02.09.2013 Views

2007 – hoe? zo ! Salesiaans Archief - Origo

2007 – hoe? zo ! Salesiaans Archief - Origo

2007 – hoe? zo ! Salesiaans Archief - Origo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 1 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

<strong>2007</strong> <strong>–</strong> <strong>hoe</strong>?<br />

De lineaire tijdlijn spiraleert in jaarkringen, <strong>zo</strong>dat<br />

we iedere keer een 'nieuwe start' kunnen maken.<br />

We vragen ons dan af: <strong>hoe</strong> dan wel? De algemeen<br />

overste van 'onze' congregatie geeft de salesiaanse<br />

familie ieder jaar een 'strenna' (oorspronkelijk een<br />

nieuwjaarsgeschenk en zegenwens; zie op het adres:<br />

http://www.etimo.it/?term=strenna).<br />

Die van don Chávez voor dit jaar luidt als volgt:<br />

Lasciamoci guidare dall`amore di Dio per la vita<br />

(dat we ons laten leiden door Gods liefde voor het<br />

leven), met uitgebreid (18 blz.) commentaar op<br />

www.sdb.org. Een pleidooi voor het leven, waarbij<br />

zelfs de dood in het teken van voortgang staat. Dat<br />

kan ook ons ouderen zeker nog inspireren.<br />

Daarnaast heb ik mezelf afgevraagd <strong>hoe</strong> ik me in<br />

dit nieuwe jaar wil opstellen en gedragen, en daarbij<br />

kwam ik op een simpel geheugensteuntje: de letters<br />

van het woordje '<strong>hoe</strong>': drie dingen in samenhang en<br />

samenwerking: hulpvaardig, open en efficiënt. Dat<br />

neem ik me voor en dat wil ik ook suggereren als<br />

leidraad voor onze onderlinge contacten.<br />

Hulpvaardig zal dan inhouden dat we niet alleen<br />

maar afwachten tot ons iets gevraagd wordt, maar<br />

dat we anticiperen op wat nodig en nuttig is voor<br />

onszelf en vooral ook voor anderen. Helemaal het<br />

door don Bosco geadopteerde (niet uitgevonden)<br />

sistema preventivo. We zijn dan steeds voorkómend<br />

en komen elkaar <strong>zo</strong>veel mogelijk tegemoet.<br />

Open zijn kan op veel manieren, goede en minder<br />

goede. Elkaar 'de waarheid zeggen' is inderdaad<br />

een vorm van openheid, maar meestal geen erg<br />

constructieve. Iemand openlijk afwijzen is ook<br />

<strong>zo</strong>'n geperverteerde openheid, eigenlijk afsluiting.<br />

Beter is openheid die anderen tot hulp en steun<br />

is, een eerlijke en positieve toewending.<br />

Efficiënt mag ons optreden ook wel zijn, en dat<br />

schiet er menigmaal bij in. Bij de twee vorige kenmerken<br />

past een kordaat optreden, maar dan wel<br />

in alle bescheidenheid, niet om de ander onder de<br />

voet te lopen. Geen overbodige omleidingen en<br />

vertragingen, wel een goed georganiseerd systeem<br />

en een vlotte hantering daarvan.<br />

Nemen we deze trits als richtlijn voor ons doen<br />

en laten, dan lopen we soms ongetwijfeld tegen<br />

onze eigen grenzen aan. Niet leuk, maar wel<br />

leerzaam. We mogen geduld hebben met onze<br />

eigen beperkingen, als we die van anderen maar<br />

willen verdragen en waar mogelijk compenseren.<br />

Dan volgt op onze vraag: <strong>2007</strong> <strong>hoe</strong>? het antwoord<br />

