘Ik gebruik graag bont, nou en?’
Ik neem de glanzende, zachte vacht van een vos teder in mijn
armen, aai hem en wieg hem zachtjes heen en weer.
‘Heeft dit diertje erg geleden? Waar zat zijn hoofd eigenlijk?’
Dat was de spreekwoordelijke druppel voor Molenaar.
‘Dit interview is afgelopen!’ Op hoge poten loopt de couturier
van de sterren zijn eigen winkel uit.
‘Mag ik alsjeblieft een kaarsje voor de beestjes opsteken?’ roep
ik hem na.‘Het is vandaag Werelddierendag.’
Ik krijg geen antwoord. Hij stapt in zijn Jaguar en giert de
straat uit. Jaren later laat hij me weten dat ik het behoorlijk bont
had gemaakt.
Hij kan het weten...
109

Beste J.,
Riek Tawfik
hoofdredacteur am media
Beste J.
Ik ben gevraagd een stukje te schrijven over zeehondenmoord,
voor een boekje. Wat vind jij? Opgeruimd staat netjes? Die Eskimo’s
hebben het al zo koud? En ze hebben honger, want die beesten
vreten alle vissen op. Je kent mij: wrange humor is my middle
name,bij alles wat ik verzin loop ik het risico zelf doodgeknuppeld
te worden.
Heb ik je trouwens weleens verteld over die keer dat ik samen
met een vriendinnetje enorm de slappe lach kreeg van een vreselijke
World Press Photo waarop een man in doodsangst stond afgebeeld
met een pistool op z’n slaap gericht. We kwamen niet
meer bij, de tranen liepen over onze wangen. Blijkbaar is humor
nodig om de vreselijkste dingen te verwerken.
Maar dit terzijde. Wat denk je, zal ik van de gelegenheid gebruikmaken
om die vredelievende antibontactivisten te confronteren
met de angsten van societydame A.F.? Weet je nog, dat interview
in am Magazine? ‘Bij Albert Heijn heb ik ooit een stel
antibontactivisten achter me aan gehad toen ik een lange nertsjas
droeg. Ik lag bijna in een van die schappen. Het was heel beangstigend
en gewelddadig. Ik moest hulp zoeken bij de verkoopleiding.’
Gelukkig woont A. drie maanden per jaar in Zwitserland, waar
110

ze zonder gevaar voor eigen leven in haar bontjassen kan rondlopen.
Komen die beestjes tenminste nog eens buiten. Overigens,
het ging ‘maar’ om een nertsjas. Maar de antibontmaffia is daar
toch ook tegen? Hij laat met enige regelmaat die beesten los,
toch?
Onze vriendin annex couturier M. ging een keertje kijken bij
zo’n fokkerij op de Veluwe. Ze dacht erover om nerts te verwerken
in haar ontwerpen, maar wilde zich er eerst van vergewissen
of die beestjes daar een fatsoenlijk leven hadden. Weet je nog wat
ze zei? ‘Kippen hebben een rotter bestaan.’
Maar het gaat nu om de zeehondjes. Volgens collega A. is zeehondenbont
alleen geschikt voor portemonneetjes en sleutelhangers:
‘Meer kun je er niet van maken. Het leer is heel erg stug.
Je zou blijer zijn met een beursje van jouw chinchilla. Ooit gehoord
van iemand die een jas van zeehondenbont heeft? Het bestaat
gewoon niet; ze worden echt nergens ter wereld verkocht.’
En A. kan het weten, niemand zo global als zij.
Zeg J., kun je ook nog even te rade gaan bij je collegaatje M.?
Zij is toch vegetariër? Maar wel vis eten. Hoe staat zij tegenover
het zeehondenleed? Want als het niet voor het bont is, dan worden
die arme diertjes dus doodgeknuppeld omdat ze onze vissen
opeten? Als wij daar nou eens mee gingen stoppen? En als ook alle
vegetariërs nou stoppen met vis eten, dan mogen die beestjes
lekker onze oceanen leegeten.
Wat zeg je, te simpel gedacht? Maar een vrouw-met-bontjas
aanvallen in Albert Heijn, dat is toch echt simpel. Alsof dat
helpt?!
111

