van speelplek tot pandjeshuis - Gratis in Brussel

38 Wandeling 2: van speelplek tot pandjeshuis
5 Charliermuseum — Kunstlaan 44
Dit herenhuis was beslist imposant tijdens de
eerste decennia van zijn bestaan, maar kwam
stilaan meer in de verdrukking door de bouw
van grote kantoorgebouwen. Het residentiële
karakter van de laan ging zo goed als verloren.
Tot je binnenstapt. De heer des huizes wacht je op
in het salon, zo lijkt het. Deze meneer Henri Van
Cutsem was niet alleen een geslaagd zakenman.
Hij was tevens een groot kunstverzamelaar en
daarenboven ondersteunde hij financieel enkele
beloftevolle maar voorlopig nog miskende kunstenaars.
Een van hen, de beeldhouwer Guillaume
Charlier, werd zijn erfgenaam en zorgde ervoor
dat de verzameling in twee musea onderdak
kreeg. Het grootste gedeelte ging naar een museum
in Doornik, dat de mecenas bestelde bij de
art-nouveau-architect Victor Horta.
Horta maakte eveneens enkele aanpassingen in
de woning aan de Kunstlaan, waar je het tweede
gedeelte van de verzameling kunt bewonderen,
aangevuld met beelden van Charlier zelf. Je vindt
er werk van heel wat Belgische kunstenaars uit de
negentiende eeuw, onder wie James Ensor, Henri
De Braekeleer en Fernand Khnopff. De aangepaste
stijlmeubelen, tapijten en kleinere snuisterijen
dompelen je onder in de sfeer van honderd
jaar geleden. Toen Charlier overleed in 1925, erfde
de gemeente Sint-Joost-ten-Node het huis en de
collectie. Met concerten en tentoonstellingen
van hoog niveau tracht men een groter aantal bezoekers
te lokken, zonder echter te raken aan het
ouderwetse, ietwat bestofte karakter, want dat
maakt het huis net zo charmant.
6 Karmelietenstraat
Loop even binnen door de meestal openstaande
poort van de Prins Albertkazerne op nummer 26
van de Karmelietenstraat. Je zult verrast zijn door
de immense lege oppervlakte, die vroeger het
oefenterrein voor de militairen was. Links verrijzen
nieuwe woningen, rechts bouwt het Ministerie
van Buitenlandse Zaken een uitbreiding aan
het Egmontpaleis.
Hier werd geschiedenis geschreven. Ooit stond
hier het huis van de heer van Culemborg waar in
1566 het Geuzenbanket zou hebben plaatsgevon-
charliermuseum
den. De hertog van Alva liet het uit wraak met de
grond gelijkmaken, maar de vrome Isabella vond
een kloosterstichting efficiënter als boetedoening.
Dit klooster van de Ongeschoeide Karmelieten
(vandaar de straatnaam) fungeerde in de
negentiende eeuw als gevangenis en had onder
meer de Franse dichter Paul Verlaine als logé. In
het begin van de vorige eeuw werd het vervangen
door de huidige kazerne. Een moeilijk te vinden
gedenkplaat op de gevel toont de bedelaarstas
en -nap, de symbolen van de Geuzen. Aan de
overzijde van de straat bouwde architect Jaspers
het hoofdgebouw van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken in de hem typerende postmoderne
stijl, die je ook aantreft in het Radisson SAS Hotel
in de binnenstad en de hoofdzetel van de KBC aan
het Kanaal. Als je vanuit het Bodenbroekstraatje
naar boven kijkt, dan zie je hoe een grote, klassiek
geïnspireerde boog de monumentale ingang
van de kazerne omkadert.