van speelplek tot pandjeshuis - Gratis in Brussel

het Voorlopig Bewind en van het Nationaal Con-
gres, twee historische begrippen die je ook op de
straatnaambordjes in de onmiddellijke omgeving
vindt. Met de andere leden van het Congres
schreef hij de Grondwet van de nieuwe Belgische
staat, op dat ogenblik de meest liberale grondwet
in Europa. Ze garandeerde vrijheid van pers, eredienst,
onderwijs en vereniging. En kijk dan even
naar de namen van de vier straten die diagonaal
vanuit het plein vertrekken…
Bijna niet te geloven dat de plannenmakers van
de vorige eeuw deze huizen met de grond gelijk
wilden maken om kantoortorens te bouwen. De
ligging was ideaal, halverwege het Parlement, de
Kleine Ring en het toen gloednieuwe Rijksadministratief
Centrum. Gelukkig keerde het tij, en
restaureerde de stad haar omvangrijke huizenbezit.
Door een eenvoudige ingreep veranderde het
plein van een autocarrousel in een lommerrijke
flaneerplek. De laatste jaren zagen heel wat trendy
eethuisjes het licht. De aanwezigheid van het
Koninklijk Circus in de aanpalende Onderwijsstraat
zorgt ‘s avonds voor heel wat animatie.
ateliers mommen
Wandeling 2: van speelplek tot pandjeshuis 37
4 Ateliers Mommen – Liefdadigheidsstraat 37
Op amper enkele minuten stappen van het
verkeersdrukke Madouplein en de platgelopen
handelskern van Sint-Joost-ten-Node ligt een
oase van rust, waarvan je afgaand op de gevel het
bestaan niet zou vermoeden. De stilte in dit pand
is broodnodig, want hier schept een dertigtal
beeldende kunstenaars.
“De Ateliers Mommen zijn een geval apart en
verdienen daarom speciale aandacht. Historisch
gezien is dit het enige Brusselse voorbeeld van
een negentiende-eeuws initiatief dat nog steeds
in werking is. Alleen al daarom hebben de ateliers
een reden van bestaan.” De uitspraak, afkomstig
uit een brochure van de Brusselse Raad voor het
Leefmilieu, geldt nog steeds, maar de realiteit had
helemaal anders kunnen zijn. In 1998 begon het
namelijk te rommelen en de sloophamer dreigde
deze kunstenaarscité van de kaart te vegen ten
voordele van nieuwe kantoren. Die zouden de
toenmalige eigenaars natuurlijk meer opbrengen
dan de lage huurprijzen die de artiesten betaalden.
Het duurde tot 2005 voor er een oplossing uit
de bus kwam, dankzij steun van de overheid en
een petitie bij het publiek.
Félix Mommen liet dit gebouw in 1875 optrekken.
Als producent en verkoper van schildersmateriaal
trok hij veel artiesten naar zijn fabriek. Zoveel
zelfs dat hij enkele van zijn ateliers voor een
democratische prijs verhuurde aan zijn klanten.
Zo ontstond een waar kunstenaarsdorp, met een
belangrijke uitstraling in de buurt.
De cité is enkel toegankelijk tijdens tentoonstellingen,
maar loop eens binnen bij het aanpalende
Atelier Dolce Vita, dat een deeltje van het gebouw
betrekt. De creatieve en kalme sfeer hangt ook op
deze plek in de lucht.