OVERZICHT - Acehbooks.org

- 4 -
onderwerping van Atjeh, niet bereikt, doch het liet zich
aanzien, dat wij er verder van verwijderd waren dan ooit.
De offensieve geest, die het Indische leger tijdens de
eerste jaren van den Atjeh-oorlog kenmerkte, en die tot zijn
hoogste ontwikkeling was gekomen onder het krachtige
bestuur van den energieken, bekwamen en karaktervollen
veldheer generaal K. VAN DER HEIJDEN, had van lieverlede
plaats gemaakt voor eene aarzelende, vrijwel volkomen passieve
houding, die het leger van alle energie en veerkracht
beroofde en er een log en voor den Atjeh-oorlog ten
eenen male onbruikbaar instrument van maakte. Zooals altijd
was het ook hier de politiek, die in hoofdzaak en in
eerste instantie schuld droeg aan dat droevig resultaat.
Deze politiek, die, gebaseerd op den eisch van bezuiniging,
na 1881 beoogde Atjeh langs zooveel mogelijk vredelievenden
weg tot onderwerping te brengen en die van offensief
tot defensief optreden, later tot algeheele onthouding leidde,
vond haar bekroning in het beruchte stelsel der geconcentreerde
linie. Een klein stukje grond in het uiterste Noordpuntje
van Atjeh was door een kring van posten en werken
afgepaald en binnen dat stukje grond was Atjeh's krijgsmacht
teruggetrokken om af te wachten de dingen die komen
zouden. Op deze wijze, en door met vriendelijke en zachte
hand te besturen, hoopte men het trotsche, vrijheidlievende,
fanatieke Atjehsche volk er toe te krijgen, het hoofd
in den schoot te leggen 1
Initiatief en offensief waren in den ban gedaan; afwachten,
lijdelijk toezien en onthouden, zich vooral niet
bemoeien met de interne aangelegenheden van het Atjehsche
volk, was het consigne. Was het wonder, dat, zooals een
schrijver het uitdrukte : „in de posten der geconcentreerde
linie de Atjehsche krijgsmacht haar lijdelijk gedrag met
verlies van gezondheid, moreele depressie en uitdooving van
den offensieven geest boette 77
De al van ouds bekende waarheid, dat een Oostersch
volk alleen door dwang tot onderwerping is te brengen