Wondverzorgingsmaterialen Feiten en Fictie - Nurse Academy ...

Wondverzorgingsmaterialen
Feiten en Fictie
Dr. Hester Vermeulen
Academisch Medisch Centrum Amsterdam
Amsterdam School of Health Professions

Inhoud
• Wondverzorgingsmaterialen: feiten en fictie
• In deze lezing leert u de inzet van diverse
wondverzorgingsmaterialen op basis van
wetenschappelijk bewijs bepalen. Wanneer moet
welk type materiaal worden toegepast?
• Wondinfectie en materialen

• Even terug grijpen naar plenaire lezing
• EBP en rituelen…
• Twee rituelen in wondzorg

EWMA Positie
Document(en)
Kernpunten bij (verdenking op) infectie:
• Liever antisepticum dan antibioticum
– En dan kortdurend!
• Antibioticum om verspreiding van infectie
te voorkómen/behandelen
• Drainage i.g.v. abcessen
Spring 2006

EWMA Positie
Document(en)
Kernpunten bij (verdenking op) infectie:
• Liever antisepticum dan antibioticum
– En dan kortdurend!
• Antibioticum om * Identifying verspreiding criteria for wound infection van (fall infectie
2005)
te voorkómen/behandelen
* Wound bed preparation in practice (spring 2004)
• Drainage i.g.v. abcessen
Spring 2006
Check ook de andere position documents: http://ewma.org/english/positiondocuments.html
* Hard-to-heal wounds: a holistic approach (May 2008)
* Topical negative pressure in wound management (May 2007)
* Management of wound infection (spring 2006)
* Focus Document: Lymphoedema bandaging in practice (fall 2005)
* Understanding compression therapy (spring 2003)
* Pain at wound dressing changes (spring 2002)

EWMA Positie Document
Antisepticum Gram + Gram - Schimmels Virussen Resistentie
Chloorhexidine +++ ++ + + Ja
Honing +++ +++ +++ + Nee
Jodium +++ +++ +++ ++ Nee
Maden +++ ++ ? ? Nee
Zilver +++ +++ + + Ja

Acute wonden:
W&WI: WWWW?
• Hondenbeten, mits in handen: antibioticaprofylaxe
• Wondreiniging:
– Medeiros et al., CDSR 2008
– Fysiologisch zout? Water?
– Niet: steriel NaCl
– Wel: schoon kraanwater
• Fernandez et al., CDSR 2010
– Wie gebruikt nog NaCl??

Acute wonden:
W&WI: WWWW?
• Oppervlakkige, 2 de graads brandwonden:
– Flammazine? Honing? Betadine?
– Niet: zilversulfadiazine (Flammazine ® )
• Storm-Versloot et al., CDSR 2010
– Wel: honing, betadine
• Jull et al., CDSR 2009
• Vermeulen et al., J Hosp Infect 2010
– Wie gebruikt nog Flammazine??
• Pennen van externe fixateurs of K-draden
– Ontsmetten?
– Schoon water! (Lethaby et al., CDSR 2008)

W&WI: WWWW?
Infectiepreventie perioperatief:
• Bundel POWI
– Hygiëne discipline
– Antibioticaprofylaxe
– Niet preoperatief ontharen
– Perioperatieve normothermie

W&WI: WWWW?
Infectiepreventie perioperatief:
• Chloorhexidine zalf in de neus
– Vermindert postoperatieve wondinfecties
• Segers et al., JAMA 2006, NTvG 2008
• Na 24u: wond douchen en droog laten zonder verband
• Hechtingen i.p.v. nietjes
• Smith et al., BMJ 2010

Chronische wonden:
• Zilververbanden?
W&WI: WWWW?
• Preventie?
• Storm-Versloot et al., CDSR 2010
• Behandeling?
• Vermeulen et al., CDSR 2009
• Wie gebruikt dit nog?
• Veneuze ulcera
• Jodium versnelt wondgenezing
• O’Meara et al., CDSR 2008
• Vermeulen et al., J Hosp Infect 2010

EWMA Positie Document
Antisepticum Werking en toepassing
H 2 O 2 , Eusol Weinig effectief en cytotoxisch bij hogere concentraties
Azijnzuur Cytotoxisch en alleen effectief tegen Pseudomonas
Chloorhexidine Effectief voor handdesinfectie en preoperatieve patiënten
Honing Effectief bij acute (brand)wonden
Jodium Effectief als povidon (Betadine ® ) en cadexomeer (Iodosorb ® )
Maden Effectief voor débridement bij chronische wonden
Zilver In vitro wel, in vivo niet bewezen effectief

W&WI: WWWW?
Wondreiniging (debridement)
• Diabetische ulcera: hydrogels
• Edwards et al., CDSR 2010
• Veneuze ulcera: maden
• Dumville et al., Health Technol Assess. 2009
• Acute wonden: weinig evidence!
• Dryburgh et al., CDSR 2010

