2007 – hoe? zo ! Salesiaans Archief - Origo

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 4 Nr. 5 – februari 2007
Horizon-taal
Het woord 'horizon' is in het Nederlands sinds de
16 e eeuw een leenwoord, via het Frans, uit het
Latijn, en uiteindelijk afkomstig van het Griekse
οριζειν (begrenzen), dat weer is samengesteld uit
ορος (grens) en ζονη (gordel). Jan Klein tast in zijn
agenda-gedichten zijn grenzen af, en daarmee de
grenzen van het menselijk bestaan op aarde.
vr. 8-01-1988
Iets houdt zich drijvend
waar kleuren wassen
aan wolkeschijven,
aan spiegelplassen:
't dwarsliggend kappen
– horizontaal –
van alle trappen
ten hemelzaal.
Nogmaals met veel dank aan Henk Hendriks die
de anderhalfduizend gedichten van 1988-89 heeft
overgeschreven van het dikwijl moeilijk leesbare
origineel! Hij draagt er als eerste toe bij om ze in
ruime kring toegankelijk te maken, iets wat pater
Jan misschien nooit zou hebben verwacht. Toch
zit er zoveel licht in deze erfenis.
Twee stralenscholen
verslaan de nacht.
De zon verholen.
De maan: in macht.
De bossen buigen
zich diep in 't donker.
En 't licht vloeit samen,
– van zon, van maan:
twee hemelramen
één open baan.
Verwijzing naar zon en maan als bron en spiegel van
leven is oeroude wijsheid van het mensenras, eraan
doorgegeven vanuit onnaspeurbare bron. Zingen en
dichten is ongeweten putten uit deze diepten, lezen
en luisteren als drinken van levend water. Het welt
op waar wij staan, niet ver te zoeken, dichterbij dan
alle heilanden van nu en lang geleden.
Kluizenaar: elk in zijn takken,
kuiser de een dan de ander,
staan de bomen. – Winterwakker
werken ze onbemander.
Iedere boom en iedere plant put via zijn wortelpruik
het water dat voor overleven nodig is. Daar komt in
principe geen tuinman aan te pas. Het gaat er niet
om wie wát beweert, maar wat waar is, en wat waar
is valt niet onder enige jurisdictie van mensen, ook
niet in gods naam. 'Slechts één is er die wasdom
geeft', slechts één ook die tot ons spreekt.
Waar je mee moet leren leven:
eerst met weer van ieder slag,
mens'lijk regelloos en even
onvoorspelbaar, dag aan dag.
Hangt 't heelal aaneen van fijnste
imponderabilia?
'k Had gedacht, zei 't puidje, kleinste
combinaties staan ons na!
Bron en wortel, dat is de kleinste combinatie in
het bos des levens. Dat te bevestigen en duidelijk
te maken is de taak van degenen die de mensheid
als priester of prediker van dienst mogen zijn.
Om het samen te kunnen vieren is organisatie
nuttig en zelfs nodig. Maar bescheidenheid past
alle werkers in de wijngaard, en in het bos.
za. 9-01-1988
Donkergroen bevroren vlammen
grijpen naar de hemelboog
waar ik fiets langs beukestammen,
met een snelle blik omhoog.
Door onwelkbaar hout-met-naalden
word ik nog steeds nagewuifd,
fris door sparren, stijf door vale
grove dennen. Dun geluid.
Onherhaalbaar elk een eigen
rijke, unieke wereldrond,
bomen, klaar tot dalen, stijgen
in en op uw moedergrond,
leven zuigend of verstikkend
eigenmachtig, zonder roof,
weerbaar stelsel fijne of dikke
wortel, stam, tak, schors en loof.
Een attente lezer kan zich misschien herinneren
dit laatste vers eerder gezien te hebben: vijf jaar
geleden in de eerste aflevering van Don Bosco
Binnenkort van 2002 (Jg.3, nr.1, jan., blz.16).
Toen schreef ik ook: 'ieder mag zijn zoals hij is,
onherhaalbaar, ieder een wereld op zichzelf; dat
is geboorterecht, geen roof.' En zo is het.
Hoe het zal zijn als dit stukje verschijnt weet ik
niet, maar het wil nog niet erg winteren: het is en
blijft overal wat groener dan gebruikelijk in deze
tijd van het jaar. Maar winterweer is een nuttig
intermezzo in een overigens zonnig jaar: het
reinigt en brengt tot rust en tot inkeer wat in de
lente weer uitloopt en tot bloei komt.
za. 30-01-1988
Te hooi, te gras, te water
wandelt de groene winter
onbuigzaam. Of begint er
in 't gras al iets voor later?
Jan Klein z'n woorden klinken zo kleintjes, maar
wachten stil op interpretatie als horizon-taal.
vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft