Kerstnovene 1957 Tam-tam - Origo

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 1 Nr. 4 – december 2006
Kerstnovene
1957
De zonnewende – het tijdstip dat de dagen weer
langer gaan worden – was in minder (kunstmatig)
verlichte tijden wel een feestje waard. Dat hieraan
de religieuze viering van de terugkeer van het
ooit verloren Licht gekoppeld werd is heel zinvol.
We zien uit naar die bevrijding van teveel donker
en zingen over ons verlangen naar hulp en troost.
Dat doen we in de Advent (= nadering) voor het
Kerstfeest, waarop we de geboorte van Jezus als
aardse mens herdenken, maar – als het goed is –
ook (en zelfs meer) de hergeboorte van het Licht
in onszelf, de herbewustwording van onze verwantschap
met het goddelijke, die een bekering
(μετανοια) inhoudt, een jaarlijks nieuw begin.
Bijna een halve eeuw geleden stelde pater Jan
Klein een originele kerstnovene samen met door
hemzelf berijmde vertalingen van de daarbij behorende
teksten. Het werd een eenvoudig boekje
van een bijzonder formaat: 11x17 cm, verkregen
door het dubbelvouwen van in de breedte gehalveerd
folio. Het werd in Leusden gestencild.
Het heeft op mij toen grote indruk gemaakt. Ik
heb het nu als 'kleinschalig archivalisch projekt'
uitgewerkt. Op homepage 'Origo' kunt u het
origineel doorbladeren (Jan Klein / Klein-Dicht).
En naast die scans heb ik er, als kerstgeschenk
voor u allen, ook een nieuwe editie van gemaakt,
die ik samen met deze nieuwsbrief verstuur.
Op de website (onder: archief) vindt u deze als
pdf-bestand, plus aanwijzingen hoe dat af te drukken
om er een boekje van te maken. In de huiskroniek
van 'Don Rua' in 1957 staat het begin
van de kerstnovene op 16 en de sluiting op 24
december vermeld. Of het daarbij om deze versie
ging weet ik niet, maar lijkt me waarschijnlijk.
Hierbij wens ik u allen alvast van harte vredige
kerstdagen en een gezegend Nieuw Jaar!
Don Rua (1837-1910)
Tam-tam
gestart
Deze tam-tam klonk 14 oktober voor de eerste
keer om het overlijden te melden van Antoon
van Wiggen, Loek van der Helm en Harrie de
Breet. De tweede en derde keer gingen over het
overlijden en de uitvaart van Jan van Schagen.
Deze 'spoedberichten' worden verstuurd aan
iedereen die op de drvn-emailadreslijst staat. Die
telt op dit moment 126 namen. De ontvangen
reacties waren positief op één, na afzegging, per
abuis toch weer op de lijst gekomen adres na.
Dat ik voor deze spoedberichten
de aanduiding
tam-tam gebruik vindt
z'n rechtvaardiging in de
afrikaanse trommel van
die naam, waarmee voor
de stam belangrijke berichten
snel over grote afstand
werden verzonden. Email
is daar een hedendaagse
vorm van. En het werkt.
Het hier afgebeelde instrument werd door Jan Bleijs in
1973 meegebracht uit het afrikaanse Lubumbashi waar
hij enige tijd als coadjuteur werkzaam was geweest.
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 2 Nr. 4 – december 2006
Ton Overtoom
Klein-Dicht
kerstwens
In ons noviciaat in Twello (1955-56, novicenmeester
pater Maas, assistent Anton van Maanen)
kregen we een kerstwens van pater Klein, gericht
aan "H.H. H.H. H.H. Novicen!", kennelijk in
antwoord op de onze: "Hartelijk dank! Bijgaande
is voor pater Jan", d.w.z. Jan Huijsdens. Brieven
gingen zuinigheidshalve samen op weg.
Het was de kerstwens van sdb-NL van dat jaar:
lichtbeige karton, 38x17,5 cm, in de lengte gevouwen,
van boven open. Op de 'voorkant' de tekst
(in hoofdletters): LICHT EN VREDE VOOR UW
KERSTFEEST, RIJKE ZEGEN VOOR HET NIEUWE
JAAR. DE SALESIANEN VAN DON BOSCO. In het
handschrift van de meester het gedicht:
ECCE VENIET
Hij zal er zijn, zo zeker als de zomer,
zo lieflijk als de lentebloem in 't gras,
die eerste bloem, die allervroegste komer,
die reeds geloofde toen 't nog winter was.
Hij zal er zijn. Maar sneeuw en ijs gaan henen,
verloren is de wind zijn felle fluit:
geloof, vertrouw en laat uw ogen wenen
in licht berouw: uw zondehal dooit uit.
Binnenin op de bovenhelft een in diepzwart op
fluweelblauw gedrukte prent van de vlucht naar
Egypte (eronder geschreven: "vgl ook S.N. jan.",
iets om nog eens na te slaan). Daaronder gedrukt
in lichtblauwe inkt de Egyptische Fuga ("in J-klein"
zoals pater Jan zelf aangaf). Voorwaar een historisch
document dat er zijn mag
EGYPTISCHE FUGA (in J-klein)
Waarom moest toch het Kind uit zijn vaderland weg?
Soms om redenen van politiek?
Want Hij gaf aan Herodes Zijn land in Zijn tijd
Hij heeft alles; Hij gaf dus Zijn land in Zijn tijd)
Maar Zijn volk? Nee, dat gaf Hij hem niet.
Zijn volk nam Hij mee naar Egyptenland
(waren wij daar niet bij? allemaal?)
met Maria die reed - en Jozef die schreed
en het ezeltje toch wel centraal.
Hij moest weg omdat er geschreven stond:
"Uit Egyptenland roep ik mijn Zoon."
Maar waarom het geschreven staat, weten we niet
(want wie weet wel waarom God dat schrijven liet?)
Hier heeft niemand een blijvende woon.
Hij werd dus ontheemd en ingekwartierd
(worden wij dat niet ooit allemaal?)
met Maria die reed - en Jozef die schreed
en het ezeltje toch wel centraal.
Ja, dat ezeltje was nog zo'n ezel niet
en het giste wat het niet wist,
want toen het zijn Vracht langs de tempels droeg
(en omdat het Hem droeg; want het wist Wie het droeg)
werden plots alle goden vermist.
Ja, het ezeltje voerde de ware God in
(mogen wij dat niet ook allemaal?)
en Maria die reed - en Jozef die schreed,
maar het ezeltje liep wel centraal.
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft
Jan Klein
Ik heb het origineel op de ouds-reünie in Assel,
de 14e oktober van dit jaar, gekregen van Piet
Alofs, zoals hij mij bij gelegenheid van zijn operatie
beloofd had. Ik ben hem er dankbaar voor
en zal het met zorg bewaren. Niet achter glas,
zoals hij dat zelf probeerde: de wijn des levens
deed het breken in zijn tas (naar Omar Khayyam).
Jan Klein achter glas

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 3 Nr. 4 – december 2006
Jan van Schagen
in woord en beeld
Hij kwam in 1946 in Ugchelen en in de derde
klas. Piet Alofs schrijft: "Ik kende Jan al voor hij
naar de salesianen ging. Hij verzorgde indertijd
de etalage van de manufacturenzaak Vlasveld
van mijn oom, het ouderlijk huis van mijn
moeder. Na het bombardement van Den Haag
woonden we een jaar in Leiden, waar Jan altijd in
toog en superpli en met een fluwelen zakje
kaarsengeld liep op te halen in de Jozefparochie."
Jan van Schagen s.d.b. (1922-2006)
foto-collectie Theo Bones
Hij was dus wat we noemden een late roeping,
een 'Maria-zoon', hij was al 24 toen hij bij don
Bosco kwam. Daar ging heel wat aan vooraf. Op
mijn vragen antwoordde Evert van der Spek per
email: " Jan van Schagen is niet in militaire dienst
geweest. Eind augustus 1944 kwamen we te
samen op het Hollands Spoor te Den Haag, hij
uit Leiden en ik uit Delft en we wandelden naar
de pastorie van de Jesuiten aan het Westeinde.