• Ubbink DT, Vermeulen H, Lubbers MJ, Voss A
An8sep8ca ter preven8e of behandeling van wondinfec8es. [An8sep8cs to prevent or treat wound infec8ons; myths and evidence]. Nederlands TijdschriJ voor Geneeskde 200

• Ubbink DT, Vermeulen H, Lubbers MJ, Voss A
An8sep8ca ter preven8e of behandeling van wondinfec8es. [An8sep8cs to prevent or treat wound infec8ons; myths and evidence]. Nederlands TijdschriJ voor Geneeskde 200
Maar ook recentere literatuur!!!
* Brölmann FE, Ubbink DT, Vermeulen H
Evidence-based aanbevelingen in de wondzorg. Bijzijn
2010;11:32-3
* Ubbink DT, Vermeulen H, Lubbers MJ, Voss A.
Antiseptica ter preventie of behandeling van wondinfecties
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskde 2009;153:B328
* Ubbink DT, Vermeulen H
Feiten en fabels rond antiseptica. Bijzijn XL 2009:3;22-24
*** Binnen kort in Britisch Journal of Surgery artikel locale
en systemische behandeling!
KIJK HIERVOOR OP PUBMED!!!

Brandwonden
• Naar het gebruik van lidocaïne bij brandwonden is nog geen
enkel gerandomiseerd of gecontroleerd onderzoek verricht.
• Het effect van vacuümtherapie op de genezing van
brandwonden is onduidelijk.
• Geen evidence over het effect van hydrocolloid,
biosynthetische verbandmaterialen, hydrofibers dan wel over
antimicrobiële (zilver) dressings op eerste en tweede graads
brandwonden.
• Honing op eerste en tweede graads brandswonden verkort de
tijd tot complete wondgenezing.

Chirurgische wonden
• Het primair sluiten van wonden na een operatie of een
trauma met behulp van weefsellijm is een goed alternatief
voor hechtingen of pleisterverband, hoewel de kans op het
wijken van de wond groter is.
• Voor secundair genezende chirurgische wonden is geen
bewijs ten gunste van moderne schuimverbanden, alginaat-
of hydrocolloid verbanden voor wat betreft wondgenezing.

Chirurgische wonden
• Soms worden na een operatie metalen pennen
achtergelaten. Het reinigen van deze insteekopeningen heeft
geen effect op het verkomen van infectie. Over massage en
verbinden van deze insteekopeningen is onvoldoende
duidelijkheid.
• Voor de reiniging van acute wonden is drinkbaar kraanwater
net zo effectief als steriel water of fysiologisch zout voor wat
betreft de kans op wondinfecties.

Veneuze ulcera
• Compressieverbanden voor de behandeling van veneuze
ulcera geeft betere wondgenezing dan geen compressie en
hogedrukverbanden zijn effectiever dan
lagedrukverbanden.
• Het toepassen van een tweelagige kunsthuid in combinatie
met compressieverband blijkt nog effectiever.
• Het maakt voor de wondgenezing niet uit welk type verband
er onder het compressieverband wordt toegepast.

Veneuze ulcera
• Lidocaïne-prilocaïne (EMLA) crème is een effectieve
pijnstiller bij het debrideren van veneuze ulcera,
schuimverbanden met NSAID daarentegen hebben geen
effect op de pijn.
• Intermitterende pneumatische compressie bij veneuze
ulcera heeft geen toevoegend effect op de genezing van
ulcera vergeleken met compressie therapie alleen.

Decubitus wonden
• Speciale schuimmatrassen zijn effectiever tegen het
ontstaan van decubituswonden dan de standaard
matrassen. Er is geen verschil aangetoond tussen
wisselend druk matrassen of lage druk matrassen.
• Ultrageluid therapie is niet effectief gebleken om
decubituswonden te behandelen en over
elektromagnetische therapie is onvoldoende bewijs om een
uitspraak te doen over de effectiviteit.
• Voor de reiniging van decubitus is het onduidelijk welk
middel beter is voor de wondgenezing.

Diabetische ulcera
• Diabetische voetulcera genezen sneller met hydrogel dan
met gaas als methode voor debridement.
• Steunzolen lijken beter dan het verwijderen van eelt om
voetulcera te voorkomen.
• Naar het gebruik van zilverhoudende verbanden bij
diabetische ulcera is nog geen enkel gerandomiseerd
onderzoek gedaan.

Diverse ulcera
• Het effect van vacuümtherapie op de genezing van chronische
wonden is onduidelijk.
• Het effect van zilverhoudende verbanden op de genezing van
geïnfecteerde wonden is onduidelijk.

Take home message
• Evidence Based wondzorg zonder rituelen is
mogelijk!
• En jullie:
– gebruik de evidence based aanbevelingen
– samen met de CBO-richtlijnen
– nieuw gehoorde kennis van vandaag
– nieuw richtlijnen……….