<strong>zo</strong> !<br />

Don Rua (1837-1910)<br />

<strong>Salesiaans</strong> <strong>Archief</strong><br />

wie, wat, waar<br />

Op mijn vragen over het salesiaans archief ontving<br />

ik van pater Adri Maat het volgende antwoord:<br />

"Jan Leenders is inderdaad geen archivaris meer.<br />

De gevorderde leeftijd en de beperkingen die dat<br />

meebrengt, maakten een einde aan dit waardevolle<br />

werk. Voorlopig hebben we nog geen<br />

opvolger gevonden. Intussen is er veel veranderd.<br />

We zijn participanten en gebruikers van het KAN.<br />

Wim Flapper is zelfs voorzitter van de participantenraad.<br />

Met behulp van vele ordes en congregaties <strong>–</strong><br />

waaronder de SDB <strong>–</strong> heeft het KAN in St. Agatha<br />

bij het klooster van de Kruisheren een gloednieuw<br />

archiefgebouw neergezet. Ook veel van ons archief<br />

staat daar. De delegaat alleen kan verlof geven om<br />

stukken daarvan te raadplegen. Je kunt als je dat wil<br />

een formulier bij het secretariaat aanvragen en<br />

daarop vermelden welke stukken je precies <strong>zo</strong>u<br />

willen inzien. Wij <strong>zo</strong>rgen dan voor de rest. Omdat<br />

er geen archivaris is coördineer ik de zaken voorlopig."<br />

Op de volgende adressen en hun websites staan veel<br />

interessante algemene gegevens over kloosterarchieven.:<br />

Katholiek Documentatiecentrum (KDC) in Nijmegen<br />

(www.kdc.kun.nl); het Dienstencentrum Kloosterarchieven<br />

Nederland (KAN, www.kdc.kun.nl/kan);<br />

het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in<br />

het kruisherenklooster van St. Agatha, nabij Cuijk<br />

(www.kloostersintaegten.nl).<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 2 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

Klein-Boeken<br />

inventarisatie<br />

Het ons nagelaten werk van Jan Klein omvat <strong>–</strong><br />

behalve een lestekst (Stijl en Visie), liedteksten<br />

en gedichten <strong>–</strong> ook artikelen-series in <strong>Salesiaans</strong><br />

Nieuws, en een flinke rij boeken: voornamelijk<br />

heiligenlevens, maar ook een door de Katholieke<br />

Bijbelstichting uitgegeven reeks deeltjes over liturgische<br />

teksten bij misvieringen, als leidraad voor<br />

predikanten. Een oeuvre dat er zijn mag.<br />

Naast de reeks rubrieken over zijn <strong>zo</strong>genaamde<br />

agenda-gedichten (waarvan in deze aflevering het<br />

zesde deel begint), en de serie Klein-Dicht (met<br />

liedteksten en losse gedichten), is een overzicht van<br />

zijn boeken interessant. In mijn eigen boekenkast<br />

vind ik er 15. In de lijst hieronder staan er tweemaal<br />

negen, opvallend in twee groepen van negen, beide<br />

geschreven in een decade, met een decade ertussen.<br />

Dominicus Savio: de kleine reus van Don Bosco 1950<br />

Maria Mazzarello: Don Bosco's zusterziel 1951<br />

Moord op een volk: of de geschiedenis van … 1951<br />

Frans Besucco: Don Bosco's alpenjagertje 1952<br />

Don Bosco's Oudste: ebw. Don M.Rua (1837-1910) 1953<br />

Een reuzentype: ... H. Dom. Savio (1842-1857), ... 1954<br />

Don Bosco en de kanonskogel (Michiel Magone) 1955<br />

Laetare: zakmissaal voor jonge mensen 1958<br />

Don Bosco <strong>zo</strong> maar: een andere levensbeschrijving 1963<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 9 B-cyclus 1 1972<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 10 B-cyclus 2 1973<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 15 C-cyclus 1 1973<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 16 C-cyclus 2 1974<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 21 A-cyclus 1 1974<br />

Schrift op Tafel, reeksnr. 22 A-cyclus 2 1975<br />

Schrift op Tafel, 24 rouw-, trouwd. en <strong>zo</strong>ndagsfeesten 1975<br />

