Dorpsbewoners en beleid vinden elkaar - Samenlevingsopbouw

3. Theoretische achtergrond: wat is leefbaarheid? Wat
verstaan we onder beleidsparticipatie?
3.1. Werken aan leefbaarheid
Verhogen van leefbaarheid moet op verschillende vlakken tegelijk
De leefbaarheid van een dorp is een complex gegeven. Om dit duidelijk te maken spreken we in de
sector Samenlevingsopbouw vaak over fysieke leefbaarheid en sociale leefbaarheid. Bij fysieke
leefbaarheid gaat het over de kwaliteit van de leef- en woonomgeving, de huisvesting,
verkeersveiligheid, groenvoorzieningen, zwerfvuil, speelruimte, ...
Sociale leefbaarheid gaat dan meer over de aanwezigheid van zowel alledaagse voorzieningen
zoals post, bank en winkels, als van sociale voorzieningen zoals OCMW en ziekenfonds en de
aanwezigheid van een sociaal netwerk waarbinnen men zich veilig voelt. Sociale cohesie is in dit
kader een belangrijk begrip. Een gevoel van verbondenheid is voor mensen belangrijk om zich goed
en veilig te weten in hun omgeving.
De aanpak van leefbaarheidsproblemen moet inspelen op die verschillende elementen tegelijk,
afhankelijk van de domeinen waarop zich in een bepaald dorp leefbaarheidsproblemen voordoen.
Verkeer voorzieningen
Mobiliteit tewerkstelling
Leefbaarheid
sociaal weefsel woonomgeving
vrije tijd inkomen
Figuur 5: leefbaarheid heeft verschillende facetten
Aansluiten bij informele krachten van bewoners
Als je wil werken aan leefbaarheidsproblemen, leg je vaak de klemtoon op de problemen die er in een
bepaald dorp zijn. Want het is precies op deze problemen dat je een antwoord wil geven. Maar bij je
oplossingsstrategie moet je ervoor zorgen dat je zoveel mogelijk aansluit bij de aanwezige informele,
vrijwillige sociale krachten die aanwezig zijn in dorpen. 16 Denk maar aan de vele vrijwilligers die zich
inzetten in allerhande verenigingen, op school, in de parochie, in het kermiscomité, ... Ze doen dit
vanuit maatschappelijke en persoonlijke motieven, vrijwillig, met inzet van eigen capaciteiten,
mogelijkheden en middelen. Op die manier kan je de sterke krachten en talenten van mensen op een
positieve manier inzetten en kunnen mensen deze talenten nog versterken.
RIMO-opbouwwerker Chantal: “Bij het fotoproject was het de uitdaging om op zoek te gaan naar
de aanwezige creatieve talenten in het dorp. Daarmee aan de slag gaan zou het dorp en de
mensen sterker maken en meer uitstraling geven.”
16 Vanschoren,J. Sociale kwaliteit en capaciteit in de lokale samenleving, in: Meeuwissen, P. & Franssen, K. Et al
(reds) (2006). Succesfactoren voor leefbare wijken. RIMO Limburg, p.14.
Dorpsbewoners en beleid vinden elkaar 29