Pater Kooyman was de directeur van de Schola
Carolina. Op deze latijnse school kon je komen
als je HBS of een gelijkwaardige opleiding had
gehad. Ik had 5 jaar handelsschool. Jan moet
minstens MULO en avondcursussen hebben gehad,
als hij als etaleur heeft gewerkt. 17 september 1944
staakten de treinen en werd de school gesloten.
Na de bevrijding zijn we weer begonnen. Jan
Korff de Gids volgde toen ook de Schola.
We kregen latijn van pater Frits van Waesbergen
en grieks van pater Gielen. Het was de
bedoeling, dat je twee jaar latijn en grieks deed.
Jan en ik hebben 1 jaar gedaan en we zijn
september 1946 naar Ugchelen vertrokken. Pater
Kooyman was daarover zeer verbolgen: hij vond
dat we het tweede jaar moesten afmaken. Jan
Korff de Gids heeft ook het tweede jaar
afgemaakt, en kwam dus later.
linoleum-snede 'Winter op Benediktenwand'
Jan van Schagen s.d.b. 30 okt. 1956
Jan van S. was een roker, we ruilden mijn tabaksbonnen
tegen zijn snoepbonnen. In de goede
week 1946 zijn we met de klas naar de trappisten
in Tegelen geweest. Dit zijn mijn herinneringen
aan deze jesuitenjaren." Hij studeerde twee jaar
theologie in Benediktbeuern, en twee jaar in in
Oud-Heverlee, waar hij in 1961 tot priester werd
gewijd. Als zodanig was hij tot 1977 werkzaam
in Rotterdam, daarna in Schiedam.
Jan was creatief en educatief van aard en aanleg.
"Jan van Schagen herinner ik me het meest als
de man die linoleum prints maakte, die dan
bijvoorbeeld verschenen op programmaboekjes
en kerstwensen." (Frans Vergeer). "Naast vele
tekeningen die we van hem overhouden, heeft
Jan ook mijn kelk ontworpen. Ik zal hem dus
niet zo gauw vergeten. Maar voor velen zal
hetzelfde gelden." (Harrie Kanters).
"Voor DBN heb ik hem twee keer geinterviewd,
een keer voor zijn werk aan de PA en een keer
voor het clubhuis de Werf." (Piet Alofs). Hiermee
is de man in grote lijnen getekend. Hij heeft velen
groot plezier gedaan met zijn motiverende en rake
tekeningen en lino's, en met zijn ontwerpen. Zijn
kunstzinnige nalatenschap is het waard zorgvuldig
gedocumenteerd, bewaard én gebruikt te worden.
jan van schagen pentekening kerstfeest
Pater Jan (zoals hij alom werd genoemd) was een
bescheiden mens, die altijd klaarstond om zijn
steentje bij te dragen. Hij was gehecht aan zijn
talent en de uitingen daarvan, maar liet zich er
nooit op voorstaan. Hij relativeerde zijn eigen
persoon in hoge mate. Wat Ton Moester schreef
kunnen velen van ons hem nazeggen: "We waren
goede vrienden. Moge hij nu de rust binnengaan.
Hij is een goede werker geweest."
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 4 Nr. 4 – december 2006
Ton Overtoom
Ruimte t'Over
zolderkamer
In Leusden bewoonde Jan Klein een zolderkamer,
nu twintig jaar geleden. Hij schreef er zijn gedichten
in de agenda's van 1986 t/m (11 februari) 1989.
De vijf jaargangen rubrieken hierover bevatten, met
inbegrip van deze 28e aflevering, ruim 150 gedichten
van allerlei inhoud en vorm, meestal uitnodigend tot
naar binnen gaan in eigen huis en hart.
2-01-87
Op de blanke zuiderramen
van een lage zolderkamer
vlijt zich als een lieve wang
't spiegelrood van zonsopgang.
Donkere wolken: dikke droppen
komen aan de ruiten kloppen...
Voel de ziel naar binnen gaan:
steek de zonnige leeslamp aan.
Meestal wordt het onderwerp gevormd door de
natuur en door de mens, steeds in een religieus
perspectief: het contact met het goddelijke, door
hem beleefd als persoonlijke aanwezigheid en relatie.