Samenzijn bij Don Bosco 1977<br />

Don Bosco en de anderen: De kans, Gods vinger 1982<br />

Begin jaren '50 schreef hij ook nog een dikke<br />

biografie van don Rua. In het voorwoord van<br />

Don Bosco en de anderen schreef hij: "Dit Don-Boscoleven<br />

is ontstaan uit nood. Haast een kwarteeuw<br />

lang moest ik kopij zien te vinden voor het maandblad<br />

<strong>Salesiaans</strong> Nieuws of zelf kopij leveren. Vrijwel<br />

steeds draaide het uit op dit laatste. Ik legde dus<br />

goede voorraad aan.<br />

Zo ontstonden o.a. de levens van Savio, Besucco,<br />

Magone, moeder Mazzarello, het geromantiseerde<br />

Duizend jongens en een man. Die kwamen later uit<br />

als boek. Niet in boekvorm verscheen Jan Bosco<br />

duizendkunstenaar <strong>–</strong> jeugdjaren gereconstrueerd <strong>–</strong><br />

een Don Rualeven en het feuilleton Don Bosco en<br />

zijn ideeën (in S.N. 1959-1961, met macht van<br />

foto's). Men durfde de inzakkende markt voor<br />

heiligenlevens niet aan en Lannoo had juist het<br />

boek van Hugo Wast herdrukt."<br />

Dan is er ook nog een ongedateerde bundel<br />

getiteld Iemand uit Nazaret: variaties op Jezus-verhalen<br />

in zes hoofdstukken. Nooit uitgegeven en waarschijnlijk<br />

ook niet geschikt voor publicatie. Wel<br />

een interessant studie-objekt. Er is materiaal<br />

genoeg voor een serieuze inventarisatie. Of die al<br />

eens eerder is ondernomen weet ik niet. Wat ik,<br />

behalve in eigen bezit, gevonden heb zijn kaarten<br />

van tien boeken uit de bibliotheek van het KDC.<br />

Het ligt voor de hand de stille periode tussen de<br />

twee boekrijke decaden (1963-72) te verklaren uit<br />

een combinatie van marktwerking en drukke bezigheden.<br />

Van 1942 t/m 1973 verbleef pater Klein in<br />

huize 'Don Rua' (eerst Ugchelen, toen 's-Heerenberg).<br />

Daarna tot zijn overlijden in huize 'Don Bosco' te<br />

Leusden (1973-1989). De caesuur valt samen met<br />

het begin van de tweede productieve decade. Heel<br />

overzichtelijk en vragend om een nadere analyse.<br />

Ik heb de volgende vragen. Welke boeken van Jan<br />

Klein zijn er langs een of andere andere weg nog<br />

verkrijgbaar? Ik mis zelf b.v. nog 'Maria Mazzarello'<br />

(1951), 'Een reuzentype' (1954) en 'Samenzijn bij<br />

Don Bosco' (1977). Verder vraag ik me af of de<br />

reeks 'Schrift op Tafel' compleet is met de zeven<br />

delen (reeksnummers) 9, 10, 15, 16, 21, 22 en 24.<br />

Ook weet ik niet zeker in welk jaar verschenen is<br />

'Don Bosco en de anderen: De kans, Gods vinger'.<br />

Kent iemand 'Duizend jongens en een man'? En is er<br />

van Jan Klein een boek over Mamma Margherita?<br />

Het is niet duidelijk bij wie van de salesianen ik<br />

met deze vragen moet zijn. Waarschijnlijk zijn er<br />

intussen toch te weinig mensen beschikbaar voor<br />

dit soort bijkomende zaken. Daarom stuur ik<br />

deze vraag gewoon de salesiaanse ruimte in met<br />

het ver<strong>zo</strong>ek mij de beschikbare informatie toe te<br />

sturen, <strong>zo</strong>dat ik die bij het geheel kan voegen.<br />

Een 'dossier Klein' lijkt me wel van belang, en<br />

hulp van het KAN is misschien een optie.<br />

Een enigszins wilde gedachte is dat het maken van<br />

fotocopieën van de voornaamste artikelenreeksen<br />

van Jan Klein in het <strong>Salesiaans</strong> Nieuws een goede<br />

zaak <strong>zo</strong>u zijn, misschien zelfs een projekt dat<br />

iemand die dichterbij Soest woont <strong>zo</strong>u willen oppakken<br />

en organiseren. Ik denk dan b.v. aan de<br />

levensbeschrijving van don Rua, en aan een poging<br />

om de beschikbare maar door gebruik voor het SN<br />

onvolledig geworden versie te reconstrueren.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 3 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

