OVERZICHT - Acehbooks.org

- 28 -
normaal denkend aanvoerder zal in normale omstandigheden
zijn mannen in het gevecht sturen met ongeladen, karabijnen,
veel minder nog de karabijnen doen thuislaten of
zijn soldaten aanraden, de wapens op te steken en met de
bloote vuist den vijand te lijf te gaan. In later jaren heeft
het wel eens moeite gekost, de in dien tijd geboren verheerlijking
van het blanke wapen, die bij de marechaussees
was ingeroest, tot redelijke proportie's terug te brengen en
de zucht, om den strijd uitsluitend met den klewang te
voeren, heeft wel eens onnoodige verliezen gekost. (')
Maar laat ons bij de critische beoordeeling van Graafland's
denkbeelden : „juger les choses d'après leur date '.
Wanneer wij de tijdsomstandigheden in aanmerking nemen,
dan verschijnt alles in een geheel ander licht. In de eerste
plaats was het Indische leger in die dagen nog niet met
het geweer (de karabijn) M. 95 uitgerust. Bovendien zien
wij in begin 1896 in Atjeh een gedemoraliseerd leger eenerzijds,
een tegenstander, die zich onzen meerdere voelt op
het blanke wapen anderzijds ; hier klewangoverschatting, aan
onze zijde klewangvrees. Onder die omstandigheden kwam
het er allereerst op aan, het vertrouwen in eigen kracht te
herwinnen, te toonen, dat wij ook op het blanke wapen den
Atjeher niet vreesden. Dit was noodig, niet alleen om den
geest van het korps zelf omhoog te brengen en om den
vijand ontzag in te boezemen, maar bovenal om aan het
leger het goede voorbeeld te geven, om dat leger een
exempel te stellen, waaraan het zich zou kunnen opheffen
uit de moreele depressie, waarin het verzonken lag. En
waar-het nog altijd de moreele factoren zijn, die den strijd
beslissen, ging dit belang boven alles, en ver uit boven alle
mogelijke overwegingen van materieelen aard.
Dat er daarbij naar de andere zijde werd overdreven,
wie zal het ontkennen ? Maar wie zal durven beweren, dat
die overdrijving, op dat moment overbodig was?
( l
) In dien tijd ontstond het gezegde: de kogel liegt, alleen'de
klewang spreekt de waarheid.