Roxane Catz
(gezondheids)journalist
Wat kan ’n mens bewegen
Tussen het stickergeweld op mijn deur,
leek het net een grote witte stip.
Dat ronde snuitje,
met daarin donkere, droeve ogen.
stop de zeehondenmoord!
stond er in grote letters omheen.
Moord was een woord. Nooit van gehoord.
Wist ik veel.
alles van waarde is weerloos,stond er op het hoge kantoorgebouw
van een verzekeringsbedrijf in de stad waar ik opgroeide.
‘Wat betekent dat?’ vroeg ik mijn vader toen we er weer eens
voorbijreden.
‘Het betekent dat alles wat waarde heeft, kwetsbaar is. Zoals
het leven,’ antwoordde hij. Daarna viel hij stil.
Mijn vader. Hij was nooit erg openhartig, maar vertelde me wel
dat hij iedere dag dankbaar wakker werd omdat het vrede was.
112

Mijn vader. Een sterk, bijzonder mens, die ruim vier jaar lang zijn
jonge leven niet zeker was omdat hij er niet mocht zijn. Dat had
een boze duivel besloten.
Wat onderscheidt ons van de dieren? vroeg ik me zo vaak af.
‘Zij volgen instincten. Wij leren manieren,’ had mijn vader me
verteld. ‘Soms lijken mensen op beesten. En dat is nog veel erger,
omdat wij mensen een keuze hebben. Een geweten.’
Nu weet ik beter.
Mijn vader heeft het jodenkamp overleefd, maar hij heeft dat
nooit verwerkt. Hij leeft niet meer, maar ik voel nog steeds zijn
pijn. En probeer het te begrijpen.
Wat kan ’n mens bewegen,
te moorden om een ras of voor een jas.
Een leven weg te vegen,
met een knuppel of met gas.
113

Annemarie Postma en Claudia Linssen
dierenliefhebbers
Canada: ‘Discover our true nature’
Het artikel over de zeehondenjacht de de Volkskrant van 1 april
2006 stipt enkele interessante aspecten van de zeehondenjacht
aan. Helaas worden twee daarvan niet nader uitgewerkt. Het betreft
hier ten eerste de regulering – met name de bewering dat de
jacht ‘humaan’ zou zijn – en ten tweede de veronderstelde selectieve
verontwaardiging.
De zeehondenjacht is de grootste slachtpartij op zeezoogdieren
ter wereld. Ruim 300 000 zeehonden worden jaarlijks ‘geoogst’,
zoals dat eufemistisch heet. Hoogontwikkelde zeezoogdieren doden
terwijl daar geen noodzaak voor is, dat lijkt per definitie niet
humaan, maar de Canadese regering maakt het als reactie op de
internationale kritiek wel erg bont – excusez le mot. Zij stelt namelijk:
‘Om een inhumane behandeling te voorkomen, worden
de dieren snel gedood volgens strikte regels.’ Dat dit niet volledig
werkt wil men wel toegeven, maar toch, in 98% van het aantal
kills is er sprake van een ‘humane’ dood, zo zou uit onderzoek
blijken. Met andere woorden: jaarlijks zouden niet meer dan zevenduizend
dieren levend worden gevild.De jagers die in het Volkskrant-artikel
aan het woord komen zijn overigens iets pessimistischer
– en realistischer – en spreken van een percentage van 90%
dat ‘humaan’ de dood vindt.
In werkelijkheid is de situatie echter heel veel erger. Dit onder-
114