De Delegatie<br />

doorgelicht<br />

Zoals ieder kalenderjaar zijn er ook nu weer twee<br />

kleine boekjes gemaakt waarin salesiaans Nederland<br />

uitvoerig wordt doorgelicht: het Adressenboekje,<br />

en de Gedenkdagen in <strong>2007</strong>. Ze geven<br />

een volledig en duidelijk beeld van de Delegatie<br />

op dit moment: de mensen, de salesiaanse werken<br />

en de diverse locaties.<br />

Het adressenboekje <strong>2007</strong> van de Delegatie<br />

In het Adressenboekje (32 blz.) vinden we de<br />

drie raden: de algemene (vroeger: hoofdkapittel),<br />

de provinciale en die van de delegatie, het bureau<br />

van de delegatie, de salesiaanse huizen (resp.<br />

communiteiten): Amsterdam, Apeldoorn, Assel,<br />

Rijswijk, Schiedam en Soest, met hun bewoners<br />

en overige leden van die communiteit.<br />

Dan volgen de stichtingen, commissies, raden,<br />

besturen en werken, onderbroken door de zeven<br />

centrale pagina's met het adres van 77 personen.<br />

Ook de missionarissen staan daarbij. Degenen<br />

die niet in een van de salesiaans huizen wonen,<br />

maken bestuurlijk en persoonlijk deel uit van een<br />

van die communiteiten.<br />

Het geheel maakt een heldere en solide indruk<br />

als van een goed georganiseerd en levensvatbaar<br />

geheel. Dat is, na alle onrust van voorbije jaren,<br />

wel erkenning en een felicitatie waard: hierbij!<br />

Misschien is het de salesianen vanuit deze positie<br />

mogelijk te komen tot een wat meer ontspannen<br />

relatie met oudgediende 'buitenstaanders'.<br />

De gevoelens daarover lopen waarschijnlijk uiteen.<br />

De salesianen in Nederland hebben zich t.o.v.<br />

van oud-medebroeders over het algemeen ruimhartig<br />

opgesteld. Van de andere kant voelt menig<br />

ex-salesiaan zich meer buitengesloten dan hem<br />

lief is. Die breuk te helen is een van de voornaamste<br />

drijfveren voor mijn bemoeienissen.<br />

Het tweede boekje bevat de Gedenkdagen in<br />

<strong>2007</strong>. Het is op het omslag en op ieder van de<br />

twaalf pagina's verlucht met een kruiswegstatie,<br />

afkomstig van 'de website van ons generalaat te<br />

Rome' (die ik op www.sdb.org niet heb kunnen<br />

vinden). Iedere bladzijde bevat een lijst met<br />

memorabilia voor de betreffende maand.<br />

De dagdatum, de naam van de persoon, voor<br />

overledenen de bereikte leeftijd en een + en het<br />

jaar van overlijden, voor levenden een *<br />

(asterisk) en het geboortejaar, bij missionarissen<br />

ook het land, bij jubilea een G (eerste geloften),<br />

P of B (wijding van priester of bisschop). Ook<br />

zusters, heiligen, oversten en gedenkdagen.<br />

Deze lijsten blijven uiteraard beperkt tot levende<br />

en overleden 'salesianen' (m/v). Maar persoonlijk<br />

gedenken we natuurlijk ook veel ex-salesianen,<br />

die voor mijn gevoel nog steeds behoren tot de<br />

geestelijke familie waarvan wij deel uitmaken.<br />

Dat trof mij toen ik dit boekje digitaliseerde aan<br />

de hand van de bestaande databases.<br />

Het digitaliseren ('in de computer zetten') van<br />

gegevens resulteert in gebruiksgoed (voor naslag)<br />

en archiefstukken (voor documentatie). Adressen<br />

en gedenkdagen staan nu in de Excel-bestanden<br />

sdbNLadresboekje07 en sdbNLgedenkdagen07,<br />

samen met een namenbestand (sdbNLcombi)<br />

ook in sdbNLboekjes07.zip.<br />

Gedenkdagen <strong>2007</strong> van de Delegatie<br />

Aantallen: ik tel bij benadering 140 overleden<br />

Nederlandse salesianen, en <strong>zo</strong>'n 90 medebroeders<br />

als momenteel behorend tot de delegatie.<br />

De ±15 in België wonende salesianen zijn nieuw<br />

voor mij. De zusters, heiligen en vroegere alg.<br />

oversten heb ik in mijn tabellen niet opgenomen.<br />

Alweer een kleinschalig archivalisch projekt ter<br />

hand genomen en afgerond, klaar voor gebruik<br />

en eenvoudig aan te passen aan veranderingen.<br />

Op hoop van nut en bruikbaarheid.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 4 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