Hij groeit steeds verder weg van de institutionele
beperkingen van kerk en godsdienst. Die storen hem
als belemmering van het vrije uitzicht.
2-01-87
De vuren schijf gaat schuil
achter 't logge kerkgebouw
met ernaast, wschl. te hoog,
de Toren van het Geloof.
Geloof is voor hem een in bewondering en liefde
openstaan voor de natuur en de mens daarin, als
evenbeeld en teken van Gods liefde voor zijn
wonderbaarlijke schepping. Hij was zich daarbij
voortdurend bewust van zijn leeftijd en zijn fysieke
beperkingen, m.n. zijn slechthorendheid, waar hij
maar moeilijk vrede mee kon hebben.
28-12-86
Van het meeste heb ik gehouden.
Dieps van natuur, van mensen.
De rest kan ik enkel wensen:
ik hoor voortaan bij de ouden.
Rond de jaarwisseling van 1986-87 schreef hij
ook het volgende langere gedicht, in een wat vrij,
viervoetig metrum en met klankrijm. Alle hierboven
genoemde elementen komen er in voor:
de natuur, de mens, het zoeken en vinden van de
goddelijke oerbron van alles. Met prachtige woordvondsten
zoals we van hem gewend zijn.
Alle jaren zijn innig verbonden
in één triljoenste van seconde
dat uit doodgaan een eeuwigheid maakt.
Zowel oud als nieuw leven ontwaakt
elk heel anders en toch onveranderd,
want het een is ontbrand aan het ander
in volwaardige asymmetrie:
'voor' wordt 'achter', 'wat' wordt 'wie';
't eenzaam Ik wordt weer Mens, maar een Nieuwe;
het bestorvene wordt het bezielde
en een lied van het Kind voor de Vader,
van de Vader voor 't Kind, maar de Dader,
de Tijdperkomwentelende Geest
maakt van één tel het eindeloos feest...
Strosprietpluimen, in plassen getekend
aan de rand van afgronden, steken
hele waaiers van groeten omlaag,
wuiven stuifmeel van Oud naar Nieuwjaar.
En de snip die hier vorig jaar was
duikt weer op in het stuivende gras.
Wie op zoek gaat naar het Kind
weet in 't eerst niet wat hij vindt.
Zoekt een doel voor mirre en goud,
vindt Herodes' Hof in rouw.
Zoekt een Koning Wereldhoeder,
vindt het huisje van een Moeder,
vindt het streefpunt van zijn Ster,
hemelkoepel, goed en echt,
vindersvreugde zonder einde.
Vader eindelijk gaan begrijpen.
Wie op zoek gaat naar het KIND
ziet dat hij de Vader vindt.
Hij was een eenzame man, temeer doordat zijn
geest zo levendig was. Hij schreef over 'missen':
13-10-86
Nooit leer ik dulden dat ik menselijk spreken
aanhoren moet en niemendal verstaan.
Dit ongeduld te tonen kan mij breken,
want vragend lijk ik mij voor gek te staan.
Gezelles sterfbedheimwee zal mij missen:
hij had, zei hij, 't liefst 't schuifelen gehoord
van veugelkens. Ik kan alleen maar gissen
dat dit voor mij tot 't hemels horen hoort.
Maar ook over genezing en herstel, al was het na
de dood van het lichaam. Het licht overwint de
duisternis, zoals 'in den beginne', hetgeen ik ook
u en mij toewens voor het Nieuwe Jaar!
4-01-87
De gouden strepen gaan de Dag
oproepen om zijn Zegevlag
op rampen die het Duister sticht
te planten als een helend Licht.
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 5 Nr. 4 – december 2006
Don Bosco's Oudste (deel 4)
oe druk hij het ook had: hij máákte zich nooit druk. Hij had dat van Don
Bosco geleerd. Met onverstoorbare kalmte en bijna ijzingwekkende
stiptheid perste hij zijn veelomvattende bezigheden precies binnen het
keurslijf van zijn werkdag, al was dat dan soms een werkdag van achttien
uur en meer. Deze welhaast onvoorstelbare activiteit – een trek in het
karakter van de volmaakte Salesiaan – deed niet alleen geen afbreuk aan
de vorming van zijn deugden, maar legde er als het ware de basis van.