zoek waar de Canadese regering zo graag mee schermt, vertoont
grote methodologische gebreken, zoals onlangs haarfijn is geanalyseerd
in een rapport van professor A. Linzey (Oxford University).
Niet alleen waren de jagers zich er terdege van bewust dat
hun praktijken door een officieel onderzoeksteam werden gevolgd,
ook registreerden de onderzoekers slechts het aantal dieren
dat levend aan boord werd gebracht. Met andere woorden, zij
keken niet naar het aantal dieren dat, na gevild te zijn, overleed
tijdens het transport naar de schepen.
Het is daarom geen verrassing dat een team van veterinair onderzoekers
die post-mortemsecties uitvoerden naar op het ijs
achtergelaten karkassen met heel andere conclusies kwam. In
17% van de gevallen bleken de schedels intact – en waren de dieren
waarschijnlijk bij vol bewustzijn ontdaan van hun huid. Bij
nog eens 25% vertoonden de schedels slechts lichte fracturen, wat
het waarschijnlijk maakte dat de dieren niet alleen levend waren
gevild, maar daarbij bovendien nog steeds in meer of mindere
mate over bewustzijn beschikten.
Deze percentages extrapolerend zou het dus gemiddeld jaarlijks
niet om 7000 zeehonden gaan, maar in totaal om zo’n 140 000
dieren die op de meest gruwelijke wijze aan hun einde komen. En
anders dan het Volkskrant-artikel suggereert is het schieten én
niet wijdverbreid én niet per definitie ‘humaner’ dan het knuppelen.
Veel dieren worden aangeschoten, ontkomen en sterven
alsnog een akelige dood.
Deze bevindingen sluiten aan bij andere schrijnende discrepanties
die bestaan tussen de officiële lezing en de praktijk. De regering
geeft hoog op van strikte regulering en strakke controle,
terwijl deze in werkelijkheid gatenkaas zijn. De regering verklaart
fier dat het doden van jonge zeehonden inmiddels ten strengste
verboden is, maar dit blijkt een lachertje. Werden zeehondenjon-
115

gen voorheen op een leeftijd tot twaalf dagen neergeknuppeld of
-geschoten, tegenwoordig mag dat vanaf twaalf dagen. In de
praktijk betekent dit dat de meerderheid niet ouder wordt dan
vijfentwintig dagen.
De enige regels die wél goed worden gehandhaafd zijn die om
dierenbeschermers het werk in het jachtgebied zo moeilijk mogelijk
te maken. Überhaupt is het voortdurend schermen met de
‘strengst gereguleerde jacht ter wereld’ ongepast en niet ter zake
doend. Zelfs de hel valt te reguleren, maar dat maakt hem niet
minder erg.
Dan komen we bij het punt van de selectieve verontwaardiging.
Het artikel schept een beeld van dierenbeschermers die selectief
verontwaardigd zijn over de jacht, alleen om er financieel
een slaatje uit te slaan. Dé representant daarvan zou Paul
McCartney zijn, die één keer per jaar zijn mond zou opentrekken
en verder niet. McCartney strijdt echter tegen alle vormen van
dierenmisbruik – of het nu om de bont-, vlees- of zuivelindustrie
gaat – net als de dierenbeschermingsbeweging. Het hele jaar
door. Dat het publicitair makkelijker scoren is met het doodknuppelen
van zeehonden dan met de verschrikkingen van de
bio-industrie, lijkt daarbij eerder iets waar de media zich rekenschap
van zouden mogen geven.
Tot slot nog dit. Het kwaad van de zeehondenjacht wordt niet
minder door op het kwaad van de bio-industrie te wijzen. Zoals
gezegd, tegen dat kwaad strijden dierenbeschermers ook, en bovendien
veel harder. Maar wat de zeehondenjacht zo bijzonder
ergerlijk maakt, is, naast de wreedheid van het doden, dat het
menselijk belang erbij zo futiel is. Niet alleen is het doel, bont,
volstrekt onnodig, de commerciële zeehondenjacht is bovendien
een economisch marginale bedrijfstak. Dat de Canadese regering
het bestaan ervan als excuus gebruikt om de mensen in de desbe-
116

treffende regio geen constructieve economische alternatieven te
hoeven bieden, doet daar niets aan af. Maar het betekent wel dat
de zeehonden in feite louter sterven omwille van een arrogante,
nationalistische prestigestrijd.
117