Hori<strong>zo</strong>n-taal<br />

Het woord 'hori<strong>zo</strong>n' is in het Nederlands sinds de<br />

16 e eeuw een leenwoord, via het Frans, uit het<br />

Latijn, en uiteindelijk afkomstig van het Griekse<br />

οριζειν (begrenzen), dat weer is samengesteld uit<br />

ορος (grens) en ζονη (gordel). Jan Klein tast in zijn<br />

agenda-gedichten zijn grenzen af, en daarmee de<br />

grenzen van het menselijk bestaan op aarde.<br />

vr. 8-01-1988<br />

Iets houdt zich drijvend<br />

waar kleuren wassen<br />

aan wolkeschijven,<br />

aan spiegelplassen:<br />

't dwarsliggend kappen<br />

<strong>–</strong> hori<strong>zo</strong>ntaal <strong>–</strong><br />

van alle trappen<br />

ten hemelzaal.<br />

Nogmaals met veel dank aan Henk Hendriks die<br />

de anderhalfduizend gedichten van 1988-89 heeft<br />

overgeschreven van het dikwijl moeilijk leesbare<br />

origineel! Hij draagt er als eerste toe bij om ze in<br />

ruime kring toegankelijk te maken, iets wat pater<br />

Jan misschien nooit <strong>zo</strong>u hebben verwacht. Toch<br />

zit er <strong>zo</strong>veel licht in deze erfenis.<br />

Twee stralenscholen<br />

verslaan de nacht.<br />

De <strong>zo</strong>n verholen.<br />

De maan: in macht.<br />

De bossen buigen<br />

zich diep in 't donker.<br />

En 't licht vloeit samen,<br />

<strong>–</strong> van <strong>zo</strong>n, van maan:<br />

twee hemelramen<br />

één open baan.<br />

Verwijzing naar <strong>zo</strong>n en maan als bron en spiegel van<br />

leven is oeroude wijsheid van het mensenras, eraan<br />

doorgegeven vanuit onnaspeurbare bron. Zingen en<br />

dichten is ongeweten putten uit deze diepten, lezen<br />

en luisteren als drinken van levend water. Het welt<br />

op waar wij staan, niet ver te <strong>zo</strong>eken, dichterbij dan<br />

alle heilanden van nu en lang geleden.<br />

Kluizenaar: elk in zijn takken,<br />

kuiser de een dan de ander,<br />

staan de bomen. <strong>–</strong> Winterwakker<br />

werken ze onbemander.<br />

Iedere boom en iedere plant put via zijn wortelpruik<br />

het water dat voor overleven nodig is. Daar komt in<br />

principe geen tuinman aan te pas. Het gaat er niet<br />

om wie wát beweert, maar wat waar is, en wat waar<br />

is valt niet onder enige jurisdictie van mensen, ook<br />

niet in gods naam. 'Slechts één is er die wasdom<br />

geeft', slechts één ook die tot ons spreekt.<br />

Waar je mee moet leren leven:<br />

eerst met weer van ieder slag,<br />

mens'lijk regelloos en even<br />

onvoorspelbaar, dag aan dag.<br />

Hangt 't heelal aaneen van fijnste<br />

imponderabilia?<br />

'k Had gedacht, zei 't puidje, kleinste<br />

combinaties staan ons na!<br />

Bron en wortel, dat is de kleinste combinatie in<br />

het bos des levens. Dat te bevestigen en duidelijk<br />

te maken is de taak van degenen die de mensheid<br />

als priester of prediker van dienst mogen zijn.<br />

Om het samen te kunnen vieren is organisatie<br />

nuttig en zelfs nodig. Maar bescheidenheid past<br />

alle werkers in de wijngaard, en in het bos.<br />

za. 9-01-1988<br />

Donkergroen bevroren vlammen<br />

grijpen naar de hemelboog<br />

waar ik fiets langs beukestammen,<br />

met een snelle blik omhoog.<br />

Door onwelkbaar hout-met-naalden<br />

word ik nog steeds nagewuifd,<br />

fris door sparren, stijf door vale<br />

grove dennen. Dun geluid.<br />

Onherhaalbaar elk een eigen<br />

rijke, unieke wereldrond,<br />

bomen, klaar tot dalen, stijgen<br />

in en op uw moedergrond,<br />

leven zuigend of verstikkend<br />

eigenmachtig, <strong>zo</strong>nder roof,<br />

weerbaar stelsel fijne of dikke<br />

wortel, stam, tak, schors en loof.<br />

Een attente lezer kan zich misschien herinneren<br />

dit laatste vers eerder gezien te hebben: vijf jaar<br />

geleden in de eerste aflevering van Don Bosco<br />

Binnenkort van 2002 (Jg.3, nr.1, jan., blz.16).<br />

Toen schreef ik ook: 'ieder mag zijn <strong>zo</strong>als hij is,<br />

onherhaalbaar, ieder een wereld op zichzelf; dat<br />

is geboorterecht, geen roof.' En <strong>zo</strong> is het.<br />

Hoe het zal zijn als dit stukje verschijnt weet ik<br />

niet, maar het wil nog niet erg winteren: het is en<br />

blijft overal wat groener dan gebruikelijk in deze<br />

tijd van het jaar. Maar winterweer is een nuttig<br />

intermez<strong>zo</strong> in een overigens <strong>zo</strong>nnig jaar: het<br />

reinigt en brengt tot rust en tot inkeer wat in de<br />

lente weer uitloopt en tot bloei komt.<br />

za. 30-01-1988<br />

Te hooi, te gras, te water<br />

wandelt de groene winter<br />

onbuigzaam. Of begint er<br />

in 't gras al iets voor later?<br />

Jan Klein z'n woorden klinken <strong>zo</strong> kleintjes, maar<br />

wachten stil op interpretatie als hori<strong>zo</strong>n-taal.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 5 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

Don Bosco's Oudste (deel 5)<br />

iet <strong>zo</strong>nder reden had Don Bosco juist de jonge Rua meegenomen naar<br />

Rome: hij onderhandelde er met de Paus over de te stichten Congregatie<br />

van de Salesianen. Deze naam, ontleend aan Sint Frans van Sales,<br />

Savoyaard en dus stamverwant van Don Bosco, maar vooral<br />

geestverwant om zijn zachtmoedige eenvoud, was voor het eerst op het<br />

tapijt gekomen in 1854. Een jaar nadien, 2 Febr. 1855, werden de<br />

allereerste, nog private <strong>Salesiaans</strong>e geloften afgelegd, Door Don Bosco's<br />

Oudste, de Eerste Salesiaan, Don Michiel Rua, alleen met Don Bosco op<br />

zijn kamer. Toen de Paus zijn officieuze goedkeuring had geschonken<br />

aan Don Bosco's plan, werd een stichtingsvergadering belegd en Don<br />

Rua gekozen tot Geestelijk Directeur van de jonge Sociëteit, die toen<br />

vrijwel samenviel met het moederhuis, het Oratorium. Hij was pas<br />

subdiaken (Dec. 1859) en nog steeds de enigste die ieder jaar voor één jaar<br />

zijn private geloften hernieuwde, totdat in Mei 1862 de eerste 22 Salesianen<br />

hun tijdelijke geloften deden, onder hen Don Rua, die tevens een<br />

van de eerste Salesianen met eeuwige geloften werd, in November 1865.<br />

ntussen was hij priester gewijd (29 juli 1860), niet de eerste van de leerlingen<br />

van het Oratorium, maar, zegt de chronist van die jaren een tikje bruut: "Wie<br />

had er op de anderen acht geslagen?" Reeds zijn eerste verschijnen in toog<br />

had jaren terug uitbundige geestdrift gewekt: het kleed maakte hier de man<br />

statiger, slanker niet alleen, maar de man maakte het kleed tot een<br />

engelendracht door de zichtbare eerbied waarmee hij het droeg. Don Rua<br />

werd als priester aan het altaar een nóg hiëratischer figuur. Zijn houding bij<br />

het bidden, <strong>zo</strong>u tot in zijn laatste levensjaren aller aandacht trekken: dan trad<br />

namelijk zijn diepe, ononderbroken verbondenheid met God als een licht<br />

naar buiten. Tijdens zijn werkzaamheden <strong>–</strong> die na de wijding maar bleven<br />

toenemen <strong>–</strong> kon men hem met God in contact zien treden, juist als Don<br />

Bosco, in de kleine pauze voordat hij een beslissing nam of een antwoord gaf.<br />

Tijdens zijn gebed ging dit contact <strong>zo</strong> diep, dat hij eens, bij een kortstondige<br />

aardbeving onder de gemeenschappelijke meditatie, niet eens de ogen<br />

opsloeg, terwijl al de anderen in paniek de kerk uitrenden. Ze vonden hem na<br />

de paniek terug, <strong>zo</strong>als ze hem hadden verlaten: slechts alleen op z'n knieën<br />

gesteund, de handen een paar millimeter boven de bank, het hoofd licht<br />

gebogen. Tijdens zijn H. Mis tenslotte werden de heilige handelingen de heilige daden van een Man Gods.<br />

Zijn preken <strong>–</strong> evenals later zijn duizenden brieven <strong>–</strong> bezaten niet de minste literaire schoonheid, maar<br />

sloegen zeer diep in: ze waren even raak en bezield als die van Don Bosco.<br />

DON BOSCO'S DERDE ORDE<br />

SALESIAANSE MEDEWERKERS stellen zich tot doel in de<br />

geest van Don Bosco mee te werken met de geestelijkheid voor het<br />

welzijn van Kerk en Maatschappij, bij<strong>zo</strong>nder van de gepolijste of<br />

ongepolijste massajeugd. Ze voeren <strong>Salesiaans</strong>e Actie en steunen<br />

naar draagkracht de Salesianen bij het voortzetten van het werk van<br />

Don Bosco en Don Rua. Medewerker kan worden iedere goede<br />

katholiek van minstens 16 jaar. Geen contributie. Nadere<br />

inlichtingen verstrekt zeer gaarne<br />

CENTRALE DON BOSCOWERK, APELDOORN<br />

(Giro 333958)<br />

tekst: Jan Klein <strong>–</strong> ill.: Wim Saris wordt vervolgd<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" <strong>–</strong> vroeger en nu blz. 6 Nr. 5 <strong>–</strong> februari <strong>2007</strong><br />