Zeer goed begrepen dit de andere jongens, ook gevormd in de school
van Don Bosco, en hoezeer ze het waardeerden, bleek, toen ze aan Don
Michiel Rua nog de voorkeur gaven boven de, thans Zalige Dominicus
Savio, toen het er om ging de beste jongen van het huis aan te wijzen. En
inderdaad viel de heiligheid van Michiel Rua, geheel tegen zijn
bedoelingen, een beetje op. Terwijl de vrolijke Savio, evenals Don Bosco
zelf, zijn heiligheid wist te doen schuilgaan in zijn ongewone charme,
deed de ietwat schrale Michiel Rua met zijn fijn besneden gelaat, hoog
voorhoofd en diepe ogen onmiddellijk denken aan de grote ascetische
figuren uit de oudheid. De jongens wisten bovendien van zijn strenge
verstervingen en boeteplegingen: dingen die Don Bosco aan Savio
verboden had. Toen Moeder Rua de plaats kwam innemen van Mamma Margherita, de Moeder van Don
Bosco), als hulp in de grote huishouding van het Oratorium, bemerkte ze tot haar schrik, dat haar jongen op de
naakte planken sliep en ze kon hem er niet van af brengen. Later moest Don Bosco hem aanraden om zijn
haren boetekleed een poosje af te doen, toen Don Rua zwaar ziek was geworden. En als Directeur van het Huis
te Mirabello kwam hij, op een avond laat, vuurrood van schaamte, de plank weghalen, die hij vergeten had in
zijn bed, afgestaan aan een bezoekende medebroeder. Maar op zijn buitengewone verstervingen alleen gingen
de jongens niet af, toen ze hem uitriepen als de beste. Toen reeds kon men van het gedrag van Michiel Rua de
huisregel aflezen als het uur op de wijzerplaat van een horloge.
ver horloges gesproken, toentertijd een zeldzaamheid: men stond eens
met dat van Don Bosco te friemelen, toen het viel en aan gruizels ging.
Don Bosco glimlachte bedaard: "Tja, en nou een maand lang geen
ontbijt om dat te betalen." Iedereen aan het lachen, behalve Rua. Een
paar dagen later nam Don Bosco hem mee naar gravin Montmorency,
waar Rua het ontbijt weigerde. Don Bosco, er bij gehaald, vraagt
verwonderd naar de reden, en Rua zegt: "U weet wel, Don Bosco, dat
horloge." Toen Don Bosco hem naar zijn ontbijt had gestuurd en de
zaak aan de gravin uitgelegd, voegde hij er aan toe: "Geen grappen met
Rua. Ik moet tegenover hem mijn woorden als op een goudschaaltje
wegen, want zijn gehoorzaamheid is non plus ultra." Toch was Rua
niet een "man-van-het-boekje": hijzelf heeft eens bekend: "Don Bosco
na te gaan, zelfs in zijn kleinste handelingen, maakte meer indruk op me
dan de studie of meditatie van welk geestelijk geschrift ook." Don
Bosco was zijn boek. Daarom ontaardde zijn stiptheid nooit in
letterknechterij, in de dorheid van een reglement. Don Bosco was zijn
levensregel, en later was de Salesiaanse Regel niets dan het woord van
Don Bosco: beide slechts levende uitdrukking van de Heilige Wil van God. Hoe diep Rua was doorgedrongen
in de geheimen van Don Bosco's vaderhart, bleek in 1858, bij hun terugkeer van hun eerste reis naar Rome
Tijdens hun afwezigheid had men notabene de "ware collegetucht" ingevoerd, een gruwel voor Don Bosco en
voor ieder goed Salesiaan. Rua nam
het heft weer in handen, onopval- LAAT ONS BIDDEN. Goede Jezus, Gij die naast de Apostel van de
lend; en onmerkbaar was in een paar
jeugd, de Heilige Joannes Bosco, uw trouwe Dienaar, Michiel Rua
als hulp, hebt gezet, en hem van zijn kinderjaren af de gedachte
weken de goede oude familiegeest
hebt ingegeven om Don Bosco's geest en Don Bosco's deugden te
teruggekeerd.