Over de auteurs / illustratoren
Samira Abbos (1970) is programmamaker, columniste en presentatrice.
Daarnaast is ze actief als dagvoorzitter en als bestuurder van
culturele organisaties.
Frits Barend (1947) is televisiemaker en radiopresentator, redacteur
en columnist. Hij was van 1972 tot 1986 redacteur bij het weekblad
Vrij Nederland en tot 1996 bij het tijdschrift Nieuwe Revu.
Merel Barends (1980) studeerde begin 2006 af aan de hku,Illustrational
Design met een ‘graphic short story’. Ze heeft gepubliceerd in
Utrechts beeldblad De Inktpot, Zone 5300 en verschillende e-zines.
Anneliese Bergman (1961) is algemeen hoofdredacteur van het weekblad
Margriet.Na de School voor de Journalistiek in Utrecht begon
ze haar carrière als (sport)journaliste. Haar artikelen zijn gepubliceerd
in o.a. Het Parool, Opzij en Nieuwe Revu.
Marjan Berk (1932) is actrice en schrijfster van boeken, verhalen en
series voor radio en televisie. De bekendste serie waarvoor ze het scenario
schreef was Vrouwenvleugel. In 2001 speelde Berk in De vaginamonologen.
Joep Bertrams (1946) is politiek tekenaar en werkt onder andere voor
dagblad Het Parool en de televisierubriek NOVA. In 2001 ontving hij
118

de Ton Smits-penning voor zijn gehele oeuvre; in 2006 volgde de
Inktspotprijs voor de beste politieke spotprent van 2005.
Marcel Bertsch (1956) is directeur van het ifaw Nederland. Hagenees,
cricketer, marketingman, netwerker, organisator en dierenvriend.
Vincent Bijlo (1965) is cabaretier en schrijver. Zijn nieuwste voorstelling
heet Kort door de bocht en gaat over de korte lontjes in Nederland.
Het instituut was zijn romandebuut. Hij heeft een wekelijkse
column in het AD.
Jan Bonjer (1957) was medeoprichter van Wakker Dier, en deed vrijwilligerswerk
voor Lekker Dier (bestuurslid en voorzitter). Hij werkte
als directeur van Vogelbescherming Nederland en was tevens
hoofd communicatie van de Vereniging Natuurmonumenten. Tegenwoordig
is hij hoofdredacteur/directeur van het nieuwe AD.
Hugo Borst (1962) is schrijver, redacteur, columnist en televisiepersoonlijkheid.
In 1996 schreef hij de bestseller De Coolsingel bleef leeg,
en in 2005 verscheen Over vaders & zonen.
Claudia de Breij (1975) werd in 1997 ‘de grote verrassing’ van het
Leids Cabaret Festival genoemd. Daarna ontpopte zij zich als een
multitalent op het gebied van radio, televisie en cabaret, en als columnist.
Roxane Catz (1962) is freelance (gezondheids)journaliste. In 2005
verscheen haar boek Rox Rauw!,een verrassend boek over raw food,
bewust leven, en eten.
119

Djanko (Herman Jan Couwenberg, 1960) is cartoon- en striptekenaar.
Hij tekende bijna twintig jaar over de actualiteit in Rotterdams
Dagblad en AD.Verder publiceert hij o.a. in de VPRO Gids.Zijn laatste
boek Zinloos geluk kwam eind 2005 uit.
Lenette van Dongen (1958) is columniste, cabaretière en zangeres.
Sinds 1993 treedt zij op met solocabaretvoorstellingen. In 2004 won
ze samen met Spinvis de Annie M.G. Schmidtprijs. Momenteel staat
ze in de theaters met haar muzikale programma Rafels.
Toon van Driel (1945) maakte sinds 1973 een enorm aantal strips,
waarvan de bekendste tot nu toe Stamgasten en Knudde zijn.Van deze
titels zijn enorme aantallen stripboeken, kalenders en agenda’s verschenen.
Wilbert Gieske (1946) speelt sinds het begin van Goede Tijden, Slechte
Tijden de rol van Robert Alberts. Hij speelde vele gastrollen in andere
series en presenteerde diverse televisieprogramma’s. In 2001
speelde Wilbert een rol in het stuk A Chorus Line.
Karin Giphart (1968) is schrijver en singer/songwriter. Met Maak me
blij maakte ze in 2005 haar, inmiddels zeer succesvolle, romandebuut.
Lenie ’t Hart (1941) vangt al sinds 1971 zieke en verzwakte zeehonden
op in de zeehondencrèche in Pieterburen. Naast de medische behandeling
van zeehonden wordt er voorlichting gegeven over de problemen
van de zeehond en zijn milieu.
Mylène de la Haye (1959) presenteerde diverse televisieprogramma’s,
zoals Lief & Leed en Mylène de la Haye P.A. Ze werkte voor verschillende
bladen, zoals Aktueel, Avantgarde en Viva, en tegenwoordig
werkt ze voor het blad Panorama.
120

Ronald Jan Heijn (1960) is voormalig Nederlands hockeyinternational.
Later maakte hij naam als spiritueel ondernemer. Onlangs
verscheen de film Staya Erusa die hij samen met Harry Beckers en
Claudia Bredewold maakte.
Mariska Hulscher (1964) is programmamaker en columniste. Zij
ontwikkelde en presenteerde vele tv-programma’s, waaronder Hoera
een kind?! en Looking Good. Daarnaast is zij ambassadeur van de
BorstkankerVereniging Nederland.
Gerrit de Jager (1954) is als striptekenaar bekend van onder andere
Zusje in Trouw,deFamilie Doorzon in Het Parool en Nieuwe Revu,en
John in Algemeen Dagblad.
Mensje van Keulen (1946) debuteerde in 1972 met de roman Bleekers
zomer, die inmiddels tot de klassieken in de Nederlandse literatuur
wordt gerekend. Daarna schreef zij nog vele romans, verhalen en kinderboeken.
Jeroen Kijk in de Vegte (1974) is radio- en televisiepresentator. Samen
met Ruud de Wild maakte hij voor bnn lange tijd het populaire radioprogramma
ruuddewild.nl, waar ze in 2002 de radioprijs voor beste
programma mee wonnen. Nu is Jeroen regelmatig te zien in RTL Boulevard
als deskundige op entertainmentgebied.
Kluun (Raymond van de Klundert, 1964) is schrijver en columnist.
Zijn debuutroman Komt een vrouw bij de dokter is het best verkochte
Nederlandse romandebuut van de afgelopen jaren. Hij schreef ook
de boeken Help, Ik Heb Mijn Vrouw Zwanger Gemaakt! en De weduwnaar.
121

Hein de Kort (1956) is striptekenaar, en bekend van de serie stripalbums
Pardon Lul.Hij tekent voor verschillende bladen zoals Nieuwe
Revu, Penthouse en Sportweek.In Het Parool verschijnt dagelijks zijn
getekende column Piet & Riet van de Buis.
Joanneke Kruijsen (1969) studeerde af als Industrieel Ontwerper en
werkte daarna in de sector van sociale stedenbouw in Europa. Sinds
2003 Tweede Kamerlid voor de PvdA, woordvoerder natuur- en plattelandsontwikkeling.
Lectrr (Steven Degryse, 1979) is een Gentse cartoonist die ook in Nederland
publiceert. Hij is bekend van Veronica Magazine en vele andere
publicaties.
Claudia Linssen (1972) zet zich als directeur van Bont voor Dieren in
voor een diervriendelijker wereld. Daarnaast is zij redacteur voor Leven,het
magazine van de Nederlandse Vegetariërsbond.
Siska Mulder (1971) is schrijfster en freelance journaliste. Haar debuutroman
Zus verscheen in 2005, een volgende roman is in de
maak.
Inez van Oord (1958) is hoofdredacteur van het mindstyle magazine
Happinez. Het blad werd vorig jaar gekozen tot Tijdschrift van het
Jaar. In 2000 werd ze gekozen tot Hoofdredacteur van het Jaar.
Maarten Pathuis (1964) studeerde Rechten en Bedrijfskunde in Amsterdam
en Groningen en werkte vijf jaar in het bedrijfsleven. Sinds
1997 tekent hij cartoons voor kranten en tijdschriften, bedrijven, de
overheid, en voor reclamebureaus.
122

Annemarie Postma (1969) is schrijfster en columniste. Ze schreef de
bestsellers Ik hou van mij en Liefde maken. In 2005 verscheen haar
tweede columnbundel Hartsverstand. Daarnaast is zij ambassadeur
van de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (nsgk).
Maarten van Rossem (1943) is bijzonder hoogleraar geschiedenis aan
de Universiteit Utrecht en columnist bij de gpd-bladen. Zijn specialisme
is de Verenigde Staten. Als Amerikadeskundige treedt hij regelmatig
op in allerlei televisie-uitzendingen.
Patty Scholten (1946) is stripschrijver en dichter. Ze werkte voor
Toonder Studio’s en daarna voor bijna alle Nederlandse jeugdbladen.
In 1995 verscheen haar eerste bundel Het dagjesdier met 44 dierentuinsonnetten.
Daarna volgden meerdere andere bundels.
Annemiek Schrijver (1964) presenteert elke zondagmiddag Alziend
Oog,een levensbeschouwelijk televisiemagazine. Ook doet ze het radioprogramma
747 Live.
Jan Siebelink (1938) produceerde een indrukwekkend aantal romans
en verhalen, waaronder De herfst zal schitterend zijn.Voor Knielen op
een bed violen kreeg hij in 2005 de ako Literatuurprijs.
Susan Smit (1974) is journalist, schrijfster en literatuurrecensent. Ze
schreef de non-fictieboeken Heks, Wijze vrouwen en De stad en de
sterren.In 2005 maakte ze haar romandebuut met Elena’s vlucht.
Janneke Snijder-Hazelhoff (1952) is mede-eigenaar van een melkveehouderij.
Sinds 2000 is ze lid van de Tweede Kamer voor de vvd, als
woordvoerder over o.a. natuur, plattelandsontwikkeling en voedselveiligheid
123

Riek Tawfik (1954) was jarenlang hoofdredacteur van diverse bladen
van Sanoma Uitgevers, o.a. Popfoto en Beau Monde,en werkt nu als
algemeen hoofdredacteur bij am Media, de uitgeverij van Annemarie
van Gaal.
Manon Uphoff (1962) is schrijfster en columnist. Zij schreef onder
meer Gemis en De bastaard. In 2005 verscheen Koudvuur. In 1996
ontving ze de Rabobank Lenteprijs voor Literatuur voor Begeerte en
in 2002 de C.C.S. Crone-prijs voor haar gehele oeuvre.
Bert van der Veer (1951) is schrijver, columnist en regisseur. Hij
schrijft boeken, en artikelen in Vara-tv-magazine. Daarnaast is hij regisseur
van Barend en Van Dorp.In 2005 verscheen zijn tiende boek,
Bad-ass-days.
Krista van Velzen (1974) is activiste en daarnaast sinds 2002 Tweede
Kamerlid voor de sp en woordvoerster voor onder andere defensie,
milieu, landbouw en dierwelzijn.
Leon Verdonschot (1973) werkt als verslaggever voor Nieuwe Revu.
Daarnaast presenteert hij op Kink fm iedere zondag de talkshow Oeverloos,
en publiceert hij in onder meer De Groene Amsterdammer.
Hij schreef de Hart tegen Hart, rock-’n-roll-ontmoetingen. In 2006
ontving hij de Pop Pers Prijs.
Xantha Iris Vorst (1977) studeerde in 2002 af aan de Willem de Kooning
Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam. Sindsdien illustreert
zij met veel plezier en succes kinderboeken voor diverse uitgeverijen.
124

François de Waal was hoofdredacteur van filmblad Skoop, filmrecensent
van de Volkskrant en medewerker van NRC Handelsblad. Hij
schreef meerdere boeken en columns, en heeft ook tv-documentaires
gemaakt.
Nilgün Yerli (1969) is schrijfster, columniste en cabaretière. Ze
schreef onder meer De garnalenpelster. Eind maart 2004 verscheen
haar nieuwe boek, Mezelf geworden.Ze heeft een wekelijkse column
in Het Parool,en staat tot eind mei in de theaters met haar voorstelling
BangBang.
Koos van Zomeren (1946) is vooral bekend van de roman Otto’s oorlog
en zijn columns in NRC Handelsblad.Zijn laatste roman was Het
leven heeft geen geheimen (2004). In dat jaar verschenen van hem ook
De levende have en Want je ziet niet alleen wat je ziet, een boek over
zijn werk.
125