De Kiem<br />

Zoals in de vorige nieuwsbrief gezegd, ben ik de<br />

boekjes, die ik van Johan Marsman te leen heb, stuk<br />

voor stuk aan het scannen. In De Kiem van 1960<br />

Jg.1, nr.3 staat op blz. 9 een interessant kruiswoordraadsel.<br />

Je kunt eraan zien dat de maker er<br />

z'n best op heeft gedaan. In dat laatste jaar van het<br />

directeurschap van pater Anton Elsakkers, die 'Don<br />

Rua' van Ugchelen naar 's-Heerenberg heeft begeleid,<br />

stond het huis in monte domini nog in volle bloei.<br />

KRUISWOORDRAADSEL<br />

HORIZONTAAL 1. geur 4. jammer 8. moeder 10.<br />

bep. dier 11. Jezuïeten 13. taankleurig 16. fr. lidw.<br />

17. ijl 19. lidw. 20. ader 21. geheel 23. ofschoon<br />

24. plezier 25. accumulator 27. afk. bouwkundig<br />

ingenieur 29. halt 31. touw 33. woud 34. vreugdekreet<br />

36. het is bij .... 38. stad in Italië 39. dampen<br />

40. verdragen<br />

VERTICAAL 1. beklemtoonde lettergreep in versvoet<br />

2. wegens 3. dof 5. zintuig 6. afk. Nederlandse<br />

Spoorwegen 7. jongensnaam 9. teleurstellend<br />

12. pers. vnw. 14. afkorting Pater Directeur<br />

s.d.b. 15. voorzetsel 16. noot 18. held van Suske<br />

en Wiske 20. bep. vloeistof 22. mensen 23. pijnuitroep<br />

26. gebruiker van voedsel 28. roepnaam<br />

priester in Italië 30. getal 32 Verenigde Naties 35.<br />

oom g.m. 37. fr. ontkenning 38. muzieknoot<br />

1 2 3 4 5 6 7<br />

8 9 10<br />

11 12 13 14 15 16<br />

17 18 19 20<br />

21 22 23<br />

24 25<br />

26 27 28 29 30<br />

31 32 33 34 35<br />

36 37 38<br />

39 40<br />

Probeer deze puzzel eens te maken. Er komen,<br />

al of niet toevallig, verschillende sleutelwoorden in<br />

voor. Ook het patroon van donkere hokjes is<br />

heel fraai. De redactie werd gevormd door een<br />

paar intellectuele zwaargewichten, Tonnie de Vries<br />

en Meindert Muller, tezamen met pater directeur<br />

in eigen persoon. De maker verdient een prijs,<br />

maar wie dat was wordt in het blad niet vermeld.<br />

Als iemand het weet hoor ik het graag.<br />

Toezending<br />

kosten<br />

toezending per email of post gratis<br />

(op papier per post kost me ± € 1 per exemplaar)<br />

vrijwillige bijdragen 454400<br />

op girorekening t.n.v. A. Overtoom<br />

aanmelding/opzegging<br />

per email origo@home.nl<br />

per brief redactie-adres<br />

Bijdragen<br />

Op postrekening 454400 werd dit kalenderjaar<br />

alweer € 10 gestort. Na aftrek van gedane uitgaven<br />

(deels voor nog te gebruiken materialen) bedraagt<br />

het saldo nu € 64,90. Deze formule werkt heel<br />

goed. Hartelijk dank!<br />

Redactie<br />

naam A.J.M. Overtoom<br />

straat Hofakkers 6<br />

plaats 9468 EE Annen<br />

telefoon 0592 - 271 586<br />

email origo@home.nl<br />

website http://members.home.nl/ajm.overtoom<br />

Colofon<br />

De tekst is opgemaakt in twee kolommen, in het<br />

lettertype Garamond 11 pt, de koppen (meestal)<br />

in Comic Sans MS 14 pt.<br />

Digitale weergave per aflevering in pdf-formaat,<br />

op de homepage en per email. Gratis lezers zijn:<br />

Acrobat Reader en Foxit Reader (kijk voor info en<br />

download op: www.foxitsoftware.com).<br />

Lemma<br />

geloven is als staren in de afgrond van niet-dit en<br />

niet-dat; een boek bevat tenminste nog woorden.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!