bestuderen en na te volgen, om moeiten en ontberingen, arbeid,
lijden en offers met hem te delelen: gewaardig u de dag te
verhaasten, waarop hij met de Heilige ook de eer der altaren mag
gaan delen. Amen. Onze Vader - Weesgegroet - Eer aan de Vader.
tekst: Jan Klein – ill.: Wim Saris wordt vervolgd
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 6 Nr. 4 – december 2006
Ero Cras
Ik kom al
De welbekende zeven grote antifonen (antiphonae
majores) bij de vespers van 17 t/m 23 december
(O Sapientia, Adonai, Radix Jesse, Clavis David,
Oriens, Rex gentium en Emmanuel), die alle op
dezelfde aangrijpende melodie gezongen worden,
verbergen een boodschap: hun beginletters, gelezen
in omgekeerde volgorde, geven de woorden: ERO
CRAS (morgen zal ik er zijn).
En nu de verrassing die Jan Klein in zijn berijming
voor ons heeft: ook daarin leveren de beginletters, in
antwoord op het telkens herhaalde "Kom dan, o
kom!", op dezelfde manier een uitspraak op: IK
KOM AL. Dat is knap en tegelijk ook ontroerend.
Een groot verlangen en grote geruststelling en troost
houden elkaar in deze donkere dagen in evenwicht.
We leven in geloof, in hoop en in liefde.
De Kiem
vervolg
Op zaterdag 14 oktober, de reünie in Assel, had
Johan Marsman een bundeltje blaadjes bij zich
waarin ook negen afleveringen van De Kiem (zie
de vorige Nieuwsbrief op bladzijde drie en het
'archief' op website Origo. Nieuw in de tot nu
aanwezige collectie waren de nummers 2 t/m 7
van de eerste jaargang. Die is daarmee compleet.
Het overzicht op website 'Origo' (Archief / De
Kiem) is aangevuld. Er zit veel leuk materiaal in.
Dat is uiteraard door tijd en situatie getekend.
Het geeft een aardige indruk van de sfeer in het
huis te 's-Heerenberg, en van de betrekkelijke
wereldvreemdheid van zijn bewoners, maar ook
van hun creativiteit en enthousiasme.
Over de inhoud van De Kiem het volgend jaar
meer. Historisch gezien is ook de opeenvolging
van Ruaanse huisbladen interessant. Misschien
begon het met het missieblad 'Vuur en Vlam',
met pater Jan Nelissen als motor. In 's-Heerenberg
verscheen (1960-61) ook 'De Gentleman'
van de neomist pater Marinus Gosselink.
En in het bladen-bundeltje van Johan Marsman
zie ik een 'vakantiekrant' van zomer 1962 en het
vierde nummer van een mij nog onbekend blad
'Vita', groepskrant van groep-b, uit 1967. Genoeg
voor een geanimeerde exploratie. Wie meer weet
of heeft van dit soort uitgaven wil misschien wel
van zich laten horen. We gaan ermee door.
Toezending
kosten
toezending per email of post gratis
(op papier per post kost me ± € 1 per exemplaar)
vrijwillige bijdragen 454400
op girorekening t.n.v. A. Overtoom
aanmelding/opzegging
per email origo@home.nl
per brief redactie-adres
Bijdragen
De bijdragen gestort op postrekening 454400 zijn
aangegroeid tot € 265. Hartelijk dank!
Redactie
naam A.J.M. Overtoom
straat Hofakkers 6
plaats 9468 EE Annen
telefoon 0592 - 271 586
email origo@home.nl
website http://members.home.nl/ajm.overtoom
Ton Overtoom, pentekening (1992)
Colofon
De tekst is opgemaakt in twee kolommen, in het
lettertype Garamond 11 pt, koppen (meestal) in
Comic Sans MS 14 pt.
Digitale weergave per aflevering in pdf-formaat,
op de homepage en per email. Gratis lezers zijn:
Acrobat Reader en FoxitReader (kijk voor info en
download op: www.foxitsoftware.com).
Lemma
geloven in dit of geloven in dat is uiteindelijk lood
om oud ijzer; het gaat erom in liefde open te staan.
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft