Dorpsbewoners en beleid vinden elkaar - Samenlevingsopbouw

“De commotie rond het standbeeld van de ‘soldaat zonder kop’ was een keerpunt in de
werking,” gaat Chantal verder. “Vandalen hadden dit oorlogsmonument 4 jaar geleden
vernield. Het hele dorp sprak er schande over. De reparatie van het monument was
dan ook één van de eerste actiepunten. De oorlog is hier een heel gevoelig punt,
vooral bij oud-strijders en familieleden van gesneuvelden. Toen het hoofd van de
soldaat er weer op stond hebben we het monument opnieuw laten inhuldigen door de
burgemeester. Er was veel volk. Dit betekende eerherstel voor Bommershoven-Haren
en herstel van het vertrouwen ten aanzien van het gemeentebestuur. Toch hebben we
het gemeentebestuur hard moeten overtuigen om het hoofd terug op zijn plaats te
zetten. Het was eerst niet evident. Het imago van het bestuur naar de bevolking kon er
alleen maar mee verbeteren, argumenteerden we. Het was een win-win situatie voor
bewoners en beleid.”
Een gemeente kan ook kiezen voor een participatief beleid
Als gemeente kan je ook expliciet kiezen voor een ‘participatief beleid’. Participatie wordt dan een deel
van een politieke cultuur. De gemeente stelt expliciet het participatievraagstuk aan de orde: wat is
onze ambitie als overheid aangaande de participatie van bewoners in de dorpskernen? Welke
middelen en energie investeren we in het betrekken van burgers? Welke rol willen we burgers geven
in het kader van participatie?
Dit vraagt vaak een verandering in visie, stijl, cultuur, communicatie en procedures. Het is een bestuur
dat de burger als een gelijkwaardige partner ziet bij het maken van het beleid. Samen met de lokale
besturen, verenigingen, groepen burgers, enz. denkt en werkt de burger mee aan de planning,
uitvoering en evaluatie van het beleid. Dit sluit het meest aan bij de derde generatie burgerparticipatie
en ook bij de visie vanuit samenlevingsopbouw.
Anders kijken: een principiële invulling van participatie
Een bewust kiezen voor een participatief beleid als deel van de politieke cultuur, sluit meer aan bij wat
wij een principiële invulling van participatie noemen. 23 Deze kunnen we plaatsen tegenover de
instrumentele invulling van participatie. De begrippen vormen de tegengestelde polen op het
continuüm van participatief beleid.
Principiële invulling
instrumentele invulling
Hiermee bedoelen we dat beleidsmakers participatie zien als een basisvoorwaarde voor het
vormgeven van de samenleving. Men is ervan overtuigd dat de kwaliteit van de samenleving wordt
bepaald door de mate waarin alle burgers mee die samenleving kunnen opbouwen. Alle burgers
worden gezien als volwaardige en betekenisvolle actoren wiens opvattingen en ervaringen belangrijk
zijn. Tegelijk wordt erkend dat ze allen verschillend zijn. Dé burger bestaat niet. Essentieel bij
principiële participatie is een oprechte tweezijdigheid.
23 Jacobs, M. (2009). Idem.
Dorpsbewoners en beleid vinden elkaar 35