Relevante websites
ifaw
Het International Fund for Animal Welfare is dertig jaar geleden
opgericht door verontruste Canadezen die de massale en wrede
commerciële slachting van witte zadelrobben (zeehonden) een
halt toe wilden roepen. Hun acties waren moedig en spraakmakend.
Dertig jaar later is het ifaw uitgegroeid tot een organisatie
met twee miljoen donateurs wereldwijd en kantoren in 13 landen.
Met 200 ervaren campagnevoerders en ondersteuning van vele
juristen en politiek deskundigen is de lobby van het ifaw sterk.
Ze bereikt dan ook veel op het gebied van dierenwelzijn en komt
tot duurzame oplossingen waar zowel dieren als mensen van
profiteren. Het ifaw heeft in Nederland meer dan 300 000 donateurs
en is daarmee een van de grootste dierenwelzijnsorganisaties
in Nederland.
Voor meer informatie: www.ifaw.org
Bont voor Dieren
Deze stichting zet zich in voor de bescherming van pelsdieren.
Bont voor Dieren vindt dat je geen dieren alleen om hun vacht
moet doden. Bont voor Dieren is in 1982 gestart met antibontcampagnes,
toen nog als het Anti Bont Comité (abc). In 1988 is
het abc opgeheven en als Bont voor Dieren verdergegaan. Bont
voor Dieren wordt in Nederland gesteund door 30 000 donateurs.
126

Bont voor Dieren is een samenwerkingsverband van de Dierenbescherming
(Nederlandse Vereniging tot Bescherming van
Dieren) en De Faunabescherming.
Voor meer informatie: www.bontvoordieren.nl
Stop de knuppels
In haar weblog schrijft Joanna Swabe, werkzaam bij Bont voor
Dieren, regelmatig over ontwikkelingen in de strijd tegen de Canadese
zeehondenjacht en over de bescherming van andere dieren
met een mooie pels. Eind maart 2005 is ze in Canada op expeditie
geweest naar de zeehondenjacht. Ze vertelde toen in dit
weblog over mijn voorbereidingen voor deze reis en deed verslag
van haar ervaringen en de wreedheden die deze dieren worden
aangedaan. Haar Huntwatch Dagboek is op dit weblog te lezen,
evenals het laatste nieuws over de zeehondenjacht 2006.
Voor meer informatie: www.stopdeknuppels.nl
127

De foto’s achter op deze uitgave werden gemaakt door Famke Backx
(Bert van der Veer), Barend & Van Dorp / Talpa (Frits Barend), Peter
Boer (Samira Abbos), Ivan Borghstijn (Marjan Berk), Mertijn
Doomernik (Nilgün Yerli), Caspari de Geus (Jan Siebelink),
Jacqueline de Haas (Hugo Borst), ikon (Annemiek Schrijver),
Frans Jongen / De Telegraaf (Jeroen Kijk in de Vegte), Suzanne
Karsters (Kluun), Marcel Koeleman (Vincent Bijlo), Mark Kohn
(Manon Uphoff), Nico Kroon (Annemarie Postma), Hermien Lam
(Inez van Oord), Annaleen Louwes (Lenette van Dongen), Diederik
Meijer (Leon Verdonschot), Bop Mulder (Claudia de Breij), Pascal
Ollegott (Siska Mulder), Karen Steenwinkel (Karin Giphart), Carin
Verbruggen (Mariska Hulscher), Hélène Wiesenhaan (Ronald Jan
Heijn). De overige foto’s komen uit privécollecties.
Deze uitgave is mede gesponsord door Koninklijke Wöhrmann bv
128

Slecht nieuws voor de zeehonden in Canada.
Elk voorjaar stelt de Canadese regering
de nieuwe ‘oogstomvang’ vast. Dit jaar
mochten er maar liefst 335 000 zadelrobben,
10 000 klapmutsen en 10 400 grijze
zeehonden worden ‘geoogst’. Het hoge
aantal is extra verontrustend omdat uit een
recent onderzoek door de Universiteit van
Bristol blijkt dat deze enorme slachting een
serieuze bedreiging vormt voor het voortbestaan
van de zadelrobben.
Columniste, auteur en dierenvriendin Annemarie
Postma maakt zich kwaad over de
Canadese zeehondenjacht. Héél kwaad. Zij
heeft in het Algemeen Dagblad haar collega-columnisten
opgeroepen om ook een
column te schrijven tegen deze wrede en
gewetenloze jacht.
Met bijdragen van onder anderen:
www.boekenarena.nl • • www.bontvoordieren.nl • www.ifaw.org
ISBN-10: 90-6974-812-6
ISBN-13: 978-90-6974-812-2